نارسایی تخمدانی اولیه، که به آن نارسایی زودرس تخمدان نیز گفته می‌شود، هنگامی رخ می‌دهد که عملکرد تخمدان‌ها قبل از 40 سالگی متوقف شود. این وضعیت اغلب منجر به ناباروری می‌شود. با درمانکده همراه باشید.
نارسایی تخمدانی اولیه یا زودرس
نارسایی تخمدانی اولیه گاهی با یائسگی زودرس اشتباه می‌شود، در حالی که باهم تفاوت دارند. زنانی که نارسایی تخمدانی اولیه دارند ممکن است سال‌ها قاعدگی نامنظم داشته باشند و حتی ممکن است باردار شوند. اما زنانی که یائسگی زودرس دارند، پریود نمی‌شوند و ناباروری دارند.
بازگرداندن سطح استروژن به میزان طبیعی در خانم‌هایی که دچار نارسایی تخمدانی اولیه هستند، به جلوگیری از برخی از عوارض ناشی از سطوح پایین استروژن مانند استئوپروز کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: علائم کیست سینه چیست
علائم نارسایی تخمدانی اولیه
علائم و نشانه‌های نارسایی تخمدانی اولیه شبیه به یائسگی یا کمبود استروژن است. شامل:
1. قطع قاعدگی یا نامنظم شدن آن که ممکن است سال‌ها طول بکشد و یا بعد از بارداری یا قطع قرص‌های کنترل تولد ایجاد شود
2. مشکل در بارداری
3. گرگرفتگی
4. تعریق شبانه
5. خشکی واژن
6. خشکی چشم
7. تحریک‌پذیری یا مشکل در تمرکز
8. کاهش میل جنسی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
اگر مدت سه ماه یا بیشتر پریود نشده اید، برای تعیین علت، به بهترین فوق متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. قطع قاعدگی می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد؛ از جمله بارداری، استرس، تغییر رژیم غذایی و یا عادت‌های ورزشی. اما بهتر است هر زمان که چرخه قاعدگی شما تغییر کند وضعیت خود را مورد ارزیابی قرار دهید.
حتی اگر برایتان مهم نیست که پریود نمی‌شوید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا بفهمید چه عواملی باعث ایجاد تغییر می‌شود. پایین بودن سطح استروژن می‌تواند منجر به تخریب استخوان و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی شود.
علل نارسایی تخمدانی اولیه
نارسایی تخمدانی اولیه ممکن است ناشی از این موارد باشد:
• نقص کروموزومی. برخی از اختلالات ژنتیکی با نارسایی تخمدانی اولیه همراه است. اینها شامل سندرم موزائیک ترنر است (که در آن یک زن فقط یک کروموزوم X نرمال و یک کروموزوم X تغییر یافته دارد) و سندرم X شکننده (که در آن کروموزوم X شکننده است).
• سموم. شیمی درمانی و پرتودرمانی علل شایع نارسایی تخمدان ناشی از سموم هستند. این روش‌های درمانی می‌توانند به مواد ژنتیکی سلول‌ها آسیب بزنند. سایر سموم مانند دود سیگار، مواد شیمیایی، سموم دفع آفات و ویروس‌ها ممکن است روند نارسایی تخمدان را تسریع کنند.
• پاسخ سیستم ایمنی به بافت تخمدان (بیماری خود ایمنی). در این شکل نادر، سیستم ایمنی بدن پادتن‌هایی را علیه بافت تخمدان تولید می‌کند، به فولیکول‌های حاوی تخمک و تخمک‌ها آسیب می‌رساند. آنچه باعث ایجاد پاسخ ایمنی می‌شود نامشخص است، اما قرار گرفتن در معرض ویروس یکی از احتمالات است.
• عوامل ناشناخته. علت نارسایی تخمدانی اولیه اغلب ناشناخته است (ایدیوپاتیک). پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای یافتن علت توصیه کند، اما در بسیاری از موارد علت آن مشخص نیست.
بیشتر بخوانید:علائم پارگی کیست تخمدان
عوامل خطر نارسایی تخمدانی زودرس
عواملی که خطر ابتلا به نارسایی تخمدانی اولیه را افزایش می‌دهد، عبارتند از:
• سن. خطر بین 35 تا 40 سال افزایش می‌یابد. اگرچه قبل از 30 سالگی نادر است، اما نارسایی تخمدانی اولیه در زنان جوان و حتی در نوجوانان ممکن است.
• سابقه خانوادگی. داشتن سابقه خانوادگی نارسایی تخمدانی اولیه، خطر ابتلا به این اختلال را افزایش می‌دهد.
• جراحی تخمدان. جراحی‌های مربوط به تخمدان ها خطر ابتلا به نارسایی تخمدانی اولیه را افزایش می‌دهد.
عوارض نارسایی تخمدان
عوارض نارسایی تخمدانی اولیه شامل موارد زیر است:
• ناباروری. ناتوانی در بارداری می‌تواند عارضه نارسایی تخمدانی اولیه باشد. در موارد نادر، بارداری تا زمان تخلیه تخمک ها امکان پذیر است.
• پوکی استخوان. هورمون استروژن به حفظ استخوان‌ها کمک می‌کند. خانم‌هایی که میزان استروژن کمی دارند، خطر ابتلا به استخوان‌های ضعیف و شکننده (پوکی استخوان) را دارند که احتمالاً شکستگی آنها نسبت به استخوان‌های سالم بیشتر است.
• افسردگی یا اضطراب. خطر ناباروری و سایر عوارض ناشی از سطح پایین استروژن باعث می‌شود برخی از خانم‌ها دچار افسردگی یا اضطراب شوند.
• بیماری قلبی. از بین رفتن زودرس استروژن ممکن است خطر را افزایش دهد.
تشخیص نارسایی تخمدان
بیشتر خانم ها علائم کمی از نارسایی تخمدانی اولیه را دارند، اما پزشک ممکن است در صورت وجود قاعدگی نامنظم به این بیماری مشکوک باشد. تشخیص معمولاً شامل معاینه بدنی، از جمله معاینه لگن است. پزشک در مورد چرخه قاعدگی، قرار گرفتن در معرض سموم مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی و سابقه جراحی تخمدان سؤال می‌کند.
پزشک احتمالا یک یا چند آزمایش برای بررسی موارد زیر توصیه می‌کند:
• بارداری. اگر در سن باروری هستید و دچار قطع قاعدگی شده اید، آزمایش بارداری برای بررسی بارداری غیر منتظره.
• سطح هورمون. پزشک ممکن است سطح تعدادی از هورمون‌های خون را بررسی کند، از جمله هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH)، نوعی استروژن به نام استرادیول و هورمون تحریک کننده تولید شیر مادر (پرولاکتین).
• برخی از ژن‌ها یا نقایص ژنتیکی. یک آزمایش کاریوتیپ برای بررسی ناهنجاری در کروموزوم‌ها. پزشک بررسی می‌کند که آیا فرد ژن مرتبط با سندرم X شکننده به نام FMR1 دارد.
درمان نارسایی تخمدان
درمان نارسایی تخمدانی اولیه معمولاً بر مشکلاتی که ناشی از کمبود استروژن است، متمرکز می شود. توصیه‌های احتمالی پزشک شامل:
• استروژن درمانی. استروژن درمانی می‌تواند به جلوگیری از پوکی استخوان و همچنین تسکین گرگرفتگی و سایر علائم کمبود استروژن کمک کند. پزشک به طور معمول استروژن را با هورمون پروژسترون تجویز می‌کند، به خصوص اگر هنوز رحم دارید. اضافه کردن پروژسترون از پوشش رحم (آندومتر) در برابر تغییرات پیش سرطانی که ممکن است با مصرف استروژن به تنهایی ایجاد شود، محافظت می‌کند.
ترکیبی از هورمون‌ها ممکن است باعث شود که قاعدگی عقب بیفتد، اما عملکرد تخمدان را بازیابی نمی‌کند. بسته به سلامتی و ترجیح شما، ممکن است تا سن 50 یا 51 سالگی (میانگین سن یائسگی طبیعی) تحت هورمون درمانی قرار بگیرید.
در زنان مسن، درمان طولانی مدت استروژن به همراه پروژسترون با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی (کاردیوواسکولار) و سرطان پستان مرتبط است. اما در زنان جوان با نارسایی تخمدانی اولیه، فواید هورمون درمانی از خطرات بالقوه آن بالاتر است.
• مکمل های کلسیم و ویتامین D. هر دو ماده مغذی برای جلوگیری از پوکی استخوان مهم هستند و ممکن است آنها در رژیم غذایی یا از نور خورشید (ویتامین D) به اندازه کافی دریافت نکنید. پزشک احتمالا قبل از شروع مکمل‌ها، آزمایش تراکم استخوان را برای داشتن یک اندازه‌گیری پایه پیشنهاد می‌کند.
برای زنان در سنین 19 تا 50 سالگی، متخصصان به طور کلی 1000 میلی گرم (میلی گرم) کلسیم در روز را از طریق مواد غذایی یا مکمل‌ها توصیه می‌کنند و این میزان در زنان 51 سال و بالاتر به 1200 میلی گرم در روز افزایش می‌یابد.
دوز مطلوب روزانه ویتامین D هنوز مشخص نیست. نقطه شروع خوب برای بزرگسالان 600 تا 800 واحد بین المللی (IU) در روز، از طریق مواد غذایی یا مکمل‌ها است. اگر سطح ویتامین D خون شما پایین باشد، پزشک ممکن است دوزهای بیشتری را پیشنهاد کند.
پرداختن به ناباروری
هیچ درمانی برای ناباروری وجود ندارد. جایگزین احتمالی برای درمان ناباروری، این است که برخی از زنان و شرکای آنها بارداری را از طریق لقاح آزمایشگاهی با استفاده از تخمک‌های اهدایی دنبال می‌کنند. این روش شامل برداشتن تخمک‌ها از یک اهدا کننده و بارور کردن آنها با اسپرم همسرتان در آزمایشگاه است. تخم بارور شده (جنین) سپس در رحم شما قرار می‌گیرد.
سخن آخر
درباره این مشکل رایج زنانه، یعنی نارسایی تخمدان زودرس خواندید و تاثیر آن بر ناباروری را نیز اکنون می‌دانید. در همین راستا برای درمان و یا کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید از پزشکان متخصص زنان حاضر در درمانکده به صورت آنلاین نوبت بگیرید و یا مشاوره داشته باشید.
منبع: Mayoclinic
[sibwp_form id=1]
