گوش شکسته که با نام گوش شکسته گل کلمی (Cauliflower Ear) نیز شناخته می‌شود، نوعی بدشکلی در گوش است که معمولا بر اثر ضربه یا آسیب به گوش خارجی به وجود می‌آید. این عارضه بیشتر در میان ورزشکارانی مانند بوکسورها، کشتی‌گیران و رزمی‌کاران مشاهده می‌شود؛ با این حال، هر فردی که دچار هماتوم در ناحیه لاله گوش شود، در صورت عدم درمان مناسب، در معرض ابتلا به گوش گل‌کلمی قرار می‌گیرد.
برای جلوگیری از آسیب دائمی، تشخیص و درمان سریع اهمیت بسیار زیادی دارد. در ادامه این مقاله از مجله درمانکده به بررسی علت شکستگی گوش و درمان آن خواهیم پرداخت.
فهرست محتوا
گوش شکسته کشتی‌گیر یا هماتوم لاله گوش چیست؟
همان‌طور که اشاره شد، گوش گل کلمی یا گوش شکسته در کشتی وضعیتی است که می‌تواند پس از وارد شدن ضربه شدید به گوش ایجاد شود. این عارضه ظاهر گوش را برجسته، توده‌ای و بدشکل می‌کند. پوستی که روی گوش قرار دارد، خون را به غضروف زیرین منتقل می‌کند. زمانی که گوش دچار آسیب می‌شود، ممکن است پوست از غضروفی که شکل گوش را حفظ می‌کند، جدا شود.
در این حالت، جریان خون مختل شده و هماتوم (تجمع موضعی خون) ایجاد می‌شود. با بهبود وضعیت، گوش به سمت داخل جمع شده و ظاهری چروکیده و شبیه گل‌کلم پیدا می‌کند. با وجود اینکه برخی ورزشکاران گوش گل کلمی را نشانه‌ای از افتخار و مهارت در مبارزه می‌دانند؛ اما در واقع این عارضه نه‌تنها نشانه افتخار نیست، بلکه می‌تواند باعث مشکلات جدی مانند عفونت، درد، کاهش شنوایی و تغییر دائمی شکل گوش شود.
در نظر داشته باشید، آسیبی که معمولا منجر به گوش گل کلمی می‌شود معمولا بسیار شدید است و می‌تواند به‌طور هم‌زمان به بخش‌های داخلی‌تر گوش نیز آسیب برساند. برای مثال، این نوع آسیب‌ها ممکن است علاوه بر تغییر شکل لاله گوش باعث پارگی پرده گوش، درد پشت گوش و حتی وزوز گوش شوند.
علائم پارگی پرده گوش شامل کاهش شنوایی ناگهانی یا موقتی، درد شدید در گوش، خروج مایع شفاف، خونی یا چرکی از گوش و سرگیجه یا احساس عدم تعادل است. بدین‌ترتیب اگر پس از ضربه به گوش یکی از علائم ذکر‌شده را داشتید، فورا به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.
علائم گوش شکسته یا هماتوم لاله گوش چیست؟
علائم این عارضه عبارت‌اند از:
- تغییر شکل گوش
- تاری دید
- تغییر رنگ، تورم یا کبودی در ناحیه بیرونی گوش
- درد گوش
- خونریزی از گوش
- سردرد
- وزوز گوش (شنیدن صدای زنگ در گوش)
همان‌طور که اشاره شد، آسیب شدید به گوش می‌تواند باعث وزوز گوش شود که به‌صورت شنیدن صدای زنگ، سوت یا نویز در گوش بدون وجود منبع خارجی بروز می‌کند. این حالت معمولا به دلیل آسیب به گوش داخلی یا اختلال در عصب شنوایی پس از ضربه ایجاد می‌شود.
برای درمان وزوز گوش در منزل، می‌توانید از روش‌هایی مانند اجتناب از قرار گرفتن در محیط‌های ساکت مطلق، استفاده از نویز سفید (white noise) یا صدای ملایم طبیعت هنگام خواب، پرهیز از مصرف کافئین و الکل و مدیریت استرس با تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق یا مدیتیشن استفاده کنید. همچنین توصیه می‌کنیم گوش آسیب‌دیده را در برابر صداهای بلند محافظت کنید. در صورت تداوم یا شدت علائم، مراجعه به متخصص گوش، حلق و بینی ضروری است.
علت گوش شکسته چیست؟
علت اصلی گوش گل‌کلمی، ضربه مستقیم، شدید و آسیب بلانت است. آسیب بلانت (Blunt trauma) به آسیبی گفته می‌شود که در اثر برخورد یک جسم سخت ولی بدون لبه تیز به بدن وارد می‌شود. در این نوع آسیب، پوست معمولا پاره نمی‌شود؛ اما بافت‌های زیرین مانند رگ‌ها، عضلات یا استخوان‌ها ممکن است دچار آسیب شوند.
زمانی که به گوش آسیب بلانت وارد می‌شود، رگ‌های خونی که وظیفه تغذیه غضروف را دارند ممکن است پاره شوند. این وضعیت باعث تجمع خون بین غضروف و پری‌کوندر (لایه‌ی بافت همبندی که غضروف را احاطه کرده) می‌شود.
اگر خون‌رسانی به گوش قطع شود، غضروف دیگر مواد مغذی لازم را دریافت نمی‌کند و در نتیجه، بافت دچار مرگ (نکروز) می‌شود. در این مرحله، غضروف جدید و بافت اسکار تشکیل می‌شود؛ اما معمولا این بافت جدید برآمده، بدشکل و نامتقارن است و ظاهری شبیه گل‌کلم پیدا می‌کند. متخصصان هنوز دقیقا نمی‌دانند چرا غضروف جدید به صورت توده‌ای و بدشکل رشد می‌کند.
عوارض گوش شکسته و هماتوم لاله گوش
عوارض اصلی گوش گل‌کلمی عبارت‌اند از:
- بدشکلی گوش
- کاهش شنوایی
- بروز عفونت
اگر گوش دچار عفونت شود، ممکن است فرد به عوارض زیر نیز دچار شود:
- تب
- افزایش درد گوش
- افزایش ورم
- خروج چرک از گوش
از کجا بفهمیم گوش شکسته است؟
متخصص گوش، حلق و بینی می‌تواند گوش شکسته‌شده را طی معاینه فیزیکی سر و گردن تشخیص دهد. همچنین پزشک باید بررسی کند که آیا مشکلات دیگری در اثر ضربه مستقیم به گوش ایجاد شده یا خیر. برای این منظور، پزشک اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
- بررسی وجود پارگی در پرده گوش
- انجام ارزیابی عصبی برای بررسی اختلالاتی که بر مغز، نخاع و اعصاب تاثیر می‌گذارند
- ارزیابی اعصاب جمجمه‌ای که در شنوایی، چشایی، بویایی و حس لمس نقش دارند
همچنین ممکن است پزشک برای بررسی بیشتر از سی‌تی‌اسکن (CT Scan) استفاده کند.
انواع گوش شکسته
این عارضه بر اساس میزان و محل تغییر شکل به ۲ نوع اصلی تقسیم می‌شود:
۱. نوع یک: تغییر شکل خفیف
در این حالت، تغییراتی جزئی در فرم ظاهری گوش دیده می‌شود. گوش شکسته نوع یک خود به سه زیر‌شاخه تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:
- نوع 1A: تغییر شکل محدود به کونکا (بخش کاسه‌ای شکل لاله گوش) است.
- نوع 1B: تغییر شکل از آنتی‌هلیکس (لبه داخلی گوش) تا هلیکس (لبه بیرونی گوش) گسترش یافته است.
- نوع 1C: تغییر شکل، کل لاله گوش خارجی را دربر می‌گیرد.
۲. نوع ۲: تغییر شکل شدید
در این حالت، تغییرات قابل توجهی در ساختار کلی و خطوط ظاهری لاله گوش ایجاد می‌شود که معمولا ناشی از آسیب‌های شدیدتر یا درمان‌نشده است.
درمان گوش شکسته و هماتوم لاله گوش
برای مدیریت و درمان گوش گل کلمی می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
۱. درمان اولیه
استفاده از کیسه‌های یخ یک درمان فوری گوش درد بزرگسالان است؛ بنابراین فورا ناحیه آسیب‌دیده را با یخ خنک کنید. می‌توانید این کار را با قرار دادن یخ به مدت ۱۵ دقیقه در فواصل زمانی مختلف انجام دهید. این کار به کاهش ورم کمک می‌کند و ممکن است از ایجاد گوش گل‌کلمی جلوگیری کند. همچنین باید بلافاصله به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
۲. کشیدن آب گوش شکسته
در مراحل اولیه آسیب به لاله گوش، پزشک ممکن است بتواند این وضعیت را با تخلیه خون اضافی از گوش درمان کند. برای این کار، پزشک با ایجاد یک برش در محل آسیب، اجازه می‌دهد خون از ناحیه آسیب‌دیده خارج شود.
پس از تخلیه، پزشک برای جلوگیری از عفونت، آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد. همچنین یک پانسمان فشاری روی گوش قرار می‌دهد تا گوش در شکل صحیح خود بهبود یابد. دقت داشته باشید که پانسمان گوش شکسته یک مرحله مهم در درمان آسیب به گوش است.
هدف از استفاده از این پانسمان، وارد کردن فشار یکنواخت روی گوش برای جلوگیری از تجمع مجدد خون و کمک به چسبیدن پوست به غضروف است. پانسمان معمولا شامل یک پد نرم یا گاز استریل روی گوش، همراه با یک لایه محافظ فشاری در ۲ طرف گوش و باند کشی دور سر برای ثابت نگه‌داشتن آن است.
همچنین تا زمانی که گوش به‌طور کامل بهبود نیافته است، باید از انجام فعالیت‌هایی که ممکن است آسیب بیشتری به گوش وارد کند، خودداری کنید. گوش گل کلمی ممکن است دوباره ایجاد شود؛ بنابراین حتی پس از تخلیه نیز مهم است که گوش خود را از نظر تورم تحت نظر داشته باشید. اگر تورم به موقع درمان نشود یا درمان اولیه موفقیت‌آمیز نباشد، غضروف ضخیم و دچار اسکار می‌شود.
۳. عمل جراحی گوش شکسته
انواع جراحی گوش بسته به نوع مشکل و هدف درمان، به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند. یکی از رایج‌ترین آن‌ها اتوپلاستی (Otoplasty) است که برای اصلاح بدشکلی‌های ظاهری گوش از جمله گوش گل کلمی انجام می‌شود. گوش گل کلمی حالتی دائمی دارد؛ اما در برخی موارد می‌توان ظاهر آن را با این جراحی اصلاحی بهبود بخشید.
در این روش، جراح با ایجاد برشی در پشت گوش، غضروف را نمایان کرده و سپس با برداشتن بخشی از آن یا استفاده از بخیه، شکل طبیعی‌تری به گوش می‌دهد. این جراحی معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود؛ اما در برخی موارد بی‌حسی موضعی کافی است. پس از عمل، بیمار معمولا می‌تواند پس از حدود شش هفته فعالیت‌های بدنی خود را از سر بگیرد، هرچند پزشک ممکن است بسته به شرایط، مدت استراحت بیشتری توصیه کند.
۴. درمان گوش شکسته بچه
گوش شکسته در کودکان که اغلب در اثر ضربه مستقیم به گوش یا زمین خوردن رخ می‌دهد، نیاز به توجه فوری پزشکی دارد تا از بروز عوارض جدی مانند تغییر شکل گوش یا عفونت جلوگیری شود. تشخیص به موقع و درمان مناسب، نقش مهمی در حفظ شکل طبیعی و عملکرد گوش کودک دارد.
درمان گوش شکسته در کودکان بسته به شدت آسیب متفاوت است. در موارد خفیف، ممکن است تنها به کمپرس سرد، داروهای ضد التهاب و استراحت نیاز باشد؛ اما در آسیب‌های شدیدتر، تخلیه خون جمع‌شده زیر پوست یا حتی جراحی برای ترمیم غضروف آسیب‌دیده ضروری است. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها نیز برای جلوگیری از عفونت رایج است. پزشک ممکن است پس از درمان، کودک را برای چند روز تحت نظر بگیرد تا از بهبود کامل اطمینان حاصل کند.
لازم به ذکر است که برخی از علائم گوش درد نوزاد و کودک مانند گریه بی‌وقفه، کشیدن گوش، تب و بی‌قراری ممکن است با علائم آسیب یا ضربه به گوش اشتباه گرفته شود. تشخیص علت دقیق درد گوش نوزادان و کودکان اهمیت زیادی دارد؛ چرا که درمان گوش درد کودکان که ناشی از عفونت یا التهاب گوش میانی باشد، با درمان گوش شکسته تفاوت دارد، بنابراین توصیه می‌کنیم به علائم گوش درد کودک خود توجه داشته باشید. در نهایت، پیشگیری از آسیب‌های گوش با رعایت نکات ایمنی مانند استفاده از کلاه محافظ هنگام بازی یا ورزش، نقش مهمی در سلامت گوش‌های کودکان دارد.
۵. درمان خانگی شکستگی گوش
در مراحل اولیه آسیب و قبل از رسیدن به پزشک، چند اقدام ساده خانگی می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند که عبارت‌اند از:
- استفاده از کمپرس سرد: گذاشتن یک بسته یخ یا کمپرس سرد روی گوش آسیب‌دیده به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه می‌تواند ورم و درد را کاهش دهد.
- بالا نگه داشتن سر: هنگام استراحت یا خواب، سر را کمی بالاتر نگه دارید تا تورم کمتر شود.
- اجتناب از فشار روی گوش: از وارد کردن فشار یا ماساژ به گوش آسیب‌دیده خودداری کنید تا خونریزی یا ورم بیشتر نشود.
- مراقبت از تمیزی گوش: گوش را خشک و تمیز نگه دارید و از ورود آب یا آلودگی به داخل گوش جلوگیری کنید.
توجه داشته باشید که درمان خانگی شکستگی گوش فقط یک اقدام موقت و کمک‌کننده است و حتما باید در اسرع وقت به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید؛ زیرا تجمع خون زیر پوست (هماتوم) یا عفونت ممکن است نیاز به تخلیه یا دارو داشته باشند.
جمع‌بندی
گوش شکسته یا گوش گل کلمی عارضه‌ای است که معمولا به دنبال ضربه شدید به گوش خارجی ایجاد می‌شود و در صورت عدم درمان به موقع می‌تواند باعث بدشکلی دائمی، عفونت، درد و کاهش شنوایی شود. تفاوت اصلی گوش شکسته با هماتوم لاله گوش در این است که هماتوم تجمع خون زیر پوست گوش است و اگر سریع تخلیه نشود، به گوش شکسته تبدیل می‌شود.
تشخیص دقیق و درمان سریع توسط متخصص گوش، حلق و بینی برای جلوگیری از عوارض جدی و حفظ سلامت گوش ضروری است؛ بنابراین در صورت مشاهده هرگونه علائم آسیب یا تغییر شکل گوش، حتما به یک متخصص مراجعه کنید تا بهترین اقدامات درمانی برای شما انجام شود. شما می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر گوش و حلق و بینی آنلاین مشورت کنید.
سوالات متداول
پس از آسیب به گوش، با کمپرس یخ ناحیه آسیب‌دیده را خنک کرده و فورا به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید تا خون جمع‌شده تخلیه و درمان مناسب انجام شود. مراقبت سریع از گوش از بروز بدشکلی و عوارض جدی جلوگیری می‌کند.
جراحی گوش شکسته با ایجاد برشی در پشت گوش انجام می‌شود تا غضروف بدشکل اصلاح و شکل طبیعی گوش بازسازی شود. این عمل معمولا تحت بیهوشی و با بخیه زدن غضروف یا برداشتن بخش آسیب‌دیده انجام می‌شود.
منبع: clevelandclinic | healthline
