پروتئین فعال C یا CRP ماده ای است در کبد که در پاسخ به التهاب سنتز می شود.

پروتئین فعال C با حساسیت بالا (hs-CRP) و پروتئین فعال C بسیار حساس (us-CRP) نام های دیگری هستند که برای CRP بکار می روند.

سطح بالای CRP خون، نشانگر التهاب است. افزایش سطح CRP می تواند در نتیجه طیف گسترده ای از بیماری ها، از عفونت تا سرطان، ایجاد شود.

سطح بالای CRP می تواند نشان دهنده التهاب عروق قلبی نیز باشد که می تواند به معنای خطر بالای حمله قلبی باشد. با این حال، آزمایش CRP یک آزمایش کاملاً غیر اختصاصی است و سطح CRP می تواند در هر شرایط التهابی افزایش یابد.

بالا بودن سطح CRP به چه معناست؟

پزشکان فوق تخصص قلب و عروق در مورد عوارض ناشی از افزایش سطح CRP بطور کامل اتفاق نظر ندارند. برخی از آنان معتقدند بین افزایش سطح CRP و افزایش احتمال حمله قلبی یا سکته همبستگی وجود دارد.

همچنین بخوانید: علائم سکته قلبی

مطالعه سلامت پزشکی نشان داد که در مردان بالغ سالم، افراد دارای سطح بالای CRP، سه برابر بیشتر از مردان دارای سطح پایین CRP دچار حمله قلبی می شوند. این مطالعه مربوط به مردانی بود که قبلاً هیچ گونه سابقه بیماری قلبی نداشتند.

مطالعه سلامت زنان هاروارد نشان داد که افزایش سطح CRP بیش از افزایش میزان کلسترول، در پیش بینی بیماری عروق کرونر و سکته در زنان مؤثر است.

کلسترول بالا فاکتور خطری است که معمولاً مطرح می شود. پزشکان ممکن است این آزمایش را همراه با سایر آزمایشات برای ارزیابی خطر ابتلای فرد به بیماری قلبی یا سکته انجام دهند. علاوه بر این، تحقیقات جدید نشان می دهد که CRP می تواند به عنوان عامل پیش بینی کننده در پیامدهای بهداشتی مرتبط با بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) مورد استفاده قرار گیرد. همچنین پزشکان ممکن است انجام آزمایش CRP را به منظور تشخیص بیماری های خود ایمنی التهابی نظیر موارد زیر، تجویز کنند:

بیماری التهابی روده (IBD)
روماتیسم مفصلی
لوپوس

CRP و ویروس کرونا

سال های سال بود که آزمایش CRP به منظور تشخیص عفونت باکتری ها و ویروس های مختلف به کار می رفت. با ظهور ویروس جدید کرونا، پزشکان از این آزمایش برای بررسی میزان عفونت کرونا در بیماران مبتلا استفاده می کنند. طبق یافته های علمی رابطه مستقیمی بین میزان عفونت ریه و سطح CRP وجود دارد.

به منظور این آزمایش نمونه خون بیمار گرفته می شود و با توجه به سه سطح بندی 10 تا 40 میلی گرم در لیتر، 40 تا 80 گرم و بیشتر از 80 میلی گرم در لیتر، نتیجه آزمایش اعلام می شود. طبق یک تحقیق دیگر، در مبتلایان به کرونا مقادیر 20 تا 50 میلی گرم در لیتر نشان داده شد.

درواقع سطوح بالای پروتئین C در 86% بیماران کرونایی رویت شده است. همچنین با توجه به وخامت وضعیت بیمار، رابطه مستقیمی با سطح پروتئین C دیده شد.

البته نکته بسیار مهم و قابل توجه اینست که آزمایش CRP نمی تواند به طور قطعی ابتلا بیمار به ویروس کرونا را تایید کند. چرا که این آزمایش سطح التهاب را می سنجد و عفونت به وسیله هر نوع باکتری یا ویروس می تواند این تاثیر را ایجاد کند.

برای تشخیص قطعی و دقیق کرونا تنها آزمایش PCR کاربرد دارد. آزمایش آنتی بادی کرونا هم صرفا عفونت در گذشته بیمار را نشان می دهد و نمی توان وضعیت فعلی ابتلا به کرونا را با آزمایش سرولوژی یا آنتی بادی سنجید.

CRP و بیماری قلبی

طبق اظهارات تخصصی کارشناسان انجمن قلب آمریکا پس از بررسی تمام فاکتورهای خطر در سال 2013، افراد دارای CRP بیش از 2 میلی گرم در لیتر (میلی گرم در لیتر) یا برابر با آن، احتمالاً نیازمند کنترل و درمان دقیق تری در مورد بیماری های قلبی هستند.

سطح بالای CRP ممکن است نقش مهمی در شناسایی افراد نیازمند به پیگیری دقیق تر یا درمان جدی تر پس از حملات یا جراحی های قلبی داشته باشد.

علاوه بر این، سطح CRP در مواردی که تنها سطح کلسترول کمک کننده نیست می تواند در شناسایی افراد در معرض خطر بیماری های قلبی مفید باشد.

مراکز مرجع معتمد کنترل و پیشگیری از بیماری این عوامل را به عنوان فاکتورهای خطر بالقوه برای ابتلا به بیماری قلبی در نظر می گیرد:

دیابت
فشار خون بالا
کلسترول بالا
سیگار کشیدن
رژیم غذایی ناسالم
فعالیت بدنی اندک
مصرف بیش از حد الکل
داشتن اضافه وزن

سابقه خانوادگی بیماری قلبی نیز خطر رویارویی با بیماری قلبی را بیشتر می کند.

آزمایش پروتئین C چگونه انجام می شود؟

آزمایش CRP از طریق نمونه خون انجام می شود.

برای انجام این تست آمادگی خاصی لازم نیست. شما می توانید در روز آزمایش مطابق معمول غذا میل کنید.

یک پرستار یا کارورز از ورید، که معمولاً ورید واقع در آرنج یا پشت دست است، خون گیری می کند:

در ابتدا آن ها پوست روی ورید را با مواد ضد عفونی کننده تمیز می کنند. سپس، یک نوار لاستیکی به دور بازو می بندند، بستن این نوار موجب می شود وریدها اندکی برآمده شوند. سپس پرستار یک سوزن کوچک وارد ورید کرده و خون را در یک ویال استریل جمع می کند.

پس از جمع آوری نمونه خون، آنها نوار لاستیکی دور بازو را بازکرده و از شما می خواهند که با گاز به محل سوراخ فشار وارد کنید. آنها ممکن است از چسب یا بانداژ برای نگه داشتن گاز در جای خود استفاده کنند.

آیا انجام آزمایش C خطراتی در پی دارد؟

این آزمایش، تست روتینی است که با خطر اندکی همراه است، اما احتمال کمی در مورد بروز عوارض زیر بدنبال خون گیری وجود دارد:

خون ریزی بیش از حد
سرگیجه یا سبکی سر
کبودی یا عفونت در محل ورود سوزن

آزمایش CRP، به ویژه همراه با سطح بالای کلسترول، می تواند در ارزیابی خطر ابتلای فرد به بیماری قلبی مفید باشد. مزایای این تست، به ویژه در افراد در معرض خطر بیماری قلبی یا سکته مغزی، و کسانی که در حال بهبودی از جراحی قلبی هستند، بیش از عوارض احتمالی ناشی از آن است.

نتایج آزمایش CRP نشان دهنده چیست؟

پروتئین فعال C به صورت میزان میلی گرم CRP در هر لیتر خون (میلی گرم در لیتر) اندازه گیری می شود. به طور کلی، سطح پایین پروتئین فعال C بهتر از سطح بالای آن است، زیرا نشان دهنده التهاب کمتری در بدن است.

خوانش کمتر از 1 میلی گرم در لیتر نشانگر پایین بودن خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی است. خوانش بین 1 تا 2.9 میلی گرم در لیتر معنای خطر متوسط برای ابتلا به بیماری است. خوانش بیش از 3 میلی گرم در لیتر به معنای خطر بالای ابتلا به بیماری های قلبی عروقی است.

خوانش بالای 10 میلی گرم در لیتر می تواند بیانگر نیاز به انجام آزمایش بیشتر برای تعیین علت این التهاب قابل توجه در بدن باشد. چنین خوانش بسیار بالایی ممکن است نشانگر یکی از موارد زیر باشد:

عفونت استخوان یا استئومیلیت
تشدید و عود آرتریت خود ایمنی
IBD
سل
لوپوس، بیماری بافت همبند یا سایر بیماری های خودایمنی
سرطان، به ویژه لنفوم
ذات الریه یا عفونت های قابل توجه دیگر

توجه داشته باشید که ممکن است سطح CRP در افرادی که قرص های ضد بارداری مصرف می کنند نیز بالا باشد. با این حال، سایر علایم التهاب در این افراد لزوماً غیرطبیعی نیستند.

بالا بودن مقادیر CRP در بارداری می تواند علامتی مبنی بر عوارض باشد، اما برای شناخت کامل نقش CRP و بارداری نیاز به مطالعات بیشتری است.

در صورتی که باردار باشید یا عفونت مزمن یا بیماری التهابی دیگری داشته باشید، بعید است آزمایش CRP خطر ابتلا به بیماری قلبی را به طور دقیق ارزیابی کند.

قبل از انجام آزمایش CRP، در مورد هر گونه وضعیت پزشکی که ممکن است در نتایج آزمایش تداخل ایجاد کند، به لیست فوق متخصص قلب مراجعه کنید. از آنجا که تست های خونی دیگری وجود دارد که می تواند به جای این آزمایش انجام شود، ممکن است بخواهید از آزمایش CRP صرف نظر کنید.

به یاد داشته باشید که این آزمایش تصویر کاملی از خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی ارائه نمی دهد. پزشک در هنگام تصمیم گیری در مورد اینکه کدام آزمایش های پیگیرانه کارآمدتر هستند، فاکتورهای خطر ناشی از سبک زندگی، سایر بیماری ها و سابقه خانوادگی فرد را نیز در نظر می گیرد.

پزشک متخصص قلب و عروق همچنین ممکن است انجام یکی از آزمایشات زیر را تجویز کنند:

الکتروکاردیوگرام (EKG)
اکوکاردیوگرام
سنجش استرس
سی تی اسکن عروق کرونر
کاتتریزاسیون قلب

در صورت بالا بودن CRP چه باید کرد؟

پایین آوردن سطح CRP راهکاری تضمینی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی یا خودایمنی نیست.

مهم است بدانید افزایش سطح CRP همان چیزی است که پزشکان از آن به عنوان بیومارکر یاد می کنند. یک بیومارکر فاکتوری است که باید هنگام آنالیز سلامت فرد به خاطر داشته باشید، اما شاخص مستقلی برای یک تشخیص خاص نیست.

تحقیقات نشان می دهد که یک الگوی غذایی سالم می تواند در کاهش سطح CRP مؤثر باشد. همواره اثبات شده است که رژیم مدیترانه ای سطح CRP را کاهش می دهد. اگر در معرض خطر بیماری قلبی هستید، در پیش گرفتن یک رژیم غذایی مناسب، باید بخشی از سبک زندگی شما باشد.

در صورتی که در معرض خطر بیماری های قلبی عروقی هستید و نتایج آزمایش شما نشان دهنده بالابودن سطح CRP است، پزشک ممکن است استاتین یا داروی دیگری برای کاهش کلسترول تجویز کند. رژیم آسپرین نیز ممکن است توصیه شود.

ویتامین C نیز به عنوان راهی برای کاهش سطح CRP در افرادی که در معرض خطر بالای بیماری های قلبی عروقی هستند، مورد بررسی قرار گرفته است. گفته می شود پروبیوتیک ها نیز ممکن است تأثیر مثبتی در کاهش CRP داشته باشند.

[sibwp_form id=5]