آبله مرغان (Chickenpox) یا واریسلا (Varicella) عفونتی است که باعث ایجاد بثورات پوستی خارش‌دار و تاول مانند میشود. این بیماری در کودکان شایع‌تر است، اما احتمال دارد بزرگسالان هم به آن مبتلا شوند. برای اینکه با واریسلا، عوارض و راه‌های انتقال آن آشنا شوید، توصیه می‌کنیم این مقاله از مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.
فهرست محتوا
بیماری آبله مرغان چیست؟
آبله مرغان یک عفونت ویروسی بسیار مسری است که توسط ویروس واریسلا زوستر (Varicella zoster) ایجاد و به صورت بثورات خارش‌دار و تاول‌های پر از مایع روی صورت و بدن دیده میشود. از سایر علائم این بیماری می‌توان به خستگی، تب (معمولا کمتر از ۳۹ درجه سانتی‌گراد)، از دست دادن اشتها، دردهای عضلانی یا مفصلی و سردرد اشاره کرد.
جدول زیر نحوه عملکرد ویروس واریسلا زوستر و مراحل آبله مرغان را نشان می‌دهد:
| مرحله یک | بثورات خارش‌دار روی صورت، بدن یا داخل دهان و گاهی‌اوقات روی پلک‌ها یا اندام تناسلی ظاهر می‌شوند. شدت بثورات می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. |
| مرحله ۲ | بثورات به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند. سه تا پنج روز طول میکشد که این تاول‌ها از بین بروند. |
| مرحله سه | پوسته‌ها و دلمه‌هایی که تاول‌های از بین رفته را می‌پوشانند بعد از حدود یک هفته بهبود می‌یابند. |
واریسلا برای کسانی که این بیماری را نداشته‌اند یا علیه آن واکسینه نشده‌اند بسیار مسری است. امروزه با واکسیناسیون می‌توان از بروز بیماری آبله مرغان در کودکان و بزرگسالان جلوگیری کرد.
بیشتر بدانید: پینه پا چیست؟ + روش‌های پیشگیری و درمان
عوارض آبله مرغان در بزرگسالان و کودکان
در بیشتر موارد واریسلا یک بیماری خفیف است، اما ممکن است در بعضی از افراد به یک مشکل جدی تبدیل شود و همراه با عارضه باشد. در میان افراد واکسینه‌نشده‌ای که به ابله مرغون مبتلا می‌شوند، احتمالا بعضی از بیماران علائم شدیدتری را تجربه می‌کنند. بزرگسالان بیشتر از کودکان مستعد ابتلا به عوارض این بیماری هستند. از رایج‌ترین عوارض این بیماری ویروسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت‌های باکتریایی پوست، بافت‌های نرم، استخوان‌ها، مفاصل یا جریان خون (سپسیس)
- کم‌آبی بدن
- پنومونی
- التهاب مغز (آنسفالیت)
- سندرم شوک سمی
- سندرم ری (Reye’s syndrome) در کودکان و نوجوانانی که هنگام ابتلا به این بیماری آسپرین مصرف می‌کنند
- مرگ
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره عفونت تریکومونیازیس
چه کسانی در معرض خطر عوارض واریسلا هستند؟
افراد زیر بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به عوارض واریسلا قرار دارند:
- نوزادان و شیرخوارانی که مادران‌شان هرگز واریسلا نگرفته‌اند یا علیه آن واکسینه نشده‌اند.
- زنان بارداری که قبلا واریسلا نداشته‌اند.
- کسانی که سیگار می‌کشند.
- افرادی که سیستم ایمنی آن‌ها توسط داروها (نظیر داروهای‌شیمی درمانی) یا بیماری‌ها (مانند سرطان یا HIV) ضعیف شده است.
- افرادی که به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مانند آسم از داروهای استروئیدی استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید: آنتی‌بیوتیک‌ها و اثرات آن بر روی سلول‌ها
عوارض آبله مرغان در بارداری چیست؟
ابتلا به واریسلا در دوران بارداری خطرات خاص خود را دارد. زنان باردار کمی بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به ذات‌الریه ناشی از این بیماری هستند. همچنین خطر انتقال عفونت به جنین وجود دارد. اگر عفونت در ۲۰ هفته اول بارداری رخ دهد، احتمال ابتلا به سندرم مادرزادی واریسلا بیشتر است. این سندرم به ایجاد جای زخم در جنین، مشکلات چشمی و ناهنجاری‌های مغزی منجر میشود.
چنانچه عفونت در اواخر بارداری اتفاق بیفتد، ممکن است ویروس مستقیما به جنین منتقل شود و نوزاد آلوده به دنیا بیاید. اگر زنی در دوران بارداری در معرض این بیماری قرار گرفت، مهم است که فورا با پزشک صحبت کند.
بیشتر بخوانید: تب در کودکان؛ علت‌ها و راه‌های درمان تب کودک
آیا آبله مرغان باعث مرگ میشود؟
اکثر افراد مبتلا به واریسلا بدون عارضه بهبود می‌یابند، اما در موارد نادر احتمال مرگ ناشی از این بیماری وجود دارد. بیشتر مرگ و میرها در بین افراد بزرگسال رخ می‌دهند.
بیشتر بدانید: تب روماتیسمی چیست؟ چگونه درمان میشود؟
زمان مراجعه به پزشک
اگر فکر می‌کنید شما یا فرزندتان ممکن است واریسلا داشته باشید، با پزشک مشورت کنید. این موضوع به خصوص برای کودکان کمتر از سه ماه اهمیت زیادی دارد. چون آبله مرغان در نوزادان تازه متولدشده بیشتر از سایر افراد سالم خطرناک است. علاوه بر این، مهم است که موارد زیر را به متخصص آبله مرغان اطلاع دهید:
- بثورات آبله مرغان در چشم ایجاد شده‌اند.
- بثورات بسیار قرمز، گرم یا حساس هستند. این علامت می‌تواند نشانه عفونت باکتریایی ثانویه پوست باشد.
- بثورات با سرگیجه، ضربان قلب سریع، تنگی نفس، لرزش، از دست دادن هماهنگی عضلات، بدتر شدن سرفه، استفراغ، سفتی گردن یا تب بالاتر از ۳۸/۹ درجه سانتی‌گراد همراه هستند.
- یکی از اعضای خانواده سیستم ایمنی ضعیفی دارد یا سن او کمتر از ۶ ماه است.
بیشتر بخوانید: عفونت ادراری چیست؟ علائم، علل، تشخیص و درمان
علت آبله مرغان
عفونت آبله مرغان توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد میشود. شیوه انتقال ویروس به این صورت است که از طریق تماس مستقیم با بثورات گسترش می‌یابد. همچنین زمانی که فرد مبتلا سرفه یا عطسه می‌کند، می‌تواند بیماری را به دیگران منتقل کند.
بیشتر بخوانید: بیماری اوریون در کودکان و بزرگسالان؛ نکاتی که حتما باید بدانید
عوامل خطر ابتلا به واریسلا چیست؟
اگر قبلا آبله مرغان نداشته‌اید یا واکسن آن را تزریق نکرده‌اید، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارید. البته ذکر این نکته ضروری است که در موارد نادر احتمال ابتلا به آبله مرغان برای بار دوم وجود دارد.
بیشتر بخوانید: بیماری‌های ناشی از آشامیدن آب آلوده
روش تشخیص آبله مرغان
معمولا پزشکان واریسلا را بر اساس بثورات پوستی تشخیص می‌دهند. اگر شکی در مورد تشخیص وجود داشته باشد، می‌توان ابتلا به این بیماری را با آزمایش خون یا کشت نمونه ضایعه تایید کرد.
معمولا واریسلا در افراد سالم به درمان پزشکی نیاز ندارد. اما ممکن است پزشک یک آنتی‌هیستامین برای تسکین خارش تجویز کند. گاهی‌اوقات هم کسانی که احتمال بروز عوارض آبله مرغان در آن‌ها بالا است باید از داروهای ضدویروس مثل آسیکلوویر استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: با عفونت کمپیلوباکتر به طور کامل آشنا شوید
راه‌های پیشگیری از بیماری آبله مرغان
امروزه واکسن آبله مرغان تقریبا در ۹۰ درصد افرادی که آن را دریافت می‌کنند، به پیشگیری از بیماری کمک می‌کند. با این حال، شما باید از تماس نزدیک با شخصی که به این بیماری مبتلا است خودداری کنید، از به اشتراک گذاشتن اشیاء با او بپرهیزید و سطوحی را که ممکن است لمس کرده باشد ضدعفونی کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با متخصص عفونی مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: بیماری آبله میمونی چیست؟
کلام پایانی
آبله مرغان یا واریسلا یک بیماری ویروسی مسری است که باعث ایجاد بثورات خارش‌دار و تاول مانند میشود. بیشتر مردم در دوران کودکی به واریسلا مبتلا می‌شوند. اگر بزرگسالان به این بیماری دچار شوند، ممکن است در معرض خطر علائم و عوارض جدی‌تری باشند. از این‌رو آشنایی با راه‌های پیشگیری از آن اهمیت زیادی دارد. در این راستا، سایت درمانکده این امکان را برایتان فراهم کرده است که با بهترین متخصصان عفونی به صورت آنلاین مشورت کنید یا از آن‌ها برای ویزیت حضوری وقت بگیرید.
سوالات متداول
معمولا علائم ویروس آبله مرغان از صورت و تنه (قفسه سینه و پشت) شروع میشود و سپس سایر نقاط بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
تماس با کسی که واریسلا دارد، تنفس هوایی که فرد مبتلا در آن عطسه یا سرفه کرده است و تماس با مایعات بدن بیمار (چشم، بینی یا دهان) باعث سرایت بیماری میشود.
معمولا این بیماری بعد از ۱۰ تا ۱۴ روز بهبود می‌یابد.
این بیماری از یک تا ۲ روز قبل از ایجاد بثورات پوستی تا زمانی که تاول‌ها پر از مایع هستند و خشک نشده‌اند، مسری است.
بسیاری از مردم به خصوص والدین در مورد بایدها و نبایدهای آبله مرغان سوال می‌پرسند. در پاسخ باید بگوییم که استراحت نکردن، مصرف ناکافی مایعات و خوردن غذاهای پرادویه، اسیدی یا شور برای واریسلا مضر است. توصیه میشود در صورت ابتلا به این بیماری از غذاهای نرم مثل پوره سیب‌زمینی، غذاهای خنک مانند ماست و میوه‌ها یا سبزیجات غیر اسیدی از جمله موز، هلو و خیار استفاده کنید.
اگر سابقه ابتلا به واریسلا یا تزریق واکسن آن را نداشته باشید، در صورت مواجهه با افراد آلوده به ویروس دچار آبله مرغان می‌شوید. افراد مبتلا به زونا هم می‌توانند شما را به این بیماری مبتلا کنند.
منابع: mayoclinic, medicalnewstoday, my.clevelandclinic
