پرفنازین یک داروی آنتی‌سایکوتیک یا ضد روان‌پریشی است که اغلب برای درمان بعضی اختلالات روانی نظیر اسکیزوفرنی تجویز می‌شود، اما بسته به تشخیص پزشک می‌تواند کاربردهای دیگری هم داشته باشد. مصرف این دارو مانند هر داروی دیگری ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. در این مقاله از مجله درمانکده به بررسی کاربردها، عوارض، نحوه عملکرد و نکات مهم مصرف پرفنازین می‌پردازیم. با ما همراه شوید تا اطلاعات جامعی در این زمینه کسب کنید.
فهرست محتوا
- اطلاعات شناسنامه‌ای پرفنازین
- قرص پرفنازین چیست؟
- موارد مصرف قرص پرفنازین
- نحوه مصرف قرص پرفنازین
- دوز مصرفی قرص پرفنازین
- زمان اثر پرفنازین
- عوارض جانبی مصرف قرص پرفنازین
- آیا قرص پرفنازین چاق‌کننده است؟
- عوارض قطع ناگهانی قرص پرفنازین
- نکات و موارد احتیاط
- موارد منع مصرف قرص پرفنازین
- تداخلات دارویی قرص پرفنازین
- کلام پایانی
- سوالات متداول
اطلاعات شناسنامه‌ای پرفنازین
| عناوین مرتبط با شناسنامه دارو | توضیحات |
| چکیده راهگشای دارو | پرفنازین یک فنوتیازین است که برای درمان اسکیزوفرنی و حالت تهوع شدید استفاده می‌شود. |
| نام دارو | این دارو با نام پرفنازین (Perphenazine) شناخته می‌شود. |
| بک‌گراند دارو | این دارو یک نوع آنتی‌سایکوتیک است که اثرات و کاربردهایی مشابه کلروپرومازین دارد. |
| نوع دارو | از نوع مولکول کوچک (Small molecule) است. |
| گروه دارو | یک داروی تاییدشده است. |
| ساختار دارو |  |
| فرمول شیمیایی | C21H26ClN3OS |
| داروهای هم گروه | فلوفنازین، پروکلروپرازین، تری فلوپرازین و کلروپرومازین |
| فرم‌های موجود دارو | قرص ۲ میلی‌گرمیقرص ۴ میلی‌گرمقرص پرفنازین 8 میلی‌گرمیآمپول ۵ میلی‌گرم/ ۱ میلی‌لیتر |
قرص پرفنازین چیست؟
این قرص یک داروی آنتی‌سایکوتیک است که در دوز ۲، چهار و هشت میلی‌گرم تولید شده و برای درمان مشکلات سلامت روان و بعضی ناراحتی‌های گوارشی تجویز می‌شود.
موارد مصرف قرص پرفنازین
پرفنازین برای کاهش علائم اسکیزوفرنی (یک اختلال روانی که با تفکرات آشفته یا غیر عادی، از دست دادن علاقه به زندگی و هیجانات شدید یا نامناسب همراه است) استفاده می‌شود. این دارو همچنین در بزرگسالان به کنترل حالت تهوع و استفراغ شدید کمک می‌کند.
۱. پرفنازین و افسردگی
در موارد نادر، در صورتی که افسردگی به علائم روان‌پریشی منجر شود، احتمال دارد پزشک از Perphenazine برای درمان آن استفاده کند. این دارو علائم افسردگی شدید را کاهش می‌دهد و کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد.
۲. پرفنازین و وسواس
از داروی پرفنازین با دوز پایین برای کمک به درمان وسواس استفاده می‌شود. این دارو با تاثیر بر مواد شیمیایی موجود در مغز به کاهش اضطراب مرتبط با وسواس کمک می‌کند و افکار تکراری ناشی از این اختلال را کاهش می‌دهد.
دریافت نوبت حضوری و آنلاین از بهترین دکتر درمان وسواس
بدون نیاز به مراجعه حضوری، از پزشک نوبت بگیرید۳. پرفنازین و لاغری
مصرف‌کنندگان این دارو هم افزایش وزن و هم کاهش وزن را گزارش کرده‌اند. با این حال، به نظر می‌رسد که Perphenazine کمتر از سایر داروهای ضد روان‌پریشی مانند الانزاپین و کوئتیاپین باعث افزایش وزن می‌شود.
اگر در حین مصرف این دارو نگران افزایش وزن‌تان هستید، با پزشک معالج خود یا متخصص تغذیه صحبت کنید. پزشک می‌تواند روش‌های موثری برای کنترل وزن به شما پیشنهاد دهد که از آن جمله می‌توان به برنامه‌ریزی برای داشتن وعده‌های غذایی متعادل و غنی از پروتئین، غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات و همچنین تنظیم برنامه ورزشی اشاره کرد.
نحوه مصرف قرص پرفنازین
بهترین زمان مصرف قرص پرفنازین باید توسط دکتر اعصاب و روان مشخص شود. با این حال، معمولا توصیه می‌شود آن را ۲ تا چهار بار در روز همراه غذا یا با معده خالی مصرف کنید. دارو را هر روز در ساعت‌های مشابه بخورید و هرگز دوز یا مدت زمان مصرف آن را خودسرانه تغییر ندهید.
اگر استفاده از دارو را فراموش کردید، آن را به محض یادآوری بخورید. اما اگر زمان مصرف دوز بعدی نزدیک است، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را در زمان مقرر مصرف کنید. هرگز برای جبران دوز فراموش‌شده، دارو را ۲ برابر نکنید.
دوز مصرفی قرص پرفنازین
میزان مصرف دارو به عوامل مختلفی از جمله سن، نوع بیماری و وضعیت سلامتی شما بستگی دارد. معمولا بیماران بستری در بیمارستان می‌توانند روزانه حداکثر ۶۴ میلی‌گرم از این دارو را در دوزهای منقسم دریافت کنند. اما در بیماران سرپایی دوز روزانه باید حداکثر ۲۴ میلی‌گرم باشد.
۱. قرص پرفنازین ۲ میلی‌گرمی
قرص ۲ میلی‌گرمی برای شروع درمان یا کاهش علائم خفیف مناسب است. گاهی‌اوقات پزشک از این دوز برای تنظیم شرایط بیمار در مراحل اولیه یا پیشگیری از عوارض جدی استفاده می‌کند.
۲. قرص پرفنازین ۴ میلی‌گرمی
قرص چهار میلی‌گرمی نیز گزینه مناسبی برای درمان اسکیزوفرنی و حالت تهوع شدید است. کسانی که از این دارو برای مدت طولانی استفاده می‌کنند باید در فواصل زمانی مشخص توسط پزشک مورد ارزیابی قرار بگیرند.
۳. قرص پرفنازین ۸ میلی‌گرمی
برای درمان علائم شدید ممکن است از دوز هشت میلی‌گرمی استفاده شود. این دوز برای بیمارانی که به درمان سریع‌تر و موثرتر نیاز دارند، مناسب است.
زمان اثر پرفنازین
بعضی از اثرات دارو بلافاصله پس از شروع دوره درمان مشاهده می‌شود. اما برای کسب نتیجه مطلوب باید به طور منظم از آن حداقل به مدت چهار تا ۶ هفته استفاده کنید.
عوارض جانبی مصرف قرص پرفنازین
این دارو ممکن است در بعضی افراد عوارض جانبی ایجاد کند. از شایع‌ترین عوارض قرص پرفنازین ۲، چهار و هشت میلی‌گرمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرگیجه یا مشکل در حفظ تعادل
- تاری دید
- گشاد یا تنگ شدن مردمک‌های چشم
- رنگ‌پریدگی پوست
- خشکی دهان
- افزایش ترشح بزاق
- احتقان بینی
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- یبوست
- از دست دادن اشتها
- حرکات غیر عادی، کند یا غیر قابل کنترل بخش‌هایی از بدن
- بی‌قراری
- اختلال خواب
- احساس تهدید کاذب از سوی دیگران
- مشکل در دفع ادرار یا تکرر ادرار
- ناتوانی در کنترل ادرار
- تغییر رنگ پوست
- بزرگ شدن سینه‌ها
- تولید شیر در سینه‌ها
- قطع دوره‌های قاعدگی
- کاهش توانایی جنسی در مردان
اگر علائم فوق برای مدت طولانی ادامه داشتند یا شدید بودند، با روانپزشک آنلاین در مورد آن‌ها صحبت کنید.
۱. عوارض جدی
بعضی از عوارض این دارو جدی هستند و به درمان پزشکی نیاز دارند. در صورت مشاهده علائم زیر، فورا با پزشک خود تماس بگیرید:
- سفتی عضلات
- زمین خوردن
- گیجی
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- تعریق
- کاهش تشنگی
- گرفتگی عضلات گردن
- بیرون زدن زبان از دهان
- احساس سفتی گلو
- مشکل در تنفس یا بلع
- حرکات غیر قابل کنترل و ریتمیک صورت، دهان یا فک
- تشنج
- درد چشم یا تغییر رنگ آن
- از دست دادن بینایی، به‌ویژه در شب
- زرد شدن پوست یا چشم‌ها
- بثورات پوستی
- کهیر
- خارش
- تورم چشم‌ها، صورت، دهان، لب‌ها، زبان، گلو، دست‌ها یا پاها
- گلودرد، تب، لرز و سایر علائم عفونت
۲. عوارض قرص پرفنازین در بارداری
این دارو فقط در مواقع ضروری برای زنان باردار تجویز می‌شود. چون هیچ اطلاعات دقیقی در مورد تاثیر آن بر بارداری یا سلامت جنین وجود ندارد. مصرف Perphenazine در سه ماهه سوم بارداری ممکن است در نوزاد به عوارض متعددی نظیر تحریک‌پذیری، مشکلات تنفسی یا مشکلات تغذیه‌ای منجر شود.
چنانچه باردار هستید یا قصد بارداری دارید، موضوع را به پزشک اطلاع دهید. همچنین اگر در حین مصرف دارو باردار شدید، بلافاصله با پزشک معالج خود تماس بگیرید. به یاد داشته باشید که این دارو می‌تواند بر نتیجه تست بارداری خانگی تاثیر بگذارد. اگر فکر می‌کنید در حین درمان با آن باردار شده‌اید، به تست خانگی اکتفا نکنید و برای تایید این موضوع نزد پزشک بروید.
۳. عوارض قرص پرفنازین در شیردهی
در حال حاضر، دقیقا مشخص نیست که آیا این دارو وارد شیر مادر می‌شود یا خیر. اگر به فرزندتان شیر می‌دهید، پزشک را از این موضوع مطلع کنید. پزشک مشخص می‌کند که آیا می‌توانید در حین شیردهی از Perphenazine استفاده کنید یا خیر.
دریافت نوبت حضوری و آنلاین از بهترین دکتر روانپزشک تهران
بدون نیاز به مراجعه حضوری، از پزشک نوبت بگیریدآیا قرص پرفنازین چاق‌کننده است؟
این دارو ممکن است در بعضی افراد باعث افزایش وزن می‌شود. با محدود کردن غذاهای پرکالری، افزایش مصرف غذاهای غنی از فیبر و پروتئین (مثل سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، حبوبات، مرغ، ماهی و تخم‌مرغ) و ورزش منظم می‌توان از بروز این مشکل تا حدی زیادی پیشگیری کرد.
عوارض قطع ناگهانی قرص پرفنازین
این دارو به کنترل علائم شما کمک می‌کند، اما بیماری‌تان را به طور کامل درمان نمی‌کند. حتی اگر احساس خوبی دارید، از Perphenazine تا زمانی که پزشک دستور داده است استفاده کرده و مصرف آن را خودسرانه قطع نکنید. قطع ناگهانی دارو باعث می‌شود علائم آزاردهنده از جمله حالت تهوع، استفراغ، معده‌درد، سرگیجه و لرزش را تجربه کنید.
برای پیشگیری از بروز این علائم، پزشک دوز دارو را به تدریج کاهش می‌دهد و احتمالا داروهای دیگری برای شما تجویز می‌کند که تا چند هفته پس از قطع مصرف پرفنازین باید از آن‌ها استفاده کنید.
نکات و موارد احتیاط
با رعایت نکات زیر می‌توانید از خود در برابر عوارض این دارو محافظت کنید:
- سابقه حساسیت به هر نوع دارویی به‌خصوص داروهای آنتی‌سایکوتیک را به پزشک اطلاع دهید. همچنین به او بگویید که آیا تا‌به‌حال مجبور شده‌اید مصرف داروهای روانپزشکی را به دلیل عوارض جانبی شدید قطع کنید یا خیر.
- در مورد سابقه ابتلای خود به بیماری‌های مختلف از جمله فئوکروموسیتوم (تومور غدد فوق کلیوی)، سرطان سینه، تشنج، افسردگی، بیماری‌های تنفسی (مانند آسم، آمفیزم یا عفونت‌های ریوی)، بیماری قلبی و مشکلات کلیوی با پزشک صحبت کنید.
- اگر قرار است جراحی حتی جراحی دندان انجام دهید، حتما پزشک یا دندانپزشک خود را از مصرف Perphenazine آگاه کنید.
- در حین مصرف دارو از تماس طولانی‌مدت با نور آفتاب خودداری کرده و در فضای باز از لباس مناسب، کلاه، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب استفاده کنید. چون این دارو حساسیت پوست را به نور خورشید افزایش می‌دهد.
- این دارو می‌تواند باعث خواب‌آلودگی شود و بر تفکر و حرکات شما تاثیر بگذارد. تا زمانی که متوجه نشده‌اید چه تاثیری روی شما دارد، از رانندگی کردن یا انجام هر فعالیت دیگری که به هوشیاری نیاز دارد خودداری کنید.
- از نوشیدن الکل در حین مصرف این دارو بپرهیزید. چون الکل خواب‌آلودگی ناشی از مصرف دارو را افزایش می‌دهد، بر هوشیاری یا تمرکز شما تاثیر می‌گذارد و ممکن است باعث افت شدید فشار خون شود.
- این دارو به‌خصوص در ابتدای درمان ممکن است هنگام برخاستن از رختخواب باعث سرگیجه، سبکی سر و حتی غش کردن شود. برای جلوگیری از این مشکل توصیه می‌شود به آرامی و با چند دقیقه مکث از جای خود بلند شوید.
- داروی Perphenazine ممکن است توانایی شما برای خنک کردن بدن‌تان را کاهش دهد. اگر قصد دارید در محیط گرم ورزش کنید یا در معرض گرما قرار بگیرید، حتما موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
- از این دارو فقط در صورتی استفاده کنید که پزشک آن را برای شما تجویز کرده باشد.
- این دارو را با دیگران به اشتراک نگذارید؛ حتی اگر علائم و شرایطی مشابه شما داشته باشند. چرا که ممکن است برای آن‌ها مضر باشد.
نکات مهم برای سالمندان
افراد بالای ۶۵ سال بیشتر از دیگران در معرض خطر عوارض جانبی پرفنازین هستند. اگر در این گروه سنی قرار دارید، با پزشک خود در مورد خطرات احتمالی دارو صحبت کنید.
بر اساس تحقیقات، احتمال مرگ در میان سالمندان مبتلا به دمانس (زوال عقل) که از داروهای ضد روان‌پریشی استفاده می‌کنند، زیاد است. از این‌رو Perphenazine توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان مشکلات رفتاری در سالمندان مبتلا به دمانس تایید نشده است. اگر یکی از اعضای خانواده‌تان یا کسی که مراقب او هستید، دمانس دارد و پرفنازین مصرف می‌کند، با پزشکی که این دارو را تجویز کرده است صحبت کنید.
موارد منع مصرف قرص پرفنازین
در صورتی که به یکی از مشکلات زیر مبتلا باشید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند از این دارو استفاده نکنید:
- سابقه آسیب مغزی
- بیماری‌هایی که بر سلول‌های خونی تاثیر می‌گذارند
- عدم تعادل
- بیماری کبدی
- بیماری قلبی
- بعضی نقایص ژنتیکی
اگر هدف شما از مصرف این دارو درمان حالت تهوع و استفراغ است، حتما پزشک را از سایر علائم خود مطلع کنید. این علائم شامل بی‌حوصلگی، خواب‌آلودگی، گیجی، پرخاشگری، تشنج، سردرد، مشکلات بینایی، شنوایی، گفتار یا تعادل، معده‌درد و یبوست هستند. حالت تهوع و استفراغی که با این علائم همراه است احتمال دارد نشانه یک مشکل جدی باشد که نباید با Perphenazine درمان شود.
تداخلات دارویی قرص پرفنازین
همیشه فهرست تمام داروها، مکمل‌های غذایی و محصولات گیاهی مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید. مهم‌ترین داروهایی که باید مصرف آن‌ها را به پزشک گزارش دهید عبارت‌اند از:
- داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای مانند آمی‌تریپتیلین، نورتریپتیلین و پروتریپتیلین
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SNRI) که معمولا برای اضطراب و افسردگی تجویز می‌شوند
- هر دارویی که باعث سرگیجه و خواب‌آلودگی می‌شود (مانند داروهای مسکن تجویزی، داروهای خواب‌آور و داروهای ضد اضطراب)
- داروهای آنتی‌کولینرژیک که شامل آنتی‌هیستامین‌ها و داروهایی هستند که برای مثانه بیش‌فعال، بیماری پارکینسون یا مشکلات معده مورد استفاده قرار می‌گیرند
- باربیتورات‌ها مانند فنوباربیتال، بوتالبیتال و پریمیدون که برای درمان بی‌خوابی، میگرن یا تشنج کاربرد دارند
- اپیوئیدها مانند اکسی‌کدون، مورفین، کدئین و فنتانیل که به تسکین درد کمک می‌کنند
- هر دارویی که حاوی Perphenazine است (مانند پرفنازین/آمی‌تریپتیلین)
فعل و انفعالات داروی پرفنازین در بدن
این دارو یک نوع آنتی‌سایکوتیک نسل اول است که مواد شیمیایی مغز از جمله دوپامین را مهار می‌کند. دوپامین بر رفتار و تفکر شما تاثیر می‌گذارد و می‌تواند استفراغ را تحریک کند.
کلام پایانی
در این مقاله همه چیز درباره قرص پرفنازین ۲، چهار و هشت میلی‌گرمی را توضیح دادیم؛ از کاربرد و نحوه مصرف گرفته تا عوارض احتمالی، تداخلات دارویی و موارد منع مصرف. اگر از این دارو استفاده می‌کنید، متخصصان درمانکده آماده‌اند شما را در این مسیر همراهی کنند. با مراجعه به این وب‌سایت می‌توانید از مشاوره‌های تخصصی در زمینه درمان بیماری‌ها و مدیریت عوارض جانبی داروها بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
این دارو در درمان اسکیزوفرنی، افسردگی شدید، وسواس و حالت تهوع شدید کاربرد دارد.
یک نوع داروی ضد روان‌پریشی است که با کاهش سطح دوپامین در مغز به کنترل علائم اسکیزوفرنی و کاهش حالت تهوع کمک می‌کند.
این دارو اغلب برای درمان اسکیزوفرنی و حالت تهوع شدید استفاده می‌شود. اما بسته به تشخیص پزشک ممکن است برای درمان سایر مشکلات سلامت روان نیز تجویز شود.
از این دارو مانند قرص ۲ میلی‌گرمی برای درمان مشکلات سلامت روان و حالت تهوع شدید استفاده می‌شود.
بله. در حین مصرف این دارو از انجام فعالیت‌هایی که به هوشیاری کامل نیاز دارند، بپرهیزید.
زیاده‌روی در مصرف این دارو به تشنج، کما و تغییر ضربان قلب منجر می‌شود. اگر چنین علائمی را مشاهده کردید، فورا با اورژانس (تلفن ۱۱۵) تماس بگیرید.
منابع: medlineplus | webmd | drugs | goodrx | healthy.kaiserpermanente | go.drugbank
