از گذشته درد زایمان را یکی از لحظات بسیار دردناک توصیف کرده‌اند. فشار شدید وضع‌حمل را نمی‌توان انکار کرد اما با راه‌کارهای مختلف و افزایش آگاهی مادر می‌توان منجر به کاهش درد هنگام زایمان شد. در این صورت یک موقعیت لذت‌بخش تجربه می‌کنید.
انقباضات عضلانی رحم و فشار وارد شده بر دیواره آن باعث به‌وجود آمدن درد زایمان می‌شود. در واقع فشار نوزاد به مثانه، روده، کشیده شدن مجرای وضع‌حمل و واژن از علل اصلی درد هنگام تولد است و می‌توان گفت در این حالت فرایند به‌دنیا آمدن نوزاد آغاز می‌شود.
حتما شما هم تاکنون در فیلم‌ها یا زنان باردار اطراف خود شنیده‌اید که از تولد طبیعی به‌عنوان تجربه سخت همراه با تحمل شدید درد یاد می‌کنند. اما به‌واقع درد زایمان چگونه است و یک زن باردار چه میزان فشار تجربه می‌کند؟ با ما همراه باشید تا در این مقاله از مجله درمانکده شما را با چگونگی، انواع و روش کاهش دردهای زایمان آشنا کنیم.
بیشتر بدانید: آیا پایین آمدن سر جنین در بارداری خطرناک است؟
فهرست محتوا:
درد زایمان چگونه است؟
هر زنی زایمان منحصربه‌فرد خودش را تجربه می‌کند. درواقع می‌توان گفت احساس درد یک مقوله ذهنی است که در هر کسی به صورت کاملا متفاوت ظاهر می‌شود. بنابراین نمی‌توان شکل و شدت درد زایمان یک زن را با مادر یا خواهرش مقایسه کرد.
مهمترین نکته توجه به این مورد است که می‌توان دردهای ناشی از وضع‌حمل را با اقدامات دارویی و راه‌کارهای اصولی کنترل کرد. محققان تلاش کرده‌اند شدت درد در مراحل مختلف زایمان را اندازه‌گیری کنند، اما پس از بررسی‌های مختلف به این نتیجه رسیدند که فشار وضع‌حمل تنها یک احساس فیزیکی نیست. بلکه می‌توان آن را تا حد زیادی تحت تاثیر عوامل ذهنی همچون ترس‌ها، خاطرات شخصی، رفتار و تجربه شما از درد دانست.
بیشتر بدانیم: علت درد ناف در دوران بارداری چیست و چه روش‌های درمانی خانگی دارد؟
درد زایمان واقعا چه حسی دارد؟
درد هنگام وضع‌حمل بین انقباضات و فشارهای شدید با وقفه‌ای همراه خواهد بود. از همین‌رو می‌توان گفت این درد در طول زایمان همیشه به یک میزان ثابت نیست. اگر مادر باردار به این موضوع فکر کند که این درد هدفمند، متناوب، پیش‌بینی‌شده است و جزء روند طبیعی به‌دنیا آمدن کودکش محسوب می‌شود، راحت‌تر می‌تواند آن را تحمل کند.
بیشتر بخوانید: عوارض زایمان بدون درد
عوامل تاثیرگذار درد وضع‌حمل
دردهای زایمان برای هر زنی متفاوت خواهد بود. درواقع این درد می‌تواند از یک زن باردار تا زنی دیگر و در حاملگی‌های مختلف کاملا متفاوت باشد. شدت درد در مراحل مختلف زایمان به عوامل متعددی بستگی دارد که عبارتند از:
- توانایی انقباضات
- اندازه و نحوه قرار گرفتن نوزاد در لگن (وضعیت ایده‌آل نوزاد)
- این‌که برای زایمان داروی پیتوسین (نسخه مصنوعی هورمون اکسی‌توسین که موجب انقباض رحم و آغاز فرایند زایمان می‌شود) مصرف شده یا خیر
- آستانه درد مادر
- سرعت زایمان مادر
ژنتیک و تجربیات شخصی شما می‌توانند تعیین‌کننده توانایی و آستانه دردهای زایمان باشند. عواملی همچون حمایت عاطفی، ترس، اضطراب یا شنیدن تجربیات منفی و مثبت در خصوص زایمان بر درک شما از این فرایند تاثیر می‌گذارند.
بیشتر بدانیم: هر آنچه باید درباره عفونت در دوران بارداری بدانید
علائم درد زایمان
اکثر زنان باردار علائم درد زایمان را به‌صورت گرفتگی در شکم، کشاله ران همراه با احساس فشار نسبتا شدید توصیف کرده‌اند. اغلب این زنان در پهلو و ران خود دردهایی با فاصله زیاد احساس می‌کنند که به مرور میزان وقفه بین آن‌ها کمتر می‌شود.
برخی از زنان گزارش کرده‌اند علائم درد زایمان همچون دردهای شدید قاعدگی است اما بعضی دیگر این رنج را یک فشار شدید یا امواج قوی همچون گرفتگی‌های اسهالی می‌دانند. به‌طور کلی می‌توان گفت نشانه دردهای زایمان علاوه‌بر انقباضات شکمی و لگنی، شامل احساس فشار در پشت، فاصله واژن و مقعد (در طول زایمان طبیعی افزایش پیدا می‌کند)، روده و مثانه است.
بیشتر بدانید: مراقبت‌های بعد از سزارین
انواع درد زایمان طبیعی
شدت درد در مراحل مختلف زایمان برای هر فرد به شکل متفاوتی بروز پیدا می‌کند. اما به‌طور کلی می‌توان انواع درد زایمان و مراحل آن را به صورت زیر دسته‌بندی کرد.
1. درد ابتدایی
اگر برای بار اول وضع حمل را تجربه می‌کنید، فشار ابتدایی برای شما حدود 6 ساعت یا بیشتر خواهد بود. دهانه رحم نازک شده و حدود 3 تا 4 سانتی‌متر باز می‌شود. درد ابتدایی زایمان با انقباضات خفیف همراه است که حدود 30 تا 60 ثانیه طول می‌کشد و زن باردار آن را هر 5 تا 20 دقیقه احساس می‌کند. به مرور زمان این فرایند بیشتر و شدیدتر خواهد شد.
2. درد فعال زایمان
این درد حدود 2 تا 8 ساعت طول می‌کشد. دهانه رحم تا 7 سانتی‌متر باز می‌شود و مادر باردار انقباضات قوی‌تری را به مدت طولانی‌تر و فاصله زمانی کمتر احساس می‌کند. شما می‌توانید در مرحله درد فعال از پرستار تقاضای داروی مسکن داشته باشید.
بیشتر بدانید: فرق زایمان طبیعی و سزارین چیست؟
3. درد انتقالی
دردهای این مرحله از وضع حمل به مدت 1 ساعت طول می‌کشد و بسیار شدید است، زیرا دهانه رحم تا 10 سانتی‌متر باز می‌شود. هنگام درد زایمان انتقالی شما انقباضات بسیار شدید با فاصله بسیار نزدیک به‌هم احساس می‌کنید.
همچنین در کمر، پهلوها و کشاله ران دچار درد خواهید شد و برخی از زنان باردار حالت تهوع پیدا می‌کنند. در این مرحله به‌دلیل حرکت کودک در کانال زایمان فشار بیشتری را احساس می‌شود.
4. درد فشار
درد ناشی از فشار آوردن که بسیار شدید است حدود چند دقیقه تا 3 ساعت خواهد بود. شما با فشارهای قوی تمایل به خارج کردن نوزاد دارید. اکثر زنان باردار می‌گویند فشارهای شدید موجب کاهش درد می‌شود. پس از مشاهده سر نوزاد به‌دلیل کشیده شدن دهانه واژن ممکن است در اطراف آن احساس سوزش داشته باشید.
بیشتر بدانیم: ترشحات واژن در بارداری، علت و انواع آن
5. درد زایمان جفت
این درد حداکثر 30 دقیقه است و مرحله آسانی برای مادر خواهد بود. با انقباضات خفیف رحم، جفت به‌راحتی خارج می‌شود و در صورت هرگونه مشکلی تیم مراقبت‌های ویژه اتاق عمل به شما کمک خواهند کرد. اغلب مادران در این مرحله نوزاد خود را در آغوش گرفته‌اند و متوجه درد ناشی از فرایند خارج کردن جفت نمی‌شوند.
بیشتربدانیم: دوش واژینال چیست و چه مشکلات جدی به همراه دارد
بیشتر بدانید: ویار در بارداری چیست؟
روش کاهش درد زایمان
زنان باردار زیادی وقتی حرف از زایمان طبیعی به‌میان می‌آید دچار استرس و نگرانی می‌شوند و این موضوع آن‌ها را عصبی می‌کند. شما می‌توانید از راه‌کارهای اصولی و اثرگذار قبل و حین زایمان برای کاهش درد زایمان استفاده کنید.
قبل از زایمان
- رعایت برنامه ورزشی منظم (یوگای بارداری) باعث کنترل فشار خون، وزن و حفظ خلق‌و‌خوی شما می‌شود. همچنین می‌تواند به تناسب فرم بدن مادر باردار برای زایمان کمک کند.
- شرکت در کلاس‌های آمادگی زایمان به شما کمک می‌کند تا در طول زایمان آرامش بیشتری داشته و احساس بهتری تجربه کنید. در این کلاس‌ها اقدامات لازم برای زایمان طبیعی راحت به شما و همسرتان آموزش داده می‌شود.
- مصرف غذاهای مقوی و ویتامین‌های بارداری به رشد کامل نوزاد و تامین انرژی مورد نیاز شما برای زایمان کمک می‌کند.
- یکی‌دیگر از روش‌های کاهش این درد توجه به موقعیت نوزاد است. اگر نوزاد به صورت عرضی یا بریچ قرار نگیرد مادر وضع حمل با درد کمتری را تجربه خواهد کرد.
بیشتر بدانید: از خطرات و عوارض آمپول پروژسترون چه می‌دانید؟ آیا نحوه استفاده از پروژسترون را می‌دانید؟
بیشتر بدانیم: سوزش و درد شکمی در بارداری؛ دردهایی که نباید نادیده گرفت
در طول زایمان
- بهتر است در طول وضع حمل به کمک تکنیک‌های تنفس تمرکز خود را متوجه انقباضات شدیدتر کنید تا دردهای زایمان مدیریت شود.
- وضع حمل در آب یک روش کاهش درد زایمان محسوب می‌شود. اما اگر انتخاب شما نیست می‌توانید با دوش گرفتن آن را بهتر مدیریت کنید.
- ماساژ 15 دقیقه‌ای همچون ماساژ دست، پشت، پا یا شانه موجب مدیریت بهتر درد خواهد شد.
- گوش دادن به موسیقی شما را از لحاظ ذهنی برای زایمان طبیعی آماده می‌کند. محققان پیشنهاد می‌دهند با شروع درد ابتدایی زایمان به موسیقی مورد علاقه‌تان گوش دهید تا استرس و فشارخون شما کنترل شود.
- آهسته قدم زدن، حرکت داد بر روی توپ وضع حمل و رقص آهسته به کاهش کمک می‌کند.
- برخی زنان با شروع درد ابتدایی و پیشرفت آن دچار حالت تهوع می‌شوند که بهتر است از رایحه درمانی (نعنا، اسطوخودوس، روغن‌های مرکبات) استفاده کنید.
- در صورت ضرورت می‌توانید از دکتر زنان و زایمان خود بخواهید مقداری داروی مسکن داخل وریدی درد اپیدورال تزریق کند تا برای مدتی این احساس درد کمتر شود.
بیشتر بدانید: نکات مهم برای زنان دیابتی در دوران شیر دهی
سخن پایانی
هیچ زنی نمی‌تواند به‌طور یقین بگوید درد زایمان چگونه است. زیرا این فرایند در زایمان‌های متعدد یک زن هم متفاوت خواهد بود. اما نباید به‌دلیل تفاوت آن برای هر زن باردار، از زایمان طبیعی ترسید و دچار استرس شد. ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با چگونگی، انواع و روش کاهش درد زایمان آشنا کردیم. شما تاکنون تجربه زایمان طبیعی داشته‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
درمانکده با در اختیار گذاشتن امکان رزرو نوبت آنلاین پزشکی و مشاوره آنلاین بهترین دکتر زنان و زایمان در کنار شما عزیزان است.
بیشتر بدانید: مصرف چه مقدار کافئین در بارداری بی‌خطر است؟
سوالات متداول
حدود 4 تا 8 ساعت
ماساژ، آب درمانی، تمرینات تنفسی، تکان دادن روی توپ زایمان، موسیقی و رایحه درمانی
یوگای بارداری
منبع: parents | healthline
