ویتامین چیست و چه کارکردی دارد

ویتامین چیست و چه انواعی دارد؟

در انتظار بازبینی توسط تیم پزشکی درمانکده


ویتامین نوعی ترکیب طبیعی است که برای بقای حیات به میزان اندکی از آن نیاز داریم. اکثر ویتامین­‌ها باید از طریق غذا به بدن برسد. زیرا یا بدن انسان به اندازه­ کافی ویتامین تولید نمی­‌کند یا اصلا تولید نمی­‌کند.

نیاز هر جاندار به ویتامین متفاوت است. مثلا، انسان­‌ها باید ویتامین ث، یا اسید اسکوربیک، مصرف کنند ولی سگ­‌ها خیر. سگ­‌ها می­‌توانند به‌­اندازه­ نیاز خود ویتامین ث تولید کنند ولی انسان‌­ها نمی‌­توانند.

بیشتر ویتامین دی مورد نیاز برای بدن انسان از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید تامین می‌­شود زیرا در غذا به اندازه­ کافی وجود ندارد. با این حال، بدن انسان می‌­تواند در اثر قرار گرفتن در معرض آفتاب آن را تولید کند.

ویتامین­‌های مختلف وظایف گوناگونی برعهده دارند و مقدار مورد نیاز هر یک متفاوت است. در این مقاله به این پرسش‌­ها پاسخ می­‌دهیم که ویتامین چیست، چه کارکردی دارد و کدام غذاها حاوی چه نوع ویتامینی هستند.

حقایق کوتاه درمورد ویتامین

در ادامه به چند نکته­ کلیدی درمورد ویتامین اشاره می­‌کنیم. جزئیات بیشتر و اطلاعات تکمیلی در متن مقاله­ آمده است.

  • تا به امروز 13 نوع ویتامین شناخته شده است.
  • ویتامین­‌ها یا محلول در آب یا محلول در چربی هستند.
  • ذخیره­ ویتامین­‌های محلول در چربی نسبت به ویتامین‌­های محلول در آب برای بدن آسان­‌تر است.
  • ویتامین‌­ها همیشه حاوی کربن هستند.
  • غذا بهترین منبع ویتامین است؛ اما ممکن است پزشک به بعضی از افراد مصرف مکمل را پیشنهاد دهد.
مکمل ویتامین

ویتامین چیست؟

ویتامین جزو مواد ارگانیک است که به مقدار اندک در غذاهای طبیعی یافت می­‌شود. ویتامین برای متابولیزم عادی ضروری است. اگر هر یک از انواع ویتامین به اندازه­ کافی به بدن نرسد، دچار بیماری خواهیم شد.

ویتامین از دو ویژگی زیر برخوردار است:

  • دارای ترکیب ارگانیک است.
  • دارای ماده‌ای­ مغذی و ضروری است که بدن نمی­‌تواند به مقدار کافی آن را تولید کند و باید از طریق غذا این کار را انجام دهد.

درحال حاضر 13 نوع ویتامین شناخته شده است.

ویتامین ­های محلول در آب و ویتامین ­های محلول در چربی

ویتامین­ ها یا محلول در چربی هستند یا محلول در آب.

ویتامین­‌های محلول در چربی

ویتامین‌های محلول در چربی در بافت چربی یا کبد بدن ذخیره می‌­شود. ویتامین آ، دی، ای و کا محلول در چربی هستند. ذخیره‌سازی این ویتامین نسبت به ویتامین محلول در آب راحت‌­تر است و تا چند روز (گاهی حتی چند ماه) در بدن ذخیره می­‌شود.

ویتامین­‌های محلول در چربی به کمک چربی یا لیپید از طریق دستگاه گوارش جذب می­‌شود.

ویتامین­‌های محلول در آب

ویتامین­‌های محلول در آب به مدت طولانی در بدن باقی نمی­‌مانند. بدن نمی‌­تواند این نوع از ویتامین را ذخیره کند و خیلی زود از طریق ادرار دفع می‌­شوند. به­‌همین دلیل، لازم است ویتامین­‌های محلول در آب بیشتر از ویتامین­‌های محلول در چربی جایگزین شوند.

ویتامین ث و تمامی انواع ویتامین ب محلول در آب هستند.

انواع ویتامین‌ها

در ادامه به انواع ویتامین­‌ها اشاره می­‌کنیم.

ویتامین آ

نام شیمیایی: رتینول، رتینال و چهار کاروتنوئید شامل بتا کاروتن.

  • محلول در چربی
  • کمبود آن منجر به شب­کوری و کراتومالاسی (نوعی اختلال چشم که خشکی قرنیه را به دنبال دارد) می­‌شود.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین آ می­‌توان به جگر، روغن جگر ماهی کاد، هویج، بروکلی، سیب‌­زمینی شیرین، کره، کلم‌­پیچ، اسفناج، کدو تنبل، کلم سبز، بعضی پنیرها، تخم مرغ، زردآلو، طالبی و شیر اشاره کرد.
هویج منبع ویتامین آ است.

ویتامین ب

نام شیمیایی: تیامین

  • محلول در آب
  • کمبود این ویتامینمنجر به بیماری بری‌­بری و سندرم ورنیکه کورساکف می­‌شود.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب می‌­توان به مخمر، گوشت خوک، غلات صبحانه، تخم آفتاب­گردان، برنج قهوه‌ای، گندم غنی­‌شده، مارچوبه، کلم‌­پیچ، گل­‌کلم، سیب­‌زمینی، پرتقال، جگر و تخم مرغ اشاره کرد.

ویتامین ب – 2

نام شیمیایی: ریبوفلاوین

  • محلول در آب
  • کمبود این ویتامین منجر به بروز آریبوفلاوینوسیس می‌­شود.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 2 می­‌توان به مارچوبه، موز، خرمالو، بامیه، چغندر، پنیر کوتاژ، شیر، ماست، گوشت، تخم مرغ، ماهی و لوبیا سبز اشاره کرد.

ویتامین ب – 3

نام شیمیایی: نیاسین، نیاسینامید

  • محلول در آب
  • کمبود این ویتامین منجر به بروز پلاگر با علائم اسهال، درماتیت و اختلال روانی می­‌شود.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب-3 می­‌توان به جگر، دل، کلیه، مرغ، گوشت گاو، ماهی (تن، سالمون)، شیر، تخم مرغ، آووکادو، خرما، گوجه فرنگی، سبزیجات برگدار، بروکلی، هویج، سیب­‌زمینی شیرین، مارچوبه، آجیل، غلات کامل، حبوبات، قارچ و مخمر آبجو اشاره کرد.

ویتامین ب – 5

نام شیمیایی: اسید پانتوتنیک

  • محلول در آب
  • کمبود این ویتامین منجر به بروز اختلال لامسه یا احساس سوزن­ سوزن شدن می­‌شود.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 5 می‌­توان به گوشت، غلات کامل (آسیاب کردن غلات باعث از بین رفتن ویتامین می‌­شود)، بروکلی، آووکادو، ژله رویال و خاویار اشاره کرد.
کلم بروکلی منبع ویتامین ب 5 است.

ویتامین ب – 6

نام شیمیایی: پیریدوکسین، پیریدوکسامین، پیریدوکسال

مشاهده بیشتر : لیست دکتر فوق متخصص ارتوپد

  • محلول در آب
  • کمبود این وبتامین منجر به بروز کم­‌خونی ، نوروپاتی محیطی یا آسیب­ به قسمت­‌هایی از سیستم عصبی به جز مغز و نخاع می‌­شود.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 6 می‌­توان به گوشت، موز، غلات کامل، سبزیجات و آجیل اشاره کرد. وقتی شیر خشک می‌­شود، نیمی از ویتامین ب-6 خود را از دست می‌­دهد. منجمد کردن و ریختن شیر در قوطی نیز باعث کاهش ویتامین می­‌شود.

ویتامین ب – 7

نام شیمیایی: بیوتین

  • محلول در آب
  • کمبود این ویتامین باعث درماتیت یا انتریت (ورم روده) می‌­شود.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 7 می­‌توان به زرده­ تخم مرغ، جگر و بعضی سبزیجات اشاره کرد.

ویتامین ب – 9

نام شیمیایی: فولیک اسید، فولینیک اسید

مشاهده بیشتر : لیست بهترین فوق متخصص زنان و زایمان

  • محلول در آب
  • کمبود این ویتامین در دوران بارداری با نارسایی مادرزادی در ارتباط است. به زنان توصیه می‌­شود یک سال قبل از باردار شدن از مکمل فولیک اسید استفاده کنند.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 9 می­‌توان به سبزیجات برگ‌دار، حبوبات، جگر، مخمر نان، بعضی غلات غنی­‌شده و تخمه آفتاب­گردان اشاره کرد. بعضی غذاهای مفید و آبجو حاوی مقدار متوسطی از ویتامین ب – 9 هستند.

ویتامین ب – 12

نام شیمیایی: سیانوکوبالامین، هیدروکسو کوبالامین، متیل­کوبالامین

  • محلول در آب
  • کمبود این ویتامین باعث کم­‌خونی مگالوبلاستیک می‌­شود. در این حالت، مغز استخوان به میزان و شکل غیرطبیعی گلبول قرمز تولید می­‌کند.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 12 می‌­توان به ماهی، صدف، گوشت، ماکیان، تخم مرغ، شیر و لبنیات، بعضی غلات صبحانه­ غنی‌­شده و مخمر مغذی غنی­‌شده اشاره کرد.

به افراد وگان توصیه می‌­شود از مکمل ویتامین ب – 12 استفاده کنند.

مواد غذایی حاوی ویتامین ب 12

ویتامین ث

نام شیمیایی: اسید اسکوربیک

  • محلول در آب
  • کمبود این ویتامین باعث کم­‌خونی مگالوبلاستیک می‌­شود.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ث می‌­توان به میوه و سبزیجات اشاره کرد. آلوی کاکادو و میوه کامو کامو در بین غذاها حاوی بیشترین مقدار از ویتامین ث هستند. میزان ویتامین ث در جگر نیز بالاست. طبخ غذا ویتامین ث را از بین می­‌برد.

ویتامین دی

نام شیمیایی: ارگوکلسی­فرول، کالی­کلسیفرول

  • محلول در چربی
  • کمبود این ویتامین باعث بیماری ریکتز و استئومالاسی یا نرمی استخوان می‌­شود.
  • از جمله منابع خوب ویتامین ث می­‌توان به قرار گرفتن در معرض اشعه­ فرابنفش نور خورشید یا سایر منابع جذب ویتامین دی در پوست اشاره کرد. ماهی چرب، تخم مرغ، جگر گاو و قارچ نیز حاوی ویتامین دی است.

ویتامین ای

نام شیمیایی: توکوفرول، توکوتیرونول

  • محلول در چربی
  • کمبود این ویتامین شایع نیست؛ اما باعث بروز کم­‌خونی همولی­تیکدر نوزادان می­‌شود. در این وضعیت گلبول­‌های قرمز بسیار سریع از بین می‌­روند.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ای می‌­توان به کیوی، بادام، آووکادو، تخم مرغ، شیر، آجیل، سبزیجات برگ‌دار و سبز، روغن سبزیجات که حرارت ندیده باشد، جوانه­ گندم و غلات کامل اشاره کرد.

ویتامین کا

نام شیمیایی: فیلوکینون، مناکینون

  • محلول در چربی
  • کمبود این ویتامین باعث اختلال خونریزی می­‌شود. فرد در این وضعیت مستعد خونریزی است.
  • از جمله غذاهای سرشار از ویتامین کا می‌­توان به سبزیجات برگ‌دار و سبز، آووکادو و کیوی اشاره کرد. جعفری حاوی مقادیر زیادی ویتامین کا است.

پیشنهاد می‌کنیم برای داشتن یک رژیم غذایی صحیح و حاوی تمامی ویتامین ها و املاح، با لیست بهترین پزشک تغذیه درمانکده مشورت کنید.

منبع: medicalnewstoday

Loading

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟

میانگین امتیاز 4 / 5. تعداد رای‌ها 48

هنوز امتیازی ثبت نشده

Editorial team
تیم تحریریه درمانکده

تیم تحریریه درمانکده متشکل از نویسندگان باتجربه حوزه سلامت و پزشکی است که به صورت تخصصی به تحریر مقالات با موضوعات پزشکی، سلامت جسم و سلامت روان می‌پردازند. پیشنهاد می‌کنیم که محتوای تخصصی این نویسندگان را از دست ندهید.

مشاهده سایر مطالب
اشتراک در
اطلاع از
guest
(اختیاری)

در صورتی که سوال شما تخصصی هست و به دنبال نظر پزشک متخصص هستید، به بخش مشاوره آنلاین پزشکی مراجعه کنید.

4 پرسش و پاسخ
بیشترین رأی
تازه‌ترین قدیمی‌ترین
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه سؤال ها