اصطلاح بیماری های اورولوژی معرف طیف گسترده‌ای از مشکلات سلامتی است که همگی به دفع و خروج ادرار از بدن مربوط می‌شوند. این بیماری‌ها روی زنان، مردان و کودکان در هر سنی اثر می‌گذارند.
بیماری های اورولوژی بخش‌های خاصی از بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند که در زنان شامل مجرای ادرار و در مردان شامل دستگاه ادرار یا اندام تناسلی می‌شود. در این مقاله از مجله درمانکده قصد داریم شایع ترین بیماری های اورولوژیک را بررسی کنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
فهرست محتوا
شایع‌ترین بیماری های اورولوژی
اختلالات و بیماری های اورولوژی بسیار متنوع هستند. در ادامه به گلچینی از این بیماری‌ها که توسط بنیاد اورولوژی آمریکا (AUAF) شایع شناخته شده‌اند، اشاره می‌کنیم.
۱. هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH)
هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات یکی از انواع بیماری های اورولوژی است که به بزرگ شدن غده پروستات اشاره دارد و در مردان بسیار شایع است.
علائم BPH در اثر فشاری که افزایش اندازه پروستات به مجرای ادرار وارد می‌کند، ایجاد می‌شوند. مجرای ادرار لوله باریکی است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن هدایت می‌کند.
مردان مبتلا به BPH نیاز مکرر و فوری به دفع ادرار دارند. همچنین جریان ادرارشان ضعیف است و پس از دفع ادرار حس می‌کنند مثانه کاملا تخلیه نشده است. از سایر علائم این بیماری می‌توان به تکرر ادرار در شب، عفونت مجاری ادراری و دفع خون در ادرار اشاره کرد.
پزشک می‌تواند تصمیم بگیرد که فقط این وضعیت را تحت کنترل و نظارت داشته باشد یا داروهایی نظیر مسدودکننده‌های آلفا را برای درمان آن تجویز کند. البته مشکلات حاد اغلب به جراحی نیاز دارند.
۲. بی‌اختیاری ادرار
از شایع‌ترین بیماری های مثانه مردان و زنان می‌توان به بی‌اختیاری ادرار اشاره کرد. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که فرد کنترل مثانه خود را از دست می‌دهد. در نتیجه، ادرار به صورت ناخواسته از بدن خارج می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناراحت‌کننده و خجالت‌آور باشد، اما بسیار شایع است.
بیشتر بدانید: اورولوژیست کیست؟ صفر تا صد وظیفه‌های آن
عوامل متعددی باعث بروز بی‌اختیاری ادرار می‌شوند که شایع‌ترین آن‌ها عبارتاند از:
- دیابت
- بارداری یا زایمان
- بیش‌فعالی مثانه
- بزرگ شدن پروستات
- ضعف عضلات مثانه
- ضعف عضلاتی که از مجرای ادرار محافظت می‌کنند
- عفونت مجرای ادرار
- بیماری‌هایی نظیر پارکینسون و ام‌اس (MS)
- بروز صدمه و آسیب در ستون فقرات
- یبوست شدید
درمان بی‌اختیاری ادرار به شدت و علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. در بعضی موارد، ایجاد تغییراتی در سبک زندگی مانند کنترل مصرف مایعات می‌تواند برای حل این مشکل کافی باشد. اگر این روش‌ها موثر نبودند، ممکن است پزشک دارودرمانی یا حتی جراحی را توصیه کند.
بیشتر بدانید: شایع ترین آزمایش های اورولوژی
۳. عفونت مجرای ادرار (UTI)
عفونت مجرای ادرار در اثر حمله ویروس‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا به مجرای ادرار رخ می‌دهد. این بیماری در زنان شایع‌تر است، اما مردان هم ممکن است آن را تجربه کنند. به گفته AUAF، تقریبا ۴۰ درصد زنان و ۱۲ درصد مردان در مقطعی از زندگی خود دچار این نوع عفونت می‌شوند.
احساس سوزش هنگام ادرار کردن یکی از شایع‌ترین علائم عفونت مجاری ادراری است. تکرر ادرار و احساس عدم تخلیه مثانه بعد از دفع ادرار هم از سایر علائم آن به شمار می‌رود. معمولا آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی می‌توانند اکثر عفونت‌ها را ظرف پنج تا هفت روز برطرف کنند، اما برای درمان عفونت ادراری شدید احتمالا به تزریق آنتی‌بیوتیک در بیمارستان نیاز خواهید داشت.
۴. سنگ کلیه و حالب
هنگامی که کریستال در ادرار وجود داشته باشد و ذرات ریز دور این کریستال‌ها جمع و انباشته شوند، سنگ کلیه تشکیل می‌شود. این سنگ ممکن است از کلیه به سمت حالب (لوله‌ای که ادرار را از کلیه به مثانه حمل می‌کند) حرکت کند.
این سنگ‌ها جلوی جریان یافتن ادرار را می‌گیرند و درد قابل‌توجهی ایجاد می‌کنند. بسیاری از افراد بدون دریافت کمک پزشکی می‌توانند سنگ‌های کوچک را از بدن دفع کنند، اما سنگ‌های بزرگ باعث انسداد می‌شوند که مشکل‌ساز است.
در بعضی موارد ممکن است برای برداشتن سنگ‌های بزرگ به عمل جراحی نیاز باشد. یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان، لیتوتریپسی (سنگ‌شکنی) خارج بدنی با موج ضربه‌ای است. در این روش از امواج صوتی برای تجزیه سنگ به قطعات کوچک‌تر استفاده می‌شود تا راحت‌تر از بدن خارج شود.
بیشتر بدانید: تفاوت نفرولوژی و اورولوژی در چیست؟
۵. سایر بیماری های اورولوژی
از سایر مشکلات اورولوژی در مردان و زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرطان پروستات
- سرطان مثانه
- افتادگی مثانه
- اختلال نعوظ (ED)
- التهاب مثانه (که به آن سندرم مثانه دردناک هم گفته می‌شود)
- بیش‌فعالی مثانه
- پروستاتیت (ورم غده پروستات)
نکاتی برای بهبود سلامت دستگاه ادرار
متخصصان چند نکته برای محافظت از سلامت دستگاه ادرار در کودکان و بزرگسالان و جلوگیری از بیماری های اورولوژی پیشنهاد داده‌اند که عبارتاند از:
- حفظ آب بدن
- نوشیدن آبمیوه کرن‌بری برای جلوگیری از عفونت مجرای ادرار
- محدود کردن مصرف نمک و کافئین
- حفظ وزن در محدوده نرمال
- اجتناب از سیگار
- تقویت عضلات لگن با تمرین کگل
- کاهش مصرف مایعات در ساعت‌های پایانی شب
- تشویق کودکان به دفع ادرار قبل از خواب
- آموزش دادن به دختران کوچک برای تمیز کردن ناحیه تناسلی از جلو به سمت عقب (بعد از رفتن به سرویس بهداشتی)
کلام پایانی
دستگاه ادراری از ۲ کلیه، حالب (لوله بین کلیه و مثانه)، مثانه و پیشابراه (لوله‌ای که ادرار را از مثانه به خارج از بدن می‌رساند) تشکیل شده است. بیماری‌های مرتبط با دستگاه ادراری که اغلب از آن‌ها به عنوان بیماری های اورولوژی یاد می‌شود، با علائمی مثل احساس سوزش یا درد هنگام دفع ادرار، تکرر ادرار، ناتوانی در تخلیه کامل مثانه و دفع ادرار کدر یا خون‌آلود مشخص می‌شوند. در صورت مشاهده این علائم باید در اسرع وقت به دکتر اورولوژی مراجعه کنید. همچنین اگر این علائم با تب، لرز، حالت تهوع یا استفراغ همراه بودند، لازم است به سرعت به دنبال کمک پزشکی اورژانسی باشید.
برای اخذ نوبت جهت ویزیت دکتر اورولوژی می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید. علاوه بر این، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است که از طریق مشاوره آنلاین با دکتر اورولوژی در مورد علائم خود اطلاعات بیشتری کسب کنید و در صورت لزوم تحت درمان قرار بگیرید.
بیشتر بدانید: بی اختیاری ادراری و 8 روش کنترل آن
سوالات متداول
برای تشخیص بیماری های اورولوژی راه‌های مختلفی وجود دارد که عبارتاند از معاینه بدنی، آزمایش ادرار، سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن و سیستوسکوپی (بررسی داخل مثانه از طریق یک لوله نازک که به دوربین و نور مجهز است).
گاهی‌اوقات عفونت‌های خفیف خودبه‌خود بهبود می‌یابند، اما اکثر آن‌ها برای از بین رفتن به آنتی‌بیوتیک نیاز دارند.
بله. UTI یکی از شایع‌ترین بیماری های اورولوژی است که قسمت‌های زیادی از دستگاه ادراری را درگیر می‌کند، در حالی که عفونت مثانه همان‌طور که از نام آن مشخص است به مثانه محدود می‌شود. به عفونت مثانه «سیستیت» هم می‌گویند.
میوه‌ها، سبزیجات و چربی‌های سالم مثل توت، مرکبات، کلم بروکلی، گوجه‌فرنگی، زردچوبه و مغزیجات برای این بیماری گزینه خوبی هستند. در مقابل، توصیه می‌شود افراد مبتلا به هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات مصرف کافئین، سدیم (نمک) و گوشت قرمز را کاهش دهند.
سرطان پروستات در مراحل اولیه به ندرت علائم ایجاد می‌کند. با این حال، به مرور زمان ممکن است بسیاری از علائم BPH را نشان دهد یا به استخوان‌ها، غدد لنفاوی یا سایر قسمت‌های بدن سرایت کند. از علائم این بیماری می‌توان به جریان ضعیف ادرار، درد هنگام انزال یا ادرار کردن و تکرر ادرار اشاره کرد. درمان سرطان پروستات معمولا شامل پرتودرمانی و جراحی است.
هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات سرطان محسوب نمی‌شود و خطر ابتلا به سرطان را افزایش نمی‌دهد، در نتیجه امکان ندارد به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند. برای درمان این بیماری از دارودرمانی، جراحی و روش‌های کم‌تهاجمی استفاده می‌شود.
