کمشنوایی یکی از مشکلات شایع سلامتی است که می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما با افزایش سن احتمال بروز آن بیشتر می‌شود. این اختلال نه تنها توانایی فرد در برقراری ارتباط را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند پیامدهای روانی و اجتماعی گسترده‌ای مثل انزوا و افسردگی را به همراه داشته باشد. عوامل مختلفی در بروز کمشنوایی نقش دارند که از مهمترین آن‌ها می‌توان به مشکلات مادرزادی، پارگی پرده گوش و عفونت اشاره کرد. در سال‌های اخیر، بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که کمخونی هم می‌تواند یکی از دلایل کمشنوایی باشد. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده قصد داریم به بررسی ارتباط بین کم خونی و کم شنوایی بپردازیم و نگاهی به یافته‌های علمی اخیر درباره این موضوع داشته باشیم. با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
ارتباط بین کم خونی و کم شنوایی
محققان با بررسی اطلاعات مربوط به ۳۰۰ هزار بزرگسال ۲۱ تا ۹۰ ساله دریافتند افرادی که به کم خونی فقر آهن مبتلا هستند ۲ برابر بیشتر از افراد سالم در معرض خطر ابتلا به کم شنوایی قرار دارند. این ارتباط به‌ویژه در ۲ نوع خاص از کمشنوایی یعنی کمشنوایی حسی-عصبی (SNHL) و کمشنوایی ترکیبی (ترکیب کمشنوایی حسی-عصبی و انتقالی) به طور قابل‌توجهی قوی‌تر گزارش شده است.
کمشنوایی حسی-عصبی زمانی رخ می‌دهد که گوش داخلی یا مسیر عصبی بین گوش داخلی و مغز دچار آسیب شود. در مقابل، کمشنوایی انتقالی هنگامی اتفاق می‌افتد که امواج صوتی به درستی از گوش خارجی به پرده گوش یا گوش میانی منتقل نشوند. کمشنوایی ترکیبی هم همان‌طور که از نام آن پیداست، شامل هر ۲ نوع کمشنوایی یادشده می‌شود.
از آنجایی که کمشنوایی حسی-عصبی معمولا دائمی در نظر گرفته می‌شود، بررسی ارتباط کم خونی ناشی از فقر آهن و کم شنوایی اهمیت ویژه‌ای دارد. چرا که اگر کمبود آهن در بروز کمشنوایی نقش داشته باشد، تشخیص و درمان به موقع آن می‌تواند بهترین راه درمان ضعیفی عصب گوش باشد و به حفظ شنوایی و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کند.
با این حال، محققان تاکید می‌کنند که برای تایید این یافته‌ها به تحقیقات بیشتری نیاز است و در حال حاضر نمی‌توان به طور قطعی به همه افراد کم‌شنوا توصیه کرد که به صورت روتین برای تشخیص کمخونی آزمایش خون انجام دهند. همچنین در مطالعات آینده باید این موضوع بررسی شود که آیا درمان کمخونی با مصرف مکمل آهن می‌تواند به پیشگیری از کمشنوایی یا بهبود آن کمک کند یا خیر.
کمخونی چگونه بر شنوایی تاثیر می‌گذارد؟
اگرچه هنوز علت دقیق ارتباط بین کم خونی و کم شنوایی به طور کامل مشخص نشده است، اما چند مکانیسم احتمالی برای توضیح این ارتباط مطرح شده‌اند. برای مثال، بخشی از گوش داخلی که در کمشنوایی حسی-عصبی آسیب می‌بیند از طریق شریانی تغذیه می‌شود که نسبت به کاهش جریان خون بسیار حساس است. در نتیجه، کاهش خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به این ناحیه می‌تواند عملکرد گوش داخلی را مختل کرده و در بروز کمشنوایی نقش داشته باشد. علاوه بر این، مشخص شده است که افراد مبتلا به بیماری‌های عروقی بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به کمشنوایی حسی-عصبی ناگهانی قرار دارند. این موضوع نشان می‌دهد که جریان خون طبیعی نقش حیاتی در حفظ سلامت سیستم شنوایی ایفا می‌کند.
مکانیسم احتمالی دیگری که از سوی بعضی از محققان مطرح شده است به میلین مربوط می‌شود؛ ماده‌ای مومی‌شکل که اطراف رشته‌های عصبی را می‌پوشاند و برای انتقال موثر پیام‌های عصبی ضروری است. کمبود آهن می‌تواند عملکرد آنزیم‌های لیپید سچوراز و دسچوراز که در تولید انرژی و در نتیجه فرآیند ساخت میلین نقش دارند را مختل کند. آسیب میلین در عصب شنوایی ممکن است به اختلال در انتقال پیام‌های شنوایی و کاهش شنوایی منجر شود.
چه کسانی به کم شنوایی ناشی از کمبود آهن مبتلا می‌شوند؟
تا این بخش از مقاله ارتباط بین کم خونی و کم شنوایی را بررسی کردیم. اکنون می‌خواهیم در مورد کسانی که در معرض خطر ابتلا به کمخونی فقر آهن هستند، صحبت کنیم. کمخونی فقر آهن می‌تواند در هر فردی رخ دهد، اما بعضی گروه‌ها بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به این مشکل و در نتیجه کمشنوایی ناشی از آن قرار دارند.
به عنوان مثال، در زنان به‌ویژه آن‌هایی که در سنین باروری هستند، کمخونی به دلیل از دست دادن خون در دوران قاعدگی شایع‌تر است. همچنین تغییرات خون در دوران بارداری می‌تواند باعث بروز کمخونی شود. در سالمندان هم از دست دادن خون به دلیل ابتلا به مشکلات گوارشی یکی از دلایل رایج کمخونی فقر آهن به شمار می‌رود.
علاوه بر این، افرادی که دچار اختلال در جذب مواد مغذی هستند (مانند مبتلایان به بیماری سلیاک یا سایر بیماری‌های گوارشی) و همچنین گیاه‌خوارانی که تمام محصولات حیوانی را از رژیم غذایی خود حذف کرده‌اند، در معرض خطر کمخونی فقر آهن قرار دارند.
چگونه بفهمیم آهن بدن‌مان کم است؟
افرادی که به کمخونی فقر آهن خفیف مبتلا هستند، ممکن است هیچ علامت خاصی نداشته باشند. اما هر چقدر کمبود آهن شدیدتر شود، احتمال بروز علائم هم بیشتر خواهد بود. بعضی از علائم رایج کمبود آهن عبارت‌اند از:
- ضعف
- خستگی
- سردی دست‌ها و پاها
- رنگ‌پریدگی پوست
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- سرگیجه یا احساس سبکی سر
- سردرد
- شکنندگی ناخن‌ها
در صورتی که این علائم را در خود مشاهده کردید، بهتر است هرچه زودتر به پزشک عمومی یا متخصص داخلی مراجعه کنید. پزشک با یک آزمایش خون ساده میزان آهن و سایر شاخص‌های خونی شما را بررسی کرده و مشخص می‌کند که آیا به کمخونی فقر آهن مبتلا هستید یا خیر. علاوه بر این، در صورت نیاز، آزمایش‌های تکمیلی برای یافتن علت اصلی مشکل شما را تجویز می‌کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر احساس می‌کنید صداها برایتان مبهم شده‌اند یا مدام مجبورید از دیگران بخواهید حرف‌هایشان را تکرار کنند، این موارد می‌توانند از نشانه‌های اولیه کاهش شنوایی باشند. در چنین شرایطی مراجعه به متخصص گوش، حلق و بینی و انجام تست شنوایی سنجی اهمیت زیادی دارد. اگر می‌خواهید بدانید شنوایی سنجی چیست، باید بگوییم شنوایی‌سنجی (ادیومتری) یک تست غیر تهاجمی و ساده است که میزان شنوایی شما را در فرکانس‌ها و شدت‌های مختلف بررسی می‌کند. این تست به پزشک کمک می‌کند نوع و شدت کمشنوایی را تشخیص دهد.
راه‌های درمان کمشنوایی ناشی از کمخونی فقر آهن
اکنون که با ارتباط بین کم خونی و کم شنوایی آشنا شدید، بد نیست در مورد راه‌های درمان این مشکل هم اطلاعات کسب کنید. چون وقتی سطح آهن در بدن به حد طبیعی برگردد، ممکن است عملکرد شنوایی بهبود یابد یا از بدتر شدن آن جلوگیری شود. برای این منظور معمولا مکمل آهن تجویز شده و هم‌زمان اصلاح رژیم غذایی با استفاده از منابع سرشار از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، حبوبات، سبزیجات برگ‌سبز و مصرف ویتامین C برای بهبود جذب آهن توصیه می‌شود. در موارد شدید یا در کسانی که دچار اختلال جذب آهن هستند ممکن است تزریق آهن مورد نیاز باشد.
اگر مطمئن نیستید که کمخونی علت کمشنوایی شما است، از مصرف خودسرانه مکمل آهن خودداری کنید. مصرف بی‌رویه آهن می‌تواند باعث بروز عوارضی مانند حالت تهوع، یبوست، دل‌درد و در موارد شدید آسیب اندام‌های داخلی شود. به یاد داشته باشید که درمان کمشنوایی باید متناسب با علت آن انجام شود. کمشنوایی ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد که از مهمترین آن‌ها می‌توان به تجمع جرم در گوش، عفونت گوش میانی یا گرفتگی گوش بعد از پرواز اشاره کرد. از آنجایی که هر یک از این مشکلات به درمان خاصی نیاز دارند، درمان خودسرانه ممکن است باعث بدتر شدن آن‌ها شود.
کلام پایانی
کمخونی به‌ویژه کمخونی ناشی از فقر آهن یکی از مشکلات شایعی است که ممکن است ارتباط قابل‌توجهی با بروز کمشنوایی داشته باشد. مطالعات مختلف نشان داده‌اند که توجه به ارتباط بین کم خونی و کم شنوایی نقش مهمی در حفظ سلامت سیستم شنوایی ایفا می‌کند و برای بهبود کیفیت زندگی اهمیت زیادی دارد.
اگر دچار مشکلات شنوایی شده‌اید، توصیه می‌کنیم در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. متخصص گوش و حلق و بینی با انجام معاینات تخصصی و بررسی‌های دقیق می‌تواند علت کمشنوایی شما را تشخیص دهد و بهترین روش درمانی را برای رفع آن پیشنهاد کند. سایت درمانکده برای دریافت مشاوره تخصصی و ارتباط با پزشکان مجرب بستر مناسب و مطمئنی است که می‌توانید به کمک آن به راحتی از متخصصان حوزه گوش و شنوایی برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید. همچنین می‌توانید از طریق این سایت با دکتر گوش و حلق و بینی آنلاین مشورت کنید.
سوالات متداول
کمخونی میزان اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها از جمله گوش داخلی را کاهش می‌دهد و این موضوع می‌تواند به سلول‌های شنوایی آسیب برساند. به‌علاوه، باعث آسیب میلین می‌شود و عملکرد عصب شنوایی را مختل می‌کند.
کمخونی و کمشنوایی هر ۲ می‌توانند به طور جدی کیفیت زندگی را کاهش دهند. کمخونی باعث خستگی، ضعف، کاهش تمرکز و کاهش توان جسمی می‌شود؛ در حالی که کمشنوایی می‌تواند ارتباطات اجتماعی، شغل، روابط خانوادگی و سلامت روان را تحت تاثیر قرار دهد. ترکیب این ۲ مشکل ممکن است به احساس انزوا، افسردگی و کاهش عملکرد روزمره منجر شود.
در حال حاضر، شواهد زیادی در مورد ارتباط بین کم خونی و کم شنوایی وجود ندارد. با این حال، بعضی از محققان معتقدند که درمان کمخونی از پیشرفت کمشنوایی جلوگیری کرده و به بهبود آن کمک می‌کند.
منابع: medicalnewstoday | amp.webmd | healthyhearing | hscky
