آزمایش قند خون روشی است که میزان قند یا گلوکز را در خون شما اندازه گیری می کند. ممکن است پزشک شما برای تشخیص دیابت این آزمایش را تجویز کند. البته افراد دیابتی نیز برای مدیریت بیماری خود از این تست استفاده میکنند. می توانید آزمایش قند خون در خانه یا محل کار بدهید. در ادامه این مطلب با مجله درمانکده همراه باشید… .
نتایج مربوط به آزمایش قند خون فوری است و موارد زیر را به شما اطلاع می دهد:
- رژیم غذایی یا ورزش شما باید تغییر کند
- داروهای مربوط به دیابت شما مفید بوده است یا خیر
- سطح قند خون شما زیاد است یا کم
- آیا اهداف درمانی شما برای دیابت قابل کنترل است؟
پزشکان فوق متخصص غدد شما همچنین ممکن است آزمایش قند خون را به عنوان بخشی از یک معاینه معمول انجام دهد. همچنین احتمال دارد وی برای بررسی دیابت یا پیش دیابت، بیماری که در آن سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی است، از این تست استفاده کند.
بیشتر بخوانید: 7 تاثیر انسولین بر بدن
چه عواملی خطر ابتلا به دیابت را افزایش میدهند؟
- سن 45 سال یا بیشتر
- اضافه وزن
- عدم ورزش کافی
- فشار خون بالا، تری گلیسیرید بالا یا سطح کلسترول خوب (HDL) پایین
- سابقه دیابت بارداری یا به دنیا آوردن نوزادی که بیش از 9 پوند وزن داشته است
- مقاومت به انسولین
- سابقه سکته مغزی یا فشار خون
- تبار آسیایی، آفریقایی، اسپانیایی، جزیره اقیانوس آرام یا بومی آمریکا
- سابقه خانوادگی دیابت
بررسی سطح قند خون می تواند در خانه یا مطب پزشک انجام شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش قند خون یا اینکه برای چه کسانی انجام میشود و نتایج به دست آمده چه معنی دارد، در این مطلب همراه ما باشید.
آزمایش قند خون چه کاری انجام می دهد؟
ممکن است پزشک شما آزمایش قند خون را برای بررسی اینکه آیا مبتلا به دیابت یا پیش دیابت هستید، تجویز کند. این آزمایش میزان گلوکز در خون شما را اندازه گیری می کند.
بدن شما کربوهیدراتهای موجود در مواد غذایی مانند غلات و میوه ها را می گیرد و آنها را به گلوکز تبدیل می کند. گلوکز، نوعی قند است که یکی از منابع اصلی انرژی بدن به شمار میرود.
برای افراد دیابتی، تست خانگی به کنترل سطح قند خون کمک می کند. انجام این آزمایش می تواند بررسی کند که آیا شما نیاز به تنظیم رژیم غذایی، ورزش یا داروهای دیابتی دارید یا خیر.
بیشتر بخوانید: هدف آزمایش یا تست TSI چیست؟
کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) در صورت عدم درمان می تواند منجر به تشنج یا کما شود. قند خون بالا (هایپرگلیسمی) می تواند منجر به کتواسیدوز شود، که یک وضعیت نگران کننده و تهدید کننده زندگی اغلب در افرادی است که دیابت نوع 1 دارند.
کتواسیدوز زمانی اتفاق می افتد که بدن شما فقط از چربی به عنوان سوخت استفاده کند. افزایش قند خون در طی یک دوره طولانی می تواند خطر ابتلا به نوروپاتی (آسیب عصبی)، همراه با بیماری های قلبی، کلیوی و چشمی را افزایش دهد.
خطرات و عوارض مربوط به این آزمایش
تست قند خون بسیار کم خطر است و عوارض جانبی خاصی ندارد. تنها ممکن است در محل سوزن احساس درد، تورم و کبودی کنید. به خصوص اگر نمونه گیری خون از ورید انجام شده باشد. این درد ظرف یک روز برطرف خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ۱۰ راه برای تقویت متابولیسم
انواع آزمایش قند خون
تست قند خون به دو روش انجام میشود. افرادی که دیابت خود را کنترل یا مدیریت می کنند برای انجام روزانه این تست، انگشت خود را با استفاده از یک گلوکومتر سوزن میزنند. روش دیگر نیز خون گیری است.
به طور کلی برای غربالگری دیابت از نمونه خون استفاده می شود. پزشک برای آزمایش قند خون، توصیه به انجام آزمایش به صورت ناشتا (FBS) میکند. این آزمایش میزان قند خون یا هموگلوبین گلیکوزیله بدن را اندازه گیری می کند که به آن آزمایش هموگلوبین A1C نیز گفته می شود.
نتایج این آزمایش میزان قند خون شما را در طی 90 روز گذشته منعکس می کند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان می دهد که آیا شما دچار دیابت یا پیش دیابت هستید و یا اینکه می توانید کنترل بیماری دیابت را رصد کنید.
در صورتی که نیاز به راهنمایی دکتر دارید، می توانید از مشاوره آنلاین فوق تخصص غدد که در سایت معتبر درمانکده در اختیار شما عزیزان قرار داده شده استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: منیزیم چیست؟ | راهنمای کامل میزان نیاز روزانه قرص منیزیم
چه زمانی این آزمایش انجام میشود؟
اینکه چه زمانی و هر چند وقت یک بار باید تست قند خون انجام دهید، به نوع دیابت و روش درمانی شما بستگی دارد.
۱) دیابت نوع 1
بر اساس گفته انجمن دیابت آمریکا (ADA)، اگر دیابت نوع 1 را به کمک چندین دوز انسولین یا پمپ انسولین کنترل می کنید، باید قند خون خود را قبل از این موارد کنترل کنید:
- خوردن یک وعده غذایی یا میان وعده
- ورزش کردن
- خوابیدن
- فعالیت های مهم مانند رانندگی یا نگهداری از کودکان
۲) قند خون بالا
اگر مبتلا به دیابت هستید و احساس تشنگی زیادی دارید و مدام احساس دفع ادرار دارید، سطح قند خون شما باید مورد بررسی قرار گیرد. این علائم می تواند علائم قند خون بالا باشد و ممکن است برنامه درمانی شما نیاز به اصلاح داشته باشد.
اگر دیابت شما به خوبی کنترل شده است اما هنوز علائمی را بروز میدهید، ممکن است به این معنی باشد که بیمار هستید یا تحت استرس زیاد قرار دارید.
ورزش و مدیریت مصرف کربوهیدرات به کاهش سطح قند خون کمک میکند. اگر این تغییرات موثر واقع نشد، ممکن است لازم باشد با دکتر خود مشورت کنید تا تصمیم بگیرید که چگونه سطح قند خون خود را در محدوده مورد نظر کنترل کنید.
بیشتر بخوانید: یک آشنایی ساده با غده تیروئید در کمتر از ۵ دقیقه
۳) قند خون پایین
در صورت بروز هر یک از علائم زیر سطح قند خون خود را بررسی کنید:
- ضعف
- تعریق یا لرز
- عصبانیت یا بی حوصلگی
- احساس سردرگم
- سرگیجه یا حواس پرتی
- گرسنگی و حالت تهوع
- خواب آلودگی
- بی حسی یا خارش در لب ها یا زبان
- ضعف
- عصبانیت، لجبازی، یا غمگین بودن
برخی از علائم مانند هذیان، تشنج یا بیهوشی نیز می تواند علائم افت قند خون یا شوک انسولین باشد. اگر به صورت روزانه تزریق انسولین انجام می٬دهید، از پزشک خود در مورد گلوکاگون، یک داروی تجویزی که در صورت افت شدید قند خون می تواند به شما کمک کند، سوال کنید.
همچنین ممکن است میزان قند خون شما پایین باشد اما علائمی از خود نشان ندهید. به این حالت عدم آگاهی از هیپوگلیسمی گفته می شود. اگر سابقه عدم آگاهی از افت قند خون دارید، لازم است بیشتر تست قند خون انجام دهید.
بیشتر بخوانید: آزمایش تیروئید چیست؟ با انواع و تفسیر نتیجه آن آشنا شوید!
۴) خانم های باردار
برخی از زنان در دوران بارداری به دیابت بارداری مبتلا می شوند. این نوع دیابت زمانی اتفاق می٬افتد که هورمون ها در ساز و کار انسولین در بدن اختلال ایجاد می کنند و باعث تجمع قند در خون می شود.
اگر مبتلا به دیابت بارداری هستید، پزشک شما آزمایش به طور منظم تست قند خون را برایتان تجویز می کند. این آزمایش اطمینان حاصل میکند که سطح گلوکز خون در یک حد طبیعی قرار دارد. دیابت بارداری معمولاً پس از زایمان بهبود مییابد.
بیشتر بخوانید: کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم (hypothyroidism) + راهنمایی کامل
۵) تست بدون برنامه ریزی قبلی
در صورت ابتلا به دیابت نوع 2 و داشتن برنامه درمانی مبتنی بر رژیم و ورزش، ممکن است انجام آزمایش در منزل ضروری نباشد. همچنین در صورت استفاده از داروهایی که با کاهش قند خون همراه نیستند، ممکن است نیازی به آزمایش خانگی نداشته باشید.
تست قند خون چگونه انجام می شود؟
برای نمونه گیری، پرسنل درمانی یک سوزن را در رگ شما فرو میکنند و خونگیری انجام میدهند. پزشک قبل از آزمایش FBS از شما می خواهد که به مدت 12 ساعت ناشتا باشید. قبل از آزمون A1C نیازی به ناشتا بودن ندارید.
۱) تست های خانگی
با استفاده از گلوکومتر می توان تست قند خون را در خانه انجام داد. مراحل دقیق آزمایش های سنجش قند انگشتی بسته به نوع گلوکزمتر متفاوت است. کیت های خانگی حاوی دستورالعمل های معینی هستند.
روش آنها شامل سوزن زدن انگشت و قرار دادن خون روی یک نوار گلوکزمتر است. نوار معمولاً درون دستگاه قرار می گیرد و نتایج در عرض 10 تا 20 ثانیه بر روی صفحه نمایش نشان داده می شود.
بیشتر بخوانید: با بیماری نیمن پیک و درمان آن آشنا شوید
۲) نظارت مداوم بر گلوکز (CGM)
می توانید از دستگاهی برای کنترل مداوم گلوکز (CGM) استفاده کنید. حسگر گلوکز به زیر پوست شما وارد می شود و قند موجود در بافت بدن را به طور مداوم اندازه گیری می٬کند. این دستگاه هر زمان قند خون شما خیلی کم یا خیلی زیاد باشد به شما هشدار می دهد.
قبل از نیاز به تعویض سنسور، می توان چند روز تا یک هفته از آن استفاده کرد. به منظور کالیبره کردن CGM نیز همچنان باید قند خون خود را دو بار در روز بررسی کنید.
دستگاه های CGM برای مشکلات حاد مانند شناسایی سطح پایین قند خون قابل اطمینان نیستند. برای دستیابی به دقیق ترین نتیجه باید از گلوکومتر استفاده کنید.
نتایج آزمایش قند خون به چه معناست؟
بسته به شرایط و زمان آزمایش، سطح قند خون باید در محدوده هدف ذکر شده در زیر باشد:
زمان | افراد بدون دیابت |
|
قبل از صبحانه | زیر 70-99 میلی گرم در دسی لیتر | 80-130 میلی گرم در دسی لیتر |
قبل از ناهار، شام و تنقلات | زیر 70-99 میلی گرم در دسی لیتر | 80-130 میلی گرم در دسی لیتر |
دو ساعت بعد از خوردن غذا | زیر 140 میلی گرم در دسی لیتر | زیر 180 میلی گرم در دسی لیتر |
پزشک با توجه به عوامل زیر یک محدوده خاص برای میزان قند خون شما تعریف می کند:
- تاریخچه شخصی
- چه مدتی است که مبتلا به دیابت هستید؟
- وجود عوارض مرتبط با دیابت
- سن
- بارداری
- سلامت کلی
پیگیری سطح قند خون یکی از راه های کنترل دیابت است. بهتر است که نتایج خود را در یک ژورنال یا اپلیکیشن وارد کنید. در صورت شرایطی مانند سطوح بسیار بالا یا پایین متمادی، ممکن است نیاز به ایجاد تغییر در روش درمانی شما با هدف حصول نتایج بهتر باشد.
نتایج تشخیصی آزمایش قند خون
جدول زیر نتایج آزمایش قند خون شما را تفسیر میکند:
طبیعی | پیش دیابت |
دیابت |
زیر 100 میلی گرم در دسی لیتر | بین 110–125 میلی گرم در دسی لیتر | بیشتر یا برابر با 126 میلی گرم در دسی لیتر |
زیر 5.7 درصد | 5.7-6.4 درصد | بیشتر یا برابر با 6.5 درصد |
شما عزیزان برای کسب اطلاعات در مورد انواع آزمایش قند خون میتوانید از راهنماییهای پزشکان متخصص غدد استفاده کنید. البته برای دریافت این راهنماییها لزومی ندارد که صبر کنید تا در زمان ممکن مراقبتهای درمانی مورد نیاز خود را به دست آورید. میتوانید آن را در یک چشم بر هم زدن به صورت آنلاین از طریق درمانکده انجام دهید.
تیم درمانکده پس از بررسی نیازهای بیماران مختلف و پزشکان، امکان نوبت دهی بهترین پزشکان و مشاوره آنلاین بهترین پزشکان را در سایت خود فراهم کرده است. برای انتخاب پزشک مورد نظر خود بدون نیاز به مراجعه حضوری و تماس با مطب، میتوانید برای دریافت نوبت به لیست بهترین پزشکان مراجعه کرده و با توجه به اولین نوبت خالی پزشک، نظرات بیماران، تلفن مطب و آدرس مطب، نوبت خود را به صورت آنلاین رزرو کنید.
منبع : Health Line