در دنیای امروز، تحولات فرهنگی و اجتماعی سبک زندگی برخی افراد را تا حدودی دست‌خوش تغییر کرده‌اند. ازدواج سفید یکی از این تحولات نوظهور به‌شمار می‌آید که در طی آن، زن و مرد بدون ثبت رسمی و قانونی زندگی مشترک خود را آغاز می‌کنند. این نوع ازدواج که در جوامع غربی آن را به نام همباشی هم می‌شناسند، چند سالی است برای جوانان به عنوان راهی جهت فرار از محدودیت‌ها و رسیدن به آزادی فردی تلقی می‌شود، اما در بستر فرهنگ و قانون ایران با چالش‌ها و مخالفت‌های گسترد‌ه‌ای همراه است.
در مقاله پیش‌رو از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا درباره حکم زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی و علت گرایش این نوع ازدواج بیشتر صحبت کنیم.
فهرست محتوا
ازدواج سفید چیست؟
ازدواج سفید یا ازدواج همباشی اصطلاحی است که برای توصیف زندگی مشترک زن و مرد بدون ثبت رسمی و قانونی به کار می‌رود. این نوع رابطه که در برخی کشورها تحت عنوان «همباشی» یا «ازدواج مدنی» شناخته می‌شود، دارای وجاهت قانونی و شرعی نیست؛ زیرا صیغه نکاح جاری نمی‌شود و ازدواج مشروعیت لازم ندارد.
در واقع، ازدواج سفید را می‌توان به ۲ شکل معنا کرد. نوع اول به معنی همخانه شدن زن و مرد بدون ثبت رسمی و رابطه جنسی است، اما در نوع دوم که به آن ازدواج همباشی می‌گویند، زن و مرد زندگی مشترک خود را بدون ثبت رسمی در یک خانه آغاز می‌کنند و رابطه جنسی دارند.
به بیان ساده‌تر می‌توان گفت، اطلاعات زندگی مشترک بدون ازدواج در هیچ دفتر اسناد رسمی ثبت نمی‌شود. این نوع ازدواج در جوامع غربی موضوع تازه‌ای نیست، اما در کشور ما ایران به دلیل دیدگاه سنتی و اعتقادات مذهبی نوعی شوک فرهنگی به‌شمار می‌آید و اغلب از طرف مردم پذیرفته نمی‌شود.
بیشتر بدانید: دوستی قبل از ازدواج
ازدواج سفید از دیدگاه روانشناسی
این نوع ازدواج از منظر روانشناسی دارای پیامدهای مثبت و منفی است. برخی روانشناسان از فواید ازدواج سفید به شناخت بیشتر زن و مرد از یکدیگر اشاره می‌کنند، اما در جوامعی مانند ایران که این نوع رابطه با چالش‌های فرهنگی، اجتماعی و قانونی همراه است، تاثیرات منفی آن بر سلامت روان افراد بیشتر مشاهده می‌شود. در واقع روانشناسان معتقدند، افراد قبل از ورود به همچین رابطه‌ای باید از عواقب منفی آن مانند عدم تعهد، اضطراب ناشی از ناپایداری رابطه، فشارهای اجتماعی و وابستگی عاطفی آگاه باشند تا درباره آینده خود تصمیم درستی بگیرند.
تفاوت ازدواج سفید در ایران و اروپا
اگر برای شما هم سوال پیش آمده که ازدواج سفید از کجا شروع شد، باید بگوییم این نوع ازدواج غیررسمی ابتدا در کشورهای اروپایی به دلیل هزینه‌های سنگین زندگی و رفع تنهایی یا نداشتن سرپناه شکل گرفت. در ابتدا مبنای این نوع ازدواج فقط هم خانه شدن زن و مرد و هم‌زیستی در یک خانه بدون داشتن رابطه زناشویی بود.
در واقع، اسم ازدواج سفید هم از سفید نگه داشتن رابطه جنسی (نداشتن رابطه جنسی) گرفته شده است. اما کم‌کم ازدواج همباشی به کشورهای غربی راه پیدا کرد و حتی مقدمه‌ای برای ازدواج رسمی و دائمی شد. از آن زمان به بعد، متاسفانه ازدواج سفید با برآورده کردن نیاز جنسی همراه است و در اغلب موارد زن و مرد به دلیل نداشتن تعهد رسمی، مسئولیتی را در زندگی مشترک قبول نمی‌کنند. در کشور ما هم این نوع ازدواج معمولا به صورت زندگی مشترک بدون ازدواج و همراه با رابطه جنسی توصیف می‌شود.
بیشتر بدانید: سکس در نوجوانی
مضرات ازدواج سفید
زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی به دلیل نداشتن پشتوانه قانونی و شرعی، مضرات و پیامدهای منفی متعددی دارد و می‌تواند زندگی فردی و اجتماعی طرفین را تحت تاثیر قرار دهد. نمونه‌هایی از این مضرات عبارت‌اند از:
- خیانت طرفین به دلیل عدم تعهد و بی‌ثباتی رابطه
- طرد شدن از طرف خانواده‌ها
- ثبت نشدن ازدواج به صورت قانونی و به رسمیت نشناختن آن در جامعه
- اثرات مخرب روحی ناشی از عدم مسئولیت‌پذیری در زندگی مشترک
- رواج ازدواج غیر رسمی در جامعه و متزلزل شدن بنیان خانواده
- کاهش میل به ازدواج رسمی
- بی‌ارزش کردن ازدواج رسمی، قانونی و شرعی
- دشواری در اثبات نسبیت و دریافت شناسنامه برای فرزند
- عدم حمایت قانونی از طرفین و وجود نداشتن مرجع رسمی برای رسیدگی مشکلات
حکم ازدواج سفید در ایران چیست؟
ازدواج زمانی ارزش و وجاهت قانونی پیدا می‌کند که طبق قانون و مقررات رسمی هر کشور انجام شود؛ در غیر این صورت مورد حمایت قانون قرار نمی‌گیرد. ازدواج همباشی از آن جایی که با اصول شرعی و قانونی کشور ما ایران مغایرت دارد و از لحاظ قانونی به رسمیت شناخته نمی‌شود، بر پایه رابطه نامشروع و زنا تلقی خواهد شد. بنابراین اگر چنین رابطه‌ای اثبات شود، زن و مرد برابر با حکم زنا و رابطه نامشروع مجازات می‌شوند.
همچنین بارداری در ازدواج سفید از لحاظ شرعی، قانونی و اجتماعی در ایران با چالش‌های جدی روبه‌رو است. عالمان اسلامی معتقدند، چون ازدواج غیررسمی عقد شرعی ندارد، رابطه جنسی در آن زنا محسوب می‌شود و بارداری حاصل از آن نامشروع است. با این حال، حق حیات کودک از نظر اسلام و قانون محفوظ خواهد بود و کودک گناه‌کار به‌شمار نمی‌آید.
بیشتر بدانید: مشاوره قبل از ازدواج
علت تمایل به ازدواج سفید
دلیل گرایش جوانان به این نوع ازدواج ترکیبی از عوامل فردی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. در ادامه مهم‌ترین علل گسترش ازدواج سفید در بین جوانان را بررسی می‌کنیم:
۱- مشکلات اقتصادی
افزایش هزینه‌های برگزاری مراسم ازدواج، تهیه مسکن، جهیزیه و نداشتن شغل مناسب باعث شده تا برخی جوانان احساس کنند توانایی مالی کافی برای ازدواج رسمی ندارند. در نتیجه برای رفع نیازهای عاطفی و جنسی خود به ازدواج غیر رسمی روی آورده‌اند.
۲- ترس از تعهد و افزایش آمار طلاق
برخی جوانان به دلیل تجربه طلاق در خانواده یا مشاهده جدایی‌های پرتنش در اطراف خود، از ازدواج رسمی و تعهدات آن می‌ترسند. در واقع، ازدواج غیر رسمی برای آن‌ها نوعی رابطه بدون الزام به مسئولیت‌های حقوقی و رسمی تلقی می‌شود.
۳- علاقه به سبک زندگی آزاد
امروزه جوانان زیادی به دنبال حفظ استقلال شخصی، آزادی‌های فردی و انعطاف بیشتر در روابط خود هستند. ازدواج سفید به آن‌ها این اجازه را می‌دهد تا بدون محدودیت‌های سنتی، رابطه عاطفی و جنسی داشته باشند.
۴- شناخت بیشتر یکدیگر
برخی جوانان معتقدند هم‌زیستی بدون ازدواج رسمی، به آن‌ها این فرصت را می‌دهد تا طرف مقابل خود را بهتر بشناسند و در صورت عدم تفاهم لازم از طلاق جلوگیری کنند.
بیشتر بدانید: تست مشاوره قبل ازدواج
۵- تغییر در نگرش نسل جدید
دیدگاه سنتی به ازدواج برای برخی جوانان جذابیتی ندارد یا ناکارآمد به‌شمار می‌آید. آن‌ها ازدواج غیر رسمی را نوعی اعتراض یا واکنش به ساختارهای سنتی خانواده و جامعه تلقی می‌کنند. از طرفی، ضعیف شدن پایه اعتقادی و مذهبی جوانان تا حد زیادی موجب روی کار آمدن این نوع رابطه شده است.
۶- بالا رفتن سن ازدواج
جوانانی که در بازه زمانی مشخصی ازدواج رسمی انجام ندهند، با بالا رفتن سن‌شان دچار سخت‌گیری‌های زیادی می‌شوند که زمینه را برای ازدواج سفید فراهم می‌کند.
فرق ازدواج سفید با صیغه چیست؟
ازدواج سفید عقد قانونی ندارد و از نظر شرع حرام محسوب می‌شود. در قانون کشور ما این نوع هم‌زیستی نامشروع تلقی خواهد شد و در صورت اثبات می‌تواند با مجازات همراه شود. اما صیغه یک عقد موقت شرعی و قانونی است که دین اسلام آن را تایید می‌کند. در این نوع ازدواج، زمان مشخص و شرایطی مانند مهریه تعیین می‌شوند. به طور کلی، می‌توان گفت زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی در ایران هیچ پشتوانه قانونی و شرعی ندارد و جرم محسوب می‌شود، اما صیغه نوعی ازدواج مشروع، قانونی و دارای چهارچوب مشخص است.
بیشتر بدانید: سوالات مشاوره ازدواج
نگاهی کوتاه به پیامدهای ازدواج سفید
ازدواج سفید پدید‌ه‌ای نوظهور به‌شمار می‌آید که در سال‌های اخیر به عنوان سبک جدیدی از زندگی مشترک در بین جوانان کشورمان مطرح شده است. این نوع زندگی مشترک بدون عقد رسمی و قانونی شروع می‌شود و با وجود اینکه در کشورهای غربی موضوع جدیدی نیست، اما در کشورهایی با فرهنگ سنتی و مذهبی چالش‌های قانونی، شرعی و اجتماعی ایجاد می‌کند.
در ایران، ازدواج غیر رسمی حرام است و از نظر قانونی نامشروع محسوب می‌شود. همچنین در صورت بارداری، فرزند حاصل از آن ممکن است با مشکلات هویتی و قانونی مواجه شود. ما در این مقاله از مجله درمانکده به طور مفصل درباره علل گسترش و پیامدهای منفی ازدواج سفید صحبت کردیم.
اگر به دنبال اطلاعات بیشتر درباره تاثیرات منفی آن بر سلامت روان هستید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله روانشناس مشاوره آنلاین داشته باشید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر روانشناس از روانشناس مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
زن و مرد در این نوع ازدواج که با نام‌های ازدواج مدنی یا همباشی هم شناخته می‌شود، زندگی مشترک خود را بدون ثبت رسمی و قانونی شروع می‌کنند.
در ایران، با توجه به اینکه ازدواج باید بر پایه اصول شرعی و قانونی انجام شود، ازدواج غیر رسمی به عنوان رابطه نامشروع شناخته می‌شود و در صورت اثبات، مجازاتی برابر با زنا دارد.
به دلیل اینکه ازدواج غیر رسمی مورد تایید قانون نیست، فرزند حاصل از این نوع ازدواج هم از حمایت و حقوق قانونی بی‌بهره خواهد ماند.
این موضوع در چند سال اخیر خیلی جدی شده. واقعاً مقاله جامع و کاملی بود و از منظر قانونی و اسلامی، همه موضوعات رو پوشش داده. خسته نباشید میگم به نویسنده محترم
مگه فایده هم داره ؟!!
واقعا خیلی زشت هست که همچین کار های حرام رو اوردین تو مردم الله ازتون نگذره ب همین کارتون ادامه بدین قیامت نزدیکه بد بختا میخواین تا کی ادامه بدین مگه چقدر دیگه قراره عمر کنید که توبه نمیکنید الله شمارو خلق کرده چطور روتون میشه جلو چشمانش خیانت کنید بدبخته
بهترین گزینه با این شدت طلاق در جامعه هست
یکیو دوست داشتم که پارتنر داشت و ایدز گرفته بود و همچنان بعد از این که متوجه شد ادامه داد و عاشقش بود منو دوست نداشت و گرایشش به اون بیشتر بود دختری که دوست داشت فعال بود و کاربرد داشت .از نظر من رابطشون علاقه و تفاهم بود ولی خودش می گفت تو علاقه ای اون عشقمه
کاش ازدواج سیاه تموم بشه چند تا بچه انداخت رو دستم خودشم رفت زن گرفت اگه تونسته بودم طلاق بگیرم چند تا آدم بدبخت نشده بودیم
به نظرم این ازدواج افراد رو بهم پیوند نمیده
همینمون کم بود فردا توخیابونا چالش بگیرن ی زنگ ب همخونت بزن بگو من برا همیشه رفتم ببنم واکنشش چیه
ب اسم ازادی هر جنایتی مثل هم جنسبازی و رل و عادی کردین بسمونه
عقد خوندن دیگه بعید میدونم از ازادی کم کنه
یعنی اگر زن و مرد بروند پیش یک آخوند و پول کلانی بدهند و یک کاغذ امضاء کنند آنوقت حلال می شود ؟! نمی دونم چرا ایرانی مغزش رو بکار نمی اندازه ؟! مگر نه این است که اگر زن و مرد برای زندگی مشترک با هم توفق کنند و زبانی به یکدیگر تعهد بدهند و بر روی کاغذ هم بیاورند و مدت تعیین کنند و امضا کنند دیگر هیچ منعی برای با هم بودن ندارند ؟! این چه مشکلی دارد ؟!
حرفهای شما منطقی نیستن.مسله پول نیست که بابت عقد میدم تا یه یه سند ازدواج بدهند .کلیت آن هست که این ازدواج رسمیت پیدا می‌کنه میتونید همدیگر به همه اقوام همکار معرفی کنید نه اینکه پنهان کاری
خجالت نمیکشین میگین فواید ازدواج سفید.
از خدا نمیترسین به اسم علم اینقدر دروغ به خورد مردم می‌دین. ازدواج سفید جز ضرر هیچ فایده ای نداره.
شما با این عنوان دارید به جوانان القاء میکنید که ازدواج سفید فایده هم دارد ( اول کلمه فایده را آوردید) حواستان باشد شما در جامعه غربی نیستید در کشور اسلامی ایران هستید. خداوند ناظر بر اعمال شماست زیرآبی نمی توانید دستورات اسلام را خدشه دار کنید بنظرم علاوه بر علوم غربی منابع دینی را هم مطالعه کنید بخصوص قرآن را که مفصل در مورد ازدواج آیه دارد.
غلط میکنی تو مملکت اسلامی از فواید و مضرات زنا حرف میزنی
در کشور اسلامی هر دوطرف راباید سریع اعدام وسنگسار کرد تا این گناه کبیره رواج پیدا نکند،
با این استدالال مسخره ی شنا آنوقت اگه تعداد ازدواج های سفید بیشتر از ازدواج رسمی بشه.و شما در اقلیت باشید آنوقت باید شماها را که ازدواج رسمی کردید باید اعدام و سنگسار کردش؟
سلام در قم مهد دین بچه های بی شناسنامه زیادی هستند که تتیجه ازدواج صیغه ای طلبه های غیر ایرانی و غیر بومی با زنان ایرانی هستند . که با برگشت به کشور با شهرشون این بچه ها بی شناسنامه میمونند. اینو چاره کنید .
ع سلام پس طلبه های غیر ایرانی راحت صیغه می کنندو بعدش میرن خونه خودشون مگه پشتوانه قانونی ندارد اگر دارد رسیدگی کنند اگر ندارد پس چرا اتفاق می افتد
این افکار اشتباه و دمبال روی از این نوع احمق بازی‌ها به اسم نو گرایی بعدها مشکلات بسیاری زیادی به دمبال داره و واقعا عاقبت به خیری نمیاره،ای کاش عاقل بودیم
دنبال نه دمبال بیسواد
احمق جان ! اگر رابطه جنسی نداشته باشند دیگه اسمش ازدواج سفید نیست ، فقط همخانه اند
هم گناه هست هم عاقلانه نیست شاید بچه دار شدند اونم میشه حرامزاده صیغه خوندن کار سختی نیست کاری نکنید که بعدن پشیمون بشید
کاملا اشتباه هست ببین اگه زنه حامله بشه مرد خیلی راحت میتونه فرار کنه از زیر بار مسئولیت در بره خیلی راحت
حتما بابای تو هم در رفته خیلی راحت
به امید خدا از لحاظ اقتصادی شرایط کشور درست بشه که جوانان بتونن البته با شناخت از هم ازدواج کنند. ازدواج مقوله‌ای بسیار مهم و خطیر است که نیاز به انتخاب هم سنگ و همراه داره. سرلوحه ازدواج سفید و یا صیغه نیز اگر درک و همدلی با طرف مقابل باشه آسیب هاش کمتر میشه. آنچه برای خود می پسندی برای دیگران نیز بپسند و آنچه برای خود دوست نداری برای دیگری نیز نخواه. خدا یار و یاور تک تک فرزندان ایران زمین و جهان باشه
آیا ب نظر کارشناسان محترم صیغه همان ازدواج سفید نیست آیا جز این است ک زوج هیچ تعهد نسبت ب زوجه ندارد اگر مانند اروپا حد و مرزی نسبت ب ازدواج سفید مشخص شود و سهم زوجه محفوظ بماند فرقی ب ازدواج رسمی ندارد
جنده خونه بهترین روشه برای عاقل شدن زن و مرد.
همکار من ازدواج سفید داشت و راضی بود . شوهر قبلیش بهش خیانت کرده بود خیلی تلاش کرده بود تا بتونه خیانتشو ثابت کنه تا بتونه طلاق بگیره میگفت ازدواج سفید بهتره خیانت کنه راحت ولش میکنم میرم .
پس نتیجه می گیریم قوانین غلط ایران دارد خانمها را به سمت ازدواج سفید می کشاند . قوانین عصر حجری
بهتر. خب موقع ازدواج سفید شرط کنن ک پیشگیری کنن تا بچه دار نشن و بیماری جنسی هم نگیرن
نظر منم با همکارت موافقم.بااین قوانینی ک هر روز علیه زنان وضع میشه ، واقعا ازدواج سفید بهتره. خصوصا ک مهریه ک پشتوانه مالی زن هست هم شد۱۴تا. البته همونم نمیدن کثافتا
همسرحزب الهی ومذهبی بادرآمدبالا من تعهدومسئولیت زن وبچه رانداشته وحتی برای ضروریات زندگی بادادوبیدادمیگفت ندارم همیشه درسالیان سال مرتب دنبال زنان مختلف بدبختانه بنام صیقه که مجوزقانوتی وشرعی دلشته باعث شد زندکی من وبچه هایم نابودشود
اگه دروغ نگفته باشی شوهرت داره اشتباه میزنه چون اگه واقعا طرف حزب اللهی باشه باید بفهمه که بدون اجازه همسر نمیتونه با کسی صیغه کنه چون حرامه
سلام فکر نکنم حرام باشد
کی گفته صیغه اجازه زن میخواد؟ فقط عقد داعم برای زن دوم اجازه میخواد .بعدش هم برای مرد حرام نیست. برو قانون و بخون بعد حرف بزن.
ازین موارد الا ماشاالله به لطف قوانین مدنی و اسلامی ضد زن ،در کشور هست. وهمیشه زن مقصر قلمداد میشه .
منتظر باش خدا جزای سخت ب اونا اماده کرده
بزار چند روز دیگه هم فریب این دنیا رو بخورن
کاشکی اونوقت منم آرامش پیدا می کردم
هیچ چیز جز رابطه جنسی دلیلش نیست بیخود نظر کارشناسی نده نه خودتو گول بزن نه مردم