اختلال تجزیه ای هویت چیست؟
فرد مبتلا به اختلالات تجزیه ای یا اختلال تجزیه هویت یا هویت‌پریشی یا اختلال چند شخصیتی (شخصیت چندگانه) از واقعیتهایی فرار میکند که در مسیری ناسالم و غیرارادی هستند. این فرد قطع ارتباط و عدم تداوم میان افکار، خاطرات، محیط اطراف، عملکردها و هویت را تجربه میکند.
علائم اختلالات تجزیه ای اعم از فراموشی تا هویتهای جایگزین، بستگی به بخش در نوعی که مبتلا هستید دارد. علائم معمولا به عنوان واکنشی به تروما و کمک به حفظ خاطرات مشکل در مغز گسترش میابد. زمان های پر فشار میتواند بطور موقتی علائم را بدتر کند و آنها را بیشتر آشکار سازد. اختلالات تجزیه ای باعث ایجاد مشکلانی با عملکرد در زندگی روزمره میشود.
درمان اختلالات تجزیه ای میتواند شامل گفتاردرمانی (روان درمانی) و دارو باشد. اگرچه درمان اختلالات تجزیه ای میتواند دشوار باشد ولی بسیاری از افراد روشهای جدیدی را برای مقابله با بیماری میاموزند که منجر به یک زندگی سالم و سازنده میشود.
علائم اختلالات تجزیه ای
نشانه ها و علائم اختلالات تجزیه ای شامل:
- افت حافظه (فراموشی) در زمانهای مشخص، رویدادها و افراد
- مشکلات سلامت روانی مانند افسردگی، اضطراب و افکار و اقدام به خودکشی
- احساس جدایی از خود
- یک درک غیر واقعی و تحریف شده ازمردم و موارد اطراف
- احساس مبهمی از هویت
- فشار یا مشکلات قابل توجهی در ارتباطات، کار یا سایر زمینه های مهم در زندگی
انواع اختلالات تجزیه ای
سه اختلال تجزیه ای وجود دارد که در راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی (DSM) تعریف میشوند و توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر میشود:
1. فراموشی تجزیه ای
علامت اصلی این اختلال در افت حافظه میباشد که نسبت به فراموشی نرمال، شدت بیشتری دارد و با شرایط پزشکی نمیتوان بیان کرد. شما نمیتوانید اطلاعاتی در مورد خود و رویدادها و افرادی که در زندگی تان هستند، خصوصا در زمان ضایعه را بیاد بیاورید. فراموشی تجزیه ای میتواند مختص به رویدادهایی در زمانی مشخص گردد، مانند مبارزه شدید یا بندرت میتواند افت کامل حافظه را در مورد خودتان شامل شود. گاهی اوقات ممکن است شامل سفر یا مسیری سرگردان بدور از زندگی تان باشد (گریز گسسته). بخشی از فراموشی میتواند دقیق ها، ساعت ها، یا بندرت ماهها و یا سالها ادامه یابد.
2. اختلال تجزیه ای هویت
این اختلال قبلا به عنوان اختلال چند شخصیتی شناخته شده که با تغییر به هویتهای جایگزین مشخص میشود. ممکن است وجود یک شخص یا اشخاصی را احساس کنید که درسرتان درحال صحبت یا زندکی کردن هستند و ممکن است احساس کنید با سایر هویتها برخورد میکنید. هر کدام از این هویتها میتواند نام، سابقه شخصیتی و ویژگی های منحصر به فرد داشته باشد که شامل تفاوتهای آشکار در صدا، جنسیت، رفتار و حتی چنین کیفیتهای فیزیکی مانند نیاز به عینک میباشد. همچنین تفاوتهایی در نحوه آشنایی هر هویت با سایر هویتها وجود دارد. افراد مبتلا به اختلال تجزیه ای هویت معمولا مبتلا به فراموش تجزیه ای و اغلب گریز گسسته هستند.
3. اختلال مسخ واقعیت-شخصیت
این اختلال شامل یک حس مداوم یا دوره ای از جدایی یا خارج بودن از خود، مشاهده عملکردهای خود، احساسات، افکار و دیدن خود از دور همانند تماشای فیلم میباشد. (مسخ شخصیت). سایر افراد و چیزهای اطرافتان ممکن است احساس جدایی یا ابهام کنند و جهان ممکن است غیر واقعی بنظر برسد (مسخ واقعیت). ممکن است مسخ شخصیت، مسخ واقعیت یا هر دو را تجربه کنید. علائمی که میتواند بشدت ناراحت کننده باشند، ممکن است برای چند دقیقه باقی بمانند یا برگردند و سالهای سال فراموش شوند.
علل اختلالات تجزیه ای
اختلالات تجزیه ای معمولا به عنوان راهی برای مقابله با تروما گسترش می یابند. اختلالات اغلب در کودکی شکل میگیرند که در معرض سواستفاده های طولانی مدت فیزیکی، جنسی یا عاطفی قرار میگیرند و یا در موارد نادر، محیط خانه ای که ترسناک یا بسیار غیر قابل پیش بینی است. فشار و جنگ یا بلایای طبیعی نیز میتواند اختلالات تجزیه ای را ایجاد کند. هویت شخصیت هنوز در دوران کودکی شکل میگیرد. بنابراین، یک کودک نسبت به یک بزرگسال بیشتر قادر خواهد بود تا خارج از خود قدم بردارد و تروما را که در فرد دیگری اتفاق می افتد مشاهده کند. کودکی که جدایی را به منظور تحمل دوره گسترده جوانی فرا میگیرد، میتواند این مکانیسم مقابله را در واکنش به موقعیتهای پرفشار زندگی بکار ببرد.
فاکتورهای خطر اختلالات تجزیه ای
افرادی که در دوران کودکی تحت سواستفاده های طولانی مدت جنسی، فیزیکی یا عاطفی قرار میگیرند در معرض خطر بیشتری برای گسترش اختلالات تجزیه ای هستند. کودکان و بزرگسالانی که سایر رویداهای آسیب زا مانند جنگ، بلایای طبیعی یا آدم ربایی یا شکنجه و یا روشهای تهاجمی پزشکی را تجربه میکنند، نیز ممکن است این بیماری را گسترش دهند.
بیشتر بخوانید: با اختلالات توهم‌زا آشنا شوید
عوارض اختلالات تجزیه ای
افرادی با اختلال تجزیه ای در معرض خطر بیشترعوارض و اختلالات تجزیه ای هستند که شامل:
- خود آسیبی
- افکار و اقدام به خودکشی
- اختلال در عملکرد جنسی، وسواس یا اجتناب جنسی
- اختلالات اعتیاد به مواد مخدر و الکل
- اختلالات افسردگی و اظطراب
- اختلال استرس پس از آسیب
- اختلالات شخصیتی
- اختلالات خواب مانند کابوس، بیخوابی و راه رفتن در خواب
- اختلال در اشتها
- سردردهای شدید
اختلالات تجزیه ای همچنین با مشکلات عمده ای در روابط فردی و کار همراه میباشد. افراد مبتلا به این بیماری اغلب قادر به مقابله با فشارهای حرفه ای و عاطفی نیستند و واکنش های تجزیه ای آنها از ممکن است اطرافیانشان را نگران کند و باعث شود همکارانشان آنها را غیر قابل اعتماد در نظر بگیرند.
آمادگی برای ملاقات با روانپزشک یا روانشناس
بسیاری از افراد مبتلا به اختلال تجزیه ای ابتدا مراقبتهای پزشکی را برای بیماری خود در اتاق اورژانس دریافت میکنند. علائم بحران روانی نیاز به مراقبتهای فوری پزشکی دارد که شامل فلش بک های آسیب زا میباشد که تقریبا با رفتاری نا امن نظیر، اقدام به خودکشی همراه میباشد. اگر شما یا دوستتان دارای علائم فوری کمتری هستید که میتواند نشان دهنده اختلال تجزیه ای باشد، با دکتر مراقبتهای اولیه تماس بگیرید.
در مرحله اول، پزشک ممکن است از شما بخواهد تا آزماشی کلی را برای تشخیص علل های فیزیکی احتمالی با توجه به علائمتان انجام دهید. با این حال، در برخی موارد ممکن است فورا به یک متخصص ارجاع داده شوید. در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما برای آمادگی در ملاقات با روانپزشک یا روانشناس و آنچه که از پزشک انتظار دارید کمک میکند.
وقتی به روانپزشک یا روانشناس مراجعه میکنید
قبل از ملاقات فهرستی از موارد زیرد تهیه کنید:
- هرگونه علائمی که تجربه کرده اید، شامل هرگونه رفتار اخیر که نگرانی یا سردرگمی را در شما یا نزدیکانتان ایجاد کرده
- اطلاعات کلیدی شخصی نظیر هر گونه فشارهای عمده یا تغییرات اخیر زندگی
- همچنین به رویدادهای گذشته توجه داشته باشید که در دوران کودکی باعث آسیب های فیزیکی یا عاطفی شده است. درصورتی که نمی توانید برخی دوران از زندگی تان را به یاد آورید، چارچوب زمانی را یادداشت کنید و هرچیزی که میتوانید در مورد دوره ای بیاد آورید که منجر به فراموشی تان میشود.
- اطلاعات پزشکی تان. شامل وضعیتهای سلامت روحی و جسمی. یادداشتی از اسامی و دوزهای داروها و مکملهایی که مصرف کرده اید تهیه کنید.
بیشتر بخوانید: روانشناسی شخصیت چیست؟
درصورت امکان، برای به یادآوری اطلاعاتی که دکتر از شما میخواهد یک دوست یا یکی از افراد قابل اعتماد از خانواده را به مراه خود بیاورید. کسی که بمدت طولانی شما را میشناسد میتواند قادر به گفتگو با پزشک متخصص روانپزشک باشد و رویدادهایی را بگوید که شما بیاد نمی آورید. فهرستی از پرسشهایی که میخواهید از پزشک بپرسید تهیه کنید تا به نحو احسنت از ملاقات استفاده کنید. برای اختلالات تجزیه ای، برخی سوالات اساسی که میخواهید از پزشک بپرسید عبارتند از:
- دلیل احتمالی علائم و بیماری من چیست؟
- سایر دلایل احتمالی چیست؟
- چگونه بیماری ام را تشخیص می دهید؟
- بیماری من طولانی مدت (مزمن) یا موقتی است؟
- چه درمانی را برای این اختلال توصیه می کنید؟
- چقدر میتوانم انتظار داشته باشم علائم با درمان بهبود یابد؟
- پیشرفت بیماری را چطور نظارت می کنید؟
- من سایر وضعیتهای پزشکی را دارم چگونه میتوانم آنها را به بهترین شکل مدیریت کنم؟
- آیا محدودیت هایی وجود دارد که نیاز به پیروی داشته باشد؟
- آیا باید به یک متخصص مراجعه کنم؟ در این صورت، آیا تحت پوشش بیمه میباشم؟
- آیا بروشور یا نسخه چاپی وجود دارد که با خود ببرم؟ چه وبسایت هایی را توصیه می کنید؟
از پرسیدن سوالات و ابهاماتی که در طی ملاقات با متخصص اعصاب و روان یا روانپزشک یا دکتر متخصص روانشناس برایتان پیش میاید دریغ نکنید.
چه انتظاری از روانپزشک یا روانشناس باید داشته باشید
پزشک احتمالا تعدادی سوال از شما خواهید پرسید. برای پاسخ به آنها آمادگی داشته باشید تا بتوانید زمان را برای تمرکز بر آنچه مد نظرتان است مدیریت کنید. سوالات احتمالی که روانپزشک یا روانشناس خواهد پرسید:
- علائمتان چیست؟
- چه زمانی شما یا نزدیکانتان متوجه علائم شدید؟
- آیا دوره ای از زندگیتان وجود دارد که نتوانید بیاد آورید؟
- آیا تا بحال از خانه یا محل کارتان دور شده اید و نتوانید برگردید؟
- آیا تا بحال احساس کرده اید خارج از بدن خود هستید و خود را نظاره میکنید؟
- آیا تا بحال احساس کردیده اید فرد یا افرادی وجود دارند که در درون سر تان زندگی میکنند؟
- چه علائم یا رفتارهای دیگری وجود دارد که باعث ناراحتی شما یا نزدیکانتان شده است؟
- چه زمانی احساس اضطراب یا افسردگی میکنید؟
- آیا این علائم باعث ایجاد مشکلاتی در کار یا روابط شخصیتان شده؟
- آیا تا بحال به آسیب به خود یا دیگران فکر کرده اید؟
- آیا الکل یا داروهای غیر قانونی مصرف کرده اید؟ هرچند وقت یکبار؟
- آیا تا بحال به ارتش خدمت کرده اید؟
- آیا تا بحال برخلاف اراده خود عمل کرده اید؟
- در زمان کودکی از نظر جسمی مورد آزار و اذیت قرار گرفته اید؟
- آیا در خانواده تان شخصی وجود دارد که در کودکی مورد سو استفاده قرار گرفته باشد؟
- آیا در حال حاضر برای بیماریتان ازجمله بیماری روحی درمانی دریافت کرده اید؟
در مواقع اظطراری
درصورتی که به فکر آسیب به خود یا دیگران افتادید، فورا با 115 یا شماره اورژانس محلی تماس بگیرید و به اتاق اورژانس بروید.
بررسی ها و تشخیص اختلالات تجزیه ای
روانپزشکان اختلالات تجزیه ای را براساس بررسی علائم و سابقه شخصی تان تشخیص میدهند. روانپزشک ممکن است آزمایشاتی را برای تشخیص وضعیتهای فیزیکی به عنوان مثال، آسیب سر، بیماری مغزی مشخص، بیخوابی یا مسمومیت انجام دهد که باعث ایجاد علائمی چون افت حافظه و احساس عدم واقعیت میشود. درصورتی که پزشک دلایل فیزیکی را تشخیص داد، ممکن است شما را به متخصص سلامت روانی برای تعیین تشخیص ارجاع دهد.
برای اختلال تجزیه ای تشخیص داده شده، باید معیارهایی را در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالت روانی (DSM) نظاره کنید که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است. این راهنما توسط توسعه دهندگان سلامت روانی برای تشخیص بیماری های روانی و توسط شرکتهای بیمه برای بازپرداخت های هزینه های درمانی مورد استفاده قرار میگیرد.
فراموشی تجزیه ای
برای تشخیص فراموشی تجزیه ای، DSM مشمول به معیار میباشد:
شما دارای یک یا چند آسیب هستید که معمولا برخی آسیبزا یا استرس زا هستند که نمیتوانید اطلاعات مهم شخصی تان را بیادآورید یا نمیتوانید هویت و سابقه زندگی خود را بیاد آورید. بیان این افت حافظه با فراموشی معمولی بسیار هزینه بر خواهد بود.
آسیبهای افت حافظه تنها در دروان دیگری از اختلال سلامت روانی نظیر، اختلال استرس پس از آسیب رخ نمیدهد. همچنین علائم تان بخاطر الکل یا سایر داروها نبوده و با دیگر وضعیتهای پزشکی یا عصبی مانند فراموشی مرتبط با آسیب سر بوجود نیامده است.
همچنین ممکن است ابهام تجزیه ای را تجربه کنید در جایی که با هدفی مشخص سفر میکنید یا اشتباهاتی را تجربه میکنید که در برگیرنده فراموشی است، و قادر به یادآوری هویت یا سایر اطلاعات شخصیتان نیستید.
علائمتان باعث ایجاد مشکلات یا استرس هایی قابل توجه در روابطتان در محل کار یا نواحی مهمی از زندگیتان میشود.
اختلال هویت تجزیه ای
برای تشخیص اختلال هویت تجزیه ای، DSM مشمول این معیارهاست:
نشان دهنده دو یا چند هویت یا شخصیت متمایزی باشید که در برخی محیطها توصیف میشود که ناخواسته و غیرارادی بوده است. هر هویت دارای الگوهای دریافتی خود مرتبط با شما وجهه تان میباشد.
شما دارای شکاف های مکرر در حافظه برای وقایع، مهارتها، اطلاعات مهم شخصی و وقایع آسیبزایی هستید که توصیفشان با فراموشی معمولی بسیار هزینه بر است.
علائمتان بخشی از فرهنگ مذهبی گسترده یا آموزش مذهبی نیست.
علائمتان بخاطر مصرف الکل یا سایر داروهای یا وضعیتهای پزشکی نیست. در کودکان، علائم بخاطر همبازی خیالی یا بازی های فانتزی دیگر نیست.
علائمتان باعث مشکلات و فشارهای قابل توجهی در روابط کاری یا نواحی مهم زندگی تان شود.
اختلال مسخ واقعیت-شخصیت
برای تشخیص این اختلال، DSM مشمول این معیارهاست:
شما دارای تجربه های مکرر و مداوم از احساس جدایی از خود هستید، درصورتی که مشاهده گری خارج از خود یا افکارتان، احساسات، عملکردهای یا جسمتان هستید. (مسخ شخصیت). یا احساس جدایی یا تجربه عدم واقعیت برای اطرافتان یا بودن در رویا یا جهانی که تحریف شده است(مسخ واقعیت).
وقتی در حال تجربه یک قسمت از مسخ شخصیت و واقعیت هستید، آگاه هستید که این تجربه واقعی نیست.
علائمتان تنها در زمان دوره سایر اختلال های روانی نظیر اسکیزوفرنی یا اختلال وحشت یا در طی اختلال تجزیه ای دیگر رخ نمیدهد. علائمتان همچنین با تاثیرات مستقیم مصرف الکل یا سایر داروها یا یک وضعیت پزشکی نظیر صرع لوپ تمپورال توصیف نمیشود.
علائمتان باعث ایجاد مشکلات یا فشارهای قابل توجهی در روابط، کار یا نواحی مهم زندگیتان میشود.
درمان و دارو
روان درمانی، درمان اصلی برای اختلالت تجزیه ای است. این شکل از درمان گفتار درمانی، مشاوره و درمان روانی نیز نامیده میشود که شامل صحبت درمورد اختلال و موارد مرتبط با توسعه دهنده سلامت روانی است. درمانگرتان برای کمک به درک علت بیماری و تشکیل راه های جدید از مقابله با شرایط پرفشار با شما کار خواهد کرد. در طول زمان، درمانگر میتواند به شما کمک کند تا در مورد آسیب یا تجربه ای که داشته اید بیشتر صحبت کنید ولی بطور کلی زمانی این گفت گوها را انجام میدهید که دارای مهارت های مقابله و ورابطی ایمن با درمانگر باشید. اگرچه هیچ دارویی وجود ندارد که بطور ویژه اختلالات تجزیه ای را درمان کند، روانپزشک میتواند داروهای ضد افسردگی، اضطراب و آنتی سایکوتیک را برای کمک به کنترل علائم سلامت روانی همراه با اختلالات تجزیه ای تجویز کند.
پیشگیری از اختلالات تجزیه ای
کودکانی که از نظر فیزیکی، عاطفی یا جنسی مورد سواستفاده قرار گرفته اند در معرض خطر بیشتری از گسترش اختلالات سلامت روحی نظیر اختلالات تجزیه ای هستند. اگر موارد استرسی یا سایر موارد شخصی مسیر درمان کودک را تحت تاثیر قرار میدهد، کمک بخواهید. با شخصی مورد اعتماد مانند دوست یا پزشک صحبت کنید. به دنبال کمک و منابعی مانند گروه های پشتیبان فرزند پروری و درمانگرهای خانواده باشید. بسیاری از برنامه های آموزشی جامعه کلاسهای فرزند پروری را پیشنهاد میکند که میتواند به شما در یادگیری فرزندپروری سالمتر کمک کند. اگر کودکتان مورد سو استفاده قرار گرفته یا هرگونه واقعه آسیب زای دیگری را تجربه کرده، فورا به روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنید. پزشک یا مشاور میتواند شما را به توسعه دهنده سلامت روانی ارجاع دهد که میتواند به فرزندتان در بازیابی و اتخاذ مهارتهای مقابله سلامت کمک کند.
[sibwp_form id=6]
