حساسیت های چشمی بیماری نسبتا شایعی هستند که از بین هر ۱۰ تا ۱۵ نفر یک نفر به آن مبتلا می‌شود. این عارضه اغلب با قرمزی و خارش چشم بروز پیدا می‌کند و در صورت عدم درمان به موقع تاثیر منفی بر فعالیت‌های روزمره خواهد داشت.
حتما شما هم تاکنون با این احساس مواجه شده‌اید که چیزی داخل چشمان‌تان رفته باشد. در این وضعیت چشم‌ها را به دلیل احساس خارش مداوم با دست می‌مالیم تا اوضاع بهتر شود. این در حالی است که چیزی درون چشم‌های شما وجود ندارد. احساس خارش همراه با قرمزی و تورم چشم‌ها ناشی از حساسیت های چشمی ایجاد می‌شوند که گاهی‌اوقات با علائمی مشابه سرماخوردگی (عطسه، آبریزش و گرفتگی بینی) همراه خواهند شد. آلرژی چشم می‌تواند بر اثر عوامل مختلفی ایجاد شود که مهمترین آنها مواد حساسیت‌زا هستند.
در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا علت، علائم، انواع و روش درمان فوری حساسیت های چشمی را بررسی کنیم.
فهرست محتوا:
حساسیت های چشمی یا آلرژی چشمی چیست؟
حساسیت چشم نوعی واکنش بدن به عامل محرک است که به آن مواد آلرژن یا حساسیت‌زا می‌گویند. زمانی که چشم با عامل تحریک‌کننده مانند گردوغبار، دود، گرده گیاهان، برخی از داروها، مو و پشم حیوانات در تماس باشد، واکنش دفاعی نشان می‌دهد. این واکنش به صورت ترشح ماده‌ای به نام هیستامین انجام می‌شود که اثرات آن، گشاد شدن عروق ملتحمه و بروز علائم آلرژی چشمی خواهد بود.
ملتحمه همان بافت پوششی سطح داخلی پلک است که از چشم در برابر اجسام خارجی و مواد حساسیت‌زا محافظت می‌کند. این بافت از رگ‌ها و سلول‌های ایمنی متعددی تشکیل شده، از همین‌رو اغلب واکنش‌های دفاعی چشم در این قسمت انجام می‌شود.
انواع حساسیت های چشمی کدامند؟
حساسیت‌های چشمی انواع مختلفی دارند که شامل موارد زیر می‌شوند:
آلرژی چشمی فصلی
این نوع آلرژی چشمی در زمان مشخصی از سال بروز پیدا می‌کند. حساسیت های چشمی فصل بهار بسیار شایع هستند که مواردی از آن در پاییز هم مشاهده می‌شوند. عامل اصلی آلرژی چشمی فصلی را می‌توان ناشی از گرده درختان، گیاهان، قارچها و کپکها دانست. درواقع در صورت ورود مستقیم آلرژن درون چشم به آلرژی چشمی فصلی مبتلا می‌شوید.
بیشتر بخوانید: علائم خشکی چشم چیست؟
آلرژی چشمی دائمی
این نوع حساسیت های چشمی می‌توانند در تمام طول سال چشمان شما را درگیر کنند. عامل محرک برای بروز آلرژی چشمی دائمی نوعی حشره درون گردوغبار خانگی، پرهای موجود در بالش و رختخواب و شوره پوست حیوانات خانگی هستند. دیگر عوامل حساسیت‌زا برای بروز این عارضه عبارت‌اند از:
- دود
- کلر استخر
- عطر و ادکلن
- لوازم آرایشی
- آلودگی هوا
- مصرف برخی داروها
آلرژی چشمی کراتوکنژنکتیویت آتوپیک
در بین حساسیت های چشمی این نوع آلرژی که بیشتر مختص افراد مسن است، بسیار شدید ظاهر می‌شود. این عارضه می‌تواند در صورت عدم درمان به موقع باعث آسیب به قرنیه و لایه داخلی پلک پایینی شود. بروز آلرژی چشمی کراتوکنژنکتیویت آتوپیک که معمولا در مردان مسن شایع‌تر است، همزمان با اگزمای پوستی اطراف چشم و آسم همراه خواهد شد.
علائم اصلی آن عبارت‌اند از:
- خارش شدید
- سوزش
- قرمزی
- تولید مقدار زیادی مایع شفاف (پس از بیدار شدن باعث چسبیدن پلک‌ها به یکدیگر می‌شود)
آلرژی چشمی کراتوکنژنکتیویت بهاره
یکی دیگر از حساسیت های چشمی که می‌تواند کل سال چشمان شما را درگیر کند، کراتوکنژنکتیویت بهاره است. این نوع آلرژی چشمی نوعی حساسیت غیر واگیردار اما مزمن است که پلک بالایی و اطراف قرنیه را درگیر می‌کند.
ابتلا به کراتوکنژنکتیویت بهاره در فصل بهار، مناطق گرمسیر و خشک شیوع بیشتری دارد و اغلب افراد مبتلا به آن پسران و مردان جوان هستند. این نوع حساسیت چشمی بیشتر در بازه سنی سه تا ۲۵ سال مشاهده می‌شود.
علائم خاص آلرژی چشمی کراتوکنژنکتیویت بهاره عبارت‌اند از:
- ترشح مقدار زیادی اشک
- ترشح موکوس چشمی (مایع شفاف و چسبنده)
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- نور هراسی
بیشتر بخوانید: ناخنک چشم در اثر چیست؟
آلرژی چشمی مرتبط با لنز تماسی
زمانی که لنزهای تماسی باعث تحریک چشم شوند، نتیجه آن بروز حساسیت های چشمی همراه با خارش و قرمزی شدید است. همچنین اتصال پروتئین‌های اشک به لنز تماسی هم می‌تواند عامل محرک برای بروز آلرژی چشمی باشد.
آلرژی چشمی پاپیلاری غول پیکر
در بین حساسیت های چشمی این نوع آلرژی بسیار شدید است که به صورت بروز پاپیلوس (کیسه‌های دارای مایع) در سطح داخلی پلک فوقانی ایجاد می‌شود. مشخص‌ترین علائم این نوع آلرژی چشمی عبارت‌اند از:
- ورم چشم
- خارش شدید
- ترشح مداوم اشک از چشم
- تاری دید
- ترشحات موکوسی (مایع شفاف و چسبنده)
- احساس ناراحتی از وجود لنزهای تماسی
- احساس وجود جسم خارجی درون چشم
بیشتر بخوانید: علت ورم چشم
علائم حساسیت چشم
آلرژی چشمی می‌تواند بخشی از چشم یا تمام قسمت‌های قابل مشاهده آن را درگیر کند. شایع‌ترین علائم این عارضه عبارت‌اند از:
- خارش
- قرمزی
- سوزش
- خروج ترشحات شفاف از چشم
- حساسیت به نور
- تورم پلک
- آبریزش مداوم از چشم
برای دریافت راهنمایی و مشاوره آنلاین با دکتر چشم پزشک درمانکده در ارتباط باشید.
حساسیت های چشمی کودکان چگونه است؟
آلرژی چشمی کودکان بیشتر دارای منشا ارثی است. اگر یکی از والدین بیولوژیکی کودک به نوعی از حساسیت های چشمی مبتلا باشد، ۴۰ تا ۵۰ درصد احتمال انتقال آن به فرزندشان وجود دارد. در غیر این صورت کودکان هم مانند بزرگسالان با قرار گرفتن در معرض عوامل محرک آلرژن‌ها مانند گرده گیاهان (گل، درخت، چمن)، قارچها، شوره بدن حیوانات و گردوغبار موجود در هوا به آلرژی چشمی مبتلا می‌شوند.
ورود یکی از مواد حساسیت‌زا به درون چشم کودکان باعث درگیری قسمت ملتحمه پلک می‌شود و علائم حساسیت چشمی مانند خارش، سوزش یا قرمزی بروز پیدا می‌کنند. در این حالت کودکان به دلیل این‌که نمی‌دانند مشکل از کجاست، مدام چشم خود را می‌مالند که خود باعث پخش شدن آلرژی به تمام چشم می‌شود. بنابراین بهتر است با مشاهده کوچکترین علائم از حساسیت های چشمی کودکان فوری آنها را برای معاینه نزد چشم‌پزشک ببرید.
بیشتر بخوانید: عوارض لوازم آرایشی برای چشم
درمان حساسیت چشم
اگر شما هم به دنبال راه‌کاری برای کاهش علائم آلرژی چشمی هستید و مدام این سوال را از خود می‌پرسید که برای حساسیت چشم چی خوبه، به موارد زیر با دقت توجه کنید:
قطره های حساسیت های چشمی آنتی‌هیستامین
این نوع قطره‌ها علائم بیماری مانند قرمزی، خارش و ورم را کاهش می‌دهند. برای اثرگذاری مطلوب باید بزرگسالان آنها را چهار بار در روز استفاده کنند. همچنین این قطره‌ها برای آلرژی چشمی کودکان بالای سه سال مجاز هستند.
بیشتر بخوانید: قطره برای آبریزش چشم
قطره‌های چشمی تثبیت‌کننده ماستوسیت‌ها
این نوع قطره‌های مخصوص حساسیت چشم از ترشح هیستامین جلوگیری می‌کنند تا علائم آلرژی چشمی بروز پیدا نکند. زمانی که می‌دانید قرار است در معرض آلرژن‌ها قرار بگیرید، این قطره را درون چشم خود بریزید.
قطره‌های آلرژی چشمی کورتیکواستروئید
زمانی که علائم این بیماری مانند قرمزی، تورم و خارش بیش از حد شدید باشد باید از قطره‌های کورتیکواستروئیدی استفاده کنید. البته استفاده از این دارو باید حتما زیر نظر چشم‌پزشک انجام شود تا از عوارض مصرف طولانی مدت آن مانند عفونت، آب سیاه یا آب مروارید در امان بمانید.
بیشتر بخوانید: ورم ملتحمه چشم
قطره ضد حساسیت چشم برای آرایش
برخی از خانم‌ها پس از استفاده از محصولات آرایشی مخصوص چشم مانند ریمل دچار حساسیت های چشمی می‌شوند. در این مواقع علائم آلرژی چشمی مانند خارش، سوزش و قرمزی در چشمان آنها ظاهر خواهد شد. انواع مختلف قرص‌های ضد حساسیت چشم برای آرایش وجود دارند که پس از مراجعه به دکتر چشم‌پزشک، یکی از آنها برای شما تجویز می‌شود. نحوه مصرف این قطره‌ها بدین شکل است که ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از استفاده محصولات آرایشی مخصوص چشم باید قطره را درون چشمان خود ریزید.
داروی آنتی‌هیستامین خوراکی
آنتی‌هیستامین‌های خوراکی که از نوع غیر خواب‌آور تجویز می‌شوند، برای کاهش خارش شدید چشم موثر هستند. البته اثرگذاری آنها نسبت به قطره‌های چشمی کمتر است و احتمال خشک شدن چشم پس از مصرف وجود دارد. از همین‌رو همراه با آنتی‌هیستامین خوراکی، استفاده از قطره‌های چشمی اشک مصنوعی توصیه می‌شود.
واکسن آلرژی یا ایمونوتراپی
در این روش برای بالا بردن تحمل بیمار نسبت به آلرژن‌های موجود، مقدار کمی ماده حساسیت‌زا به فرد تزریق می‌شود. تزریق این ماده با گذشت زمان افزایش می‌یابد و کل پروسه حدود چند ماه طول می‌کشد تا نتیجه مطلوب حاصل شود. البته تا زمانی که ایمونوتراپی اثربخشی کامل پیدا کند، فرد با تجویز پزشک، داروهای خاص و قطره‌های مخصوص حساسیت های چشمی را استفاده خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: روش صحیح برای تمیز کردن چشم ها
راه‌کارهای درمان خانگی حساسیت چشم چیست؟
بهترین روش‌های درمان خانگی این عارضه شامل موارد زیر می‌شوند:
- آب ولرم و نمک را با هم مخلوط کنید، پارچه نخی تمیز را پس از آغشته کردن به این محلول برای کاهش حساسیت های چشمی روی چشمان خود بگذارید.
- چند تکه یخ (کمپرس سرد) را درون حوله تمیر بپیچید و آن را برای کاهش خارش چشم و تورم پلک‌ها روی چشمان خود بگذارید.
- کیسه‌های چای سبز خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی دارند و برای کاهش حساسیت های چشمی بسیار مفید هستند. ابتدا کیسه چای سبز را درون آب بخیسانید سپس چند ساعت درون یخچال بگذارید تا سرد شوند. حال آنها را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی پلک‌ها قرار دهید.
- روغن بابونه و نارگیل خاصیت ضد التهابی دارند و برای درمان آلرژی چشمی بسیار مفید هستند. شما می‌توانید هر شب قبل از خواب پلک خود را با مقداری از روغن بابونه یا نارگیل به آرامی ماساژ دهید.
- یکی دیگر از روش‌های درمان خانگی حساسیت چشم استفاده از خیار است. خیار برای کاهش قرمزی، تورم و خارش چشم اثربخشی بالایی دارد. ابتدا چند حلقه از خیار را در یخچال بگذارید تا سرد شود. سپس آنها را روی پلک خود بگذارید.
بیشتر بخوانید: انواع عفونت چشم کودکان و بزرگسالان
راهنمای مراجعه به پزشک
حساسیت های چشمی نوعی بیماری شایع در کودکان و بزرگسالان هستند که جای نگرانی ندارند. اگر شما با مشاهده علائمی مانند قرمزی، خارش شدید، سوزی یا ورم پلک‌ها فوری به متخصص چشم پزشک مراجعه کنید تا روند درمانی آغاز شود از بروز عوارض جبران‌ناپذیر مانند آسیب به قرنیه و تاری دید جلوگیری خواهد شد.
شما می‌توانید برای رزرو وقت معاینه نزد پزشک متخصص مورد نظر خود، از طریق سیستم نوبت‌دهی آنلاین درمانکده استفاده کنید. همچنین امکان دریافت راهنمایی و مشاوره به صورت تلفنی، متنی یا تصویری با دکتر چشم در درمانکده برای شما فراهم شده است.
سوالات متداول
در صورت عدم پیگیری و درمان به موقع ممکن است باعث آسیب به چشم، زخم شدن رگهای خونی و التهاب قرنیه شوند.
محرک‌هایی مانند گردوغبار موجود در هوا، شوره بدن حیوانات، دود، آلودگی هوا، کپکها، قارچها و گرده گیاهان عامل اصلی بروز آلرژی چشمی هستند.
دور ماندن از عامل حساسیت‌زا، تمیز نگه داشتن فضای خانه از گردوغبار، استفاده از عینک دودی برای عدم ورود آلودگی درون چشم، پرهیز از مالیدن دست‌های آلوده به چشم‌ها، عدم مالیدن و خارش مداوم چشم‌ها، استفاده از لوازم آرایش معتبر، دوری از حیوانات خانگی
منابع: webmd | healthline
