احساس سوزش می تواند در هر بخشی از بدن بوجود بیاید. این حالت ممکن است به صورت فرو رفتن سوزن در پوست، گرما و یا درد تیز و خراشنده توصیف شود. انواع مختلفی از اختلالات و بیماری ها می توانند باعث به وجود آمدن احساس سوزش شوند، بنابراین تشخیص علت این اختلال و درمان آن حائز اهمیت است. در این مقاله نگاهی می اندازیم به علل بوجود آورنده احساس سوزش ، زمان مناسب برای مراجعه به فوق متخصص داخلی خوب و روش های درمانی این اختلال.

علل احساس سوزش ادرار

احساس سوزش می تواند در هر بخشی از بدن بوجود بیاید. محل سوزش می تواند به تشخیص علت آن کمک کند. بعنوان مثال، احساس سوزش در عضلات می تواند نشان دهنده آسیب و جراحت آن ها باشد درحالیکه سوزش پوست می تواند ناشی از تماس با مواد آلرژن (حساسیت زا) یا تحریک کننده ای نظیر سم پیچک باشد. در زیر به تعدادی از شایع ترین محل های سوزش و علل احتمالی آن ها اشاره شده است.

سوزش در هنگام ادرار کردن

احساس سوزش در هنگام دفع ادرار معمولا نشان دهنده عفونت مجاری ادراری (UTI) است. این عفونت ها در زنان شایع ترند. دیگر علایم این حالت عبارتند از تب و احساس اضطرار برای دفع ادرار. عفونت های ادراری ممکن است مثانه، کلیه ها و پیشابراه را درگیر کنند. در صورت عدم درمان، عفونت می تواند به بخش های دیگر بدن نیز گسترش پیدا کرده و باعث آسیب کلیوی شود، بنابراین در صورت شک به UTI باید حتما به جراح کلیه و مجاری ادرار مراجعه کرد. عفونت مجاری ادراری را اغلب می توان با آنتی بیوتیک های مختلف درمان نمود. موارد زیر نیز می تواند باعث احساس سوزش در هنگام ادرار شوند:

بیماری های منتقله از طریق تماس جنسی (STD)
پروستاتیت که به معنی التهاب پروستات می باشد
آسیب فیزیکی به پیشابراه یا بافت های اطراف آن که معمولا در اثر خراشیدن، مقاربت جنسی و یا اصطکاک ناشی از البسه است.

پوست

در طول روز، پوست با طیفی از موارد تحریک کننده تماس پیدا می کند. موارد زیر می تواند باعث سوزش پوست شوند:

آفتاب سوختگی
گیاهان معطر یا گیاهانی که باعث پیدایش لکه (راش) در پوست می شوند، نظیر گزنه و پیچک یا سماق سمی
نیش و گزش حشراتی مانند زنبور وحشی، زنبور عسل و عنکبوت
واکنش های آلرژیک نسبت به لوسیون ها، عطرها، مواد شوینده و دیگر موادی که با پوست تماس دارند
پوست بسیار خشک، بویژه در فصول سرد سال
بیماری های پوستی نظیر اگزما
اضطراب و استرس، بویژه در فردی که در مورد پوست خود نگران است
آسیب عصبی ناشی از بیماری های تحلیل برنده نظیر مولتیپل اسکلروزیس
سوزش شدید پوست در اثر سلولیت. سلولیت به عفونت باکتریایی عمقی ترین لایه پوست گفته می شود و با آنتی بیوتیک تحت درمان قرار می گیرد. سلولیت می تواند به سرعت منتشر گردد، بنابراین باید هر چه سریعتر درمان شود.

در صورت داشتن علایم زیر همراه با سوزش، به بهترین پزشک فوق متخصص پوست و مو مراجعه کنید:

تب
تورم ، گرما و یا قرمزی پوست
درد و تورم در غدد

دست ها و پاها

حس سوزش در دست ها و پاها اغلب در اثر یکی از دلایلی که در بالا به آنها اشاره شد بوجود می آید. با این حال، احساس سوزش در انگشتان دست و پا می تواند نشان دهنده آسیب عصبی باشد. انجمن پزشکی این حالت را نوروپاتی محیطی می نامد. تا ۵۰ درصد افراد دیابتی ممکن است مبتلا به نوروپاتی محیطی باشند. یک فرد دیابتی باید در صورت داشتن علایم زیر در دست ها یا پاهای خود با دکتر و فوق متخصص غدد ملاقات نماید:

درد
سوزش
خارش
بی حسی
ضعف

برخی دیگر از بیماری هایی که می توانند باعث نوروپاتی محیطی شوند عبارتند از:

مولتیپل اسکلروزیس
برخی از عفونت ها نظیر شینگل و HIV
آسیب و تصادف
کمبود ویتامین B12
بیماری های کبدی و کلیوی
سرطان

•پدیده ی رینود (Raynaud’s phenomenon) نیز می تواند باعث احساس سوزش در پاها و دست ها شود. در این حالت، شریان های کوچک اندام ها در اثر سرما دچار اسپاسم می شوند. در نتیجه، خونرسانی به انگشتان دست و پا کاهش پیدا کرده و رنگ آن ها به رنگ سفید تغییر می یابد. نهایتا فرد دچار احساس سوزش، خارش و همچنین بی حسی در انگشتان خود می شود. این اختلال، بینی، لب ها و گوش ها را نیز درگیر می کند. علایم با گرم شدن فرد و افزایش جریان خون رفع می شوند.

عضلات

احساس سوزش در عضلات پس از ورزش معمولا ناشی از ترشح اسید لاکتیک می باشد. فرد ممکن است در حین انجام حرکات ورزشی شدید یا برداشتن وزنه متوجه احساس سوزش در برخی عضلات خود شود که معمولا ناشی از آزادسازی اسید لاکتیک می باشد. این حالت ممکن است در اثر شروع ورزش جدید یا افزایش شدت آن نیز بوجود بیاید. گاهی مواقع احساس سوزش با تاخیر ظاهر می شود. این علایم معمولا خفیف هستند و پس از چند روز رفع می شوند. سوزش شدید عضلات می تواند حاکی از آسیب دیدگی (کشیدگی یا پارگی) آن ها باشد. بنابراین اگر حس سوزش با گذشت زمان بهبود نیافت و یا به عضلات دیگر نیز انتشار پیدا کرد احتمالا فرد دچار یک بیماری مزمن نظیر فیبرومیالژی می باشد. دیگر علل احساس سوزش در عضلات عبارتند از:

آرتریت
سندرم میوفاسیال
بیرون زدگی دیسک در ستون فقرات

گلو و دهان

سوزش در گلو و دهان معمولا در اثر عفونت هایی نظیر گلودرد استرپتوکوکی ایجاد می شود. فرد مبتلا به گلودرد استرپتوکوکی ممکن است احساس کند که گلودرد وی با حرف زدن تشدید می شود. در این حالت معمولا گلو نوعی حس خشکی و خراش پیدا می کند. گلودرد استرپتوکوکی معمولا با تب، لرز و دیگر علایم آنفولانزا مانند همراه است. گلودرد استرپتوکوکی در کودکان شایع تر است ولی در بزرگسالان چندان دیده نمی شود. رفلاکس اسید معده به مری نیز می تواند باعث سوزش گلو شود. در این حالت سوزش گلو متناوب می باشد و معمولا پس از یک وعده غذایی اسیدی ایجاد می شود. افراد مبتلا به رفلاکس اسید ممکن است مواردی نظیر سوزش قفسه سینه، آروغ و ناراحتی معده را نیز تجربه کنند. احساس سوزش در دهان و لثه ها معمولا در اثر تحریک ناشی از موارد زیر بوجود می آید:

بیماری لثه
مسواک زدن شدید
مواد غذایی اسیدی
آفت نیز می تواند باعث سوزش دهان شود. آفت ها زخم های کوچک، قرمز یا سفیدی هستند که معمولا روی لب یا زبان بوجود می آیند. این ضایعات دردناک هستند ولی معمولا پس از چند روز خود به خود بهبود می یابند.‌

دستگاه تناسلی خارجی (ژنیتال)

تحریک پوست یا مخاط اطراف یا درون دستگاه ژنیتال، به عنوان مثال ورود صابون به درون واژن
زخم های کوچک ناشی از خراشیده شدن ناحیه تناسلی یا مقاربت که باعث سوزش موقت می شوند
عفونت ها؛ که در اغلب موارد مسئول اصلی سوزش ناحیه تناسلی هستند. عفونت با مخمرها و واژینوز باکتریال معمولا باعث احساس سوزش، خارش و ترشحات غیر طبیعی می شوند. بعنوان مثال واژینوز باکتریال باعث پیدایش بویی شبیه یه بوی ماهی در واژن می شود.
عفونت های منتقله از راه تماس جنسی، یکی دیگر از علل سوزش دستگاه تناسلی هستند.

[sibwp_form id=5]

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که فرد دچار لکه های پوستی گسترش یابنده شود باید در عرض ۲۴ ساعت یه پزشک مراجعه کند. در سایر موارد معمولا می توان چند روز صبر کرد و در صورت از بین رفتن حس سوزش به پزشک مراجعه نمود. در صورت داشتن هر یک از علایم زیر همراه با سوزش، در عرض ۲۴ ساعت با پزشک تماس بگیرید:

لکه های گسترش یابنده
تب
احساس سوزش شدید در هنگام دفع ادرار
احساس سوزش پس از آسیب فیزیکی
دیگر علایم نگران کننده نظیر اسهال یا استفراغ خونی

در موارد زیر نیز یا پزشک ملاقات کنید:

عود سوزش
همراهی سوزش با بیماری مزمن نظیر دیابت یا نارسایی کبد
تشدید سوزش با مصرف دارو

درمان سوزش ادرار

درمان سوزش بستگی به علت آن دارد. بعنوان مثال عفونت های منتقله از راه تماس جنسی را می توان با آنتی بیوتیک درمان کرد. در صورتیکه علت زمینه ای قابل درمان نباشد، از درمان علامتی استفاده می شود. بعنوان مثال، فیبرومیالژی کمتر شناخته شده است و درمان آن دشوار می باشد. در این حالت پزشک با استفاده از برنامه درمانی، درد و علایم بیمار را تخفیف خواهد داد. پزشک متخصص اورولوژی و بیمار باید با یکدیگر همکاری داشته باشند تا درمان موثر پیدا شود. به یاد داشته باشید که هر گونه واکنش منفی نسبت به داروهای مصرفی تان را به بهترین دکتر متخصص کلیه گزارش دهید. اگر علایم بهبود پیدا نکردند، در مورد دیگر روش های درمانی با پزشک مشورت کنید.

چشم انداز

احساس سوزش معمولا موقتی است و خودبه خود بهبود پیدا می کند. لکه های بوجود آمده معمولا پس از چند روز بهبود پیدا کرده و آفت های دهانی نیز به ندرت به درمان نیاز پیدا می کنند. اگر علایم تان تشدید شدند یا بیش از حد انتظار طول کشیدند با پزشک تان تماس بگیرید. اگر به عفونت خاصی نظیر UTI یا سلولیت شک دارید ، سریعا می توانید به پزشک متخصص داخلی در درمانکده مراجعه کنید چرا که این عفونت ها قادرند منتشر شده و شدیدتر شوند.