آزمایش کلسیم کلی خون برای اندازه گیری مقدار کل کلسیم خون استفاده می شود. کلسیم یکی از مهمترین مواد معدنی در بدن است. عمده کلسیم بدن در استخوان ها ذخیره می شود.
بدن برای حفظ سلامت استخوان ها و دندان ها به کلسیم نیاز دارد. علاوه بر این، کلسیم برای حفظ عملکرد صحیح اعصاب، قلب و عضلات ضروری است. از آنجا که کلسیم برای بسیاری از عملکردهای بدن بسیار مهم است، باید سطح آن در یک محدوده مشخص قرار داشته باشد.
آزمایش کلسیم خون دیگری به نام تست کلسیم یونیزه خون، میزان کلسیم “آزاد” موجود در خون را می سنجد. “کلسیم آزاد” به کلسیمی گفته می شود که به هیچ پروتئینی متصل نیست و در خون با آنیون همراه نیست.
علاوه بر این دو تست کلسیم خون، سطح کلسیم موجود در ادرار نیز قابل اندازه گیری است.
کاربردها و هدف تست کلسیم خون
پزشک معمولاً تست کلسیم کل خون را به عنوان بخشی از پانل متابولیک روتین در معاینه فیزیکی عمومی تجویز می کند.
در صورتی که علائمی مبنی بر پایین یا بالا بودن سطح کلسیم داشته باشید، ممکن است پزشک آزمایش خون کلسیم را تجویز کند.
در صورتی که پزشک نسبت به بیماری کلیه، بیماری غدد پاراتیروئید، سرطان یا سوء تغذیه شک داشته باشد، ممکن است تست خون کلسیم را نیز تجویز کند.
آمادگی برای آزمایش کلسیم
ممکن است پزشک از شما بخواهد قبل از تست ناشتا باشید یا مصرف برخی از داروها یا مکمل ها را قطع کنید. این داروها می توانند شامل موارد زیر باشند:
- لیتیوم
- داروهای مدر تیازید
- ضد اسیدهای حاوی کلسیم
- مکمل های ویتامین D
- مکمل های کلسیم
مطمئن شوید که پزشک از داروها و مکمل هایی که مصرف می کنید اطلاع دارد تا بتواند پیش از آزمایش دستورالعمل های مناسبی به شما ارائه دهد.
علاوه بر این، مصرف حجم زیاد غذا یا نوشیدنی های حاوی کلسیم می تواند سطح کلسیم خون را افزایش دهد و نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد.
نحوه انجام آزمایش کلسیم
برای انجام آزمایش، یک نمونه خون از بازوی شما گرفته خواهد شد. یک سوزن به ورید بازو وارد شده و مقدار کمی خون در یک لوله جمع آوری خواهد شد. خونگیری باید کمتر از 5 دقیقه بطول بیانجامد. با وارد شدن سوزن در بازوی خود ممکن است اندکی احساس فشار داشته باشید.
مشاهده بیشتر : بهترین فوق متخصص کلیه
نتایج آزمایش کلسیم
به طور کلی، محدوده مرجع طبیعی آزمایش کل کلسیم خون در بزرگسالان بین 8.6 تا 10.2 میلی گرم در دسی لیتر (میلی گرم در دسی لیتر) است. این محدوده می تواند از یک آزمایشگاه تا آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد.
به منظور تفسیر نتایج آزمایش شخصی خود، همیشه باید محدوده های مرجع همراه با گزارش نتایج تست خود را در نظر بگیرید.
بالا بودن سطح کلسیم چه معنایی می تواند داشته باشد؟
مقادیری از نتیجه آزمایش که بالاتر از محدوده مرجع هستند، بالا در نظر گرفته می شوند. داشتن سطح کلسیم خون بالاتر از حد طبیعی هیپرکلسمی نامیده می شود.
علائم سطح بالای کلسیم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- خستگی یا ضعف
- حالت تهوع یا استفراغ
- کاهش اشتها
- دردهای شکمی
- تکرر ادرار
- داشتن یبوست
- تشنگی بیش از حد
- درد استخوان
بیماری هایی که می توانند منجر به افزایش سطح کلسیم شوند می توانند شامل موارد زیر باشند:
- هایپرپاراتیروئیدیسم اولیه (غدد پاراتیروئید پرکار) یا انواع خاصی از سرطان (این موارد در مجموع 80 تا 90 درصد موارد هیپرکلسمی را تشکیل می دهد)
- پرکاری تیروئید (غده تیروئید پرکار)
- نارسایی کلیه یا غده فوق کلیه
- سارکوئیدوز، یک بیماری التهابی که موجب ایجاد تومورهایی به نام گرانولوم در بدن می شود
- بستری یا بی حرکت بودن مدت طولانی
- داروهایی مانند و لیتیوم دیورتیک های تیازید
- مصرف بیش از حد کلسیم یا ویتامین D بواسطه مکمل
در صورتی که به هیپرکلسمی مبتلا باشید، پزشک سعی می کند عامل سطح بالای کلسیم را شناسایی و درمان کند.
پایین بودن سطح کلسیم به چه معنایی است؟
وقتی که مقادیر نتیجه آزمایش پایین تر از سطح مرجع باشد، کم تلقی می شود. پایین بودن سطح کلسیم خون هیپوکلسمی نامیده می شود.
به طور معمول هیپوکلسمی زمانی روی می دهد که کلسیم زیادی از طریق ادرار دفع شود یا کلسیم کافی از استخوان ها وارد خون نشود.
علائم پایین بودن سطح کلسیم شامل موارد زیر است:
- گرفتگی شکم یا عضلات
- احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان
- ضربان قلب نامنظم
برخی از دلایل احتمالی هیپوکلسمی عبارتند از:
- هیپوپاراتیروئیدیسم (کم کاری غده پاراتیروئید )
- نارسایی کلیه
- پانکراتیت (التهاب پانکراس)
- مشکلات جذب کلسیم
- داروهای خاص مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد تشنج و ریفامپین (آنتی بیوتیک)
- کمبود کلسیم یا ویتامین D در رژیم غذایی
- سطح پایین آلبومین خون، احتمالاً به دلیل سوء تغذیه یا بیماری کبدی، که در آن سطح کلسیم کل ممکن است نشانگر یک وضعیت هیپوکلسیم واقعی باشد
پزشک ممکن است با استفاده از مکمل های کلسیم و گاهی مکمل های ویتامین D، هیپوکلسمی را درمان کند. در صورتی که یک بیماری زمینه ای عامل هیپوکلسمی باشد، آنها برای شناسایی و درمان آن نیز اقداماتی انجام خواهند داد.
مشاهده بیشتر : لیست پزشک فوق متخصص ارتوپد
حرف آخر
آزمایش کلسیم کل خون میزان کل کلسیم خون را اندازه گیری می کند.
پزشک این آزمایش را به عنوان بخشی از یک فهرست متابولیک روتین یا بر حسب علائم خاصی را دارید، تجویز می کند. در صورتی که علائم پایین یا بالابودن کلسیم را دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
در بسیاری از موارد، پایین یا بالابودن نتایج دلایلی دارد که به راحتی قابل درمان هستند. در موارد دیگر ممکن است برنامه درمانی پیچیده تری برای رسیدگی به بیماری های زمینه ای نیاز باشد. در مورد گزینه های موجود با پزشک خود صحبت کنید. آنها اقداماتی برای شناسایی و درمان بیماری یا شرایطی که میزان کلسیم را تحت تأثیر قرار می دهد انجام خواهند داد.
برای انجام این آزمایش بدون مراجعه به آزمایشگاه، در درمانکده درخواست آزمایش در محل بدهید.
