قرص آنتی هیستامین چیست؟ داروی کاهش علائم حساسیت و سرماخوردگی

قرص آنتی هیستامین (Antihistamine) که با نام علمی آنتی هیستامین دکونژستانت شناخته می‌شود، یک داروی پر مصرف برای درمان آبریزش بینی در سرماخوردگی و سایر علائم حساسیت است. شما می‌توانید این دارو را که در رده داروهای ضد حساسیت قرار می‌گیرد، بدون نسخه از داروخانه تهیه کنید. با این حال، بهتر است برای جلوگیری از عوارض جانبی و تداخل دارویی، از مصرف خودسرانه آنتی هیستامین بپرهیزید. 

اگر شما هم دائما درگیر علائم آلرژی هستید، در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا موارد مصرف، عوارض جانبی و تداخل دارویی قرص آنتی هیستامین را مورد بررسی قرار دهیم.

قرص آنتی هیستامین چیست؟

این قرص با کاهش تاثیر هیستامین، علائم حساسیت همچون عطسه، احتقان بینی و خارش پوست را کنترل می‌کند. هیستامین یک ماده شیمیایی در بدن است که در زمان بروز علائم آلرژی و سرماخوردگی آزاد می‌شود. بدن به طور طبیعی این ماده شیمیایی را تولید می‌کند و در سلول‌های آلرژیک نگه می‌دارد. زمانی که هیستامین در بدن آزاد شود، شما با علائمی همچون خارش، عطسه، کهیر، سوزش چشم و… مواجه خواهید شد. قرص آنتی هیستامین دکونژستانت یکی از مهم‌ترین داروهای ضد حساسیت است که می‌تواند گیرنده‌های هیستامین روی سلول را مسدود کند و باعث کاهش واکنش فیزیکی به مواد آلرژی‌زا شود.

انواع آنتی هیستامین (Antihistamine)

آنتی‌هیستامین در اشکال مختلفی همچون قرص، کپسول، شربت، قطره چشمی، اسپری بینی و کرم‌های پوستی تولید می‌شود و به طور کلی دارای ۲ نوع اصلی است:

آنتی هیستامین آرام‌بخش

این نوع آنتی هیستامین به آنتی هیستامین‌های نسل اول یا قدیمی معروف است که باعث خواب‌آلودگی می‌شود. در واقع ترکیبات قرص آنتی هیستامین نسل اول از طریق خون به مغز انتقال می‌یابد و اثراتی همچون کاهش قدرت تفکر، تمرکز و حرکت را به همراه دارد. از همین‌رو توصیه می‌شود هنگام مصرف آنتی هیستامین نسل اول، از انجام رانندگی، دوچرخه‌سواری و هر کار دیگری که به هوشیاری کامل نیاز است، خودداری کنید.

بیشتر بخوانید:قرص هیدروکسی زین؛ از تسکین واکنش آلرژیک تا رفع تنش عصبی

معمولا پزشک عمومی برای کاهش خارش ناشی از حساسیت هنگام خواب یا برطرف شدن علائم بیماری موقع سفر و سرگیجه، قرص آنتی هیستامین آرام‌بخش تجویز می‌کند که عبارت‌اند از:

• کلرفنیرامین
• کلماستین 
•  سیپروهپتادین هیدروکلراید 
• پرومتازین هیدروکلراید
•  سیناریزین 
• پرومتازین 
• سیکلیزین

آنتی هیستامین غیر آرام‌بخش

این نوع قرص آنتی هیستامین که به عنوان آنتی‌هیستامین نسل دوم و جدیدتر شناخته می‌شود، اثرات خواب‌آلودگی کمتری دارد. با این حال، میزان اثربخشی و عوارض آنتی هیستامین‌های غیر آرام‌بخش از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بنابراین از مصرف خودسرانه انواع آن که در ادامه معرفی می‌کنیم، بپرهیزید:

•  آکریواستین 
• ستیریزین هیدروکلراید 
• لوراتادین
• فکسوفنادین

کاربرد قرص آنتی هیستامین

مهم‌ترین موارد استفاده از این قرص به شرح زیر است:

آنتی هیستامین برای رفع علائم آلرژی

داروی آنتی هیستامین یکی از بهترین داروهای ضد حساسیت است که می‌تواند علائم آلرژی و التهاب ناشی از بیماری‌ها را کنترل کند. از طرفی، پزشک معمولا این قرص را برای افرادی که با نفوذ گرد و خاک و ریزگردها به دستگاه تنفسی، دچار علائم آلرژیک می‌شوند، تجویز می‌کند.

بیشتر بخوانید:دارو برای آبریزش بینی؛ درمان آبریزش بینی در کوتاه‌ترین زمان

قرص آنتی هیستامین برای آبریزش بینی

این قرص، یک داروی پر مصرف و موثر برای کنترل علائم حساسیت مانند آبریزش بینی است. در واقع قرص آنتی هیستامین دکونژستانت به دلیل داشتن کلرفنیرامین و برم فنیرامین روی گیرندهای H1 اثر می‌گذارد و به کاهش تاثیر هیستامین که یک ماده شیمیایی ایجادکننده علائم آلرژی است، کمک می‌کند.

آنتی هیستامین برای خارش

یکی دیگر از موارد استفاده این قرص، کاهش اثرات هیستامین و کنترل خارش ناشی از آلرژی است. در اغلب موارد، متخصصان برای درمان خارش ناشی از کهیر مزمن و حساسیت، قرص آنتی هیستامین دکونژستانت تجویز می‌کنند.

قرص آنتی هیستامین برای سرماخوردگی

این قرص تاثیر مستقیمی در درمان سرماخوردگی ندارد، اما می‌تواند به کنترل علائم آن همچون احتقان بینی و سینوس‌ها، بهبود آبریزش بینی و رفع عطسه کمک کند. در واقع اثرات فنیل افرین و پسودوافدرین در ترکیبات این قرص باعث تنگ شدن عروق و از بین رفتن احتقان بینی می‌شود. از طرفی، اثرات ضد موسکارینی قرص آنتی هیستامین می‌تواند به خشک شدن مخاط بینی و آبریزش ناشی از سرماخوردگی کمک کند.

قرص آنتی هیستامین دکونژستانت برای چی خوبه؟

این قرص برای کاهش عوارض ناشی از آلرژی همچون موارد زیر تجویز می‌شود:

• درماتیت
• اگزما همراه با خارش
• کهیر
• کاهش عطسه و سرفه
• ورم ملتحمه آلرژیک
• کاهش آبریزش چشم
• کاهش خارش چشم، پوست و بینی
• بهبود قرمزی و تورم پوست و چشم

از دیگر موارد استفاده این قرص می‌توان به کاهش حالت تهوع ناشی از سفر یا سرگیجه و بهبود نیش حشرات اشاره کرد.

بیشتر بخوانید:مونته لوکاست چیست؟ دارویی برای درمان آسم و علائم آلرژیک

روش مصرف آنتی هیستامین (Antihistamine)

برای جلوگیری از عوارض خفیف تا شدید آنتی هیستامین، آن را حتما با تجویز پزشک مصرف کنید و از کم یا زیاد کردن خودسرانه دوز دارو بپرهیزید. شما می‌توانید این قرص را در هر زمان از روز مصرف کنید، البته لازم به ذکر است اغلب داروهای آنتی هیستامین اثرات خواب‌آور دارند، به همین دلیل پزشک معمولا آن‌ها را برای مصرف در شب تجویز می‌کند.

 دیگر نکات مهم نحوه مصرف قرص آنتی هیستامین عبارت‌اند از:

• اگر ناراحتی گوارشی دارید، این قرص را همراه با غذا یا شیر میل کنید.
• قرص آنتی‌هیستامین باید به صورت کامل بلعیده شود؛ بنابراین از شکستن، نصف کردن یا جویدن آن بپرهیزید.
• اگر این قرص برای پیشگیری از بیماری ناشی از سفر مصرف می‌شود، باید آن را حداقل یک یا ۲ ساعت قبل از آغاز سفر بخورید.
• از مصرف بیش از حد این قرص بپرهیزید؛ زیرا می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی مانند هذیان، مشکل در تنفس یا بلع، کهیر و… شود.
• در صورت فراموشی یک دوز دارو، دوز فراموش‌شده را به محض یادآوری مصرف کنید، اما از خوردن همزمان ۲ دوز دارو با یکدیگر جدا بپرهیزید. همچنین اگر نوبت بعدی دارو نزدیک است، می‌توانید مصرف آن را بر اساس برنامه مشخص‌شده ادامه دهید.

قرص آنتی هیستامین برای کودکان 

قبل از مصرف هر نوع داروی آنتی هیستامین برای کودکان، بهتر است ابتدا با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. متخصصان معتقدند داروهای آنتی هیستامین که علائم آلرژی و آبریزش بینی ناشی از سرماخوردگی را در بزرگسالان درمان می‌کنند، نه تنها برای کودکان زیر ۲ سال مفید نیستند، بلکه می‌توانند سلامت آن‌ها را به خطر بیندازد. به همین دلیل باید در مصرف قرص آنتی هیستامین برای کودکان دقت و توجه زیادی داشته باشید. معمولا پزشک بر اساس وزن کودک، سن، تاریخچه پزشکی و شرایط بیماری، نوع و دوز دقیق دارو را مشخص می‌کند.

بیشتر بخوانید:آمپول بتامتازون برای چیست؟ پایان واکنش‌های آلرژیک

قرص آنتی هیستامین چند ساعت یکبار تجویز می‌شود؟

توصیه‌های مصرف این قرص ممکن است متناسب با نوع دارو و شرایط فرد متفاوت باشد. معمولا پزشک، آنتی هیستامین دکونژستانت را یک بار در روز برای بزرگسالان تجویز می‌کند. با این حال، بهتر است برای اطمینان از توصیه‌های دقیق مصرف، با پزشک خود مشورت کنید یا دستورالعمل مصرف دارو را در بروشور بسته‌بندی بخوانید.

عوارض قرص آنتی هیستامین (Antihistamine)

خطرات و عوارض جانبی خفیف این قرص عبارت‌اند از:

• سردرد
• سرگیجه
• خستگی
• یبوست
• تشنگی زیاد
• خشکی دهان
• کاهش عملکرد حرکتی
• تاری دید
• احتباس ادرار

عوارض جدی قرص آنتی هیستامین معمولا به ندرت ایجاد می‌شود. با این حال، در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، سریعا به پزشک معالج خود اطلاع دهید:

• بثورات پوستی
• کهیر
• مشکل در بلع یا تنفس
• هذیان
• تورم صورت، زبان یا گلو

آیا مصرف قرص آنتی هیستامین در بارداری و شیردهی مجاز است؟

معمولا مصرف این قرص در دوز پایین برای زنان باردار مشکلی ایجاد نمی‌کند. با این حال، بهتر است از قرص‌های آنتی هیستامین در این دوران با دقت بیشتر و زیر نظر پزشک متخصص استفاده کنید؛ زیرا برخی آنتی هیستامین‌های آرام‌بخش از نوع نسل اول می‌توانند در دوران بارداری، عوارض جانبی خطرناکی ایجاد کنند. همچنین به دلیل عدم وجود تحقیقات کافی درباره مصرف قرص آنتی هیستامین در شیردهی و نحوه اثرگذاری آن بر روی مادر و نوزاد، بهتر است بدون مشورت پزشک از خوردن این قرص بپرهیزید.

بیشتر بخوانید:قرص فکسوفنادین چیست؟ از درمان آبریزش بینی تا رفع کهیر مزمن

قرص انتی هیستامین با چه داروهایی تداخل دارد؟

مصرف همزمان آنتی هیستامین با داروهایی که در ادامه معرفی می‌کنیم، تداخل دارد و می‌تواند عملکرد آن‌ها را در بدن شما دچار تغییر کند:

• فنلزین
• پروکاربازین
• رازاگیلین
• سافینامید
• ایزوکاربوکسازید
• لینزولید
• متاکسالون
• متیلن بلو
• موکلوبماید
• سلژیلین
• ترانیل سیپرومین
• مسکن‌های ضد سرفه مانند کدئین و هیدروکودون
• داروهای خواب‌آور و آرام‌بخش مانند آلپرازولام، لورازپام و زولپیدم
• شل‌کننده‌های عضلانی مانند کاریزوپرودول و سیکلوبنزاپرین

راهنمای مراجعه به پزشک

قرص آنتی هیستامین یک داروی ضد حساسیت با اثربخشی بالاست که در اغلب موارد برای آبریزش بینی در سرماخوردگی و کاهش علائم آلرژی مانند عطسه، احتقان بینی، خارش چشم و پوست تجویز می‌شود. این دارو بدون نسخه از داروخانه قابل تهیه است، اما برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی و تداخل دارویی، حتما آن را طبق تجویز دکتر آسم و آلرژی مصرف کنید. برای دریافت راهنمایی های بیشتر میتوانید با مشاوره آنلاین متخصص آسم و آلرژی مشورت کنید.

اگر در مورد نحوه مصرف یا عوارض جانبی آنتی هیستامین دکونژستانت ابهامی دارید، می‌توانید برای مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین تلفنی، متنی و تصویری با بهترین پزشکان متخصص به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و از طریق سیستم نوبت‌دهی آنلاین این مجموعه نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: webmd | everydayhealth