درد واژن مشکل نسبتا شایعی است که بسیاری از زنان در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این مشکل در بیشتر موارد به دلیل عفونت رخ می‌دهد، اما می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد. با ما تا انتهای این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه باشید تا با شایع‌ترین دلایل درد واژینال و راه‌های درمان آن آشنا شوید.
فهرست محتوا
علائم درد واژن
علائمی که ممکن است علاوه بر درد تجربه کنید، بسته به علت زمینه‌ای مشکل شما متفاوت خواهد بود. با این حال، این علائم معمولا شامل موارد زیر هستند:
- سوزش
- خارش
- گزگز
- درد هنگام رابطه جنسی
در صورتی که درد ناشی از عفونت قارچی یا باکتریایی باشد، ممکن است متوجه خروج ترشحات غیر عادی از واژن شوید. این ترشحات از نظر ظاهر یا بو با ترشحات عادی متفاوت هستند.
علت درد لبه‌های واژن
درد ممکن است محدود به ناحیه واژن باشد یا از ناحیه لگن و دهانه رحم به این قسمت از بدن منتشر شود. شایع‌ترین دلایل این مشکل عبارت‌اند از:
۱. عفونت قارچی
عفونت قارچی واژن یکی از شایع‌ترین علل درد است و تقریبا ۷۵ درصد زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری با خارش، سوزش و گاهی‌اوقات خروج ترشحات پنیر مانند از واژن همراه است. عفونت قارچی معمولا از طریق رابطه جنسی منتقل نمی‌شود و به همین دلیل اکثر متخصصان درمان شریک جنسی فرد را ضروری نمی‌دانند.
۲. واژینوز باکتریایی
واژینوز باکتریایی (BV) هم یک عفونت شایع است که به‌ویژه در افراد فعال از نظر جنسی رخ می‌دهد. اگرچه BV همیشه علائم ایجاد نمی‌کند، اما بعضی از افراد ممکن است استشمام بوی ماهی به‌خصوص پس از رابطه جنسی و خروج ترشحات رقیق مایل به خاکستری را گزارش کنند.
۳. عفونت‌های مقاربتی
عفونت‌های منتقله از راه جنسی (STI) از جمله کلامیدیا و سوزاک هم می‌توانند باعث درد واژن و خروج ترشحات غیر عادی شوند. اگر فکر می‌کنید به این دسته از بیماری‌ها مبتلا هستید، در اسرع وقت برای بررسی وضعیت خود با دکتر زنان انلاین مشورت کنید.
۴. واژینیت
در پاسخ به این سوال که درد و خارش لبه های بیرونی واژن نشانه چیست، می‌توان به واژینیت اشاره کرد. پزشکان به التهابی که همراه با عفونت واژن ایجاد می‌شود، واژینیت می‌گویند. خارش، تغییر ترشحات واژن و درد از علائم رایج این التهاب هستند.
علاوه بر عفونت واژن، عوامل دیگری هم وجود دارند که می‌توانند باعث تغییر فلور میکروبی (باکتری‌های سالم) واژن شده و به واژینیت منجر شوند، از جمله:
- تغییرات هورمونی در دوران بارداری، شیردهی یا یائسگی
- استفاده از اسپرم‌کش‌ها
- استفاده از دوش واژینال
- رابطه جنسی واژینال
- آسیب فیزیکی
آسیب فیزیکی واژن می‌تواند باعث درد شود. بعضی از این آسیب‌ها از جمله آسیب‌هایی که در زمان حذف موهای ناحیه تناسلی رخ می‌دهند، نسبتا جزئی هستند. اما بعضی دیگر مثل آسیب‌های ناشی از زایمان ممکن است جدی‌تر باشند.
بر اساس تحقیقات، در اکثر افرادی که برای اولین بار فرزندشان را به روش طبیعی به دنیا می‌آورند، زایمان باعث پارگی پرینه (ناحیه بین واژن و مقعد) می‌شود. البته ممکن است کلیتوریس یا لابیا هم در حین زایمان پاره شود. دکتر زنان پارگی‌های شدید را بخیه می‌زند. این بخیه‌ها معمولا به طور طبیعی جذب می‌شوند و نیازی به برداشتن ندارند.
۵. آسیب یا اختلال عملکرد عضلات کف لگن
آسیب‌دیدگی عضلات کف لگن می‌تواند باعث درد واژن، شکم و پشت شود و حتی بر عضلات سایر نواحی بدن هم تاثیر بگذارد. عواملی که احتمال بروز مشکلات کف لگن را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
- بالا رفتن سن
- بارداری
- آسیب‌های ناشی از زایمان
بعضی از افراد مبتلا به مشکلات عضلات کف لگن ممکن است گاهی‌اوقات به‌ویژه هنگام پریدن یا عطسه کردن دچار بی‌اختیاری ادراری شوند. در این افراد، احتمال بروز بی‌اختیاری مدفوع یا درد هنگام اجابت مزاج هم وجود دارد.
۶. کیست بارتولن
غدد بارتولن در دو سمت بخش ابتدایی واژن قرار دارند و به ترشح مایع روان‌کننده کمک می‌کنند. مسدود شدن یکی از این غدد می‌تواند به ایجاد یک کیست منجر شود که به شکل برآمدگی سفت یا شبیه به جوش به نظر می‌رسد. این کیست با دردی همراه است که معمولا در یک سمت واژن احساس می‌شود.
کیست بارتولن ممکن است در طول چند روز بزرگ‌تر شود و سپس دچار پارگی شده یا از بین برود. گاهی‌اوقات این کیست عفونی می‌شود و درد شدیدی به همراه دارد.
۷. پرولاپس واژینال
پرولاپس یا افتادگی زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از اندام‌های ناحیه لگن از جمله رحم از موقعیت طبیعی خود خارج شده و به سمت پایین بیاید. در این شرایط، عضو مورد نظر ممکن است وارد واژن شده یا از آن خارج شود. این وضعیت به دلیل آسیب عضلات و بافت‌هایی رخ می‌دهد که از اندام‌های لگن حمایت می‌کنند. از علل احتمالی این آسیب‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بارداری
- زایمان به‌ویژه زایمان طبیعی
- افزایش سن
- چاقی
۸. آندومتریوز
آندومتریوز باعث درد مزمنی می‌شود که فرد ممکن است آن را در ناحیه شکم یا واژن احساس کند. این بیماری به دلیل رشد غیر طبیعی بافت پوششی رحم در خارج از این اندام رخ می‌دهد. افراد مبتلا به آندومتریوز ممکن است درد را در حین فعالیت جنسی، اجابت مزاج یا دفع ادرار تجربه کنند. این بیماری همچنین می‌تواند به خونریزی شدید قاعدگی منجر شود. با این حال، بعضی از افراد هیچ علامتی ندارند.
علت درد واژن دختر
دختران جوان هم ممکن است در ناحیه واژن با درد، سوزش و خارش مواجه شوند. این مشکل معمولا به دلیل آسیب‌های فیزیکی، آندومتریوز و کرامپ‌های قاعدگی رخ می‌دهد. با این حال، در بعضی موارد ممکن است پزشک نتواند علت دقیق آن را تعیین کند. در این حالت، به درد مزمن واژن با علت نامشخص «وولوودینیا» (Vulvodynia) گفته می‌شود.
دخترانی که از درد، سوزش، خارش یا شل شدن ناحیه تناسلی شکایت دارند باید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنند. پزشک می‌تواند علت شل شدن واژن در دختران و سایر مشکلات این ناحیه را تشخیص داده و درمان کند.
علت درد واژن قبل از پریودی
درد واژینال یکی از علائم شایع قاعدگی است. اگرچه این مشکل اغلب در ناحیه شکم احساس می‌شود، اما احتمال بروز آن در ناحیه تناسلی هم وجود دارد. درد قاعدگی زمانی رخ می‌دهد که رحم برای ریزش پوشش داخلی خود منقبض می‌شود. با این حال، ذکر این نکته ضروری است که درد شدید طبیعی نیست و باید مورد بررسی قرار بگیرد. گاهی‌اوقات پزشک ممکن است قرص‌های ضد بارداری را برای پیشگیری از درد و سایر ناراحتی‌های ناشی از قاعدگی تجویز کند.
درد واژن در بارداری
همان‌طور که جنین در رحم رشد می‌کند و بزرگ‌تر می‌شود، فشار بیشتری بر عضلات کف لگن وارد می‌کند؛ یعنی عضلاتی که وظیفه حمایت از رحم و واژن را بر عهده دارند. علاوه بر این، به دلیل فشاری که توسط جنین ایجاد می‌شود، ممکن است خون‌رسانی به ناحیه لگن کاهش یابد که این اتفاق هم به‌نوبه‌خود می‌تواند تورم و درد را تشدید کند.
سایر عواملی که در دوران بارداری باعث درد واژینال می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
- واریس واژن
- رابطه جنسی
- واژینیسموس (انقباض عضلات واژن)
- بروز بثورات پوستی در ناحیه تناسلی
- عفونت ادراری
- بیماری‌های مقاربتی
- کیست بارتولن
- خشکی واژن
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به درد واژن هستند؟
زنان در هر سنی ممکن است با این مشکل مواجه شوند. با این حال، در بعضی موارد، سابقه پزشکی خطر ابتلا به درد واژینال را افزایش می‌دهد. برای مثال، تغییرات هورمونی ناشی از بارداری یا هیسترکتومی (برداشتن رحم) و سابقه درمان سرطان سینه می‌تواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد.
بالا رفتن سن هم یک عامل خطر مهم برای مشکلات ناحیه تناسلی محسوب می‌شود. چرا که در دوران یائسگی سطح هورمون‌ها تغییر می‌کند و دیواره واژن نازک‌تر می‌شود. این تغییرات بر لغزندگی واژن تاثیر می‌گذارند و به درد منجر می‌شوند.
بعضی از داروها هم ممکن است احتمال درد را افزایش دهند. به عنوان مثال، استاتین‌ها که برای کاهش کلسترول خون تجویز می‌شوند، در خشکی واژن و تشدید درد نقش دارند. اگر فکر می‌کنید مصرف دارو علت خشکی واژن است، آن را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید.
درد واژن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر درد واژینال مداوم است، باید به دکتر زنان مراجعه کنید. پزشک می‌تواند علت درد شما را به کمک روش‌های زیر تشخیص دهد:
- گرفتن شرح حال: پزشک از شما سوالاتی درباره وضعیت سلامتی، علائم، بیماری‌های تشخیص داده‌شده و جراحی‌هایی که انجام داده‌اید، می‌پرسد. همچنین از شما می‌خواهد در مورد فعالیت جنسی خود صحبت کنید و فهرست تمام داروها و مکمل‌های مصرفی‌تان را در اختیار او قرار دهید.
- معاینه بدنی: پزشک در طول معاینه بدنی به دنبال علائم قرمزی، تورم، آسیب یا زخم در ناحیه تناسلی می‌گردد. همچنین ممکن است با استفاده از یک اپلیکاتور پنبه‌ای به ناحیه تناسلی شما فشار وارد کند تا شدت درد را مورد ارزیابی قرار دهد.
- آزمایش ترشحات واژن: در این روش، پزشک از ترشحات واژن نمونه‌برداری می‌کند. اگر در ترشحات شما مقدار زیادی باکتری یا قارچ مشاهده شود، این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده عفونتی باشد که باعث درد شده است.
در صورت شدید بودن درد یا مشکوک شدن پزشک به یک بیماری جدی مانند سرطان، ممکن است آزمایشات بیشتری از جمله نمونه‌برداری از رحم توصیه شود. همچنین اگر پزشک معتقد باشد که درد منشاء روانی دارد، شما را به متخصص سلامت روان ارجاع می‌دهد.
درمان درد واژن
درمان این مشکل به علت زمینه‌ای بروز آن بستگی دارد. برای مثال، عفونت مخمری واژن با داروهای ضد قارچ و واژینوز باکتریایی با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. در بعضی موارد هم ممکن است به بی‌حس‌کننده‌های موضعی یا جراحی نیاز باشد.
درمان خانگی درد واژن
درمان خانگی درد واژن اغلب شامل استفاده از محصولات طبیعی یا بدون نسخه است. به عنوان مثال، استفاده از پدهای فندق افسونگر روی ناحیه واژن می‌تواند به کاهش تحریک کمک کند. در این روش، شما می‌توانید پدهای آماده را از داروخانه بخرید یا پدهای پنبه‌ای خود را به محلول فندق افسونگر آغشته کنید.
سایر راه‌کارهای خانگی عبارت‌اند از:
- استفاده از لوبریکانت (ژل روان‌کننده): لوبریکانت از بروز درد در حین رابطه جنسی پیشگیری کرده و به تسکین آن کمک می‌کند.
- مصرف آنتی‌هیستامین‌های بدون نسخه: این دسته از داروها می‌توانند خارش واژن را کاهش دهند.
- استفاده از مکمل سیترات کلسیم: اگر درد واژینال ناشی از عفونت مجاری ادراری باشد، مصرف مکمل سیترات کلسیم ممکن است به تسکین آن کمک کند.
به یاد داشته باشید که درمان عفونت واژن در خانه امکان‌پذیر نیست. چرا که برای رفع عفونت باید تحت نظر پزشک از داروهای ضد قارچ یا آنتی‌بیوتیک استفاده کنید.
قرص مسکن برای درد واژن
اگر کرامپ ناشی از قاعدگی در بروز درد نقش داشته باشد، با داروهای مسکن بدون نسخه مثل استامینوفن و ایبوپروفن بهبود می‌یابد. اما در صورتی که درد شدید باشد، باید برای دریافت مسکن‌های قوی‌تر به متخصص زنان مراجعه کنید. گاهی‌اوقات ممکن است پزشک داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای را برای کاهش درد مزمن توصیه کند.
پماد برای درمان درد واژن
محصولات موضعی مانند ژل لیدوکائین می‌توانند باعث بی‌حس شدن ناحیه واژن شوند و به کاهش درد و ناراحتی هنگام رابطه جنسی کمک کنند. کرم‌های استروئیدی موضعی هم ممکن است برای کاهش تحریک، تورم و سوزش مفید باشند.
پیشگیری از درد واژن
راه‌کارهایی که برای پیشگیری از انواع درد توصیه می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی (برای پیشگیری از عفونت مقاربتی)
- آزمایش منظم برای تشخیص به موقع عفونت‌های مقاربتی
- تعویض سریع لباس‌ها پس از خیس شدن یا عرق کردن (چون رطوبت محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌کند)
- پوشیدن لباس زیر نخی
- استفاده نکردن از دوش واژینال، اسپری‌های زنانه یا پودر تالک در ناحیه واژن
- استفاده نکردن از صابون، دستمال توالت و سایر محصولات بهداشتی معطر در ناحیه تناسلی
کلام پایانی
درد واژن ممکن است موقتی یا مزمن بوده و از خفیف تا شدید متغیر باشد. اگر با درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه موفق به کنترل درد نشدید، در اسرع وقت به متخصص زنان مراجعه کنید. برای مشورت با بهترین پزشکان می‌توانید از خدمات سایت درمانکده استفاده کنید. در درمانکده علاوه بر سیستم نوبت‌دهی حضوری، امکان اخذ نوبت جهت مشاوره آنلاین پزشکی فراهم شده است.
سوالات متداول
این مشکل می‌تواند به دلیل ابتلا به عفونت یا بیماری‌های مفصلی و استخوانی رخ دهد. برای مشخص شدن علت آن باید به پزشک مراجعه کنید.
بله. درد مداوم یا شدید ممکن است نشانه یک مشکل جدی مانند آندومتریوز، عفونت مقاربتی یا پرولاپس اندام‌های ناحیه لگن باشد.
درمان این مشکل به علت بروز درد بستگی دارد و اغلب شامل داروهای ضد قارچ، آنتی‌بیوتیک‌ها، ژل‌های لوبریکانت، محصولات موضعی بی‌حس‌کننده یا جراحی است.
منابع: healthline | tuasaude
