آزمایش خون دیابت یکی از رایج‌‌ترین انواع آزمایش خون است. دیابت بیماری است که روی توانایی بدن برای تولید یا مصرف انسولین تاثیر می گذارد. انسولین به بدن کمک می کند تا از قند خون برای تولید انرژی استفاده کند. دیابت منجر به بالا رفتن قند خون (گلوکز) می شود. در این بیماری، سطوح قند خون به صورت غیرعادی بالا می روند.
در گذر زمان، دیابت منجر به آسیب دیدن رگ های خونی و اعصاب می شود. بدین ترتیب بیمار با انبوهی از علائم و نشانه‌ها روبه‌رو می شود : مشکل بینایی، سوزش و بی حسی دست ها و پاها و افزایش خطر حمله یا سکته قلبی.
تشخیص به موقع به منزله این است که می توانید درمان را هر چه سریع‌تر آغاز کنید و گام های لازم برای برخورداری از یک سبک زندگی سالم را بردارید که در مجله درمانکده به شما کمک خواهیم کرد تا بتوانید بهترین عکس العمل را انجام دهید.
بیشتر بدانید: قطع عضو بیماران دیابتی؛ چگونه دیابت بر پا تاثیر می گذارد؟
بیشتر بخوانید: 7 تاثیر انسولین بر بدن
چه کسانی باید آزمایش دیابت را انجام دهند؟
در مراحل اولیه، ممکن است علائم دیابت ظاهر شوند، یا اینکه بیماری فاقد هرگونه علائم آشکار باشد. اگر با یک سری علائم زودرس روبه‌رو می شوید، باید به فکر انجام آزمایش خون دیابت باشید. این علائم عبارتند از :
- تشنگی خیلی شدید
- احساس خستگی در تمام طول روز
- احساس گرسنگی شدید، حتی پس از غذا خوردن
- تار شدن دید
- ادرارکردن بیشتر از حد عادی
- وجود زخم ها و بُریدگی هایی که ترمیم نمی شوند
برخی افراد، حتی در صورت عدم وجود علائم دیابت، باید آزمایش خون دیابت را انجام دهند. انجمن دیابت آمریکا (ADA)، توصیه می کند که افراد دارای اضافه وزن (شاخص توده بدنی بیشتر از 25)، یا افرادی که در دسته بندی های زیر قرار می گیرند، بهتر است برای انجام آزمایش دیابت اقدام کنند:
- افرادی که در گروه های نژادی با سطح ریسک بالا قرار دارند.
- فشار خون بالا، تریگلیسرید بالا، کلسترول HDL کم، ابتلا به بیماری‌های قلبی
- سابقه خانوادگی بیماری دیابت
- سابقه شخصی از بالا بودن سطوح قند خون، یا نشانه‌هایی از مقاومت انسولینی
- عدم انجام منظم فعالیت های بدنی
- زنانی که سابقه سندروم تخم دان پلی کیستیک (PCOS)، یا دیابت حاملگی را دارا می باشند
همچنین ADA به افراد بالای 45 سال توصیه می کند تا یک مرحله آزمایش اولیه قند خون را انجام دهند. به این ترتیب به افراد کمک می شود تا از سطوح پایه قند خون خود آگاه شوند. به دلیل اینکه خطر دیابت با بالا رفتن سن افزایش می یابد، آزمایش‌ها منجر به تعیین احتمال گسترش بیماری می شوند.
بیشتر بخوانید: هدف آزمایش یا تست TSI چیست؟
آزمایش‌های ضروری برای افراد دیابتی
۱) آزمایش A1C
آزمایش خون دیابت به پزشک این امکان را فراهم می‌کند تا از میزان قند خون مطلع شود. آزمایش A1C یکی از متداول ترین آزمایش‌ها است، زیرا نتایج آن منجر به تعیین میزان قند خون در گذر زمان می شوند. بنابراین برای انجام آن هیچ نیازی به ناشتا بودن نیست.
از این آزمایش، با عنوان آزمایش هموگلوبین گلیکاته نیز یاد می شود. این آزمایش به اندازه گیری این موضوع می‌پردازد که طی دو سه ماه گذشته، چه مقدار گلوکز به گلبول های قرمز خون رسیده است؟
بیشتر بخوانید: آزمایش قند خون چیست و چرا ضروری است؟
به دلیل این که گلبول‌های قرمز خون عمری سه ماهه دارند، لذا آزمایش A1c میانگین قند خون بدن برای مدت تقریباً 3 ماه را اندازه گیری می کند. این آزمایش فقط به مقدار خون اندکی نیاز دارد. نتایج این آزمایش بر اساس درصد بیان می شوند.
- نتایج کمتر از 5.7 % عادی تلقی می شوند.
- نتایج بین 5.7 الی 6.4 %، نشان می دهند که افراد در آستانه دیابت قرار دارند.
- نتایج بیشتر از 6.5 %، یعنی فرد مبتلا به دیابت است.
آزمایش‌های صورت گرفته در محیط آزمایشگاه، مطابق برنامه ملی استانداردسازی گلیکوهموگلوبین (NGSP) مورد استانداردسازی قرار می گیرند. این یعنی هیچ اهمیتی ندارد که آزمایش در چه آزمایشگاهی صورت می گیرد، روش های به کار رفته برای انجام آزمایش خون دیابت نیز کاملاً یکسان هستند.
مطابق اطلاعات ارائه شده توسط موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی، فقط آزمایش‌هایی که به تایید NGSP رسیده‌اند، منبع معتبری برای تشخیص دیابت محسوب می شوند.
نتایج آزمایش A1C برای برخی افراد با نوسان همراه می شود. زنان باردار و افرادی با تغییرات غیرعادی هموگلوبین در زمره این افراد قرار دارند. به همین دلیل است که نتایج به دست آمده از آزمایش این افراد فاقد دقت کافی هستند. ممکن است پزشک تحت چنین شرایطی، درخواست انجام تست های بیشتر برای تشخیص دیابت را بدهد.
در صورتی که نیاز به مشاوره با یک دکتر متخصص دارید تا بتوانید بهتر روند درمان را پیش ببرید ما به شما استفاده از مشاوره آنلاین با دکتر فوق تخصص غدد و متابولیسم را در سایت درمانکده پیشنهاد می کنیم.
بیشتر بخوانید: آزمایش قند خون چیست و چرا ضروری است؟
۲) آزمایش تصادفی قند خون
در آزمایش تصادفی قند خون، بدون توجه به زمانی که آخرین بار غذا خورده شده است، نمونه گیری از فرد صورت می گیرد. نتایجی که بزرگتر مساوی 200 میلی گرم در دسی لیتر باشند، نشانه‌ای از وجود دیابت هستند.
۳) آزمایش قند خون ناشتا
در این آزمایش، سطح قند خون پس از یک شب ناشتا بودن اندازه گیری می شود. این یعنی شما برای مدت 8- 12 ساعت هیچ غذایی مصرف نکرده‌اید.
- نتایج کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر عادی هستند.
- نتایج بین 100- 125 میلی گرم/ دسی لیتر نشان دهنده قرار گرفتن در آستانه دیابت است (فرد هنوز به دیابت مبتلا نشده است).
- نتایج بزرگتر مساوی 126 میلی گرم/ دسی لیتر، پس از دو دور آزمایش، حاکی از ابتلا به دیابت هستند.
بیشتر بخوانید: ۱۳ نشانه افت قند خون یا هیپوگلیسمی چیست ؟
۴) آزمایش تحمل گلوکز خوراکی
آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)، طی دو ساعت انجام می شود. ابتدا سطح قند خون اندازه گیری می شود، سپس نوشیدنی حاوی قند به فرد داده می شود. پس از سپری شدن دو ساعت، سطح قند خون مجدداً اندازه گیری می شود :
- نتایج کمتر از 140 میلی گرم / دسی لیتر، عادی تلقی می شوند.
- نتایج بین 140-199، شرایط قبل از دیابت را نشان می دهند.
- نتایج بزرگتر مساوی 200، نشان دهنده وجود دیابت هستند.
بیشتر بدانید: آیا دیابت خاموش خطرناک است؟
۵) آزمایش ادرار برای تشخیص دیابت
آزمایش ادرار، همیشه برای تشخیص دیابت به کار نمی‌رود. در صورتی که پزشک گمان کند که فرد دیابت نوع 1 دارد، آنگاه ممکن است از این آزمایش استفاده کند. هنگامی که بدن از بافت چربی، به جای قند خون برای تولید انرژی استفاده می کند، کتون بادی ها تولید می شوند.
آزمایشگاه‌ها در حین انجام آزمایش ادرار، وجود این کتون بادی ها را بررسی می کنند. در صورتی که کتون بادی ها به میزان متوسط تا زیاد در ادرار وجود داشته باشند، این یعنی بدن شما به اندازه کافی انسولین تولید نمی کند.
بیشتر بخوانید: انواع دیابت: روش های تشخیص و درمان
۶) آزمایش دیابت بارداری
همانگونه که از نام آن هم مشخص است، دیابت بارداری هنگامی رخ می دهد که زن باردار باشد. توصیه ADA این است که زنان در معرض خطر دیابت، در صورتی که از قبل دیابت داشته باشند، در اولین مراجعه به پزشک زنان ازمایش خون دیابت بدهند. دیابت بارداری، در سه ماهه دوم و سوم بارداری رخ می‌دهد.
پزشکان از دو نوع آزمایش، برای تشخیص دیابت بارداری استفاده می کنند:
- در مورد اول، آزمایش چالش اولیه گلوکز انجام می شود. در طول این آزمایش، محلول شربت گلوکز مصرف می شود. پس از گذشت یک ساعت، از بیمار خون گرفته می شود تا غلظت قند خون وی اندازه گیری شود. نتایجی در حد 130-140 میلی لیتر/ دسی لیتر یا کمتر عادی تلقی می شوند. مقادیر بیشتر از حد عادی، نیازمند آزمایش بیشتر هستند.
- آزمایش تکمیلی تحمل گلوکز نیز مستلزم این است که فرد یک شب چیزی نخورد. در ابتدا سطح گلوکز خون اولیه اندازه گیری می شود. سپس مادر باردار، یک محلول با غلظت قند بالا را می خورد. سپس سطح قند خون برای مدت سه ساعت بررسی می شود. در صورتی که زن باردار دارای دو یا تعداد بیشتری قند خون بیشتر از حد عادی باشد، این نشان دهنده دیابت بارداری است.
آزمایش دوم اینگونه است که فرد آزمایش تحمل گلوکز دو ساعته را انجام می‌دهد. این حالت مشابه آزمایش توصیفی قبلی است. در حین انجام آزمایش، تنها یک مقدار غیرعادی نشان دهنده وقوع دیابت بارداری است.
بیشتر بخوانید: ۱۰ راه برای تقویت متابولیسم
راهنمایی فوق متخصص غدد خوب می‌تواند اطلاعات مفیدی را در مورد آزمایش خون دیابت در اختیار شما قرار دهد. در صورت تمایل می‌توانید به صورت آنلاین به رزرو نوبت دهی دکتر متخصص مورد نظر خود در سایت درمانکده بپردازید.
