MPV در آزمایش خون؛ مقدار نرمال + درمان پایین و بالا بودن

گاهی در برگه آزمایش خون شاخصی وجود دارد که در نگاه اول چندان آشنا به نظر نمی‌رسد، اما می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت بدن ارائه دهد. یکی از این شاخص‌ها MPV در آزمایش خون است که حجم پلاکت‌ها را بررسی می‌کند و نقش مهمی در تشخیص برخی اختلالات خونی و التهابی دارد. پزشک با تحلیل مقدار MPV می‌تواند تا حد زیادی به عملکرد مغز استخوان و نحوه تولید پلاکت‌ها پی ببرد. آشنایی با این شاخص به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از نتیجه آزمایش خون خود داشته باشید و نسبت به سلامت‌تان آگاه‌تر شوید. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا شما را با نحوه تفسیر، علت بالا و پایین بودن و عوامل اثرگذار بر شاخص MPV در آزمایش خون آشنا کنیم.

MPV در آزمایش خون چیست؟

آزمایش MPV با نام کامل Mean Platelet Volume یکی از پارامترهای مهم در آزمایش شمارش کامل خون (CBC) است که میانگین حجم پلاکت‌ها را نشان می‌دهد. پلاکت‌ها که به آن‌ها ترومبوسیت هم می‌گویند، سلول‌های خونی کوچکی هستند که نقش مهمی در انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی دارند. در واقع، پلاکت‌ها باید هنگام بریدگی یا آسیب‌دیدگی به همدیگر بچسبند و لخته خون ایجاد کنند تا خونریزی قطع شود.

با بررسی شاخص MPV در آزمایش خون، می‌توان فهمید که پلاکت‌ها به طور میانگین چقدر بزرگ یا کوچک شده‌اند و این اندازه تا حدی وضعیت تولید و عملکرد آن‌ها را در مغز استخوان نشان می‌دهد. این آزمایش به متخصص خون در تشخیص اختلالات خونریزی و بیماری‌های مغز استخوان کمک می‌کند.

پزشک چه زمانی آزمایش MPV تجویز می‌کند؟

پزشک پارامتر MPV در آزمایش خون را برای ارزیابی بیماری‌هایی که ارتباط مستقیمی با سلامت و عملکرد پلاکت‌ها دارند، بررسی می‌کند. معمولا آزمایش MPV همراه با آزمایش PLT و بررسی pdw در آزمایش خون انجام می‌شود. این آزمایش‌های پلاکتی در کنار هم می‌توانند به پزشک در بررسی چندین بیماری، از جمله موارد زیر کمک کنند:

• ترومبوسیتوپنی: تعداد کم پلاکت
• ترومبوسیتوز: تعداد زیاد پلاکت

همچنین همچنین اگر علائم اختلال خونی داشته باشید، ممکن است پزشک آزمایش MPV تجویز کند. این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی طولانی‌مدت (که حتی بعد از بریدگی‌های جزئی مدت زیادی طول می‌کشد تا متوقف شود.)
• خونریزی بینی
• خونریزی بعد از مسواک زدن
• لکه‌های کوچک قرمز یا بنفش روی پوست
• ایجاد کبودی بدون دلیل و آسان
• خونریزی غیرطبیعی واژن (به خصوص دوره‌های قاعدگی شدید)
• احساس ضعف یا سرگیجه
• سردرد و سرگیجه طولانی‌مدت
• درد و سوزش در پاها و دست‌ها

شرایط انجام آزمایش MPV

آزمایش MPV بخشی از آزمایش CBC است و نیاز به آمادگی خاصی ندارد. این آزمایش اگر به تنهایی انجام شود، لازم نیست ناشتا باشید؛ مگر پزشک دستور دیگری داده باشد. اما از آن جایی که آزمایش خون MPV معمولا در کنار سایر آزمایش‌ها مانند آزمایش قند خون و آزمایش کلسترول خون که نیاز به ناشتا بودن دارند، انجام می‌شود، ممکن است لازم باشد قبل از خون‌گیری، برای مدت مشخصی ناشتا باشید. همچنین اگر داروهای تاثیرگذار بر پلاکت مانند داروهای ضد انعقاد و آسپرین مصرف می‌کنید، حتما به پزشک اطلاع دهید.

اگر عدد MPV تو آزمایشت غیر طبیعیه، با پزشک مشورت کن

بدون نیاز به مراجعه حضوری، از متخصص نوبت بگیر

بهترین فوق تخصص خون و انکولوژی سوال از فوق تخصص انکولوژی

در طول آزمایش MPV چه اتفاقی می‌افتد؟

در طول آزمایش، یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک، از رگ ساعد شما نمونه خون می‌گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌شود. ممکن است هنگام ورود یا خروج سوزن، کمی احساس سوزش کنید. این کار معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد. اگر پس از دریافت خون، احساس سرگیجه و سبکی سر داشتید، کمی بنشینید و چند نفس عمیق بکشید.

میزان نرمال MPV چقدر است؟

دامنه طبیعی حجم پلاکت‌ها در آزمایشگاه‌های مختلف کمی متفاوت است، با این حال به طور معمول میزان mpv در آزمایش خون نرمال بین ۷.۵ تا ۱۲ فمتولیتر (fL) در نظر گرفته می‌شود. اگر نتیجه به دست آمده خارج از محدوده نرمال باشد، پزشک به کمک آزمایش PLT تعداد پلاکت‌ها و بیماری‌های مرتبط با آن را بررسی می‌کند.

تفسیر آزمایش MPV چگونه است؟

پلاکت‌های تازه ساخته‌شده بزرگتر از پلاکت‌های قدیمی هستند. بنابراین بررسی MPV در آزمایش خون می‌تواند اطلاعاتی در مورد اینکه آیا مغز استخوان بیمار پلاکت‌های جدید زیادی تولید می‌کند یا خیر، ارائه دهد. البته آزمایش MPV به تنهایی برای تشخیص نقص عملکرد مغز استخوان کافی نیست. پزشک برای دریافت اطلاعات کامل‌تر از سلامت بیمار و تفسیر دقیق آزمایش MPV به نتیجه فاکتورهای دیگری در آزمایش CBC نیاز دارد که عبارت‎اند از:

• آزمایش PLT (تعداد پلاکت‌های خون را شمارش می‌کند.)
• آزمایش PTT (مدت زمان لخته شدن خون را اندازه‌گیری می‌کند.)
• آزمایش PFA (وضعیت سلامت و توانایی پلاکت‌ها را برای انعقاد خون بررسی می‌کند.)

تفسیر دقیق این آزمایش نیاز به دانش تخصصی دارد و بهتر است آن را برعهده پزشک متخصص خون بگذارید؛ زیرا عوامل مختلفی می‌توانند بر نتیجه تاثیر بگذارند. اگر به دنبال اطلاع سریع‌تر نتیجه آزمایش هستید، می‌توانید از امکان ویزیت آنلاین متخصص خون استفاده کنید.

عوامل تاثیر گذار بر نتیجه آزمایش MPV کدامند؟

عوامل مختلفی می‌توانند بر افزایش یا کاهش سطح MPV در آزمایش خون و تغییر نتیجه تاثیر بگذارند. این عوامل شامل موارد زیر می‌شوند:

• بارداری
• سن
• جنسیت
• ژن‌ها
• زندگی در ارتفاعات
• قاعدگی
• تاثیر قرص‌های ضد بارداری
• فعالیت ورزشی شدید
• مصرف داروهایی مانند آسپرین و آنتی‌بیوتیک‌ها
• سبک زندگی (رژیم غذایی، سیگار کشیدن و نوشیدن الکل)

“Studies have shown that physical and mental stress on your body can affect platelet size. Long-term vigorous exercise can lead to high MPV. People with panic disorders may have higher-than-normal MPV.”

مطالعات نشان داده‌اند که استرس جسمی و روحی می‌تواند بر اندازه پلاکت‌ها تاثیر بگذارد. ورزش شدید طولانی‌مدت می‌تواند منجر به MPV بالا شود. افراد مبتلا به اختلالات هراس ممکن است MPV بالاتر از حد معمول داشته باشند.
به نقل از سایت: clevelandclinic

بالا بودن MPV نشانه چیست؟

اگر MPV در آزمایش خون بالاتر از میزان نرمال باشد، بدین معنی است که پلاکت‌های شما بزرگتر از حد معمول هستند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که که پلاکت‌های قدیمی‌تر (کوچک‌تر) با سرعت بیشتری از بین می‌روند و مغز استخوان پلاکت‌های جدید زیادی می‌سازد. بیماری‌هایی که با مقدار بالای MPV مرتبط هستند، عبار‌ت‌اند از:

• ترومبوسیتوپنی (کمبود پلاکت)
• بیماری‌های میلوپرولیفراتیو
• سرطان‌
• بدخیمی مغز استخوان
• پره اکلامپسی
• بیماری قلبی و عروقی
• دیابت
• کم‌خونی همولیتیک
• کمبود ویتامین B12، D یا فولات
• ماکروترومبوسیتوپنی (اختلالات پلاکت غول پیکر)
• بیماری کرون
• پرکاری تیروئید

پایین بودن MPV نشانه چیست؟

اگر MPV در آزمایش خون از میزان نرمال پایین‌تر باشد، به این معنی است که پلاکت‌های شما کوچکتر از حد طبیعی هستند و مغز استخوان به اندازه کافی پلاکت جدید تولید نمی‌کند. شرایط و بیماری‌هایی که به مقدار پایین MPV مرتبط می‌شوند، عبارت‌اند از:

• کم‌خونی آپلاستیک
• بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس
• هیپوپلازی مغز استخوان
• سندرم ویسکوت آلدریچ
• ترومبوسیتوز اولیه یا ثانویه
• عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی
• شرایط ژنتیکی
• اختلال مصرف الکل (AUD)
• عوارض برخی داروها مانند داروهای شیمی‌درمانی (بعضی از داروها توانایی مغز استخوان را در ساخت پلاکت‌های جدید کاهش می‌دهند.)

جواب آزمایش MPV چقدر زمان می‌برد؟

MPV در آزمایش خون بخشی از آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی یا همان CBC است و نتیجه آن در بیشتر آزمایشگاه‌ها طی یک تا ۳ روز کاری (بسته به حجم کار آزمایشگاه) حاضر می‌شود. البته اگر پزشک این آزمایش را به صورت اورژانسی برای قبل از جراحی درخواست داده باشد، جواب آن باید در کمتر از چند ساعت آماده شود.

تفسیر آزمایش MPV در بارداری

در دوران بارداری ممکن است شاخص MPV به طور طبیعی کمی تغییر کند؛ زیرا بدن دچار تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی می‌شود. جدول زیر نشان‌دهنده محدوده نرمال آن در ماه‌های مختلف بارداری است:

ماه بارداری	محدوده نرمال MPV
سه ماه اول بارداری	۷.۷ تا ۱۰.۳ فمتولیتر (fL)
سه ماه دوم بارداری	۷.۸ تا ۱۰.۲ فمتولیتر (fL)
سه ماه سوم بارداری	۸.۲ تا ۱۰.۴فمتولیتر (fL)

مهم: تفسیر آزمایش MPV در بارداری باید حتما توسط دکتر زنان انجام شود؛ زیرا میزان غیر نرمال آن نشان‌دهنده پره اکلامپسی است. همچنین عواملی مانند عفونت یا کم‌خونی می‌توانند موجب تغییر در نتیجه آزمایش MPV بارداری شوند.

علائم بالا بودن MPV در آزمایش خون

همان‌طور که در بخش علت بالا بودن MPV در آزمایش خون گفتیم، افزایش سطح این شاخص به معنی بزرگتر شدن پلاکت‌ها بیشتر از حد معمول است و معمولا خبر از فعال بودن مغز استخوان و تولید پلاکت‌های جدید می‌دهد. این وضعیت با توجه به علت زمینه‌ای ایجاد، ممکن است باعث بروز علائم زیر شود:

• کبودی یا خونریزی غیر عادی
• سردرد و احساس سنگینی در سر
• خستگی و ضعف عمومی بدن
• احساس درد و التهاب در نواحی مختلف بدن
• تشکیل لخته خون در رگ‌ها
• تغییرات پوستی
• تغییر عملکرد روده
• کاهش یا افزایش اشتها
• ادرار دردناک
• خون در ادرار یا مدفوع
• تعریق شبانه

علائم پایین بودن MPV در آزمایش خون

قبلا در بخش علت پایین بودن MPV در آزمایش خون گفتیم که کاهش سطح این پارامتر نشان می‌دهد که پلاکت‌ها کوچکتر از حد نرمال هستند و احتمالا تولید پلاکت در مغز استخوان کاهش یافته است. این وضعیت معمولا بسته به علت زمینه‌ای ایجاد، با علائم زیر همراه می‌شود:

• کبودی مکرر و بی‌دلیل
• خونریزی سطحی در پوست (به‌ویژه در پایین پاها)
• خونریزی غیر طبیعی از لثه یا بینی
• خونریزی طولانی‌مدت از بریدگی‌های سطحی
• قاعدگی سنگین و طولانی‌مدت
• وجود خون در ادرار یا مدفوع
• خستگی مداوم
• بزرگ شدن طحال

“On its own, a high or low MPV doesn’t necessarily mean anything about your risk of having cancer or a certain type of condition. Based on other results from your CBC, your doctor may order additional tests to rule out any possible underlying conditions.”

بالا یا پایین بودن MPV به خودی خود لزوما به معنای خطر ابتلا به سرطان یا نوع خاصی از بیماری نیست. بر اساس نتایج دیگر CBC شما، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای رد هرگونه بیماری زمینه‌ای احتمالی تجویز کند.
به نقل از سایت: healthline

آیا بالا بودن mpv در ازمایش خطرناک است؟

بالا بودن سطح MPV در آزمایش خون الزاما خطرناک نیست، اما می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای در بدن باشد؛ به همین دلیل نیاز به بررسی دارد. این شاخص نشان می‌دهد پلاکت‌ها بزرگتر از حد معمول هستند و یعنی مغز استخوان برای جبران کاهش پلاکت‌ها یا واکنش به التهاب، پلاکت‌های جدیدتری تولید می‌کند.

اگر افزایش MPV با تعداد پلاکت طبیعی یا پایین‌تر از حد معمول همراه شود، می‌تواند نشانه‌ای از تخریب سریع پلاکت‌ها (مثلا در بیماری خودایمنی یا عفونت‌ها) باشد. اما اگر MPV بالا با تعداد زیاد پلاکت‌ها (PLT بالا) همراه شود، احتمال افزایش خطر تشکیل لخته‌های خونی (ترومبوز) وجود دارد. به طور کلی می‌توان گفت، بالا بودن MPV یک هشدار است و تفسیر نهایی آن باید توسط پزشک متخصص انجام شود.

روش درمان پایین یا بالا بودن MPV

درمان بالا بودن mpv یا پایین بودن آن در آزمایش خون براساس علت زمینه‌ای انجام می‌شود:

• اگر MPV بالا ناشی از ناشی از عفونت یا بیماری‌های التهابی باشد، با درمان عامل اصلی، معمولا مقدار آن را به حالت طبیعی برمی‌گردانند.
• اگر MPV پایین به مشکلات مغز استخوان مرتبط باشد، درمان شامل انتقال خون یا تحریک مغز استخوان است.

راهنمای مراجعه به پزشک

شاخص MPV در آزمایش خون نشان‌دهنده میانگین حجم پلاکت‌ها است و می‌تواند اطلاعات مهمی در مورد سلامت بدن ارائه دهد. البته باید در نظر داشته باشید که افزایش یا کاهش سطح این پارامتر در آزمایش خون به تنهایی نشان‌دهنده سرطان یا ابتلا به بیماری خاصی نیست. پزشک برای تفسیر آزمایش MPV به نتیجه سایر فاکتورهای آزمایش CBC نیاز دارد. 

ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با مفهوم شاخص MPV در آزمایش خون، علل و علائم بالا یا پایین بودن آن آشنا کردیم. اگر در این مورد سوالات بیشتری دارید، می‌توانید وارد وب‌سایت درمانکده شوید و از بهترین پزشکان متخصص مشورت بگیرید. همچنین درمانکده امکان دریافت نوبت اینترنتی جهت مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین تلفنی، متنی و تصویری را برای شما فراهم کرده است.

سوالات متداول

منابع: clevelandclinic | medlineplus | healthline