اسید تراپی صورت چیست؟ [فواید و عوارض + مراحل]

اسیدتراپی پوست صورت (Facial Acid Therapy) یکی از روش‌های درمانی و مراقبتی در حوزه درماتولوژی (Dermatology) است. در این روش دکتر پوست از انواع اسیدهای ضعیف شیمیایی، برای بهبود کیفیت پوست، درمان مشکلاتی مانند لک، جوش، تیرگی، چروک‌های سطحی و منافذ باز استفاده می‌کند. این روش با توجه به نوع اسید مورد استفاده، غلظت آن و نوع پوست فرد می‌تواند کاملا سطحی یا تا حدی عمقی باشد. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده به این موضوع می‌پردازیم که اسید تراپی صورت چیست، چگونه انجام می‌شود و چه عوارض و فوایدی دارد.

اسید تراپی چیست؟

اسیدتراپی در واقع یک نوع لایه‌برداری شیمیایی (Chemical Peeling) کنترل‌شده است. در طی آن دکتر پوست از اسیدهای آلفا هیدروکسی (AHA)، بتا هیدروکسی (BHA) یا پلی‌هیدروکسی (PHA) با هدف حذف سلول‌های مرده از سطح پوست، رشد سلول‌های تازه و بهبود بافت و رنگ پوست استفاده می‌کند.

در زیر عکس اسید تراپی صورت قبل و بعد از آن را می‌بینید:

برخلاف تصور رایج، اسیدتراپی تنها یک تکنیک زیبایی ساده نیست؛ بلکه با توجه به چگونگی انجام، ترکیبات مصرفی، شرایط پوستی فرد و اهداف درمانی، می‌تواند جنبه پزشکی هم داشته باشد. اسیدتراپی باید تحت نظر دکتر پوست انجام می‌شود. در صورت اجرای غیرحرفه‌ای، احتمال بروز تحریکات شدید پوستی، التهاب یا حتی اسکار (جای زخم) وجود دارد.

اگر نمی‌دانید جنس پوست‌تان چیست و در مورد مزایای اسیدتراپی برای پوست صورت خود مطمئن نیستید، می‌توانید از امکان مشاوره با دکتر پوست آنلاین استفاده کنید.

اسیدهای رایج در اسید‌تراپی را در جدول زیر می‌بینید:

نوع اسید	نام انگلیسی	کاربرد اصلی
گلیکولیک اسید	Glycolic Acid (AHA)	– روشن‌کننده پوست -کاهش لک و خطوط ریز
لاکتیک اسید	Lactic Acid (AHA)	– مناسب پوست‌های حساس – آبرسان و نرم‌کننده
سالیسیلیک اسید	Salicylic Acid (BHA)	– کنترل چربی – درمان آکنه – کاهش التهاب
مالیک اسید	Malic Acid (AHA)	کمک به درمان تیرگی و بهبود بافت پوست
ماندلیک اسید	Mandelic Acid (AHA)	مناسب پوست‌های تیره یا مستعد لک پس از التهاب
گلوکونولاکتون	Gluconolactone (PHA)	– مناسب پوست‌های بسیار حساس -دارای خاصیت آنتی‌اکسیدان
اسید سیتریک	Citric acid	– AHA ملایم – روشن‌کننده و تنظیم pH
آزلائیک اسید	Azelaic acid	– ضدالتهاب – کاهش قرمزی – درمان آکنه و روزاسه
فرولیک اسید	Ferulic acid	– آنتی‌اکسیدان قوی – تثبیت‌کننده ویتامین C
ال-اسکوربیک اسید (ویتامین C)	L-Ascorbic Acid	– روشن‌کننده – ضد لک و آنتی‌اکسیدان
اسید کوجیک	Kojic acid	– مهار تولید ملانین – ضد لک قوی

مراحل اسید تراپی صورت چیست؟

مراحل اسید تراپی با توجه به هدف آن می‌تواند متفاوت باشد. در یک اسیدتراپی استاندارد و علمی که در مطب متخصص پوست انجام می‌شود، مراحل زیر را داریم:

بررسی اولیه و مشاوره تخصصی

در این مرحله، پزشک متخصص پوست نوع پوست (چرب، خشک، مختلط، حساس) را تعیین و مشکلات پوستی مانند لک، جوش، منافذ باز یا تیرگی را ارزیابی می‌کند. همچنین تاریخچه پزشکی و دارویی نیز بررسی می‌شود. شما باید به سوالاتی مشابه پرسش‌های زیر پاسخ دقیق بدهید:

• آیا از رتینول یا ترتینوئین (Retinoid/Retin-A) استفاده می‌کنید؟
• آیا داروهای ضدآکنه خوراکی مانند ایزوترتینوئین (Roaccutane) مصرف کرده‌اید یا در حال مصرف هستید؟
• آیا از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مثل کلیندامایسین یا بنزوئیل پراکسید استفاده می‌کنید؟
• آیا سابقه تبخال، آلرژی‌ها و حساسیت‌ دارید؟
• هدف‌تان از اسیدتراپی چیست؟

شما هم باید پاسخ سوال‌های زیر را از پزشک بگیرید:

• چه نوع اسیدی برای پوست من مناسب‌تر است و چرا؟
• چند جلسه نیاز دارم تا نتیجه بگیرم؟
• آیا اسیدتراپی با محصولات پوستی فعلی‌ام تداخل دارد؟
• آیا ممکن است بعد از اسیدتراپی پوست من بدتر شود؟ مثلا جوش بزند یا لک‌ها پررنگ‌تر شوند؟
• علائم طبیعی پس از اسیدتراپی چیست و چه علائمی نگران‌کننده هستند؟
• فاصله مناسب بین جلسات چقدر است و آیا می‌توانم همزمان درمان دیگری مثل لیزر را انجام دهم؟
• آیا این روش درمانی برگشت‌پذیر است یا دائمی؟
• چه غذاها، داروها یا فعالیت‌هایی را باید قبل و بعد از اسیدتراپی محدود یا قطع کنم؟
• آیا در دوران قاعدگی، بارداری یا شیردهی می‌توانم اسیدتراپی انجام دهم؟
• آیا اسیدتراپی به روشن شدن تیرگی‌های دور چشم، خط لبخند یا جای جوش کمک می‌کند؟
• مراقبت‌های بعد از اسیدتراپی چیست؟

آماده‌سازی پوست

در این مرحله پزشک، پوست را با شوینده‌های ملایم و بدون چربی (Oil-Free Cleanser) تمیز می‌کند تا هرگونه آلودگی، کرم، ضدآفتاب یا آرایش پاک شود.

در صورت نیاز، تونرهای مخصوص جهت تنظیم pH پوست هم استفاده می‌شوند. گاهی پزشک از الکل یا استون پزشکی برای چربی‌زدایی کامل (Degreasing) استفاده می‌کند تا نفوذ اسید یکنواخت‌تر باشد. همچنین دکتر اطراف چشم، پره‌های بینی و لب‌ها را با وازلین یا پمادهای محافظ می‌پوشاند تا از تماس مستقیم اسید جلوگیری شود.

اعمال اسید

پزشک با استفاده از پد، قلم‌مو یا ابزارهای مخصوص مانند سرنگ، اسید را به صورت یکنواخت روی پوست می‌زند. زمان‌بندی در این مرحله بسیار مهم است و معمولا بین ۲ تا ۱۰ دقیقه با توجه به نوع اسید و میزان تحمل پوست شما طول می‌کشد. در این مدت، احتمالا روی پوست‌تان احساس سوزش خفیف، گرما یا سوزن‌سوزن شدن خواهید داشت. این واکنش‌ها کاملا طبیعی و نشان‌دهنده تاثیرگذاری اسید روی پوست هستند. پزشک در طول این زمان نظارت دقیقی بر وضعیت پوست دارد تا از بروز تحریکات شدید جلوگیری کند.

خنثی‌سازی اسید

در مرحله خنثی‌سازی اسید، پزشک محلول خنثی‌کننده‌ای را روی پوست می‌زند تا اسید را به‌ صورت کامل غیرفعال کند و روند لایه‌برداری را کنترل‌شده پایان دهد. این مرحله مخصوص اسیدهایی مثل گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید است که برای جلوگیری از تحریک بیش‌ازحد پوست و ایجاد آسیب نیاز به خنثی‌سازی دارند.

در مقابل، برخی اسیدها مانند سالیسیلیک اسید خود خنثی‌شونده هستند؛ یعنی پس از مدتی به‌طور طبیعی غیرفعال می‌شوند و نیاز به محلول خنثی‌کننده ندارند. در این موارد، پزشک معمولا پوست را با آب ولرم یا پنبه مرطوب پاک می‌کند تا اسید اضافی را از روی پوست بردارد. خنثی‌سازی اسید صورت دردناک نیست اما پوست قرمز و ملتهب است.

شستشو و پاکسازی نهایی

شستشوی پوست برای این است که هرگونه اسید، خنثی‌کننده یا ترشحات طبیعی پوست کاملا پاک شوند و پوست برای فاز ترمیم آماده شود.

پزشک برای این کار معمولا از آب ولرم استریل یا سرم شستشو (نرمال سالین، Normal Saline) استفاده می‌کند که نه‌تنها خاصیت پاک‌کنندگی ملایم دارد، بلکه باعث تسکین و خنک‌شدن پوست هم می‌شود.

استفاده از محصولات ترمیمی

در این مرحله، پزشک معمولا یک کرم ترمیم‌کننده که دارای آلانتوئین (Allantoin) یا عصاره بیزابولول (Bisabolol) باشد، روی پوست می‌زند. این ترکیبات در بازسازی بافت، کاهش قرمزی، خارش یا سوزش پوست موثر هستند و نوعی لایه‌ محافظ ملایم برای پوست ایجاد می‌کنند. در صورتی‌ که پوست خشک‌تر از حد معمول به نظر برسد یا احساس کشیدگی داشته باشید، پزشک ممکن است از سرم آبرسان دارای هیالورونیک اسید (Hyaluronic Acid) استفاده کند تا پوست دوباره رطوبت خود را بازیابد و از دهیدراته شدن در ساعات اولیه جلوگیری شود.

در گام بعدی، متخصص پوست یک لایه ضدآفتاب فیزیکی با SPF بالا که معمولا دارای زینک‌اکساید (Zinc Oxide) یا تیتانیوم‌دی‌اکساید (Titanium Dioxide) است، روی پوست می‌مالد.

مراقبت بعد از اسید تراپی صورت چگونه است؟

مهم‌ترین اقدامات مراقبتی پس از اسیدتراپی عبارت‌اند از:

محافظت جدی در برابر نور خورشید

از همان لحظه خروج از کلینیک، پوست شما در برابر نور خورشید بسیار آسیب‌پذیر است.
چه در زمستان، چه تابستان، حتی اگر در خانه باشید یا پشت پنجره بنشینید، اشعه‌های UVA و UVB می‌توانند به پوست آسیب بزنند و باعث ایجاد لک یا تیرگی شوند. به همین دلیل باید اقدامات زیر را انجام دهید:

• استفاده روزانه از ضدآفتاب فیزیکی مانند زینک‌اکساید یا تیتانیوم‌دی‌اکساید با SPF حداقل ۳۰ و طیف گسترده (Broad Spectrum)
• تمدید ضدآفتاب هر ۲ تا ۳ ساعت، حتی در منزل
• استفاده از کلاه لبه‌دار یا عینک آفتابی هنگام خروج از خانه
• خودداری از آفتاب‌گرفتن، سولار یا حضور در کنار منابع گرمایی مستقیم مانند بخاری، سونا یا اجاق گاز

مرطوب‌سازی مداوم و با دقت

اسیدتراپی تبخیر رطوبت از سطح پوست را افزایش می‌دهد. این موضوع می‌تواند باعث خشکی، کشیدگی، پوسته‌ریزی و حتی سوزش شود. به همین دلیل باید:

• از مرطوب‌کننده‌های بدون عطر، بدون الکل و غیر کومدون‌زا (Non-Comedogenic) استفاده کنید.
• ترکیباتی مانند هیالورونیک‌ اسید، سرامید و آلانتوئین می‌توانند در این مرحله برای پوست مفید باشند.
• مرطوب‌کننده را ۲ تا ۳ بار در روز استفاده کنید، حتی اگر احساس خشکی پوست ندارید.

پرهیز از تحریک پوستی

در سه تا پنج روز اول، پوست نباید با مواد، حرکات یا محصولات تحریک‌کننده تماس داشته باشد. کارهایی که نباید انجام دهید:

• استفاده از اسکراب فیزیکی یا لایه‌بردار شیمیایی
• استفاده از محصولات دارای رتینول، ویتامین C غلیظ یا نیاسینامید غیراستاندارد
• اپیلاسیون، بند انداختن یا استفاده از دستگاه‌های پاکسازی پوست
• دست زدن، خاراندن یا کندن پوست؛ به ویژه اگر پوسته‌ریزی اتفاق افتاده باشد.

استفاده از کرم ترمیم‌کننده‌ و ضدالتهاب

پزشک برای کاهش التهاب، قرمزی و کمک به بازسازی لایه اپیدرم، معمولا یک کرم ترمیم‌کننده تجویز می‌کند. بهترین ترکیبات ترمیمی عبارت‌اند از:

• آلانتوئین (Allantoin)
• بیزابولول (Bisabolol)
• دکسپانتنول (Panthenol)
• زینک اکساید (Zinc Oxide) برای تسکین نقاط تحریک‌شده

صبور باشید

انتظار نداشته باشید بلافاصله بعد از اسیدتراپی، پوست صاف، براق و یکدست شود. ممکن است تا چند روز، پوست پوسته دهد، قرمز شود یا حتی کمی جوش بزند. این روند طبیعی و نشانه ترمیم پوست است.

عوارض اسید تراپی صورت چیست؟

عوارض اسیدتراپی صورت با توجه به نوع اسید، عمق لایه‌برداری، نوع پوست و مراقبت‌های قبل و بعد از درمان متفاوت است، عوارض شایع و موقت اسیدتراپی عبارت‌اند از:

• قرمزی و التهاب پوست
• خشکی و پوسته‌ریزی
• سوزش یا خارش ملایم
• تیره شدن موقت پوست

از عوارض نادر اما مهم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لک‌های تیره: اگر مراقبت‌هایی مانند استفاده از ضدآفتاب را رعایت نکنید یا پوست دچار التهاب شدید شود، بروز لک‌های تیره دور از انتظار نیست. این مورد بیشتر در پوست‌های سبزه و تیره دیده می‌شود.
• روشن شدن غیرطبیعی ناحیه‌ای از پوست: در موارد نادر و به‌ویژه در لایه‌بردارهای قوی، احتمال اینکه بخشی از پوست روشن‌تر از بقیه قسمت‌ها شود، وجود دارد. این حالت معمولا موقتی است ولی در برخی موارد ماندگار می‌شود.
• جوش‌های جدید یا آکنه
• زخم، تاول یا عفونت
• واکنش آلرژیک یا حساسیت شدید به مواد شیمیایی

فواید اسید تراپی صورت چیست؟

فواید اصلی اسیدتراپی صورت عبارت‌اند از:

• لایه‌برداری سلول‌های مرده و کدر
• کاهش لک‌های تیره و جای جوش
• کنترل چربی و کاهش جوش‌های زیرپوستی
• بهبود بافت پوست و کاهش منافذ باز
• تحریک تولید کلاژن و جوان‌سازی پوست
• افزایش اثرگذاری محصولات مراقبتی
• تسکین تدریجی اسکار و ناهمواری‌های سطح پوست

اثربخشی اسید تراپی برای لک چقدر است؟

اسیدتراپی به دلیل لایه‌برداری کنترل‌شده پوست، روند نوسازی سلولی را تسریع می‌کند و به تدریج می‌تواند باعث کم‌رنگ شدن و روشن‌تر شدن لک‌های سطحی و متوسط شود. البته این درمان بیشتر برای لک‌های ناشی از تیرگی‌های سطحی مناسب است و نتایج آن معمولا پس از چند جلسه و با رعایت مراقبت‌های ویژه حاصل می‌شود.

برای لک‌های عمیق‌تر یا مقاوم‌تر، اسیدتراپی به تنهایی ممکن است کافی نباشد. به همین دلیل پزشکان روش‌های دیگر مانند لیزر درمانی، میکرونیدلینگ یا کرم‌های تخصصی ضدلک را نیز در فرآیند درمان قرار می‌دهند.

اسید تراپی برای چه پوستی مناسب است؟

اسیدتراپی برای انواع پوست‌ می‌تواند کاربرد داشته باشد:

• پوست چرب و مستعد جوش: این پوست بهترین کاندیدا برای اسیدهایی مانند سالیسیلیک اسید و گلیکولیک اسید است. این اسیدها منافذ را پاکسازی و چربی اضافی را کنترل می‌کنند.
• پوست مختلط: این نوع پوست‌ها به استفاده موضعی و ملایم از اسیدهایی مانند لاکتیک اسید و ماندلیک اسید نیاز دارند تا بخش‌های خشک پوست تحریک نشوند.
• پوست خشک و حساس: پزشک برای این نوع پوست‌ها از درصد پایین اسیدهای ملایم مثل لاکتیک یا ماندلیک اسید استفاده می‌کند تا از بروز التهاب یا آسیب جلوگیری کند.
• پوست تیره: پوست‌های تیره حساسیت بیشتری نسبت به لک‌های پس از التهاب دارند، به همین دلیل متخصص پوست از اسیدهای ملایم استفاده می‌کند.

اسید تراپی برای چه سنی مناسب است؟

معمولا از سن ۱۸ سال به بالا که پوست با مشکلاتی مانند جوش، لکه یا تیرگی مواجه می‌شود، اسیدتراپی قابل اجرا است. افرادی که در سنین ۴۰ تا ۵۰ سال قرار دارند، به‌خوبی می‌توانند از این تکنیک برای جوان‌سازی، کاهش خطوط ریز و بهبود بافت پوست کمک بگیرند. برای افراد بالای ۶۰ سال، اسیدتراپی با احتیاط بیشتر و معمولا در ترکیب با روش‌های دیگر مثل میکرونیدلینگ یا لیزر انجام می‌شود.

اسید تراپی برای چه کسانی ممنوع است؟

اگر شرایط زیر را دارید، اسید‌تراپی به شما توصیه نمی‌شود یا حداقل مجبور هستید برای مدتی آن را به تاخیر بیندازید:

• تبخال فعال یا عفونت‌های پوستی مانند مانند پسوریازیس، اگزما، درماتیت‌های التهابی دارید.
• دچار آکنه شدید التهابی یا جوش‌های چرکی گسترده هستید.
• داروهای خاص مانند ایزوترتینوئین (Isotretinoin) مصرف می‌کنید.
• پوست‌ خیلی نازک یا ضعیف دارید که احتمال آسیب در آن‌ها بالا است.
• بیماری‌های سیستم ایمنی مانند لوپوس دارید یا تحت درمان با داروهای سرکوب‌کننده ایمنی هستید.
• مبتلا به دیابت کنترل نشده هستید.

لازم به ذکر است، پزشکان اسیدتراپی را برای کودکان، در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌کنند.

آیا اسید تراپی برای جوش موثر است؟

یکی از روش‌های موثر و شناخته‌شده در درمان جوش و آکنه، اسید تراپی است. با این حال همه چیز به نوع پوست، جوش، اسید، درصد آن و تعداد جلسات بستگی دارد. برای مثال اسیدهایی مثل سالیسیلیک اسید به دلیل حل شدن در چربی، به عمق منافذ پوست نفوذ می‌کند. به همین دلیل باعث حذف چربی اضافی، سلول‌های مرده و آلودگی‌هایی می‌شوند که عامل بروز جوش هستند.

چه نوع جوشی با اسیدتراپی بهتر درمان می‌شود؟

از اسید‌تراپی می‌توانید برای درمان جوش‌های زیر کمک بگیرید:

• جوش‌های سرسیاه (Blackheads) و سرسفید (Whiteheads)
• جوش‌های سطحی و زیرپوستی
• پوست‌های مستعد آکنه با چربی بالا

جوش‌های التهابی شدید و کیستیک ممکن است نیاز به درمان دارویی تخصصی داشته باشند و اسیدتراپی به تنهایی کافی نیست.

تجربه واقعی کاربران قبل و بعد اسید تراپی چه چیز را نشان می‌دهد؟

با نگاهی به تجربه تعدادی از کاربران در رابطه با قبل و بعد اسید تراپی، می‌توان به چند نکته زیر اشاره کرد:

دغدغه	واقعیت بر اساس تجربه کاربران
آیا با اسید تراپی ممکن است پوست بیشتر لک شود؟	بله. اگر پوست تست نشود یا کاندیدای مناسب نباشید، ممکن است لک پوست تشدید شود.
آیا برای اسید تراپی تست نقطه‌ای لازم است؟	بله. ضروری است.
اثربخشی واقعی اسید تراپی چیست؟	کاربران از بهبود رنگ، کنترل چربی و شفافیت پوست رضایت داشته‌اند.

آیا اسید تراپی برای منافذ باز پوست موثر است؟

منافذ باز پوست اغلب ناشی از چربی زیاد و تجمع سلول‌های مرده است و اسیدتراپی می‌تواند در درمان آن موثر باشد. برای مثال اسیدهای AHA مثل گلیکولیک اسید سلول‌های مرده سطح پوست را برمی‌دارند و از مسدود شدن منافذ جلوگیری می‌کنند. همچنین اسیدتراپی با تحریک پوست، تولید کلاژن را افزایش می‌دهد. این امر به سفت شدن پوست و کاهش اندازه منافذ کمک می‌کند. با این حال درمان‌های ترکیبی و مراقبت مداوم پس از اسیدتراپی، نتایج بهتری را به همراه دارند.

اسید تراپی در فیشیال چه تفاوتی با فیشیال معمولی دارد؟

تفاوت‌های کلیدی اسیدتراپی با فیشیال پوست را در جدول زیر می‌بینید:

فاکتور	فیشیال معمولی	اسیدتراپی در فیشیال
نوع لایه‌برداری	مکانیکی یا ملایم با اسکراب و برس	شیمیایی و با اسیدهای تخصصی مثل گلیکولیک و سالیسیلیک
اثرات درمانی	پاکسازی سطح پوست و شادابی موقت	درمان لک، جوش سرسیاه، ناهمواری و چین‌وچروک‌های ریز
ماندگاری نتیجه	نیاز به تکرار مرتب در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر	ماندگارتر
مراقبت پس از درمان	معمولا نیاز خاصی ندارد.	نیاز به مراقبت دقیق‌تر دارد.

آیا اسید تراپی در منزل ایمن است؟

اسید تراپی را می‌توان در منزل انجام داد. در حال حاضر برندهای زیادی سرم‌ها و محصولات حاوی اسید تولید می‌کنند که می‌توانید آن‌ها را روتین روزانه خود مورد استفاده قرار دهید. محصولات حاوی اسید هیالورونیک بهترین محصولات دارای اسید برای اسیدتراپی در خانه به‌شمار می‌آیند.

اسید تراپی صورت در چند خط

اسیدتراپی یک روش تخصصی برای لایه‌برداری شیمیایی پوست است که با کمک اسیدهای مختلف مثل گلیکولیک، لاکتیک و سالیسیلیک به کاهش لک، جوش، چروک‌های سطحی و منافذ باز کمک می‌کند. برخلاف فیشیال معمولی که بیشتر روی پاکسازی سطحی تمرکز دارد، اسیدتراپی عملکردی عمقی دارد و می‌تواند ساختار پوست را به‌طور قابل‌توجهی بهبود دهد.

اگر به دنبال راهی مطمئن و تخصصی برای انجام اسیدتراپی هستید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر پوست و مو آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر پوست و مو از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات رایج

منبع: healthline | versedskin | clinikally