لنفوسیتی حاد لوسمی (ALL) یک نوع سرطان خون و مغز استخوان (بافت اسفنجی داخل استخوان که در آن سلول های خونی ایجاد می شوند) است. واژه حاد در لنفوسیتی حاد لوسمی از این حقیقت ناشی می شود که بیماری به سرعت پیشرفت می کند و سلول های خونی نابالغ به جای نوع بالغ تولید می کند. واژه لینفوسیتی در لنفوسیتی حاد لوسمی به سلول های سفید خون برمی گردد که لنفوسیت نامیده می شوند و ALL آن ها را تحت تاثیر قرار می دهند.
لنفوسیتی حاد لوسمی همچنین تحت عنوان لوسمی لنفوبلاستی حاد شناخته می شود. لنفوسیتی حاد لوسمی رایج ترین نوع سرطان در کودکان است و درمان با شانس خوبی به بهبودی منجر می شود. لنفوسیتی حاد لوسمی همچنین می تواند در افراد بزرگسال نیز رخ دهد، هر چند شانس درمان تا حد زیادی پایین است.
نشانه های لنفوسیتی حاد لوسمی
علائم و نشانه های لوسمی لنفوسیتی حاد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی از لثه
- درد استخوان
- تب
- عفونت های مکرر
- خونریزی مکرر و شدید بینی
- توده ناشی از تورم غدد لنفاوی در داخل و اطراف گردن، زیر بغل، شکم یا کشاله ران
- رنگ پریدگی پوست
- تنگی نفس
- ضعف، خستگی یا کاهش انرژی عمومی
با متخصص خون و انکولوژی و یا پزشک اطفال قرار ملاقاتی ترتیب دهید، چنانچه هرگونه علائم و نشانه دائمی مشاهده کردید که موجب نگرانی شما شد. بیشتر علائم و نشانه های لنفوسیتی حاد تقلیدی از علائم مربوط به آنفولانزا می باشد. هرچند نشانه ها و علائم آنفولانزا در نهایت بهبود میابند. اگر علائم و نشانه ها آنگونه که انتظار دارید بهبود نیافتند به پزشک خون و انکولوژی مراجعه نمایید.
بیشتر بخوانید: علائم کم خونی آپلاستیک
علت های لنفوسیتی حاد لوسمی چیست؟
لوسمی لنفوسیتی حاد زمانی رخ می دهد که در DNA یک سلول مغز استخوان خطا ایجاد شود. خطاها به سلول فرمان ادامه رشد و تقسیم سلولی را می دهد، زمانی که یک سلول سالم به صورت عادی و طبیعی تقسیم شدن را متوقف می کند و در نهایت از بین می رود.. هنگامی که این اتفاق رخ می دهد، تولید سلول های خونی غیر طبیعی می شود. مغز استخوان سلول های نابالغ تولید می کند که به سلول های سفید خون توسعه میابند و لنفوسیت نامیده می شوند. این سلول های غیر طبیعی قابلیت عملکرد مناسب را ندارند و می توانند جمعیت خود را افزایش داده و سلول های سالم را از بین ببرند. هنوز مشخص نیست که چه عاملی منجر به جهش DNA و در نهایت لوسمی لنفوسیتی حاد می شود. اما متخصصان خون و انکولوژی دریافته اند که بیشتر موارد لوسمی لنفوسیتی حاد ارثی نبوده اند.
فاکتورهای خطر برای بیماری لنفوسیتی حاد لوسمی
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد را افزایش دهند عبارتند از:
- درمان های سرطان قبلی: کودکان و افراد بزرگسالی که انواع خاصی از شیمی درمانی و پرتودرمانی را برای سایر انواع سرطان ها تجربه کرده اند، در معرض خطر بالاتر ابتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد می باشند.
- قرار گرفتن در معرض پرتو: افرادی که در معرض سطح بسیار بالایی از تابش قرار گرفته اند، مانند بازماندگان راکتور هسته ای، دارای خطر بالاتر ابتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد هستند.
- اختلالات ژنتیکی: اختلالات خاص ژنتیکی مانند سندروم داون، با افزایش خطر ابتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد همراه می باشند.
- داشتن یک خواهر یا برادر مبتلا به این بیماری: افرادی که دارای یک خواهر یا برادر، به ویژه دوقولو مبتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد هستند در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری قرار دارند.
آمادگی برای قرار ملاقات با پزشک متخصص خون و انکولوژی
چنانچه کودکتان علائم و نشانه هایی دارد که شما را نگران می کند، به پزشک خانوادگی خود و یا یک پزشک عمومی مراجعه کنید. چنانچه پزشک به سرطان خون مشکوک باشد، احتمالا به پزشک متخصص در آن بیماری ها و شرایط مربوط به خون و مغز استخوان (متخصص خون یا هماتولوژیست) ارجاع داده می شوید. از آنجاییکه قرار ملاقات ها محدود است و به دلیل اینکه اغلب باید زمینه های مختلف و زیادی را پوشش دهد، داشتن آمادگی کامل به شما کمک می کند. در اینجا برخی اطلاعات کمک کننده به منظرو آمادگی شما و همچنین آنچه از پزشک انتظار دارید آورده شده است:
- از هرگونه های محدودیت های پیش از مراجعه به پزشک آگاه باشید. هنگامی که برای رفتن به پزشک وقت تعیین می کنید، اطمینان حاصل نمایید که در مورد هرچیزی که نیاز است انجام بدهید، مانند محدودیت های رژیم غذاییتان، به صورت کامل و دقیق سوال کنید.
- هرگونه علائمی که تجربه می کنید شامل همه مواردی که نامربوط به علت تعیین وقت شما می باشد را یادداشت نمایید.
- تمام اطلاعات کلیدی فردی شامل همه استرس های بزرگ و یا تغییرات اساسی که اخیرا در زندگیتان رخ داده است را یادداست نمایید.
- لیستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که استفاده می کنید تهیه نمایید.
- در نظر داشته باشید از یک دوست یا یکی از اعضای خانواده درخواست کنید در صورت امکان همراه شما بیاید. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمام اطلاعات در طول ملاقات با پزشک دشوار می باشد. کسی که شما را همراهی می کند می تواند مواردی را که شما فراموش می کنید یا به آن توجه نمی کنید به خاطر بسپارد.
بیشتر بخوانید: کم خونی در زنان چیست؟
زمانی که شما با پزشک میگذرانید محدود است، آماده سازی لیستی از سوالات به شما کمک خواهد کرد تا از حداکثر وقتی که در ملاقات با پزشک میگذرانید بهترین استفاده را کنید. سوالات خود را با توجه به اهمیت از پر اهمیت ترین به کم اهمیت ترین در مدت زمان ملاقات با پزشک، مرتب نمایید. برخی سوالات اساسی مربوط به لوسمی لنفوسیتی حاد که لازم است از پزشک سوال شود عبارتند از:
- به احتمال زیاد چه چیزی این علائم را ایجاد کرده است؟
- علل احتمالی دیگر این علائم چه هستند؟
- چه نوع آزمایشاتی لازم است؟
- آیا این وضعیت موقتی است یا مزمن؟
- بهترین دوره فعالیت چیست؟
- گزینه هایی که برای رویکرد اولیه پیشنهاد می دهید چه مواردی می باشند؟
- چگونه می توان سایر شرایط بهداشتی موجود را با وجود ALL مدیریت نمود؟
- آیا نیاز به رعایت کردن محدودیت هایی وجود دارد؟
- آیا لازم است به یک متخصص مراجعه کرد؟ هزینه های آن چه مقدار خواهد بود و آیا بیمه این هزینه ها را پوشش می دهد؟
- آیا یک جایگزین عمومی برای دارویی که تجویز کرده اید وجود دارد؟
- آیا هرگونه بروشور و یا اطلاعات چاپ شده ای وجود دارد که با خود به منزل ببرم؟ چه سایت هایی را پیشنهاد می کنید که بررسی کنم؟
- در چه صورت نیاز به پیگیری برای تعیین وقت بعدی وجود دارد؟
علاوه بر سوالاتی که باید آماده کنید تا از پزشک خود سوال نمایید، از پرسیدن هرگونه سوالی در حین ملاقات با پزشک تردید نکنید.
مواردی که از پزشک انتظار دارید:
احتمالا پزشک شما سوالاتی خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخگویی به آن ها می تواند موجب صرفه جویی در زمان برای پرداختن به هر نکته ای که میخواهید زمان بیشتری را برای آن صرف کنید گردد. سوالاتی که ممکن است پزشکتان بپرسد عبارتند از:
- علائم از چه زمانی شروع شد؟
- آیا این علائم ادامه داشته است یا گاه به گاه بوده است؟
- شدت این علائم تا چه حد است؟
- آیا عاملی منجر به بهبودی این علائم شده است؟
- آیا عاملی منجر به وخیم تر شدن این علائم شده است؟
کارهایی که شما می توانید در این حین انجام دهید:
از فعالیت هایی که به نظر می رسد منجر به وخیم تر شدن علائم می شوند پرهیز نمایید. برای مثال اگر شما و یا فرزندتان احساس خستگی می کند اجازه استراحت بیشتر دهید. تعیین کنید که کدام فعالیت های روزانه مهم تر می باشند و روی انجام آن ها تمرکز نمایید.
آزمایش و تشخیص لنفوسیتی حاد لوسمی
تست ها و فرایندهایی که برای تشخیص سرطان خون صورت میگیرد شامل موارد زیر می باشد:
- آزمایش خون، تست خون ممکن است تعداد زیادی گلبول های سفید و تعداد ناکافی گلبول قرمز و پلاکت را نشان دهد. همچنین آزمایش خون ممکن است حضور سلول های بلست را نیز نمایش دهد، سلول های نابالغ معمولا در مغز استخوان یافت می شوند.
- آزمایش مغز استخوان: در طول آسپیراسیون مغز استخوان، یک سوزن برای برداشتن نمونه ای از مغز استخوان از استخوان لگن استفاده می شود. نمونه به ازمایشگاه فرستاده می شود تا برای شناسایی سرطان خون مورد ارزیابی قرار بگیرد. پزشکان در آزمایشگاه سلول های خونی را بر اساس سایز، شکل و سایر ویژگی های آن به انواع مشخصی تقسیم می کنند. همچنین به دنبال تغییرات خاصی در سلول های سرطانی بوده و تعیین می کنند که آیا سلول های لوسمی از لنفوسیت B آغاز شده اند یا از لنفوسیت t. این اطلاعات به پزشک شما کمک می کند تا یک برنامه درمانی تهیه نماید.
- آزمایشات عکس برداری: آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس، توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن و یا سونوگرافی می تواند تعیین کند که آیا سرطان به مغز؛ نخاع یا دیگر قسمت های بدن گسترش یافته است یا خیر.
- آزمایش مایع نخاعی: آزمون پونکسیون کمری، که کشیدن مایع نخاعی نیز نامیده می شود، ممکن است برای برداشتن نمونه از مایع نخاعی (مایعی که مغز و نخاع را احاطه کرده است) مورد استفاده قرار گیرد. نمونه برای مشاهده این که آیا سلول های سرطانی به مایع نخاعی گسترش یافته اند آزمایش می شود.
درمان و داروها لنفوسیتی حاد لوسمی
به طور کلی درمان لوسمی لنفوسیتی حاد به چند بخش تقسیم می شود:
- درمان القایی: هدف اولین فاز درمان کشتن بیشتر سلول های لوسمی در خون و مغز استخوان و بازگرداندن تولید سلول های خون به حالت طبیعی می باشد.
- درمان ثباتی: درمان پس از بهبودی نیز نامیده می شود، این فاز درمان با هدف تخریب هرگونه لوسمی باقیمانده در بدن از جمله در مغز و یا در نخاع صورت میگیرد.
- درمان نگهدارنده: فاز سوم درمان از رشد سلول های لوسمی جلوگیری می کند. درمان هایی که در این مرحله استفاده می شوند، اغلب در دوزهای بسیار کم در طول یک دوره زمانی طولانی طی سال ها انجام می شود.
- درمان پیشگیرانه برای گسترش تا نخاع: در طول هر فاز درمانی، افراد مبتلا به سرطان خون، ممکن است درمان های اضافی دریافت کنند، به منظور کشته شدن سلول های لوسمی واقع در سیستم عصبی مرکزی. در این نوع از درمان، داروهای شیمی درمانی اغلب به صورت مستقیم به درون مایعی که طناب نخاعی را پوشش داده است تزریق می شود. بسته به موقعیت شما، فازهای درمان برای سرطان خون می تواند 2 تا 3 سال به طول انجامد.
بیشتر بخوانید: انواع آزمایش آهن خون
درمان ها می تواند شامل موارد زیر باشند:
- شیمی درمانی: شیمی درمان که از داروهایی برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می کند معمولا به عنوان درمان القایی برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به سرطان خون استفاده می شود. داروهای شیمی درمانی همچنین می توانند در فازهای ثبات و پیشگیری نیز استفاده شوند.
- دارودرمانی هدفمند: داروهای هدفمند ناهنجاری های خاصی را که در سلول های سرطانی حضور دارند و به رشد و پیشرفت آن ها کمک می کنند؛ نشانه میگیرند. یک ناهنجاری خاص که کروموزوم فیلادلفیا نامیده می شود در برخی افراد مبتلا به سرطان خون یافت می شود. برای این افراد داروهای هدفمند استفاده می شوند که به سلول های حاوی ناهنجاری حمله می کنند. داروهای هدفمند شامل ایماتینیب (Gleevec)، دیساتینیب (Sprycel)، نیلوتینیب (Tasigna) و بلیناتومماب (Blincyto) می باشند. این داروها تنها برای افراد مبتلا به سرطان خون از نوع کروموزوم مثبت فبلادلفیا تایید شده است و در طول شیمی درمانی یا پس از آن قابل استفاده است.
- پرتودرمانی: پرتودرمانی از پرتوهای با انرژی بالا مانند اشعه ایکس استفاده می کند تا سلول های سرطانی را از بین ببرد. چنانچه سلول های سرطانی به سیستم عصبی مرکزی گسترش یابد، ممکن است پزشک شما پرتودرمانی را به شما توصیه کند.
- پیوند سلول های بنیادی. پیوند سلول های بنیادی ممکن است به عنوان تثبیت درمان در افراد در معرض خطر بالای عود بیماری و یا برای درمان عود زمانی که دوباره رخ می دهد استفاده می شود. این فرایند به فرد مبتلا به سرطان خون اجازه می دهد که سلول های سالم بنیادی خود را از طریق جایگزینی مغز استخوان لوسمی با مغز استخوان بدون لوسمی از بدن یک فرد سالم، دوباره بازیابی کند. پیوند سلول بنیادی با دوز بالای شیمی درمانی یا پرتو درمانی آغاز می شود تا هرگونه مغز استخوان تولید کننده لوسمی را نابود سازد. سپس پیوند مغز استخوان با مغز استخوان سالم از یک انسان دهنده سازگار (پیوند آلوژیک ) صورت می گیرد.
- آزمایشات بالینی: آزمایشات بالینی ازمایشاتی هستند که برای بررسی روش های جدید درمان سرطان و راه های جدید استفاده از روش ها به کار گرفته می شوند. اگرچه آزمایشات بالینی به فرزند شما این شانس را می دهد که جدید ترین روش های درمان سرطان را امتحان کند، فواید و خطرات درمان می تواند نامعلوم باشد. در مورد فواید و خطرات آزمایشات بالینی با پزشک صحبت کنید.
سرطان خون در بزرگسالان
بزرگسالان مسن تر، مانند افرادی که بیش از 60 سال سن دارند، عوارض بیشتری را که ناشی از سرطان خون می باشند تجربه می کنند. و افراد بزرگسال مسن تر سخت تر از کودکان تحت درمان بهبود میابند. در مورد گزینه های خود با پزشکتان مشورت کنید. بر اساس سلامت کلی، اهداف و ترجیحات شما، در مورد روش درمان سرطان خون تصمیم گیری نمایید. برخی افراد ممکن است تصمیم بگیرند از درمان سرطان چشم پوشی نموده و به جای ان بر روی درمانی تمرکز می کنند که علائم آن ها را بهبود می بخشد و به آن ها کمک می کند تا بیشتر وقت باقیمانده خود را استفاده نمایند.
بیشتر بخوانید: بیماری های قابل درمان با سلول های بنیادی کدامند؟
روش های درمان جایگزین
هیچ روش درمان جایگزینی برای درمان سرطان خون اثبات نشده است. اما برخی روش های درمان جایگزین ممکن است به کاهش عوارض جانبی درمان سرطان کمک کند و برای شما یا فرزندتان راحت تر باشد. در مورد گزینه های خود با پزشک متخصص خون و انکولوژی مشورت کنید که ایا برخی روش های جایگزین می توانند با درمان سرطان از جمله شیمی درمانی تداخل داشته باشند؟ درمان های جایگزینی که ممکن است علائم را تسکین دهند عبارتند از:
- طب سوزنی
- آروماتراپی
- ماساژ
- مدیتیشن
- ورزش های آرامش بخش
سازگاری و مقابله با استرس
اگرچه درمان سرطان خون معمولا بسیار موفقیت آمیز است، اما یک راه طولانی می باشد. درمان معمولا 2 تا 3 سال به طول می انجامد، اگرچه 3 تا 6 ماه اول شدیدترین دوران می باشند. درطول فاز نگهداری، کودکان معمولا می توانند یک زندگی نسبتا عادی را داشته باشند و به مدرسه بازگردند. و بزرگسالان نیز می توانند به سرکار رفتن خود ادامه دهند. برای کمک به کنار آمدن با این قضیه سعی کنید موارد زیر را انجام دهید:
بیشتر بخوانید: آزمایش اسید اوریک خون چیست؟
- درباره لوسمی به اندازه کافی اطلاعات کسب کنید تا در مورد درمان خود به راحتی تصمیم گیری نمایید. از پزشک خود بخواهید تا هر چقدر که می تواند درباره بیماری ویژه خود تا حد ممکن اطلاعات مورد نیاز را بنویسد. و سپس جست و جوی خود را برای کسب اطلاعات بر این اساس محدود نمایید. سوالاتی که می خواهید از پزشکتان بپرسید پیش از ملاقات با وی یادداشت نمایید و برای کسب اطلاعات کلی در کتابخانه عمومی یا اینترنت به جست و جو در مورد آن بپردازید. منابع خوب شامل موسسه ملی سرطان، انجمن سرطان آمریکا و جامعه لوسمی و لنفوم می باشند.
- در مورد تیم کلی مراقبت سلامت خود اطلاعات کسب نمایید. در مراکز درمانی بزرگ و مراکز کودکان سرطانی، تیم مراقبت شما باید شامل روانشناسان، روانپزشکان، درمانگران سرگرمی، ممدکاران کودک و زندگی، معلمان، متخصصین تغذیه، کشیش ها و ممدکاران اجتماعی باشند. این متخصصان می توانند در مورد انواع و اقسام مسائل پیش رو از جمله، توصیف فرایند به کودکان، یافتن کمک های مالی و مدیریت مسکن در طول درمان، کمک کننده باشند. در مورد تکیه کردن به تخصص آن ها تردید نداشته باشید.
- برنامه های کاوشی برای کودکان مبتلا به سرطان: مراکز درمانی بزرگ و گروه های غیر دولتی فعالیت ها و سرویس های متعددی را به ویژه برای کودکان و خانواده های آن ها تدارک دیده اند. مثالی از این موارد شامل اردوهای تابستانی، گروه های پشتیبانی برای خواهر و برادرها و برنامه های امید به آینده می باشند. از تیم پزشکی خود در مورد این برنامه ها در منطقه خود سوال نمایید.
- راهنمایی خانواده و دوستان به منظور درک وضعیت شما: یک صفحه شخصی آزاد در وبسایت رایگان CaringBridge راه اندازی نمایید. این کار به شما اجازه می دهد که به تمام خانواده درباره قرار ملاقات ها، درمان ها، موانع و دلایل جشن ها اطلاع دهید- بدون اینکه استرس داشته باشید تا هر بار چیزی جدید را به همه افراد گزارش دهید.
