آزمایش ALP سطح آنزیم آلکالین فسفاتاز (Alkaline Phosphatase) موجود در جریان خون را می سنجد. این آزمایش به یک خون گرفتن ساده نیاز دارد و معمولاً به عنوان یکی از بخش های متداول دیگر آزمایش خون ها انجام می شود.
اگر میزان ALP موجود در خون غیرعادی باشد، چنین شرایطی بیانگر وجود مشکل در یکی از بخش های کبد، کیسه صفرا، یا استخوان ها هستند. البته عوامل دیگری همچون سوتغذیه، تومورهای سرطانی کلیه، مشکلات روده ای، مشکل پانکراس یا عفونت شدید نیز در غیرعادی شدن میزان ALP نقش دارند.
محدوده عادی ALP، از فردی به فردی دیگر تغییر می کند. محدوده مقادیر عادی ALP به سن، گروه خونی (نوع خون)، جنسیت، و باردار بودن بستگی دارد.
محدوده عادی برای آزمایش سطح آلکالین فسفاتاز (ALP) سرم خون بین 20- 140 IU/L است. این محدوده با توجه به اطلاعات منابع عادی بدست آمده است. البته همین محدوده ها از یک آزمایشگاه به آزمایشگاهی دیگر با هم تفاوت دارند.
محدوده عادی در کودکان در حد بالاتری قرار دارد. با بالا رفتن سن، این محدوده در سطح پایین تری قرار می گیرد. بهترین روش برای آگاهی از محدوده عادی و غیرعادی، در میان گذاشتن نتایج آزمایش با پزشک است.
آزمایش ALP یا سطح آلکالین فسفاتاز (Alkaline Phosphatase) چیست؟
ALP یکی از آنزیم هایی است که در خون یافت می شود. این آنزیم دارای اشکال متعددی است و به تجزیه پروتئین ها کمک می کند. شکل این آنزیم به محل ایجاد آن بستگی دارد.
کبد یکی از اصلی ترین منابع ALP است. البته این آنزیم در استخوان ها، روده ها، پانکراس و کلیه نیز یافت می شود. در زنان باردار، ALP در جنین ایجاد می شود.
علت انجام آزمایش سطح آلکالین فسفاتاز چیست؟
آزمایش ALP جهت تعیین مطلوبیت عملکرد کبد یا کیسه صفرا به کار می رود. ضمناً این آزمایش برای تشخیص بیماری های استخوان نیز کاربرد دارد.
۱) کبد و کیسه صفرا
بررسی سطوح ALP خون، یکی از بخش های رایج آزمایش ارزیابی عملکرد کبد و کیسه صفرا محسوب می شود. علائمی همچون زردی پوست، درد شکم، حالت تهوع این تصور را در پزشک ایجاد می‌کند که کبد یا کیسه صفرای شما آسیب دیده است.
آزمایش ALP، جهت تشخیص برخی بیماری ها مفید واقع می شود :
- هپاتیت (التهاب کبد)
- سیروز (ایجاد زخم های کبدی)
- کوله سیستیت (التهاب کیسه صفرا)
- انسداد مجاری صفراوی (ناشی از سنگ صفرا، التهاب، سرطان)
همچنین در صورتی که داروهایی مصرف می کنید که احتمال بالقوه آسیب کبدی را به همراه دارند، آنگاه باید آزمایش ALP را انجام دهید. اندازه گیری سطح ALP، یکی از روش های بررسی این آسیب است. این آزمایش معمولاً در کنار سایر آزمایش‌های عملکرد کبدی انجام می شود.
۲) استخوان ها
آزمایش ALP، برای تشخیص بیماری های استخوان نیز مفید واقع می شود :
- راشیتیزم (ریکتز)
نرم شدن یا ضعیف بودن استخوان های کودکان، که عموما بدلیل کمبود شدید ویتامین D یا کلسیم رخ می دهد. - اوستئومالاسیا
نرم شدن استخوان ها در بزرگسالان، بدلیل کمبود شدید ویتامین D.
البته ناتوانی بدن برای تجزیه و استفاده صحیح از ویتامین D نیز منجر به ایجاد این بیماری می شود. - بیماری پاژه استخوانی
بیماری که اختلالات جدی را در زمینه های رشد و تخریب استخوان ها در پی دارد.
علاوه بر این، آزمایش ALP برای بررسی وجود تومورهای سرطانی، رشد غیرعادی استخوان و کمبود ویتامین D مفید واقع می شود. علاوه بر این، میزان پیشرفت درمان نسبت به هر یک از این بیماری ها نیز به کمک این آزمایش، ارزیابی می شود.
چگونه باید خود را برای انجام آزمایش ALP آماده کرد؟
خون دادن، یک عمل متداول برای انجام آزمایش ALP است. این آزمایش معمولاً با سایر آزمایش‌های کارکرد کبد و کلیه ترکیب می شود.
ممکن است انجام این آزمایش، نیازمند ناشتا بودن به اندازه 10-12 ساعت قبل از انجام آزمایش باشد. در عین حال، به هیچ گونه اقدام دیگری برای آماده سازی قبل از انجام آزمایش نیاز نخواهد داشت.
در صورتی که نتایج آزمایش قانع کننده نباشند، ممکن است درخواست آزمایش بیشتری توسط پزشک صادر شود. برنامه غذایی می تواند در نتایج بدست آمده برای سطوح ALP تداخل ایجاد نماید. داروها نیز می توانند سطوح ALP را تغییر بدهند. بنابراین حتماً اسامی داروهای مصرفی خود را با پزشک خود در میان بگذارید.
آزمایش سطح ALP چگونه انجام می شود؟
در آزمایش ALP، یکی از کارکنان خدمات درمانی نمونه کوچکی را از بازوی شما می گیرد. می توان این آزمایش را در منزل یا در مطب پزشک انجام داد.
مسئول انجام آزمایش، پوست قسمت داخلی آرنج را با یک ماده ضدعفونی کننده تمیز می کند و یک نوار انعطاف پذیر را روی آن قرار می دهد. با انجام این کار، حجم خون ذخیره شده در رگ ها افزایش می یابد.
سپس سوزنی وارد رگ می شود، تا خون دریافت شده در داخل محفظه کوچکی نگهداری شود. این فرایند کاملاً سریع انجام می شود و درد یا ناراحتی بسیار کمی را به همراه دارد.
مشاهده بیشتر : لیست بهترین پزشک متخصص خون
خطرات آزمایش سطح آلکالین فسفاتاز کدامند؟
خون گرفتن برای انواع آزمایش خون با یک سری مخاطرات همراه است. به عنوان مثال این احتمال وجود دارد که ناحیه اطراف محل نمونه گیری دچار کوفتگی شود. البته فشار دادن روی این قسمت، مانع از چنین آسیبی خواهد شد.
در موارد به شدت نادر و کمیاب، ممکن است بیماری فلبیت (التهاب سیاهرگ) نیز به وقوع بپیوندد. اگر با چنین شرایطی روبرو شدید، کمپرس گرم را روی محل مربوطه فشار بدهید تا زمانی که التهاب از بین برود.
در صورتی که دچار مشکل خونریزی هستید، یا از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید، حتماً قبل از خون گرفتن این شرایط را به پزشک اطلاع دهید.
نتایج آزمایش آلکالین فسفاتاز چه معنایی دارند؟
پس از آماده شدن نتایج آزمایش ALP پزشک راجع به آن ها با شما صحبت می کند و اقدامات بعدی را به اطلاع شما می‌رساند.
سطوح بالا آلکالین فسفاتاز
سطوح ALP بیشتر از حد عادی در خون، نشانه ای از وجود بیماری های کبدی یا صفرایی هستند. از جمله این بیماری ها می توان به هپاتیت، سیروز کبدی، سرطان کبد، سنگ صفرا، و انسداد مجاری صفراوی اشاره کرد.
بالا بودن سطوح ALP ممکن است نشانه ای از مشکلات استخوانی نیز باشند. از جمله این بیماری ها می توان به مواردی همچون ریکتز، بیماری پاژه، سرطان استخوان، یا غده پاراتیروئید بیش فعال اشاره نمود.
در موارد نادر، سطوح بالای ALP نشان دهنده نارسایی قلبی، سرطان کلیه، سایر سرطان ها، مونونوکلئوز، یا عفونت باکتریایی هستند.
سطوح پایین آلکالین فسفاتاز
پایین تر بودن سطوح ALP از حد عادی، به ندرت رخ می دهد. این شرایط می تواند نشانه ای از سوتغذیه باشد. بیماری سلیاک یا کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی، عامل شکل گیری این سوتغذیه محسوب می شوند.
شما عزیزان برای کسب اطلاعات در مورد آزمایش ALP می‌توانید از راهنمایی‌های پزشکان متخصص گوارش و کبد استفاده کنید. همچنین برای انجام این آزمایش در محل کلیک کنید.
