شیاف واژن چیست؟ بررسی انواع شیاف واژینال، عوارض و کاربرد

وقتی صحبت از درمان بیماری‌ها می‌شود، اغلب ذهن ما به سراغ داروهای خوراکی یا تزریقی می‌رود. اما واقعیت این است که بدن می‌تواند دارو را از راه‌های مختلف جذب کند. یکی از روش‌های کمتر شناخته‌شده، استفاده از شیاف واژن است؛ دارویی کوچک و بیضی‌شکل که با کمک اپلیکاتور در واژن قرار می‌گیرد تا تحت تاثیر حرارت بدن به آرامی ذوب شود.

این دارو مستقیما بر ناحیه واژن اثر می‌گذارد و به‌ طور هدفمند به رفع مشکلات آن کمک می‌کند. با این حال، برای کسب نتیجه مطلوب باید دقیقا طبق دستور پزشک مصرف شود. در این مقاله از مجله درمانکده، انواع شیاف‌های واژینال را معرفی می‌کنیم، روش استفاده درست از آن‌ها را مرحله‌به‌مرحله توضیح می‌دهیم و در نهایت به بررسی عوارض احتمالی و تداخلات دارویی می‌پردازیم.

شیاف واژن چیست؟

شیاف واژینال یک داروی کوچک و بیضی‌شکل است که با کمک اپلیکاتور داخل واژن قرار می‌گیرد. این دارو معمولا برای درمان مشکلاتی مثل خشکی بیش‌ازحد واژن یا عفونت‌ تجویز می‌شود و به ‌طور مستقیم در همان ناحیه اثر می‌گذارد.

The body absorbs drugs from vaginal suppositories quickly. They work faster than medications you take by mouth. This is because suppositories melt inside the body and absorb directly into the bloodstream.

بدن شیاف‌های واژینال را به سرعت جذب می‌کند. آن‌ها سریع‌تر از داروهایی که به صورت خوراکی مصرف می‌کنید، عمل می‌کنند. چون داخل بدن ذوب شده و مستقیما وارد جریان خون می‌شوند.

healthline

اطلاعات دارویی شیاف واژن

برای اینکه با این دارو بهتر آشنا شوید، در جدول زیر مهم‌ترین اطلاعات مربوط به آن را مرور می‌کنیم:

هدف از تجویز دارو	درمان عفونت قارچی و باکتریایی واژن، خشکی واژن و بوی بد واژن و همچنین پیشگیری از بارداری
بهترین زمان استفاده	قبل از خواب
مدت زمان جذب دارو	۱۵ تا ۳۰ دقیقه
دوز و مدت زمان مصرف	بسته به نوع مشکل و تجویز پزشک متفاوت است.
عوارض احتمالی	سوزش و خشکی واژن، حالت تهوع، سردرد، سرگیجه و واکنش آلرژیک
تداخلات دارویی مهم	وارفارین، لیتیوم و دی‌سولفیرام

انواع شیاف واژینال

شیاف واژن انواع مختلفی دارد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱. شیاف هورمونی

از شیاف پروژسترون یا استروژن اغلب برای درمان علائم یائسگی، قاعدگی نامنظم، خشکی واژن یا سایر اختلالات هورمونی استفاده می‌شود.

۲. شیاف ضد بارداری

شیاف‌های ضد بارداری حاوی اسپرم‌کش هستند و به ۲ روش از بارداری جلوگیری می‌کنند:

• ایجاد یک لایه محافظ که دهانه رحم را می‌بندد و مانع عبور اسپرم می‌شود.
• بی‌حرکت کردن و از بین بردن اسپرم‌ها تا نتوانند به رحم برسند.

برای اثرگذاری صحیح، زنان باید شیاف را حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قبل از رابطه جنسی داخل واژن قرار دهند. این مدت زمان برای ذوب شدن دارو و پخش شدن اسپرم‌کش کافی است. اثر اسپرم‌کش‌ها معمولا تا یک ساعت ادامه دارد.

۳. شیاف‌ آنتی‌بیوتیکی

قرص مترونیدازول و کلیندامایسین که هر ۲ حاوی آنتی‌بیوتیک هستند، در درمان عفونت‌های باکتریایی واژن از جمله واژینوز باکتریایی (BV) کاربرد دارند. واژینوز باکتریایی یکی از شایع‌ترین علل ترشحات غیر طبیعی واژن است و با اینکه جزء بیماری‌های مقاربتی (STI) طبقه‌بندی نمی‌شود، خطر ابتلا به عفونت‌های مقاربتی مانند کلامیدیا را افزایش می‌دهد.

۴. شیاف ضد قارچ

عفونت قارچی واژن که به آن واژینال کاندیدیازیس نیز گفته می‌شود، ناشی از ارگانیسم کاندیدا آلبیکنس است. درمان آن معمولا با استفاده از کرم‌ها یا شیاف‌های واژینال انجام می‌شود که از جمله داروهای رایج می‌توان به کلوتریمازول و میکونازول اشاره کرد. این داروها در غلظت‌های مختلف عرضه می‌شوند و بسیاری از آن‌ها بدون نسخه قابل خریداری هستند.

۵. شیاف ویتامین E

شیاف‌های ویتامین E اغلب برای درمان خشکی واژن مورد استفاده قرار می‌گیرند. در یک مطالعه مشاهده شد که این محصولات می‌توانند به درمان سندرم ادراری-تناسلی یائسگی که باعث خشکی واژن می‌شود، کمک کنند.

۶. فیتوواژکس و سایر شیاف‌های گیاهی

شیاف‌ واژن گیاهی حاوی ترکیبات طبیعی متنوعی مانند روغن درخت چای و روغن سیاه‌دانه است و برای درمان مشکلات مختلف واژن از جمله عفونت‌های قارچی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، شیاف فیتوواژکس که در فرمولاسیون آن روغن سیاه‌دانه به کار رفته، با تنظیم فلور طبیعی واژن به کاهش عفونت‌های قارچی و کنترل علائم مرتبط با آن‌ها کمک می‌کند.

برای انتخاب مناسب‌ترین شیاف واژن به کمک نیاز داری؟

بدون مراجعه حضوری، با پزشک مشورت کن.

دکتر زنان دکتر زنان آنلاین

موارد مصرف شیاف واژن

از شیاف‌ واژینال برای درمان بسیاری از مشکلات ناحیه تناسلی استفاده می‌شود، از جمله:

۱. درمان عفونت قارچی

مدت زمان درمان عفونت قارچی با شیاف واژینال بسته به قدرت دارو معمولا سه تا ۱۴ روز است. برای اثرگذاری کامل دارو، حتی اگر علائم به سرعت کاهش یابند، ضروری است دوره درمان تا پایان تکمیل شود.

با توجه به تنوع محصولات موجود در داروخانه‌ها توصیه می‌شود برای انتخاب بهترین شیاف واژینال برای عفونت قارچی با دکتر زنان آنلاین مشورت کنید تا داروی مناسب و دوز صحیح برای شما تعیین شود.

۲. درمان عفونت باکتریایی

واژینوز باکتریایی زمانی رخ می‌دهد که سطح طبیعی باکتری‌ها در واژن از تعادل خارج شود. تعادل باکتری‌ها به حفظ سلامت واژن کمک می‌کند، اما رشد بیش‌از‌حد آن‌ها باعث عفونت می‌شود. واژینوز باکتریایی می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در سنین باروری شایع‌تر است. تغییرات هورمونی، فعالیت جنسی به‌خصوص رابطه جنسی محافظت‌نشده و استفاده از دوش واژینال احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

پزشکان برای درمان واژینوز باکتریایی ممکن است یکی از داروهای زیر را تجویز کنند:

• مترونیدازول: هنگام استفاده از این دارو و تا یک روز پس از آن از نوشیدن الکل خودداری کنید. چون ممکن است باعث حالت تهوع یا معده‌درد شود.
• کلیندامایسین: باعث تضعیف کاندوم‌های لاتکس می‌شود. در طول درمان و دست‌کم تا سه روز پس از پایان آن از برقراری رابطه جنسی بپرهیزید یا از روش دیگری برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

۳. درمان خشکی واژن 

شیاف واژینال فقط برای درمان عفونت واژن استفاده نمی‌شود؛ این دارو می‌تواند در رفع سایر مشکلات ناحیه تناسلی از جمله خشکی بیش‌ازحد واژن نیز موثر باشد. خشکی واژن ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما در افرادی که در حال گذر به دوره یائسگی هستند، شایع‌تر است.

شیاف واژن که در فرمولاسیون آن استروژن به‌کاررفته است، به حفظ رطوبت ناحیه تناسلی و تنظیم pH آن کمک می‌کند و از این طریق خشکی و تحریک ناشی از یائسگی را کاهش می‌دهد. برای کسانی که نمی‌توانند از شیاف‌های هورمونی استفاده کنند، شیاف‌های حاوی ویتامین E گزینه‌ ایمن و مناسبی به شمار می‌روند.

۴. رفع بوی بد واژن

واژن به طور طبیعی بوی ملایمی دارد که ممکن است در طول قاعدگی، بارداری، رابطه جنسی یا شرایط دیگر کمی تغییر کند. با این حال، بوی شدید و ناخوشایند همراه با ترشحات غیر طبیعی می‌تواند نشانه یک مشکل جدی مانند عفونت باشد. اگر علت بوی بد واژن عفونت باکتریایی باشد، معمولا مصرف یک دوره آنتی‌بیوتیک تحت نظر دکتر زنان برای رفع آن کافی است.

روش استفاده شیاف واژینال

شیاف واژن باید به درستی استفاده شود تا بیشترین اثربخشی را داشته باشد. در ادامه نحوه استفاده از این دارو را به صورت مرحله‌به‌مرحله توضیح می‌دهیم. اگر به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، می‌توانید آموزش تصویری استفاده از شیاف واژینال را در اینترنت جستجو کنید.

• مرحله یک: دست‌ها و ناحیه واژن را با صابون و آب گرم بشویید و با یک حوله تمیز خشک کنید. این کار به جلوگیری از انتقال باکتری‌ها کمک می‌کند.
• مرحله ۲: اپلیکاتور را با دارو پر کنید. برای این کار باید پایه اپلیکاتور را در یک دست نگه دارید و شیاف را با دست دیگر داخل آن قرار دهید.
• مرحله سه: در موقعیت مناسب قرار بگیرید. به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید یا بایستید و زانوها را خم کرده و پاها را چند سانتی‌متر از هم فاصله دهید. همچنین در حالت ایستاده می‌توانید یک پا را روی چهارپایه یا سطح بلندتر بگذارید.
• مرحله چهار: اپلیکاتور را در دهانه واژن قرار داده و آن را به آرامی تا جایی که احساس ناراحتی ندارید وارد واژن کنید.
• مرحله پنج: به آرامی پیستون اپلیکاتور را تا انتها فشار دهید. این کار باعث می‌شود شیاف به عمق واژن منتقل شود.
• مرحله ۶: اپلیکاتور را به آرامی و با احتیاط از واژن بیرون بکشید.
• مرحله هفت: اگر اپلیکاتور مجددا قابل استفاده است، آن را با صابون و آب گرم بشویید. اما اپلیکاتورهای یک‌بار مصرف را همراه با زباله‌های خانگی دور بیندازید. در انتها، دست‌های خود را فورا با صابون و آب گرم بشویید.

۱. میزان ورود اپلیکاتور به داخل واژن

اپلیکاتور را فقط تا جایی که راحت هستید وارد واژن کنید. می‌توانید این کار را در حالت خوابیده یا ایستاده انجام دهید. حالت خوابیده برای کسانی که در استفاده از دارو به کمک فرد دیگری نیاز دارند، مناسب‌تر است.

۲. مدت زمان دراز کشیدن بعد از گذاشتن شیاف داخل واژن

شیاف واژن ممکن است بعد از استفاده کمی از بدن نشت کند. برای جلوگیری از این اتفاق بهتر است از دارو هنگام خواب استفاده کنید یا بعد از قرار دادن آن داخل واژن حداقل ۱۵ دقیقه دراز بکشید.

۳. دوز و مدت زمان استفاده از شیاف واژن

دوز و مدت زمان استفاده از شیاف واژینال به نوع دارو و مشکل شما بستگی دارد. اگر دارو برای درمان عفونت تجویز شده است، حتما از آن طبق دستور پزشک استفاده کرده و دوره درمان را کامل کنید. قطع زودهنگام دارو می‌تواند باعث بازگشت عفونت و تشدید علائم شود.

علت ترشحات واژن بعد از استفاده از شیاف

طبیعی است که بعد از قرار دادن شیاف داخل واژن با کمی ترشح مواجه شوید. در این شرایط برای جلوگیری از آلوده شدن لباس زیر خود می‌توانید از نوار بهداشتی استفاده کنید. با این حال، اگر با ترشحات زیاد یا غیر عادی مواجه شدید، حتما با دکتر زنان تماس بگیرید.

علت جذب نشدن شیاف واژن

شیاف‌ واژینال تقریبا ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد تا در واژن حل شده و جذب بدن شود. میزان جذب شیاف به چند عامل بستگی دارد، از جمله:

• نوع شیاف
• ماده موثره
• سطح pH و رطوبت محیط واژن
• اندازه و شکل شیاف

بعضی عوامل ممکن است روی جذب دارو اثر بگذارند یا حتی مانع جذب آن شوند. این عوامل عبارت‌اند از:

• ایستادن یا راه رفتن بلافاصله بعد از قرار دادن شیاف در واژن
• قرارگیری شیاف در محل نامناسب
• خشکی شدید واژن یا کم بودن ترشحات آن

عوارض جانبی شیاف واژینال

شیاف واژن هم مانند هر داروی دیگری می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند. این عوارض ممکن است بسته به نوع دارو و شرایط فرد متفاوت باشد، اما معمولا شامل موارد زیر است:

تحریک یا سوزش واژن به‌خصوص در افرادی که پوست حساسی دارند

• سردرد
• حالت تهوع
• سرگیجه
• خشکی واژن
• واکنش‌های آلرژیک مانند خارش، راش پوستی یا مشکلات تنفسی (در صورت مشاهده این علائم، استفاده از شیاف را متوقف کرده و با پزشک تماس بگیرید.)

رعایت دوز توصیه‌شده توسط پزشک یا شرکت سازنده بسیار مهم است. چون استفاده نادرست می‌تواند اثربخشی شیاف را کاهش دهد. اگر قصد استفاده از شیاف واژینال را دارید، حتما با پزشک مشورت کنید تا هم مناسب بودن دارو برای شرایط شما و هم عوارض احتمالی آن بررسی شود.

موارد احتیاط و منع مصرف

رعایت نکات زیر برای افزایش اثربخشی شیاف واژن و پیشگیری از عوارض احتمالی اهمیت زیادی دارد:

• برای جلوگیری از ذوب شدن شیاف‌ قبل از استفاده، آن‌ را در محل خنک نگه دارید. در صورت توصیه شرکت سازنده، می‌توانید دارو را داخل یخچال نیز بگذارید.
• از دارو دقیقا طبق دستور پزشک یا شرکت سازنده استفاده کنید و از تغییر دوز یا مدت زمان مصرف آن بپرهیزید.
• در صورت داشتن حساسیت به هر یک از ترکیبات دارو، از مصرف آن خودداری کنید.
• در دوران بارداری یا شیردهی، تنها با مشورت پزشک از شیاف استفاده کنید.

۱. رابطه جنسی بعد از قرار دادن شیاف داخل واژن

شیاف‌های ضد بارداری را می‌توانید حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قبل از رابطه جنسی داخل واژن قرار دهید. اما اگر برای درمان عفونت از شیاف استفاده می‌کنید، بهتر است رابطه جنسی را تا پایان دوره درمان به تعویق بیندازید. مدت زمان معمول برای درمان عفونت سه تا هفت روز است. اما در موارد جدی‌ ممکن است طبق تجویز پزشک به ۱۰ تا ۱۴ روز درمان نیاز داشته باشید.

۲. استفاده از شیاف واژینال در زمان قاعدگی

شما می‌توانید شیاف‌ها را در دوران قاعدگی نیز داخل واژن قرار دهید. با این حال، بهتر است به جای تامپون از نوار بهداشتی استفاده شود. چون تامپون ممکن است بخشی از دارو را جذب کند و مانع عملکرد صحیح آن شود.

۳. استفاده از شیاف واژینال در دوران بارداری

شما می‌توانید در دوران بارداری با خیال راحت بسیاری از مشکلات ناحیه تناسلی را با استفاده از شیاف‌های واژینال درمان کنید. اما با توجه به حساسیت این دوران توصیه می‌شود قبل از امتحان این محصولات نظر دکتر زنان را جویا شوید.

یکی از پرکاربردترین شیاف‌ها برای زنان باردار، شیاف ضد قارچ است. متخصصان معتقدند که این شیاف‌ها در دوران بارداری بهتر از داروهای خوراکی عمل می‌کنند و برخلاف آن‌ها به سقط جنین یا نقایص مادرزادی منجر نمی‌شوند. این محصولات معمولا بدون نسخه در دسترس هستند، اما قبل از مصرف آن‌ها باید به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که علائم شما ناشی از عفونت قارچی است.

تداخلات دارویی شیاف واژن

اگر از داروهای زیر استفاده می‌کنید، بدون مشورت با پزشک به سراغ شیاف‌های واژینال نروید:

• وارفارین که برای درمان لخته شدن خون تجویز می‌شود
• دی‌سولفیرام که به درمان اعتیاد به الکل کمک می‌کند
• لیتیوم که در درمان اختلال دوقطبی کاربرد دارد

ممکن است در این مقاله به تمام تداخلات دارویی شیاف واژینال اشاره نشده باشد. قبل از مصرف شیاف حتما فهرست تمام داروها، مکمل‌های غذایی و محصولات گیاهی مصرفی خود را در اختیار پزشک یا داروساز قرار دهید.

کلام پایانی

شیاف واژینال دارویی است که باید داخل واژن قرار بگیرد. این دارو می‌تواند به درمان خشکی واژن، رفع عفونت و حتی پیشگیری از بارداری کمک کند.

هنگام استفاده از شیاف، حالت خوابیده یا ایستاده را امتحان کنید تا ببینید کدام‌یک برایتان راحت‌تر است. همچنین بروشور محصول را با دقت بخوانید و در صورت لزوم از پزشک یا داروساز راهنمایی بخواهید. اگر در مورد نحوه استفاده از این محصول یا مدت زمان مصرف آن سوالی دارید، می‌توانید با پزشکان درمانکده مشورت کنید.

سوالات متداول

منابع: medicalnewstoday | healthline | medicinenet