آمنوره فقدان عادت ماهانه، یک دوره یا دوره های قاعدگی بیشتر است. زنانی که حداقل سه دوره قاعدگی متوالی را از دست میدهند، آمنوره دارند، همانند دخترانی که در سن 15 سالگی هنوز قاعده نشده اند. شایعترین دلیل آمنوره حاملگی است. دلایل دیگر آمنوره شامل مشکلاتی در اندام های تناسلی یا غددی است که به تنظیم سطوح هورمونی کمک میکنند. درمان وضعیت زمینه ای اغلب آمنوره را حل میکند. در این مقاله از مجله درمانکده قصد داریم آمنوره را برای شما مورد بررسی قرار دهیم.
بیشتر بخوانید: سندرم پیش از قاعدگی
علائم آمنوره (فقدان قاعدگی)
علامت اصلی آمنوره، فقدان دوره های پریودی است. بسته به دلیل آمنوره، ممکن است سایر علائم یا نشانه های توام با فقدان دوره های پریودی را تجربه کنید که عبارتند از:
- ترشح شیری نوک پستان
- ریزش مو
- سردرد
- تغییرات در بینایی
- موی اضافه صورت
- درد لگن
- آکنه
درصورتی که حداقل سه دوره پریود متوالی را از دست داده اید، یا درصورتی که هرگز پریود قاعدگی نداشته اید و در سن 15 سال یا بیشتر هستید، به متخصص زنان مراجعه و یا با مشاوره آنلاین دکتر زنان خود در درمانکده مشورت کنید.
دلایل آمنوره یا فقدان قاعدگی
آمنوره میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی دلایل در طی دوره زندگی زنان طبیعی هستند، درحالی که سایر دلایل میتواند از اثرات جانبی دارو یا نشانه مشکل پزشکی باشد.
در طی دوره طبیعی زندگیتان، ممکن است آمنوره را به دلایلی طبیعی تجربه کنید مانند:
- بارداری
- شیردهی
- یائسگی
- پیشگیری از بارداری
زنانی که از قرص های کنترل بارداری استفاده میکنند ممکن است دوره پریودی نداشته باشند. حتی پس از متوقف کردن مصرف قرص های ضدبارداری خوراکی، ممکن است قبل از تخمک کذاری و بازگشت قاعدگی زمان بر باشد. پیشگیری از بارداری که بصورت تزریقی یا کاشت انجام میشوند نیز میتواند دلیل آمنوره باشد، همانند برخی از انواع دستگاه های داخل رحمی.
بیشتر بخوانید: بهداشت در قاعدگی
داروهای آمنوره
داروهای مشخص میتواند باعث توقف دوره پریودی شود که شامل برخی از:
- داروهای ضد افسردگی
- شیمی درمانی سرطان
- داروهای فشار خون
- داروهای ضد حساسیت
- فاکتورهای سبک زندگی
گاهی اوقات، فاکتورهای سبک زندگی در آمنوره نقش ایفا میکنند برای مثال:
وزن پایین بدن: وزن بیش از حد پایین بدن حدود 10 درصد کمتر از حد طبیعی، در عملکرد بسیاری از هورمونهای بدن، مثلا توقف تخمک گذاری اختلال ایجاد میکند. زنانی که دارای اختلال غذایی هستند مانند، بی اشتهایی یا پرخوری، اغلب دوره پریودی شان بدلیل این تغییرات غیر طبیعی هورمونها متوقف میشود.
ورزش بیش از حد: زنانی که در فعالیت هایی شرکت میکنند که نیاز به آموزش دقیق دارد مانند باله، ممکن است دوره پریودی شان مختل شود. فاکتورهای متعددی برای افت پریود در ورزشکاران نقش دارد که شامل، چربی پایین بدن، استرس و مصرف انرژی بالا میباشد.
فشار: فشار روحی میتواند بطور موقت عملکرد هیپوتالاموس را تغییر میدهد، یک منطقه از مغز که کنترل هورمونهایی را برعهده دارد که سیکل ماهانه را تنظیم میکند. در نتیجه تخمک گذاری و قاعدگی ممکن است متوقف شود. دوره های منظم پریودی معمولا پس از کاهش فشار از سر گرفته میشود.
بیشتر بخوانید: فواید قاعدگی چیست؟
عدم تعادل هورمون ها
بسیاری از مشکلات پزشکی میتواند باعث عدم تعادل هورمونها شود نظیر:
سندروم پلی کیستیک تخمدان(PCOS): PCOS، بجای سطوح نوسانی دیده شده در سیکل نرمال پریودی، سطوح بالا و پایداری از هورمونها را ایجاد میکند.
نقص تیروئید: یک غده تیروئید بیش از حد فعال (پرکاری تیروئیدی-هایپرتیروئیدیسم) یا غده تیروئید کم کار (هیپوتیروئیدیسم) میتواند سبب بینظمی های قاعدگی از جمله آمنوره شود.
تومور هیپوفیز: یک تومور غیر سرطانی (خوش خیم) در غده هیپوفیزتان است که میتواند با تنظیم هورمونی پریود تداخل کند.
یائسگی زودرس: معمولا یائسگی در سنین 50 آغاز می شود. ولی برای برخی زنان، ذخیره تخمک های تخمدان قبل از 40 سالگی کاهش میباید و در نتیجه قاعدگی متوقف میشود.
مشکلات ساختاری
مشکلاتی در اندام های جنسی به خودی خود نیز میتواند باعث آمنوره شود. بطور مثال:
زخم رحم: سندروم چسبندگی رحم، یک حالتی که بافت زخمی در پوشش داخلی رحم ایجاد می شود که میتواند گاهی اوقات پس از اتساع و کورتاژ (D&C)، سزارین یا درمان فیبروئید رحمی رخ دهد. زخم رحم از تجمع طبیعی و ریزش دیواره رحم جلوگیری میکند.
فقدان اندام های تناسلی: گاهی اوقات مشکلات ناشی از رشد جنینی است که منجر به تولد نوزاد دختری بدون برخی بخش های اصلی سیستم تناسلی نظیر رحم، رهانه رحم یا واژن می شود. از آنجا که سیستم تناسلی اش بطور طبیعی رشد نکرده، نمیتواند دوره پریودی داشته باشد.
اختلالات ساختاری واژن: انسداد واژن میتواند از خونریزی قابل قاعدگی جلوگیری کند. یک غشا یا دیواره ممکن است در واژن وجود داشته باشد که خروج خون از رحم یا دهانه رحم را مسدود میکند.
بیشتر بخوانید: علت افزایش وزن در دوران قاعدگی
سیستم تناسلی زنان
تخمدانها، لوله های فالوپ، رحم، دهانه رحم و واژن، سیستم تولید مثل زن را تشکیل میدهند.
فاکتورهای خطر
فاکتورهایی که میتواند خطر آمنوره را افزایش دهند شامل:
- سابقه خانوادگی: اگر در خانواده زنان دیگری آمنوره داشته اند، شما ممکن است مستعد این مشکل باشید.
- اختلالات اشتها. اگر دارای اختلال در خوردن هستید، نظیر بی اشتهایی یا پرخوری، در خظر بالایی از رشد آمنوره هستید.
- تمرینات ورزشی: تمرینات شدید ورزشی میتواند خطر آمنوره را افزایش دهد.
عوارض آمنوره (فقدان قاعدگی)
عوارض آمنور میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ناباروری: اگر تخمک گذاری و دوره پریودی ندارید، نمیتواند باردار شوید.
- پوکی استخوان: اگر دلیل آمنور سطوح پایینی از استروژن باشد، ممکن است در خطر پوکی استخوان، ضعیفی در استخوانها باشید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک متخصص زنان و زایمان
اولین ملاقات تان احتمالا با پزشک مراقبت های اولیه یا متخصص زنان خواهد بود. در اینجا برخی از اطلاعاتی که به شما در آمادگی برای ملاقاتتان و آنچه که باید از پزشک انتظار داشته باشید وجود دارد.
برای آمادگی در ملاقات:
- جزئیاتی را در مورد علائم خود بنویسید، زمانی که این علائم شروع شده اند، تاریخ و مدت آخرین دوره پریود، در صورتی که میدانید چه زمانی بوده است.
- یادداشتی از اطلاعات کلیدی داروها از قبیل سایر وضعیتهایی که در طی مصرفشان داشته اید، نام و دوز مصرفی هر دارو، ویتامین با مکملهایی که بطور منظم مصرف کرده اید، تهیه کنید.
- سابقه خانوادگی خود را مرور کنید، بررسی کنید آیا مادر یا خواهرتان نیز مشکلاتی در قاعدگی داشته اند یا نه
- سوالاتی که میخواهید از پزشک متخصص زنان و زایمان بپرسید بنویسید، ابتدا مهمترین سوالات را بدلیل کمبود وقت بنویسید.
برای آمنوره، برخی سوالات اساسی که باید از پزشک پرسیده شود، عبارتند از:
- دلیل پریود نشدنم چیست؟
- آیا نیاز به انجام آزمایش دارم؟چگونه باید برای این آزمایشات آماده شوم؟
- چه درمانهایی وجود دارد؟کدام یک را توصیه میکنید؟
- آیا بروشوری در مورد این موضوع دارید؟چه وبسایتهایی توصیه میکنید؟
آنچه باید از پزشکتان انتظار داشته باشید
پزشکتان احتمالا سوالاتی از شما میپرسد، مانند:
- آخرین دوره پریودی تان کی بوده؟
- آیا از نظر جنسی فعال هستید؟
- میتوانید باردار شوید؟
- آیا از روشهای جلوگیری از بارداری استفاده میکنید؟
- آیا تحت فشار و استرس هستید؟
- آیا تجربه افزایش یا کاهش وزن ناگهانی داشته اید؟
- چه وقت و چه مدت ورزش میکنید؟
- آیا مشکل پزشکی دیگری دارید؟
آزمایشات و تشخیص
در طی ملاقات با پزشک، پزشک معاینه لگنی برای بررسی هرگونه مشکل در اندام های تناسلی انجام خواهد داد. اگر تا به حال پریود نداشته اید، پزشک زنان و زایمان احتمالاسینه ها و اندام تناسلی را برای بررسی تغییرات طبیعی بلوغ معاینه خواهد کرد. آمنوره میتواند نشانه ای از مجموعه پیچیده ای از مشکلات هورمونی باشد. یافتن دلیل اصلی آن ممکن است زمان بر باشد و نیاز به بیش از یک نوع آزمایش داشته باشد.
بررسی های آزمایشگاهی
آزمایشات خون مختلفی ممکن است لازم باشد، از جمله:
- تست بارداری: این تست احتمالا اولین تستی خواهد بود که پزشک برای رد یا تایید بارداری توصیه میکند.
- تست عملکرد تیروئید: سنجش مقدار هورمون محرک تیروئید(TSH) در خون میتواند تعیین کننده عملکرد درست تیروئید باشد.
- تست عملکرد تخمدان: سنجش میزان هورمون محرک فولیکول (FSH) در خون می تواند تعیین کننده عملکرد درست تخمدانها باشد.
- تست پرولاکتین: سطوح پایین هورمون پرولاکتین میتواند نشانه ای از تومور غده هیپوفیز باشد.
- تست هورمون مردانه: اگر موهای زائد تان افزایش پیدا کرده و تن صدا کاهش یافته، پزشکتان ممکن است سطح هورمونهای مردانه در خون را بررسی کند.
بیشتر بخوانید: سردرد پریودی چیست؟
بررسی چالش هورمون
برای این تست، به مدت 7 تا 10 روز داروی هورمونی را تا خونریزی قاعدگی مصرف میکنید. نتایج این تست میتواند به پزشک زنان و زایمان بگویید که آیا قاعدگی تان بخاطر کمبود استروژن متوقف شده یا نه.
تست های تصویر برداری
بر اساس نشانه ها و علائمی که دارید و نتیجه تست های خونی که انجام داده اید، پزشک احتمالا یک یا چند تست تصویربرداری را توصیه میکند، ازجمله:
- سونوگرافی: این تست از امواج صوتی برای تولید تصاویر اندام های داخلی استفاده میکند. درصورتی که تاب حال دوره پریودی نداشته اید، پزشک احتمالا یک تست سونوگرافی را برای بررسی هرگونه اختلال در اندام های تناسلی تان توصیه میکند.
- توموگرافی کامپیوتری(CT): سی تی اسکن بسیاری از تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از جهت های مختلف را برای ساخت ابعاد مقطعی از ساختارهای داخلی ترکیب میکند. یک سی تی اسکن میتواند نشان دهد که آیا رحم، تخمدانها و کلیه ها نرمال بنظر میرسند یا نه.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI): MRI از امواج رادیویی با میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر فوق العاده قوی از بافت های نرم درون بدن استفاده میکند. پزشک احتمالا یک MRI را برا بررسی تومور هیپوفیز درخواست میکند.
بیشتر بخوانید: باور غلط در مورد قاعدگی
تست های دامنه
اگر سایر تست ها هیچ علت مشخصی را نشان نداد، متخصص زنان و زایمان احتمالا یک هیستروسکوپی را توصیه میکند، تستی که در آن یک دوربین نوری و باریک از طریق واژن و دهانه رحم عبور میکند تا درون رحم را بررسی کند.
داروها و درمان آمنوره
درمان به دلیل اصلی آمنوره بستگی دارد. در برخی موارد، قرص های ضد بارداری یا سایر درمان های هورمونی می تواند چرخه ماهانه را احیا کند. آمنوره ای که در اثر اختلالات تیروئیدی یا هیپوفیز ایجاد شده باشد میتواند با دارو درمان شود. در صورتی که یک تومور یا سد ساختاری، این مشکل را ایجاد کرده باشد، احتمالا نیاز به جراحی دارد.
سبک زندگی و درمان های خانگی
برخی فاکتورهای سبک زندگی مانند ورزش زیاد یا غذای کم میتواند باعث ایجاد آمنوره شود، بنابراین تلاش کنید در کار تعادل را برقرار کنید، استراحت و تفریح داشته باشید. زمینه های فشار و استرس در زندگی را بررسی کنید. درصورتی که نمیتواند استرس و فشار را کم کنید، از خانواده، دوست و یا پزشک زنان و زایمان کمک بخواهید. در مورد تغییرات سیکل ماهانه خود آگاهی داشته باشید و درصورتی که در این مورد نگرانی دارید، با دکتر خود مشورت کنید. یک رکورد از دوره پریودی خود ثبت کنید. تاریخ شروع پریود، مدت زمانش وعلائم و مشکلاتی که دارید را یادداشت کنید.
