داروی سایمتیدین؛ کاربرد، نحوه مصرف و عوارض + تداخلات

سایمتیدین یکی از داروهای شناخته‌شده در گروه داروهای کاهنده اسید معده است که از آن برای درمان بیماری‌های گوارشی استفاده می‌شود. این دارو با مهار گیرنده‌های H۲ هیستامین در سلول‌های جداری معده، موجب کاهش ترشح اسید می‌شود و در درمان بیماری‌هایی همچون زخم معده، رفلاکس معده، سوءهاضمه، زخم دوازدهه و شرایط خاص دیگر از جمله زگیل تناسلی و مولوسکوم استفاده می‌شود. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده، به طور جامع و تخصصی، کاربردهای داروی سایمتیدین و همچنین روش مصرف و عوارض آن را بررسی می‌کنیم.

سایمتیدین چیست؟

سایمتیدین به انگلیسی با نام Cimetidine شناخته می‌شود و دارویی از دسته آنتاگونیست‌های گیرنده H۲ هیستامین است. این دارو با مسدود کردن گیرنده‌های H۲ در سلول‌های پاریتال معده، باعث کاهش ترشح اسید معده می‌شود. فرمول شیمیایی سایمتیدین C₁₀H₁₆N₆S_۱ است و به ‌صورت قرص، شربت و آمپول تزریقی در بازار یافت می‌شود. 

این دارو که با دوزهای مختلف در بازار یافت می‌شود، یکی از اولین مهارکننده‌های گیرنده H۲ است که تحولی بزرگ در درمان بیماری‌های مربوط به اسید معده ایجاد کرد.

سایمتیدین برای چیست؟

سایمتیدین یکی از داروهای پرکاربرد در درمان طیف وسیعی از اختلالات گوارشی و برخی شرایط ویژه است. این دارو با جلوگیری از ترشح اسید معده، به درمان بسیاری از بیماری‌های گوارشی کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که سایمتیدین می‌تواند در درمان برخی شرایط خاص همچون زگیل تناسلی و مولوسکوم نیز موثر باشد. در ادامه به بررسی جامع و دقیق کاربردهای مختلف این دارو می‌پردازیم.

۱- سایمتیدین برای اسید معده

سایمتیدین برای درد معده ناشی از ترشح اسید معده خوب است. چرا که این دارو یک داروی موثر در کاهش ترشح اسید معده به‌شمار می‌آید و مصرف آن به بهبود زخم معده نیز کمک زیادی می‌کند.

۲- درمان زخم دوازدهه

مصرف این دارو به درمان زخم دوازدهه (اثنی عشر) کمک زیادی می‌کند و برای کاهش درد و سوزش معده نیز موثر است.

۳- رفلاکس معده (GERD)

استفاده از سایمتیدین از رفلاکس معده و بازگشت اسید معده به مری جلوگیری می‌کند. این دارو در کاهش اسید و بهبود سوزش معده نیز بسیار موثر است.

بیشتر بدانید: نحوه مصرف قرص بیسموت ساب سیترات 120 میلی گرم

۴- سوءهاضمه

یکی از مهم‌ترین دلایل سوءهاضمه، ترشح بیش از حد اسید معده است. مصرف این دارو به تسکین فوری این مشکل کمک می‌کند.

۵- سندرم زولینگر-الیسون

در شرایط نادری مانند زولینگر-الیسون که ترشح اسید معده به شدت افزایش پیدا می‌کند، مصرف این دارو می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.

۶- قرص سایمتیدین برای مولوسکوم

مولوسکوم یک بیماری ویروسی پوستی است که هم در بزرگسالان و هم کودکان دیده می‌شود. در مواردی که این بیماری با کرم‌ها و محلول‌های موضعی درمان نشود، مصرف سایمتیدین می‌تواند با تحریک سیستم عصبی بدن، با ویروس مقابله و ضایعات پوستی را برطرف کند.

هر چند این درمان هنوز در مرحله تحقیقاتی قرار دارد، اما بسیاری از متخصصان پوست در شرایط خاص، به‌ویژه برای کودکان یا افرادی مبتلا به حساسیت پوستی، از این قرص استفاده می‌کنند. به خاطر داشته باشید که این دارو نباید بدون مشورت با پزشک استفاده شود.

۷- سایمتیدین برای گربه

در دامپزشکی از سایمتیدین برای درمان زخم معده یا رفلاکس در گربه‌ها استفاده می‌شود.

۸- قرص سایمتیدین برای ریزش مو

برخی تحقیقات نشان می‌دهند که سایمتیدین می‌تواند در درمان ریزش موی آندروژنیک در زنان موثر باشد. اما به دلیل عوارض جانبی احتمالی و نیاز به دوزهای بالا معمولا متخصص از داروهای موضعی استفاده می‌کند.

۹- سایمتیدین برای زگیل تناسلی

به طور کلی مکانیسم دقیق اثربخشی این دارو بر زگیل تناسلی هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که مصرف آن با تقویت سیستم ایمنی بدن به حذف سلول‌های آلوده به ویروس HPV کمک می‌کند. در برخی موارد پزشکان از دوزهای بالا و طولانی‌مدت این قرص برای درمان زگیل تناسلی استفاده می‌کنند.

بیشتر بدانید: قرص مبورین 200

قرص سایمتیدین ۲۰۰ برای چیست؟

قرص سایمتیدین ۲۰۰ معمولا به‌ عنوان دوز پایین‌تر این دارو برای کنترل اسید معده در موارد خفیف‌تر، سوءهاضمه، سوزش معده ناشی از غذاهای چرب و سنگین یا پیشگیری از رفلاکس هنگام خواب تجویز می‌شود. در صورت نیاز می‌توان این قرص را یک تا ۲ بار در روز و اغلب قبل از خواب یا قبل از غذا مصرف کرد. خرید قرص سایمتیدین ۲۰۰ از داروخانه‌ها معمولا بدون نسخه پزشک امکان‌پذیر است، اما بهتر است از مصرف خودسرانه آن بپرهیزید. در ادامه می‌توانید عکس قرص سایمتیدین ۲۰۰ را مشاهده کنید:

فرق سایمتیدین و فاموتیدین

سایمتیدین و فاموتیدین هر ۲ از داروهای خانواده آنتاگونیست گیرنده H۲ هستند و برای کاهش ترشح اسید معده استفاده می‌شوند. در پاسخ به این سوال که سایمتیدین بهتر است یا فاموتیدین باید بگوییم که این ۲ دارو کاربردهای مشترک زیادی دارند، اما در ساختار شیمیایی، قدرت اثر، عوارض جانبی و نحوه مصرف با هم متفاوت هستند. فاموتیدین معمولا عوارض جانبی کمتری دارد، اما در بسیاری از مواقع طبق تشخیص پزشک از سایمتیدین برای درمان استفاده می‌شود.

به طور کلی انتخاب میان سایمتیدین و فاموتیدین بستگی به شرایط بالینی بیمار، سابقه دارویی، شدت بیماری و نظر پزشک دارد. در ادامه به مقایسه این ۲ دارو می‌پردازیم:

ساختار و قدرت اثر متفاوت

فاموتیدین نسبت به سایمتیدین از قدرت مهارکنندگی بیشتری برخوردار است و تاثیر طولانی‌تری دارد. به همین دلیل معمولا با دوز کمتر نیز اثر مشابهی ایجاد می‌کند. این موضوع باعث می‌شود فاموتیدین برای کسانی که نیاز به کنترل اسید معده  در مدت زمانی طولانی دارند، گزینه بهتری باشد.

تفاوت در عوارض جانبی

سایمتیدین ممکن است باعث بروز عوارض هورمونی مانند ژنیکوماستی (بزرگی سینه در مردان) و کاهش میل جنسی شود، در حالی که این عوارض در فاموتیدین بسیار نادر هستند. همچنین سایمتیدین در دوزهای بالا ممکن است موجب گیجی، خستگی و بثورات پوستی شود.

بیشتر بدانید: قرص سولفاسالازین

تفاوت در تداخل دارویی

سایمتیدین با داروهای بیشتری تداخل دارد. این دارو از طریق مهار آنزیم‌های کبدی، بر متابولیسم بسیاری از داروها تاثیر می‌گذارد.

فرمولاسیون و دوز مصرفی متفاوت

سایمتیدین در دوزهای ۲۰۰، ۴۰۰ و ۸۰۰ میلی‌گرم و به اشکال مختلفی مانند قرص، شربت و آمپول در دسترس است. فاموتیدین نیز معمولا به صورت قرص با دوزهای ۲۰ و ۴۰ میلی‌گرم تجویز می‌شود و در اشکال تزریقی نیز موجود است.

متفاوت بودن در موارد مصرف

سایمتیدین در برخی شرایط خاص برای درمان زگیل تناسلی و مولوسکوم نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، در حالی که فاموتیدین تنها به درمان اختلالات گوارشی کمک می‌کند.

سایمتیدین بهتر است یا رانیتیدین؟

له طور کلی سایمتیدین و رانیتیدین هر ۲ از مهارکننده‌های گیرنده H۲ هستند که برای کاهش ترشح اسید معده استفاده می‌شوند. مهم‌ترین فرق رانیتیدین و سایمتیدین این است که رانیتیدین اثربخشی قوی‌تری دارد. با این حال رانیتیدین ممکن است خطر ابتلا به برخی از سرطان‌ها را افزایش دهد و از همین رو امروزه استفاده از آن در اکثر کشورها ممنوع شده است.

تفاوت سایمتیدین و سایمتیکون چیست؟

سایمتیدین و سایمتیکون ۲ داروی کاملا متفاوت در درمان مشکلات گوارشی هستند. سایمتیدین یک داروی ضد ترشح اسید معده است که با مهار گیرنده‌های H۲ در معده، اسید معده را کاهش می‌دهد. در مقابل سایمتیکون یک داروی ضد نفخ است که با کاهش حباب‌های گاز در معده و روده، به تسکین نفخ، دل‌درد و سنگینی شکم کمک می‌کند.در مورد فرق سایمتیدین و دایمتیکون نیز باید بدانید که دایمتیکون مثل داروی سایمتیکون در درمان نفخ موثر است.

فرق سایمتیدین و پنتوپرازول

سایمتیدین و پنتوپرازول ۲ داروی متفاوت برای کاهش اسید معده هستند. سایمتیدین از دسته داروهای آنتاگونیست گیرنده H۲ است و با مهار گیرنده‌های H۲ در معده، ترشح اسید را کاهش می‌دهد. در مقابل، پنتوپرازول یک مهارکننده پمپ پروتون (PPI) است که با مهار مستقیم پمپ‌های پروتونی در سلول‌های معده، از ترشح اسید جلوگیری می‌کند.

به طور کلی پنتوپرازول قوی‌تر از سایمتیدین است و اثر طولانی‌تری دارد و معمولا در بیماری‌های شدیدتر مانند زخم‌های پیشرفته معده، رفلاکس مقاوم به درمان یا زولینگر-الیسون (نوعی اختلال گوارشی نادر) کاربرد دارد.

بیشتر بدانید: قرص هیوسین برای اسهال

آمپول سایمتیدین برای چی خوبه؟

آمپول سایمتیدین عضلانی یا وریدی در موارد حاد مانند خونریزی گوارشی، استفراغ شدید، قبل از بیهوشی عمومی، یا در بیماران بستری برای کاهش اسید معده استفاده می‌شود. به علاوه زمانی که لازم است دارو با سرعت بیشتر اثر کند یا بیمار قادر به مصرف دارو به صورت خوراکی نیست، آمپول می‌تواند گزینه بهتری باشد. به خاطر داشته باشید که آمپول سایمتیدین در بارداری تنها باید با تجویز پزشک متخصص استفاده شود و موارد مصرف آن بسیار محدود است.

نحوه مصرف آمپول سایمتیدین

روش تزریق آمپول سایمتیدین به ۲ صورت عضلانی (IM) و وریدی (IV) انجام می‌شود: 

• تزریق وریدی (IV): تزریق سایمتیدین در سرم در زمان بستری بودن بیمار و به صورت آهسته طی چند دقیقه انجام می‌‌شود.
•  تزریق عضلانی (IM): معمولا در عضله باسن انجام می‌شود و تاثیر نسبتا سریعی دارد.

نحوه مصرف قرص سایمتیدین

روش مصرف قرص سایمتیدین بسته به نوع بیماری، شدت علائم و شرایط بدنی هر فرد متفاوت است و باید طبق تجویز پزشک انجام شود. این قرص باید به صورت کامل همراه با یک لیوان آب مصرف شود. از جویدن، خرد کردن یا نصف کردن قرص مگر با توصیه پزشک خودداری کنید.

دوز معمول این دارو برای بزرگسالان در درمان زخم معده و رفلاکس بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌گرم در روز است و دوز ۲۰۰ میلی‌گرمی برای تسکین علائم خفیف‌تر استفاده می‌شود. بهتر است قبل از خرید قرص سایمتیدین برای درمان‌های کوتاه‌مدت حتما با یک پزشک متخصص گوارش مشورت کنید.

مصرف سایمتیدین در بارداری

مصرف قرص سایمتیدین در بارداری برای درمان رفلاکس شدید یا زخم معده استفاده می‌شود. به طور کلی تزریق آمپول سایمتیدین در بارداری به جز موارد خاص تجویز نمی‌شود. در دوران بارداری معمولا پزشک از داروهای بی‌خطر مانند فاموتیدین استفاده می‌کند.

مصرف سایمتیدین در شیردهی

به طور معمول آمپول سایمتیدین در شیردهی استفاده نمی‌شود، اما در برخی مواقع خاص ممکن است از این دارو برای کاهش علائم شدید استفاده شود. مصرف قرص سایمتیدین در شیردهی معمولا مجاز نیست، زیرا در این دوران مقداری از دارو به شیر مادر منتقل می‌شود و ممکن است بر سلامت نوزاد تاثیر بگذارد.

بیشتر بدانید: قرص دایجستیو

بهترین زمان مصرف سایمتیدین

انتخاب بهترین زمان برای مصرف این دارو به هدف درمان، شدت علائم و همچنین دوز دارو بستگی دارد. در ادامه به نکاتی مهم برای مصرف این دارو در بهترین زمان اشاره شده است.

• بهترین زمان خوردن قرص سایمتیدین برای رفلاکس معده: ۳۰ دقیقه قبل از غذا یا قبل از خواب، برای کاهش ترشح اسید معده در هنگام هضم.
• بهبود زخم معده یا زخم دوازدهه: ۲ بار در روز، یک بار صبح و یک بار شب قبل از خواب، (برای اطمینان از مهار مداوم اسید معده).
• کنترل سوءهاضمه یا سوزش معده: یک عدد قرص سایمتیدین ۲۰۰ میلی‌گرم هنگام شروع علائم یا ۳۰ دقیقه قبل از صرف غذاهای تحریک‌کننده.
• درمان زگیل یا مولوسکوم: مصرف قرص با تجویز مستقیم پزشک به صورت منظم در دوزهای خاص و در یک دوره چند هفته‌ای.
• پیشگیری از علائم رفلاکس شبانه: مصرف یک دوز قبل از خواب برای جلوگیری از برگشت اسید معده در هنگام دراز کشیدن.
• بهترین زمان مصرف سایمتیدین تزریقی: با تجویز پزشک در شرایط اورژانسی یا بستری، در فواصل زمانی مشخص.

عوارض قرص سایمتیدین و موارد منع مصرف

سایمتیدین مانند بسیاری از داروهای شیمیایی، ممکن است عوارضی را برای بیمار ایجاد کند. شدت و نوع عوارض معمولا به دوز مصرفی، مدت مصرف و وضعیت سلامت بیمار بستگی دارد. در مورد عوارض قرص سایمتیدین 200 باید بدانید که عوارض این قرص نسبت به دوزهای قوی‌تر کمتر است، اما همچنان باید زیر نظر پزشک مصرف شود.

آگاهی از عوارض این دارو به بیمار کمک می‌کند تا در صورت بروز نشانه‌های غیرعادی سریعا از پزشک کمک بگیرد. در ادامه این بخش به عوارض احتمالی مصرف این دارو اشاره شده است.

• سردرد
• سرگیجه و خواب‌آلودگی
• تهوع یا استفراغ
• اسهال یا یبوست
• تورم یا حساسیت در پستان
• درد عضلانی یا مفصلی
• بثورات پوستی یا کهیر
• گیجی
• تورم یا درد سینه در مردان
• کاهش توانایی جنسی
• درد در هنگام بلع
• معده درد شدید
• تیره شدن ادرار
• زردی چشم یا پوست
• علائم عفونت مانند تب، گلودرد دائمی، سرفه و مشکل در تنفس
• ضربان قلب سریع، آهسته و نامنظم
• خستگی غیرعادی
• نارسایی کلیوی (در مصرف طولانی یا دوز بالا در بیماران کلیوی)
• در صورت مشاهده علائمی مانند تورم صورت و لب‌ها، خارش شدید، تنفس دشوار، یا بثورات شدید پوستی، باید مصرف دارو فورا قطع شده و بیمار به پزشک مراجعه کند.

بیشتر بدانید: قرص پانکراتین

موارد منع مصرف سایمتیدین

در این بخش به موارد منع مصرف این دارو اشاره شده است:

• برای جلوگیری از تداخل دارویی سایمتیدین، نباید بدون مشورت با پزشک از این قرص استفاده کنند.
• بیماران مبتلا به نارسایی شدید کبدی، کلیوی، ریوی، دیابت و مشکلات قلبی عروقی نباید از این دارو استفاده کنند.
• افراد با سابقه تشنج یا بیماری‌های عصبی باید با احتیاط از این دارو استفاده کنند.
• این دارو نباید به صورت هم زمان با داروهایی مانند وارفارین، فنی‌توئین، تئوفیلین استفاده شود.
• خانم‌های باردار و شیرده نباید بدون مشورت با پزشک از این دارو استفاده کنند.

سایمتیدین در کودکان

سایمتیدین در اطفال معمولا برای درمان زخم معده یا رفلاکس شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد. شربت سایمتیدین برای نوزادان و کودکان باید با دوز مناسب توسط پزشک تجویز شود. دوز و همچنین مقدار مصرف این دارو معمولا بر اساس وزن کودک و علائمی که دارد، تجویز می‌شود.

سخن نهایی

سایمتیدین یکی از داروهای موثر در درمان بیماری‌های مرتبط با اسید معده است که به شکل‌های مختلف خوراکی و تزریقی استفاده می‌شود. از کاربردهای شناخته‌شده این دارو می‌توان به درمان زخم معده، رفلاکس، سوءهاضمه و همچنین موارد غیررسمی مانند درمان زگیل و مولوسکوم اشاره کرد. اگر در مورد مصرف قرص سایمتیدین سوال دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص گوارش آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوارش از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

 سوالات متداول

منابع: clevelandclinic | medlineplus | drugs