خبر خوبی که در مورد کمردرد دوران بارداری وجود دارد این است که این کمردرد نشان دهنده رشد جنین می باشد و این موضوع دقیقا همان چیزی است که باید اتفاق بیفتد. با این حال این موضوع می تواند برای مادر دشوار باشد.
باید بدانید که شما تنها نیستید و بسیاری از مادران دیگر نیز دچار کمردرد می‌شوند که معمولا در نیمه دوم بارداری شروع می شود. با انجام چندین اقدام ساده می توانید کمردرد دوران بارداری خود را به حداقل برسانید.
علل کمردرد دوران بارداری چیست؟
کمردرد بارداری معمولا در محل اتصال ستون فقرات کمری به لگن، یعنی مفصل ساکروایلیاک به وجود می آید. دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارند. برخی از این علل عبارتند از:
۱) افزایش وزن
در دوران بارداری، وزن زنان معمولا بین ۲۳ تا ۳۵ پوند افزایش پیدا می‌کند. ستون فقرات مسئول حمایت از این افزایش وزن است و فشار وارده بر آن می‌تواند باعث کمردرد دوران بارداری شود. همچنین وزن رحم و جنین در حال رشد، باعث فشار بر عروق خونی و اعصاب ناحیه پشت و لگن می شود.
۲) تغییر وضعیت آناتومیک بدن (Posture changes)
بارداری نقطه ثقل بدن را تغییر می دهد. در نتیجه به تدریج، حتی بدون آنکه خود فرد متوجه شود، وضعیت آناتومیک بدن و نحوه حرکت فرد تغییر می کند. این موضوع نیز می تواند باعث کشیدگی کمر یا درد آن شود.
۳) تغییرات هورمونی
در دوران بارداری، جنین نوعی هورمون به نام ریلاکسین (Relaxin) تولید می کند که به لیگامان‌ها و مفاصل ناحیه لگن اجازه می دهد نر تر شوند تا به این ترتیب فرایند زایمان تسهیل شود. همین اتفاق ممکن است در لیگامان های تقویت کننده ستون فقرات کمری نیز رخ دهد که به نوبه خود باعث ناپایداری کمر و درد آن می شود.
۴) جدا شدن عضلات
با بزرگ‌تر شدن رحم، صفحات عضلانی موازی (عضلات راست شکمی)، که از قفسه سینه به استخوان لگن متصل می شوند، از خط وسط فاصله می‌گیرند و باعث تشدید کمردرد می شوند.
۵) استرس
استرس روانی می تواند باعث گرفتگی عضلات کمر شود که ممکن است به صورت اسپاسم کمر یا کمردرد احساس شود. ممکن است متوجه شده باشید که کمردرد دوران بارداری در مواقع استرس تشدید می شود.
درمان کمردرد دوران بارداری
خبر خوب این است که اگر پیش از بارداری دچار کمردرد نبوده اید، کمردردتان تا قبل از زایمان به صورت تدریجی کاهش پیدا خواهد کرد. با این حال می‌توانید با انجام اقدامات زیر کمردردتان را کاهش دهید.
۱) ورزش
ورزش منظم باعث تقویت عضلات و افزایش انعطاف پذیری بدن می شود. این موضوع باعث کاهش فشار وارده بر کمر خواهد شد. ورزش های ایمن برای اکثر زنان باردارعبارتند از:
- پیاده روی
- شنا
- پا زدن روی دوچرخه ثابت
توجه داشته باشید که پزشک یا درمانگر به منظور تقویت کمر و شکم، هر یک از ورزش های فوق را توصیه خواهد کرد.
۲) گرما و سرما
اعمال گرما و سرما در ناحیه کمر ممکن است کمک کننده باشد. در صورت موافقت پزشک معالج، ابتدا از کمپرس سرما (نظیر کیسه یخ یا پارچه حاوی سبزیجات یخ زده) در محل دردناک کمر به مدت ۲۰ دقیقه و چند بار در طول شبانه روز استفاده کنید. پس از ۲ تا ۳ روز، کمپرس گرما را شروع کنید. به این منظور می توانید بطری آب داغ را در محل دردناک قرار دهید. از گرم کردن شکم در دوران بارداری بپرهیزید.
۳) وضعیت آناتومیک بدن خود را تغییر دهید
قوز کردن، فشار وارد بر ستون فقرات را افزایش می‌دهد. بنابراین حفظ وضعیت آناتومیک مناسب در هنگام کار، نشستن یا خواب بسیار مهم است. به عنوان مثال قرار دادن یک بالش بین زانوها در هنگام خواب، باعث کاهش فشار وارد شده بر کمر خواهد شد.
هنگام نشستن پشت میز کار، یک حوله پیچیده شده را پشت کمرتان قرار دهید یا پای خود را روی تعدادی کتاب یا یک چارپایه قرار دهید. همچنین سعی کنید در هنگام برخاستن، به صورت مستقیم این کار را انجام دهید و به جلو خم نشوید. استفاده از کمربند حمایتی نیز می تواند کمک کننده باشد.
۴) مشاوره
اگر کمردردتان ناشی از استرس می باشد، گفتگو با یک دوست مورد اعتماد یا یک مشاور می تواند کمک کننده باشد.
۵) طب سوزنی
طب سوزنی یک روش مورد استفاده در طب سنتی چینی است که در آن سوزن های نازکی را وارد نقاط خاصی از پوست می کنند. مطالعات نشان داده‌اند که طب سوزنی می تواند در بهبود کمردرد کمک کننده باشد. اگر قصد دارید طب سوزنی انجام دهید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
۶) ماساژ
ماساژ در صورتی که به درستی انجام شود می‌تواند گزینه ایمنی برای بهبود کمردرد دوران بارداری باشد. اما بهتر است قبل از انجام آن با پزشک تان مشورت کنید.
نکات دیگر برای پیشگیری از کمردرد دوران بارداری
- اگر قصد دارید چیزی را از زمین بلند کنید، به جای خم شدن به جلو، از پاهایتان به عنوان تکیه گاه استفاده کنید.
- از پوشیدن کفش پاشنه بلند بپرهیزید.
- به پشت نخوابید.
- از جوراب شلواری استفاده کنید.
- اگر کمردردتان ادامه پیدا کرد، بهتر است با پزشک تان مشورت نمایید تا گزینه های دیگر را نیز امتحان کنید.
- قبل از مصرف هرگونه داروی مسکن نیز حتما با پزشک مشورت کنید. استامینوفن (تیلنول) برای اکثر زنان باردار ایمن است. آسپیرین و دیگر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDS) نظیر ایبوبروفن (آدویل، موترین) یا ناپروکسن برای خانم‌های باردار توصیه نمی شوند. در برخی موارد، پزشک ممکن است از دیگر مسکن ها یا شل کننده های عضلانی ایمن استفاده کند.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
کمردرد به خودی خود دلیلی برای مراجعه به پزشک نیست. اما در صورت تجربه هر یک از موارد زیر بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید:
- درد شدید
- درد ناگهانی یا دردی که مرتبا افزایش پیدا می کند.
- دردهای کرامپی متناوب
- اختلال در دفع ادرار یا احساس گزگز در اندام ها
- در برخی موارد نادر، پوکی استخوان وابسته به بارداری، التهاب استخوان‌های ستون فقرات و یا آرتریت عفونی (التهاب مفصلی ناشی از عفونت) نیز باعث کمردرد شدید می شوند. بنابراین در صورت داشتن هر یک از این مشکلات حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
[sibwp_form id=1]
برای کسب اطلاعاتی در مورد کمردرد دوران بارداری و نحوه درمان آن می‌توانید از راهنمایی‌های متخصصان زنان استفاده کنید. با توجه به فراهم شدن امکان رزرو آنلاین نوبت پزشک توسط درمانکده، نوبت‌گیری و دسترسی به اطلاعات پزشک مانند اطلاعات تماس و آدرس مطب به سادگی و در کسری از ثانیه امکانپذیر است.
