به سرطانی که منشا آن کیسه صفرا باشد، سرطان کیسه صفرا می گویند.
کیسه صفرا اندامی کوچک و شبیه به گلابی در سمت راست شکم، درست زیر کبد است. کیسه صفرا زرداب (مایع گوارشی که توسط کبد تولید می شود) را در خود ذخیره می کند.
سرطان کیسه صفرا شایع نیست. اگر سرطان کیسه صفرا در مراحل اولیه تشخیص داده شود، شانس درمان بسیار بالاست. اما در اکثر موارد، سرطان کیسه صفرا در مرحله ی آخر تشخیص داده می شود و درمان بسیار ضعیف خواهد بود.
تشخیص سرطان کیسه صفرا دشوار است زیرا در اغلب موارد علامت یا نشانه ی خاصی ندارد. به علاوه، ذات نسبتا مخفی کیسه صفرا باعث می شود سرطان کیسه صفرا بدون تشخیص به رشد ادامه دهد.
مشاهده بیشتر : فوق تخصص گوارش
علائم سرطان کیسه صفرا
از جمله علائم و نشانه های سرطان کیسه صفرا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد شکم، به خصوص بالای سمت راست شکم
- نفخ
- تب
- کاهش وزن
- حالت تهوع
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم (یرقان)
بیشتر بدانید: عوارض عفونت کیسه صفرا چیست؟
علل سرطان کیسه صفرا
دلیل بروز سرطان کیسه صفرا مشخص نیست.
پزشکان می دانند سرطان کیسه صفرا زمانی رخ می دهد که در دی ان ای سلول های سالم کیسه صفرا تغییر (جهش) ایجاد شود. این جهش باعث رشد غیر عادی و تداوم حیات سلول ها می شود درصورتی که سلول در حالت عادی از بین می رود. از تجمع سلول ها تومور تشکیل می شود که می تواند خارج از کیسه صفرا رشد و به سایر قسمت های بدن سرایت کند.
در اکثر موارد منشا سرطان کیسه صفرا از سلول های غده ای است که سطح داخلی کیسه صفرا را پوشانده اند. اگر منشا سرطان کیسه صفرا از این نوع سلول باشد، آدنوکارسینوما نام دارد. این اصطلاح به نحوه ی ظاهر شدن سلول های سرطانی زیر میکروسکوپ مربوط است.
عوامل پرخطر سرطان کیسه صفرا
عوامل زیر خطر سرطان کیسه صفرا را افزایش می دهد:
- جنسیت: سرطان کیسه صفرا در زنان شایع تر است.
- سن: خطر سرطان کیسه صفرا با بالا رفتن سن افزایش می یابد.
- سابقه ی سنگ کیسه صفرا: ابتلا به سرطان کیسه صفرا در افرادی که سابقه ی سنگ کیسه صفرا دارند بیشتر شایع است. با این حال، به ندرت پیش می آید که این دسته از افراد دچار سرطان کیسه صفرا شوند.
- سایر بیماری ها و اختلالات کیسه صفرا: از جمله دیگر مشکلات کیسه صفرا که باعث بروز سرطان کیسه صفرا می شود می توان به پولیپ کیسه صفرا و عفونت مزمن کیسه صفرا اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: علائم پر شدن کیسه صفرا در مردان
تشخیص سرطان کیسه صفرا
از آزمایشات و روش های زیر برای تشخیص سرطان کیسه صفرا استفاده می شود:
- آزمایش خون: تجویز آزمایش خون به منظور ارزیابی عملکرد کبد به پزشک کمک می کند علت بروز علائم را مشخص کند.
- روش های عکس برداری از کیسه صفرا: سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی از جمله روش های عکس برداری از کیسه صفرا هستند.
تشخیص میزان پیشرفت سرطان کیسه صفرا
پزشک به محض تشخیص سرطان کیسه صفرا، تلاش می کند تا میزان پیشرفت (مرحله ی) سرطان را تعیین کند. مرحله ی سرطان کیسه صفرا به تعیین گزینه های درمان کمک می کند.
برای تشخیص مرحله ی سرطان کیسه صفرا از آزمایشات و روش های زیر استفاده می شود:
- جراحی تشخیصی: ممکن است پزشک برای بررسی علائم سرایت سرطان کیسه صفرا جراحی را پیشنهاد کند. جراح در فرایندی به نام لاپاروسکوپی شکم را کمی می برد و دوربین کوچکی را وارد می کند. دوربین به جراح اجازه می دهد قسمت های اطراف کیسه صفرا را برای مشاهده ی علامت سرایت سرطان معاینه کند.
- تست معاینه ی مجرای صفرا: ممکن است پزشک روش های تزریق رنگ به مجرای صفرا را پیشنهاد کند. او در ادامه از روش عکس برداری بهره می گیرد که قسمت هایی را که رنگ به آن تزریق شده نشان می دهد. به کمک این روش می توان انسداد مجرای صفرا را تشخیص داد. کلانژیوگرافی آندوسکوپیک عقب گرد (ERCP)، آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی و آنژیوگرافی زیرپوستی ازجمله این آزمایشات است.
- عکس برداری: اکثر افراد مبتلا به سرطان کیسه صفرا برای تشخیص سرایت یا عدم سرایت سرطان اسکن های مختلف انجام می دهند. این که چه روشی برای عکس برداری مناسب است به شرایط بیمار بستگی دارد. از جمله روش های شایع می توان به سی تی اسکن قفسه ی سینه و شکم، سونوگرافی و ام آر آی کبد اشاره کرد.
مراحل سرطان کیسه صفرا
سرطان کیسه صفرا شامل مراحل زیر است:
- مرحله ی 1: در این مرحله، سرطان محدود به لایه های داخلی کیسه صفرا است.
- مرحله ی 2: در این مرحله سرطان به لایه ی بیرونی کیسه صفرا سرایت کرده است.
- مرحله ی 3: در مرحله ی سوم، سرطان به یک یا چند عضو مجاور مانند کبد، روده ی کوچک یا معده سرایت کرده است. ممکن است سرطان کیسه صفرا به غدد لنفاوی مجاور سرایت کند.
- مرحله ی 4: آخرین مرحله از سرطان کیسه صفرا شامل تشکیل تومورهای بزرگ در چند عضو مجاور و تشکیل تومور در اندازه های مختلف در قسمت های دورتر بدن است.
درمان سرطان کیسه صفرا
گزینه های پیش رو برای درمان به مرحله ی سرطان، سلامت عمومی و اولویت های بیمار بستگی دارد.
هدف اولیه ی درمان برداشتن سرطان است اما اگر این امر امکان پذیر نباشد، می توان از سایر روش ها برای کنترل شیوع بیماری و حفظ راحتی بیمار تا جای ممکن کمک گرفت.
جراحی برای مرحله ی اولیه ی سرطان کیسه صفرا
اگر در مرحله ی آغازین سرطان کیسه صفرا باشید، جراحی یکی از گزینه های پیش رو است. از جمله:
- انجام عمل جراحی برای برداشتن کیسه صفرا: درصورتی که سرطان در مرحله ی اولیه و محدود به کیسه صفرا باشد، می توان به کمک جراحی کیسه صفرا را برداشت (کوله سیستکتومی).
- انجام عمل جراحی برای برداشتن کیسه صفرا و بخشی از کبد: اگر سرطان از کیسه صفرا به کبد سرایت کرده باشد، می توان به کمک جراحی کیسه صفرا و قسمتی از کبد و مجرای صفرا را که اطراف کیسه صفرا را احاطه کرده برداشت.
هنوز مشخص نیست استفاده از سایر روش های درمان بعد از جراحی موفق شانس عدم عود سرطان کیسه صفرا را بالا می برد یا خیر. نتایج برخی تحقیقات حاکی از موثر واقع شدن این روش است بنابراین در بعضی از موارد، پزشک بعد از جراحی شیمی درمانی، پرتودرمانی یا ترکیبی از هر دو را پیشنهاد می کند.
درمورد مزایا و خطرات احتمالی استفاده از سایر روش های درمان با پزشک مشورت کنید تا مناسب ترین روش برایتان تعیین شود. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید از بهترین پزشکان فوق تخصص گوارش موجود در درمانکده استفاده کنید.
روش های درمان سرطان کیسه صفرا در مراحل آخر
جراحی به درمان سرطان کیسه صفرا که به سایر قسمت های بدن سرایت کرده کمک نمی کند. در مقابل، پزشک از روش هایی بهره می گیرد که به تسکین علائم سرطان کمک می کند تا بیمار تا حد ممکن احساس راحتی داشته باشد.
از جمله گزینه های پیش رو می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شیمی درمانی: این روش نوعی دارو درمانی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند.
- پرتودرمانی: در این روش از اشعه های قوی انرژی، مانند اشعه ی ایکس و پروتون، برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.
- آزمایشات بالینی: به تحقیقاتی که داروهای جدید و آزمایشی برای درمان سرطان کیسه صفرا را مورد ارزیابی قرار می دهند، آزمایشات بالینی گفته می شود. درمورد این که آیا واجد شرایط شرکت در آزمایشات بالینی هستید یا خیر با پزشک مشورت کنید.
روش های تسکین انسداد مجرای صفرا
سرطان کیسه صفرای پیشرفته باعث مسدود شدن مجرای صفرا و بروز مشکلات بیشتر می شود. استفاده از روش هایی برای رفع انسداد موثر واقع می شود. مثلا، جراح می تواند یک لوله ی فلزی توخالی (استنت) در مجرا قرار دهد تا آن را باز نگه دارد یا به کمک جراحی مسیر مجرای صفرا را تغییر دهید (بای پس صفرا).
برای مشاوره درباره سرطان کیسه صفرا از دکتر گوارش آنلاین کمک بگیرید.
منبع: mayoclinic
