انتخاب روش زایمان یکی از دغدغه‌های بزرگ مادران بارداری است که از روزهای اول حاملگی به آن فکر می‌کنند. آمار زایمان طبیعی و سزارین در ایران، رشد چهار برابری روش سزارین را در دهه‌های اخیر نشان می‌دهد. این می‌تواند ناشی از عدم آگاهی مادر از تفاوت زایمان طبیعی و سزارین باشد. بنابراین اگر در خصوص فرق زایمان طبیعی و سزارین اطلاعات کاملی داشته باشید، می‌توانید آگاهانه‌تر تصمیم بگیرید. هر چند که تصمیم‌گیری در مورد نحوه زایمان به عوامل مختلفی بستگی دارد که پزشک متخصص زنان و زایمان می‌تواند شما را بهتر راهنمایی کند.
اگر قرار است برای بار اول زایمان کنید یا تصمیم گرفته‌اید برای زایمان دوم خود روش به دنیا آوردن فرزندتان را تغییر دهید، در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا با مقایسه تفاوت زایمان طبیعی و سزارین، مزایا و عوارض هر یک از این ۲ روش را بررسی کنیم.
فهرست محتوا:
فرق زایمان طبیعی و سزارین چیست؟
اصلی‌ترین فرق زایمان طبیعی و سزارین را باید در نحوه به دنیا آوردن فرزند دانست. در زایمان طبیعی، نوزاد از طریق ناحیه واژینال مادر به دنیا می‌آید اما برای عمل جراحی سزارین، مادر بیهوش می‌شود.
از طرفی مهم‌ترین نکته در تفاوت زایمان طبیعی و سزارین این است که هر ۲ روش با هدف حفظ سلامت جنین و مادر انجام می‌شوند. از همین‌رو ممکن است به دنیا آوردن فرزند با روش زایمان طبیعی یا سزارین برای برخی زنان خوب و برای عده‌ای دیگر خطرناک باشد.
برای درک بهتر تفاوت این دو روش، در ادامه شما را به طور مختصر با نحوه و فواید زایمان طبیعی و سزارین آشنا می‌کنیم:
زایمان طبیعی
در مقایسه فرق زایمان طبیعی و سزارین می‌توان گفت اگر نوزاد جثه مناسبی داشته باشد و لگن مادر اجازه زایمان طبیعی بدهد، این روش اولین گزینه پیشنهادی دکتر زنان است. زایمان طبیعی بدون بیهوشی انجام می‌شود و نوزاد با عبور از مجرای واژینال مادر به دنیا می‌آید.
فرآیند زایمان طبیعی با چرخیدن سر نوزاد به سمت پایین، انقباضات رحمی و بزرگ شدن اندازه دهانه رحم آغاز می‌شود. در این وضعیت ماما به کمک متخصص زنان به فرآیند تولد طبیعی نوزاد کمک می‌کنند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص روش‌های مختلف زایمان طبیعی می‌توانید با پزشک متخصص زنان آنلاین درمانکده مشورت کنید.
فواید زایمان طبیعی برای مادر و نوزاد
مهم‌ترین مزایای این روش عبارت‌اند از:
- دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد.
- مادر حجم خون کمتری از دست می‌دهد.
- مادر با عوارض بیهوشی مواجه نمی‌شود.
- مادر بلافاصله بعد از تولد نوزاد، می‌تواند او را در آغوش بگیرد.
- مادر راحت‌تر می‌تواند به نوزاد خود شیر بدهد.
- تغذیه نوزاد با شیر مادر بلافاصله پس از تولد مهم‌ترین مزایا و فرق زایمان طبیعی و سزارین است.
- رشد جنین به شکل طبیعی تکمیل شده است.
- در طول فرآیند زایمان طبیعی مایعات درون ریه نوزاد خارج می‌شود.
- سیستم ایمنی بدن نوزاد در طول زایمان طبیعی قوی‌تر می‌شود.
بیشتر بدانید: درد زایمان چگونه است؟ انواع و روش کاهش دردها
زایمان سزارین
در بررسی فرق زایمان طبیعی و سزارین باید عمل جراحی سزارین را نوعی برش شکم و رحم برای به دنیا آمدن نوزاد دانست. در طول فرآیند زایمان سزارین، مادر را به طور کامل بیهوش یا از ناحیه کمر بی‌حس می‌کنند تا دردی احساس نکند.
زایمان سزارین معمولا در موارد زیر توصیه می‌شود:
- بیماری دیابت
- فشار خون بارداری
- بارداری چندقلو
- بروز مشکل در روند زایمان طبیعی
در اغلب موارد برش ایجادشده روی شکم مادر به شکل عمودی یا افقی است که در حالت عمودی برش از ناحیه ناف تا خط رویش موی شرمگاهی ایجاد می‌شود و در حالت افقی، سراسر ناحیه خط رویش موی شرمگاهی را برش می‌زنند.
فواید زایمان سزارین برای مادر و نوزاد
مهم‌ترین فواید این روش عبارت‌اند از:
- بهترین روش زایمان برای زمانی که جان مادر و نوزاد در خطر است.
- بهترین روش زایمان برای مادرانی است که به بیماری قلبی یا فشار خون بالا مبتلا هستند.
- از احتمال پارگی پرینه جلوگیری می‌کند.
- تاریخ تولد نوزاد از قبل مشخص و قابل برنامه‌ریزی است.
- فرآیند زایمان سزارین کاملا بدون درد است.
- احتمال آسیب و ضربه به جنین وجود ندارد.
- در شرایط خطرناک مانند پیچیدن بند ناف دور گردن نوزاد می‌توان بدون ریسک نوزاد را به دنیا آورد.
- روش سزارین برای نوزادانی با جثه درشت بهترین گزینه است.
- احتمال انتقال بیماری‌های عفونی مانند تبخال تناسلی یا ویروس HIV به نوزاد کاهش می‌یابد.
بیشتر بدانید: زایمان زودرس؛ علل، عوارض و درمان
رایج‌ترین تفاوت زایمان طبیعی و سزارین
هر کدام از روش‌های زایمان طبیعی و سزارین می‌توانند در شرایط مناسب کم‌خطر و ایده‌آل باشند. با این وجود در مقایسه زایمان طبیعی و سزارین می‌توان تفاوت‌هایی را لحاظ کرد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
میزان درد
در طول زایمان سزارین، مادر به دلیل بیهوشی یا بی‌حسی موضعی دردی احساس نمی‌کند. این در حالی است که زایمان طبیعی به دلیل عبور نوزاد از مجرای واژینال مادر با درد بسیار شدید همراه است. البته میزان درد در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد و تا حد زیادی به آستانه تحمل درد آن‌ها بستگی دارد. پس از اتمام زایمان، میزان درد برعکس می‌شود. بدین معنی که دوره بهبودی زایمان سزارین نسبت به زایمان طبیعی کمی دردناک‌تر است.
تفاوت زمان زایمان طبیعی و سزارین
پزشک زنان می‌تواند تاریخ زایمان سزارین را از چندین ماه قبل مشخص کند که این باعث می‌شود تا برخی مادران تاریخ تولد نوزاد خود را با مناسبت خاصی یکی کنند اما زمان زایمان طبیعی به طور دقیق معلوم نیست. معمولا مادر باید در ۲ هفته پایانی ماه نهم بارداری، دائما علائم جسمی خود را بررسی کند و در صورت شروع نشانه‌های زایمان سریعا خود را به بیمارستان برساند.
زایمان سزارین اغلب در هفته ۳۹ بارداری انجام می‌شود اما ممکن است برای زایمان طبیعی تا هفته ۴۱ هم صبر کنند. اگر مادر یا جنین در خطر باشند، ماما می‌تواند به کمک سزارین در هفته ۳۷ یا ۳۸ بارداری نوزاد را به دنیا آورد. مدت زمان جراحی سزارین حدودا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد اما فرآیند زایمان طبیعی ممکن است تا ۱۲ ساعت هم ادامه پیدا کند.
بیشتر بدانید: روند زایمان و وضع حمل طبیعی
مدت دوره نقاهت
زایمان سزارین دوره نقاهت طولانی‌تری دارد. معمولا حدود ۶ تا هشت هفته طول می‌کشد تا جای بخیه و زخم‌ها به طور کامل خوب شوند و فرد به انجام فعالیت عادی‌اش بازگردد. این در حالی است که دوره نقاهت در زایمان طبیعی کوتاه‌تر بوده و مادر اغلب از روز سوم می‌تواند فعالیت روزانه خود را انجام دهد.
عوارض زایمان طبیعی و سزارین
مقایسه عوارض زایمان طبیعی و سزارین را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید:
| عوارض زایمان طبیعی | عوارض جراحی سزارین |
| پارگی پرینه | عفونت دیواره رحم یا محل برش |
| ایجاد برش اپیزیوتومی برای افزایش سایز دهانه رحم | آمبولی ریه |
| مشکلات کنترل مثانه | آسیب به روده یا مثانه |
| افتادگی اندام لگنی | واکنش آلرژیک به بیهوشی |
| _ | ترومبوز ورید |
آیا زایمان طبیعی بعد از سزارین امکان‌پذیر است؟
مهم‌ترین سوالی که زنان موقع مقایسه فرق زایمان طبیعی و سزارین می‌پرسند این است که می‌توان پس از یک بار جراحی سزارین، فرزند دوم را با زایمان طبیعی به دنیا آورد؟ در جواب این سوال باید بگوییم تحقیقات نشان می‌دهد حدود ۷۰ درصد از زنان با وجود جراحی سزارین می‌توانند زایمان طبیعی انجام دهند که به این کار در اصطلاح پزشکی VBAC می‌گویند. البته این روش می‌تواند برای برخی زنان خطرناک باشد، از همین‌رو باید ابتدا تحت معاینه پزشک متخصص زنان قرار بگیرند.
راهنمای مراجعه به پزشک
فرق زایمان طبیعی و سزارین یکی از جنبه‌های مهم انتخاب روش به دنیا آوردن فرزند است. در مقایسه زایمان طبیعی و سزارین به خوبی متوجه می‌شوید که هدف هر ۲ روش کمک به حفظ سلامتی مادر و جنین است، با این وجود هر یک مزایا و عوارض خاص خودشان را دارند. از همین‌رو بهتر است روش زایمان زیر نظر پزشک متخصص زنان و زایمان یا دکتر مامایی، متناسب با وضعیت جسمانی مادر و جنین انتخاب شود.
برای این منظور می‌توانید از طریق سیستم نوبت‌دهی آنلاین درمانکده به لیستی از بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر زنان و زایمان دسترسی داشته باشید. همچنین درمانکده امکان رزرو وقت معاینه حضوری یا مشاوره تلفنی نزد پزشک مورد نظرتان را برای شما فراهم کرده است.
بیشتر بدانید: عمل جراحی سزارین ؛ انواع، کاربرد و خطرات
سوالات متداول
هر ۲ روش با هدف حفظ سلامت مادر و جنین انجام می‌شوند و به طور کلی باید آن‌ها را متناسب با شرایط مادر باردار و وضعیت نوزاد انتخاب کرد. بنابراین می‌توان گفت هر کدام از این روش‌ها ممکن است برای فردی مناسب و برای فرد دیگر خطرناک باشد که متخصص زنان می‌تواند در این مورد شما را راهنمایی کند.
درد زایمان طبیعی از جراحی سزارین بیشتر است، زیرا در حین سزارین مادر بیهوش است و دردی احساس نمی‌کند. اما پس از اتمام زایمان، دوره نقاهت عمل سزارین از زایمان طبیعی دردناک‌تر است. با این حال اگر در طول زایمان طبیعی مادر دچار پارگی پرینه شده باشد، آن را بخیه می‌زنند که باعث احساس درد در دوره نقاهت می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد انجام جراحی سزارین تا سه بار ایمن است و پس از آن نیاز به بررسی و آزمایشات بیشتر دارد اما زایمان طبیعی در دفعات بالا، بدن مادر را از لحاظ بزرگ شدن لگن و آشنایی بیشتر با فرآیند زایمان آماده‌تر می‌کند.
منابع: health | livescience
