سندروم تخمدان پلی‌کیستیک یا تنبلی تخمدان، یک عارضه هورمونی متداول در خانم‌ها است. این بیماری با علائمی چون ریزش مو، رشد بیش از اندازه موهای زائد، کیست تخمدان و التهاب همراه بوده و روی قدرت باروری زنان نیز تاثیر منفی می‌گذارد. طبق گفته پزشکان تنبلی تخمدان درمان قطعی ندارد و با روش‌های موجود تنها می‌توان علائم آن را کنترل کرد. بهترین روش کنترل پیشروی سندروم تخمدان پلی‌کیستیک، پیروی از یک رژیم متعادل است. در این مقاله از مجله درمانکده می‌خواهیم در مورد رژیم تنبلی تخمدان و ویژگی‌های آن توضیح دهیم. پیشنهاد می‌کنیم ادامه این مقاله را از دست ندهید.
فهرست محتوا
رژیم غذایی چه تاثیری بر تنبلی تخمدان دارد؟
برای تنبلی تخمدان هیچ درمان قطعی وجود ندارد و طبق تحقیقات، رژیم غذایی تاثیر مثبتی در کنترل علائم این بیماری دارد. رژیم غذایی از طریق کنترل وزن و تنظیم میزان هورمون انسولین در بدن تا حدود زیادی علائم سندروم تخمدان پلی‌کیستیک را بهبود می‌بخشد.
سطح انسولین افراد مبتلا به تنبلی تخمدان به دلیل مقاومت به انسولین در اغلب موارد بالاتر از حد طبیعی است. همان‌طور که می‌دانید انسولین هورمونی است که در پانکراس تولید می‌شود و به سلول‌های بدن در تبدیل گلوکز به انرژی کمک می‌کند. به این ترتیب بیش از ۵۰ درصد افراد مبتلا به این سندروم قبل از رسیدن به سن ۴۰ سالگی دیابت یا پیش‌دیابت را تجربه می‌کنند.
با رژیم تنبلی تخمدان برای بارداری می‌توان وضعیت تخمک‌گذاری را در افراد مبتلا بهبود داد و از افزایش وزن جلوگیری کرد. به خاطر داشته باشید که رژیم غذایی مخصوص تنبلی تخمدان، باید حتما زیر نظر متخصص تغذیه یا دکتر غدد باشد و بهتر است از دریافت برنامه غذایی از افراد غیر متخصص خودداری کنید.
ویژگی‌های رژیم مخصوص تنبلی تخمدان
درمان تنبلی تخمدان با رژیم غذایی قواعد مخصوص به خود را دارد. در رژیم غذایی مخصوص تنبلی تخمدان رعایت نکات زیر الزامی است:
- مصرف کربوهیدرات‌های دارای فیبر بالا که سطح قند خون بدن را تنظیم کند.
- تعادل بین مواد غذایی سالم که به کاهش آندروژن‌ها و کنترل علائم سندروم تخمدان پلی‌کیستیک کمک کند.
- در رژیم غذایی تنبلی تخمدان، هیچ وعده غذایی نباید حذف شود.
- افزایش تعداد وعده‌های غذایی به جای سه وعده اصلی در روز که به کنترل سطح قند خون کمک می‌کند.
- افزایش مصرف غذاها و میوه‌های سرشار از ویتامین‌های D، B، ید، سلنیوم و منیزیم که مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهد.
برای تنبلی تخمدان چی بخوریم؟
مصرف غذاهای زیر به کنترل علائم تنبلی تخمدان کمک می‌کند:
سبزیجات
سبزیجات به خصوص آن‌هایی که برگ سبز دارند، در هر نوع رژیمی نقش مهمی در کنترل علائم سندروم تخمدان پلی‌کیستیک ایفا می‌کنند. سبزیجات سرشار از ویتامین، کم کالری و گزینه‌ای ایده‌آل برای کاهش وزن هستند. بهترین نوع سبزیجات برای تنبلی تخمدان، انواع کلم‌ها مثل کلم بروکلی و کلم پیچ هستند که مقدار زیادی ویتامین B دارند.
تحقیقات نشان داده که قریب به ۸۰ درصد زنان مبتلا به این سندروم، از کمبود ویتامین B رنج می‌برند و کمبود این ویتامین باعث بروز قاعدگی‌های شدید و نامنظم، چاقی، افزایش رشد موهای زائد و حتی مشکل در بارداری می‌شود.
مصرف گوشت بدون چربی
بهترین گوشت مصرفی برای افراد مبتلا به سندروم تنبلی تخمدان، گوشت بدون چربی است. همچنین بهتر است گوشت بدون چربی ارگانیک مصرف کنید؛ زیرا این گوشت‌ها کمترین میزان چربی و هورمون را دارند و می‌توانند از به‌هم‌خوردن تعادل هورمونی و افزایش وزن جلوگیری کنند.
بیشتر بدانید: راهنمای کامل تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
مصرف چربی‌های سالم
مصرف چربی‌های سالم شامل ماهی‌های چرب، دانه کتان، آووکادو، روغن زیتون و… برای ساخت اسیدهای چرب ضروری و ایجاد تعادل هورمونی در افراد مبتلا به تنبلی تخمدان الزامی است. امگا سه موجود در این منابع مزایای زیر را دارد:
- تعادل هورمونی
- بهبود تخمک‌گذاری
- بهبود خون‌رسانی به رحم
- تنظیم چرخه قاعدگی
- جلوگیری از حساسیت به پرولاکتین
مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان
مصرف انواع توت‌ها، کدو حلوایی، گوجه‌فرنگی، آجیل‌ها، چای، سبز، مرکبات و… که سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند، در افراد مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک ضروری است. طبق تحقیقات افراد مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک سطح بالایی از استرس اکسیداتیو را تجربه می‌کنند.
با مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان می‌توان با این مشکل مبارزه کرد. توجه داشته باشید که نباید در مصرف میوه های مفید برای تنبلی تخمدان زیاده‌روی کرد، زیرا می‌توانند سطح قند خون را افزایش دهند.
غلات کامل
زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک حدودا چهار برابر بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند. مصرف غلات کامل با داشتن مقادیر بالایی از فیبر به کنترل سطح انسولین کمک می‌کند. غذاهایی چون انواع لوبیا، آجیل‌ها، میوه خشک، برنج سبوس‌دار و جو بهترین غلات کامل برای افراد مبتلا به تنبلی تخمدان است.
برای تنبلی تخمدان چی نخوریم؟
مصرف یک سری مواد غذایی به دلیل تشدید علائم سندروم تخمدان پلی‌کیستیک ممنوع است و باید تا حد امکان از آن‌ها اجتناب کرد. در ادامه به معرفی این مواد غذایی می‌پردازیم.
غذاهای فرآوری‌شده
مصرف غذاهای فرآوری‌شده که دارای مواد نگهدارنده هستند، در تنبلی تخمدان ممنوع است. غذاهای فرآوری‌شده قند بالایی دارند و ریسک ابتلا به دیابت را در افراد مبتلا افزایش می‌دهند.
لبنیات
مصرف لبنیات به دلیل داشتن سوماتیدین یا فاکتور رشد انسولین یک (IGF-1)، در تنبلی تخمدان ممنوع است. سوماتیدین موجود در محصولات لبنی دقیقا شبیه به ساختار فاکتور رشد انسولین یک انسانی است و خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد.
بیشتر بدانید: قرص متفورمین؛ معجزه‌ای برای درمان تنبلی تخمدان
کربوهیدرات‌های تصفیه‌نشده
کربوهیدرات‌های تصفیه‌نشده میزان التهاب و استرس اکسیداتیو را در بدن افزایش می‌دهند و به همین دلیل مصرف آن‌ها در سندروم تخمدان پلی‌کیستیک ممنوع است. این مواد عبارت‌اند از:
- انواع کیک و کلوچه
- شیرینی و شکلات
- برنج سفید
- شکر سفید
- پاستا
- ماکارونی
- نودل
- نوشابه و آبمیوه غیرطبیعی
گلوتن
گلوتن نوعی پروتئین است که در ترکیبات و مشتقات گندم، جو و چاودار یافت می‌شود. ابتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک اگر چه که باعث عدم تحمل گلوتن و بیماری سلیاک نمی‌شود، اما ریسک التهاب سلولی و بروز دیابت را افزایش می‌دهد. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند مبتلایان به تنبلی تخمدان مصرف گلوتن را کاهش دهند.
چربی‌های ناسالم
چربی‌های ناسالم با افزایش میزان استروژن، تعادل هورمونی را بر هم زده و باعث تشدید علائم سندروم تخمدان پلی‌کیستیک می‌شوند. همچنین این چربی‌ها منجر به افزایش وزن و چاقی می‌شوند. چربی‌های ناسالم در محصولات مختلفی چون فست‌فودها، خامه، پنیر، روغن گاوی، گوشت گوسفندی و… یافت می‌شوند.
مشتقات سویا
مبتلایان به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک، میزان استروژن بیشتری نسبت به سایرین دارند. به این ترتیب مصرف محصولاتی که سطح این هورمون را افزایش می‌دهند برای آن‌ها ممنوع بوده و باعث تشدید علائم بیماری‌شان می‌شود. پرهیز از مصرف مشتقات سویا اعم از آرد سویا، توفو، آجیل سویا و تنقلات سویا در تنبلی تخمدان توصیه می‌شود.
بیشتر بدانید: داروی ویتاگنوس؛ یک فرآورده گیاهی برای درمان بیماری‌های زنانه
بهترین صبحانه برای تنبلی تخمدان چیست؟
صبحانه مهم‌ترین وعده غذایی در طول روز است و نباید تاثیر آن را دست‌کم گرفت. مصرف صبحانه در افراد مبتلا به تخمدان پلی‌کیستیک به دلایل زیر الزامی است:
- تعادل میزان قند خون و هورمون انسولین
- بهبود خلق و خو
- بهبود عملکرد مغز
- کاهش سطح استرس
بهترین صبحانه برای تنبلی تخمدان صبحانه‌ای است که به طور متعادل حاوی عناصر کلیدی زیر باشد:
- کربوهیدرات‌ها: کربوهیدرات‌های پیچیده مانند نان سبوس‌دار یا برنج قهوه‌ای، انرژی مورد نیاز برای کل روز را تامین کرده و به کنترل قند خون کمک می‌کنند.
- پروتئین: پروتئین به عنوان عنصر سازنده و کلیدی در بدن شناخته می‌شود و بدون افزایش قند خون باعث احساس سیری در فرد می‌شود.
- چربی‌های سالم: چربی‌های سالم مانند روغن زیتون با کندکردن هضم، باعث می‌شوند تا برای مدت بیشتری احساس سیری کنید.
ایجاد تعادل بین این عناصر در صبحانه، سطح قند خون را در افراد مبتلا به سندروم پلی‌کیستیک تنظیم می‌کند. برای نتیجه‌گیری بهتر توصیه می‌کنیم با متخصصان تغذیه درمانکده برای دریافت رژیم غذایی مشورت کنید.
اصلاح سبک زندگی برای تنبلی تخمدان
تغییرات اصلاح سبک زندگی تاثیر مثبتی روی کنترل علائم سندروم تخمدان پلی‌کیستیک دارند. علاوه بر اصلاح رژیم غذایی توصیه‌های زیر در کنترل علائم تنبلی تخمدان نیز موثر هستند:
- هر روز تحرک داشته باشید و ورزش کنید.
- شیرینی و شکلات کمتری مصرف کنید.
- مشروبات الکلی و سیگار را ترک کنید.
- برای بهبود خلق و خو مدیتیشن و یوگا انجام دهید.
- مواد غذایی سالم را جایگزین مواد غذایی ناسالم کنید.
- به جای خوراکی‌هایی مثل کلوچه و پفک که ارزش غذایی کمی دارند، خوراکی‌های سالمی چون انواع آجیل‌ها را بخرید.
- بهتر است در هنگام خستگی، استرس و خواب‌آلودگی غذا نخورید، زیرا در این مواقع به طور کاذب احساس گرسنگی دارید.
- میوه و سبزیجات تازه مصرف کنید.
بیشتر بدانید: قرص دوفاستون چیست؟
سخن پایانی
مواد غذایی‌ای که در طول روز می‌خورید، تاثیر مهمی روی بیماری‌ها و علائم آن‌ها دارند. برای کاهش ابتلا به بیماری‌ها و کنترل علائم آن‌ها پیروی از یک رژیم غذایی مناسب کمک‌کننده است. در این مقاله از مجله پزشکی درمانکده در مورد بایدها و نبایدهای رژیم تنبلی تخمدان توضیح دادیم.
توجه کنید که اولین قدم در درمان تنبلی تخمدان، گرفتن مشاوره از دکتر غدد آنلاین است. در قدم بعدی باید تحت‌نظر متخصص تغذیه، از رژیم غذایی مناسب کنترل علائم سندروم پلی‌کیستیک پیروی کنید. اگر نیاز به مشاوره پزشکی دارید، می‌توانید همین الان از طریق درمانکده از بهترین متخصصان نوبت بگیرید.
سوالات متداول
بله. تغذیه نقش مهمی در کاهش علائم سندروم تخمدان پلی‌کیستیک دارد.
رژيم کتوژنیک می‌تواند چاقی و به دنبال آن علائم تنبلی تخمدان را از بین ببرد، اما باید حتما زیر نظر پزشک باشد.
رژیم غذایی مخصوص تخمدان پلی‌کیستیک را باید از متخصصان تغذیه دریافت کنید.
منابع: healthline | hopkinsmedicine | nourishingconception
