کم شنوایی حسی عصبی یا SNHL در اثر آسیب به ساختارهای گوش داخلی یا عصب شنوایی ایجاد می‌شود که 90 درصد علت اصلی کاهش شنوایی در بزرگسالان به شمار می‌آید. به عقیده بسیار از پزشکان علل اصلی ابتلا به کم شنوایی حسی عصبی، به دلیل در معرض صداهای بلند قرار گرفتن، عوامل ژنتیکی یا پیرگوشی است.
در این مقاله از مجله درمانکده ما قصد داریم تا خیلی کامل در مورد اینکه این مشکل چیست و چه عواملی موجب بروز این اتفاق در افراد می‌شود به صورت تخصصی بگوییم. چنانچه شما هم قصد دارید تا برای بررسی و رفع این اختلال به صورت تخصصی با مشاوره متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنید، می‌توانید با پزشکان درمانکده در تماس باشید.
کم شنوایی حسی عصبی چیست؟
کم شنوایی حسی عصبی به عنوان یکی از رایج‌ترین کم شنوایی‌ها شناخته می‌شود. علت اصلی به وجود آمدن این اختلال هم آسیب سلول‌های مو مانند در داخل حلزون گوش است. گاهی هم ممکن است این اختلال در اثر آسیب حلزون گوش، صدمه وارد شدن عصب شنوایی و… باشد و فرد از حالت خفیف تا به حالت کامل دچار کم شنوایی شود. کم شنوایی به سه دسته زیر تقسیم می‌شود:
- کم شنوایی خفیف: کاهش شنوایی بین 26 تا 40 دسی بل
- کم شنوایی متوسط: کاهش شنوایی بین 41 تا 55 دسی بل
- کم شنوایی شدید: از دست دادن شنوایی بیش از 71 دسی بل
لازم به ذکر است که ابتلا به کم شنوایی حسی به هیچ وجه یک موقعیت خطرناک نیست. ولی اگر این اختلال به درستی مدیریت نشود، می‌تواند در توانایی برقراری ارتباط با دیگران برای فرد مبتلا اختلال ایجاد کند.
بیشتر بدانید: جرم گوش چیست؟ علت، علائم، عوارض و راه‌کارهای درمانی آن
علائم کم شنوایی حسی عصبی چیست؟
علائم کم شنوایی حسی عصبی ممکن است در یک گوش و یا هر دو گوش یا به تدریج و یا به صورت ناگهانی به وجود بیاید. از جمله رایج‌ترین علائم این بیماری عبارتند از:
- مشکل در شنیدن صداها، بیشتر در مواقعی که یک نویز در پس‌زمینه صدا وجود داشته باشد
- عدم توانایی در شنیدن صدای کودکان و یا زنان
- احساس سرگیجه
- احساس اختلال در تعادل
- مشکل در شنیدن صداهای بلند
- شنیدن صداها به صورت خفه یا بم
- احساس کنید که صداها را می‌شنوید ولی امکان درک و فهم آنها را ندارید
- شنیدن وزوز و یا زنگ زدن گوش
در صورت داشتن چنین علائمی به متخصص گوش حلق بینی مراجعه کنید.
علل کم شنوایی حسی عصبی چیست؟
علل این بیماری بسیار مختلف است و ممکن است در هر فردی به شکل خاصی بروز نماید. علل اصلی این اختلال می‌تواند هم اکتسابی باشد و هم مادرزادی باشد. در ادامه به برخی از رایج‌ترین علل کم شنوایی حسی عصبی اشاره خواهیم کرد:
| مادرزادی | بسیاری از افراد ممکن است از همان بدو تولد دچار کم شنوایی باشند که جزء شایع‌ترین ناهنجاری‌‌های بدو تولد شناخته می‌شود و از هر 1000 تولد حدود 1 تا 3 نوزاد مبتلا به کم شنوایی مادرزادی است. عامل اصلی بروز این اختلال مادرزادی هم ممکن است عوامل ژنتیکی و یا عوامل محیطی مثل عفونت‌ها و کمبود اکسیژن و… باشد |
| صداهای بلند | در صورتی که فرد در معرض صداهای بیش از 85 دسی‌‌بل قرار بگیرد، ممکن است دچار کم شنوایی حسی عصبی شود. این صداها می‌تواند شنیدن صداهایی مثل شلیک گلوله یا انفجار باشد |
| پیرگوشی | به صورت میانگین از هر 3 نفر بین 65 تا 74 سال ممکن به پیرگوشی مبتلا شوند. از سن 75 سال به بعد هم تقریباً نیمی از افراد، با این اختلال مواجه خواهند شد |
| ضربه شدید به گوش یا سر | زمانی که ضربات شدیدی به سر و یا گوش وارد می‌شود احتمال آسیب به گوش داخلی و اعصاب گوش بسیار زیاد خواهد بود. در چنین مواردی ممکن است فرد احساس تغییر در فشار گوش کند و یا اینکه دچار نشت مایع گوش شود. در چنین شرایطی ممکن است عصب‌های گوش آسیب ببینند و یا قطع شوند |
درمان کم شنوایی حسی عصبی چگونه است؟
اولین اقدام پس از احساس هر کدام از علائمی که در مورد کم شنوایی حسی عصبی گفته شد، مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی و پیدا کردن علت اصلی بروز این اختلال است. زمانی که علت اصلی تشخیص داده شد، گزینههای درمانی مختلف را پزشک به بیمار پیشنهاد خواهد داد. بخش مهمی از این ارزیابی اولیه آزمایش شنوایی (ادیوگرافی)، سی تی اسکن و یا ام آر آی است تا شدت کم شنوایی بیمار مشخص شود.
از جمله رایج‌ترین روش‌های درمانی برای این بیماری عبارتند از:
- درمان‌های دارویی: مصرف داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها (خوراکی یا تزریقی از طریق پرده گوش) ممکن است برای کاهش تورم سلول‌های مویی حلزون و التهاباتی که پس از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند به وجود آمده پیشنهاد شود.
- پیشنهاد غذایی رژیم کم سدیم
- استفاده از سمعک و یا سایر وسایل کمک شنوایی
- عمل جراحی برای اصلاح علت کم شنوایی
- عمل جراحی برای کاشت دستگاه شنوایی
اینکه کدام یک از این روش‌ها مناسب فردی که دچار کم شنوایی شده، بسته به نتایج آزمایش شنوایی و سبک زندگی فرد است. پس از ارزیابی تمامی این موارد، مناسب‌ترین گزینه به بیمار پیشنهاد خواهد شد.
بیشتر بدانید: نوار گوش یا ادیوگرام چیست و برای تشخیص چه بیماری هایی مناسب است؟
کم شنوایی حسی عصبی در کودکان
این بیماری در کودکان را بر اساس فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی می‌کنند از جمله:
1) زمان ایجاد کم شنوایی
این کم شنوایی ممکن است یا مادرزادی باشد و یا اکتسابی باشد. که در حالت کم شنوایی اکتسابی نوزاد در هنگام تولد کم شنوا نیست ولی به مرور ممکن است به دلایل مختلفی کم شنوا شود.
2) محل وجود اختلال (نوع کم شنوایی)
دلیل اصلی این اختلال کم شنوایی در گوش خارجی یا میانی است و صدا به حلزون داخل گوش نمی‌رسد و فرد صدای خود را بلندتر از حد طبیعی می‌شنود.
علت اصلی کم شنوایی در کودکان چیست؟
رایج‌ترین علل کم شنوایی در کودکان عبارتند از:
| جرم گوش (سرومن) | در این حالت جرم گوش به صورت خود به خود از گوش خارج می‌شود و در مجرای گوش جمع و فشرده می‌شود و مانع رسیدن امواج صوتی به پرده تمپان می‌شود |
| اوتیت مدیا (عفونت گوش میانی) | اوتیت مدیا ممکن است به دلیل بزرگ بودن لوزه سوم و اختلال عملکرد شیپور استاش که رابط بین گوش میانی و حلق است، ایجاد شود. گاهی هم ممکن است به دلیل نحوه نادرست شیر و یا بر اثر استنشاق دود سیگار دچار این مشکل شود و در طولانی مدت می‌تواند سبب کم شنوایی دائمی شود |
| اوتیت خارجی | اوتیت یا عفونت مجرای گوش نوعی عفونت باکتریایی یا قارچی است که بر اثر ماندن رطوبت در مجرای گوش بعد از حمام یا استخر ایجاد می‌شود |
| شکاف کام | این بیماری نوعی ناهنجاری مادرزادی است که به دلیل عملکرد غیر طبیعی شیپور استاش مستعد ابتلا به اوتیت مدیا می‌شوند که موجب کم شنوایی انتقالی می‌شود. |
| بدشکلی‌های گوش خارجی و میانی | این بدشکلی‌ها انواع مختلفی دارند: 1) میکروشیا (گوش کوچک): در این حالت لاله گوش کوچک‌تر از حد طبیعی است یا این که اصلا وجود ندارد. 2) آترزی (انسداد کامل مجرای گوش): به دلیل نقص کروموزومی، سرخجه مادرزادی یا استفاده از برخی داروها توسط مادر در دوران بارداری است. 3) استئوزیس (باریک بودن بیش از حد مجرای گوش): این اختلال ممکن است مادرزادی باشد یا به صورت اکتسابی و بر اثر ضربه ایجاد شود. 4) بدشکلی‌های گوش میانی: بروز هرگونه مشکلی در دوران بارداری مثل اختلالات ارثی، مصرف داروهای غیر مجاز و… می‌تواند باعث بروز بدشکلی گوش میانی شود. |
بیشتر بدانید: سکته گوش یا کری ناگهانی چیست؟ علت، علائم و راه‌کارهای درمانی آن
درمان کم شنوایی حسی عصبی بدون سمعک
به دلایلی بسیاری از افراد درمان کم شنوایی حسی عصبی بدون سمعک را ترجیح می‌دهد. در ادامه به برخی از این روش‌های درمانی اشاره خواهیم کرد:
| سلول‌های بنیادی | در این روش احتمال ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده یا رشد قسمت جدیدی از سلول‌های موئی فرد مورد بررسی قرار می‌گیرد و سلول‌های موئی آسیب‌دیده با استفاده از سلول‌های بنیادی دوباره بازسازی می‌شود |
| ژن درمانی | علت بیشتر کم شنوایی‌ها (حدود 70%)، جهش ژنتیکی فقط سه ژن است، با استفاده از ژن درمانی، به صورت کامل روی این سه ژن تحقیق و بررسی می‌شود و از تاثیر ژن‌های معیوبی که علت ژنتیکی کم شنوایی هستند، جلوگیری می‌شود و با دستکاری ژن‌ها، از ابتلا به کم شنوایی پیشگیری می‌شود |
| سلول درمانی | سلول درمانی روش درمانی دارویی است که برای درمان کم شنوایی بدون سمعک انجام می‌شود و در برخی موارد موجب بازگرداندن شنوایی طبیعی و بهبود شنوایی و حتی باعث پیشگیری از کم شنوایی می‌شود. در این روش هدف نهایی تولید دارویی جدید برای تحریک رشد عصب شنوایی است |
| تحریک هدفمند عصب | در این روش به طور مستقیم روی تحریک عصب شنوایی تمرکز وجود دارد و با استفاده از عصب‌های شنوایی باعث بهبود شنوایی می‌شود. به عبارت دیگر این روش درمانی سخت افزاری را تولید می‌کند که عصب شنوایی را با لیزر تحریک می‌کند |
انواع کم شنوایی حسی عصبی کدامند؟
انواع کم شنوایی حسی عصبی با توجه به علت کم شنوایی و علائمی که فرد با آن مواجه می‌شود، به سه گروه دسته‌بندی می‌شود:
1) کم شنوایی حسی عصبی دو طرفه
کم شنوایی حسی عصبی دو طرفه، هر دو گوش را درگیر می‌کند و علت اصلی ایجاد آن هم ریشه در ژنتیک، قرار گرفتن در معرض صداهای بلند و بیماری‌هایی مانند سرخک دارد.
2) کم شنوایی حسی عصبی یک طرفه
در کم شنوایی حسی عصبی یک طرفه فقط یکی از گوش‌ها دچار کم شنوایی می‌شود و ممکن است عواملی مثل تومور، بیماری منییر و یا مواجهه با صداهای بلند ناگهانی در یک سمت از گوش‌ها، زمینه ساز این اختلال باشد.
3) کم شنوایی حسی عصبی نامتقارن
کم شنوایی حسی عصبی نامتقارن هر دو گوش را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با این تفاوت که یکی از گوش‌ها شدت کم شنوایی بیشتری نسبت به دیگری دارد.
بیشتر بدانید: ساکشن گوش؛ کاربرد، عملکرد، مزایا و معایب
پیشگیری از کم شنوایی حسی عصبی
برای پیشگیری از کم شنوایی حسی عصبی روش‌های مختلفی وجود دارد و با رعایت کردن همین چند نکته ساده می‌توان تا حد زیادی از بروز آن جلوگیری کرد:
- صدای هدفون و گوشی زیر 60 درصد باشد
- در مکان‌های پر سر و صدا از گوش‌گیر استفاده شود
- قبل از شروع داروی جدید با پزشک مشورت کنید
- آزمایشات شنوایی را به طور منظم انجام دهید
جمع‌بندی
کم شنوایی حسی عصبی به عنوان شایع‌ترین نوع کم شنوایی دائمی شناخته می‌شود. 85 درصد از افراد بعد از دریافت روش‌های درمانی، بهبود نسبی شنوایی را حس می‌کنند. عدم درمان کم شنوایی عواقبی همچون ناشنوایی را به دنبال دارد. با کمک گرفتن و مشورت تخصصی با پزشکان گوش و حلق و بینی در درمانکده می‌توانید با احساس هر کدام از این علائم به دنبال راهی برای درمان خود باشید.
سوالات متداول
کم شنوایی حس اغلب در طول زمان اگر ناشی از عوامل مرتبط با سن یا ژنتیک باشد ممکن است پیشرفت داشته باشد. ولی اگر دلیل اصلی ابتلا، ناشی از صدای بلند ناگهانی یا عوامل محیطی باشد ممکن است شدت پیدا نکند.
علت کم شنوایی من چیست؟، آیا کم شنوایی من احتمالاً با گذشت زمان بدتر خواهد شد؟، چه گزینههای درمانی برای من وجود دارد؟، آیا عمل جراحی گوش خطراتی برای من به دنبال خواهد داشت؟، آیا کیس من مناسب جراحی است یا خیر؟، آیا فرزندانم در آینده به این اختلال دچار خواهند شد یا خیر؟
در صورت مواجه با علائمی مثل عفونت، ضربه به سر، ابتلا به بیماری‌های خودایمنی، بیماری منیر، تداخل دارویی و یا بروز مشکل در گردش خون باید با پزشک خود مشورت کنید.
