بعضی از افراد هنگام نزدیک شدن به دیگران یا وقتی کسی به آنها نزدیک می‌شود، مدام احساس دلهره و عجیب بودن پیدا می‌کنند. به این احساس خجالت یا شرم زدگی گفته می‌شود.
خجالت در حقیقت نوعی واکنش به ترس است. تحقیقات نشان می‌دهد هر چند برای شرم زدگی از نظر زیست شناسی دلایل عصبی وجود دارد. اما از سوی دیگر این حالت به شدت تحت تاثیر تربیت والدین و تجارب زندگی قرار دارد. دلایل عصبی یک واکنش مجموعه رفتارهایی است که تحت کنترل پیوند خاصی از اعصاب در مغز قرار دارد.
علت شرم زدگی چیست؟
چند ویژگی شخصیتی در بروز خجالت نقش دارد :
افراد خجالتی اغلب درگیر مقایسه‌های اجتماعی غیر واقعی می‌شوند. بنابراین در برابر افراد اجتماعی و پرجنب و جوش به حال خود غبطه می‌خورند. افراد خجالتی با این باور که دیگران همواره او را مورد قضاوت قرار می‌دهند، فرصت‌های جدید اجتماعی را رها می‌کنند. همین ویژگی نیز مانع از تقویت مهارت‌های اجتماعی آنها می‌شود.
آیا خجالتی بودن ذاتی است؟
خودآگاهی بیش از حد، ارزیابی منفی خود و داشتن افکار منفی راجع به خود از ویژگی‌های افراد خجالتی است. همه این ویژگی‌ها به تعریف فرد از خودش برمی‌گردد. بنابراین هر فرد باید دلایل خجالت را در درون خودش جستجو کند.
تعریف هر فرد از خودش از 18 ماهگی شکل می‌گیرد. بنابراین نمی‌توان گفت که خجالتی بودن از بدو تولد آغاز می‌شود. بر اساس نتایج به دست آمده از تحقیقات مختلف حدود 20 درصد از نوزادان خلق و خوی واکنش پذیر دارند. اما این بدین معنی نیست که این نوزادان در آینده خجالتی خواهند شد یا نمی‌توانند رفتار خود را تغییر دهند. بنابراین نمی‌توان به ذاتی بودن دلایل خجالت دامن زد.
علت خجالتی بودن کودکان چیست؟
عوامل محیطی و زیستی روی خجالتی بودن افراد تاثیر می‌گذارد. طبیعت نوزادان با هم متفاوت است. بنابراین احتمال اینکه بچه‌های حساس خجالتی شوند بیشتر است. با این وجود، حمایت و دقت والدین در تربیت فرزند می‌تواند مانع از بروز خجالت یا اضطراب اجتماعی در کودکان شود.
علت خجالتی بودن نوجوانان چیست؟
در بسیاری از موارد ممکن است خجالت در نوجوانی تشدید شود. چون نوجوانان باید شرایط جدیدی اعم از رفتن به مدرسه، دوستی و بلوغ را پشت سر بگذارند. در این سن نوجوان ترس‌های مختلفی را تجربه می‌کند. ترس از دست دادن آبرو، طرد شدن یا رسوا شدن از جمله این ترس‌ها هستند. والدین می‌توانند نوجوانان را تشویق کنند تا درصورت نادرست بودن این ترس‌ها راهی برای غلبه بر آن پیدا کنند. سپس در تقویت این رفتار و مهارت‌ها به آنها کمک کنند.
فرق بین خجالتی بودن و درونگرایی چیست؟
خجالتی بودن با درونگرایی فرق دارد. افراد درونگرا از اینکه تنها باشند و با خودشان وقت بگذرانند انرژی می‌گیرند. افراد خجالتی اغلب تمایل دارند که با دیگران ارتباط برقرار کنند اما نمی‌دانند چگونه این کار را انجام دهند.
در برخی موارد نیز نمی‌توانند اضطراب و ترس ناشی از قضاوت منفی دیگران را که با تعامل با آنها اتفاق می‌افتتد، تحمل کنند. در حقیقت تامل در خود و نظارت بر رفتار و ویژگی‌هایی که در نظرشان ضعف محسوب می‌شود، باعث می‌شود نتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند.
تعریف هر فرهنگ از خجالت چیست؟
ارزش‌های فرهنگی که کودکان از والدین و جامعه به دست می‌آورند. تاثیر به سزایی بر روی گرایش‌های اجتماعی آنها دارد. به عنوان مثال تقریبا 40 تا 50 درصد از بزرگسالان آمریکا خود را خجالتی می‌دانند. این در حالی است که 60 درصد از ژاپنی‌ها خود را خجالتی تلقی می‌کنند. احتمالا تفاوت در نحوه مدح و ذم در هر فرهنگ است که باعث ایجاد چنین تفاوت‌های فرهنگی می‌شود.
چگونه بر خجالت خود غلبه کنیم؟
افراد خجالتی بدون اینکه تعریفشان از خود را تغییر دهند، به راحتی می‌توانند چالش‌های اجتماعی را پشت سر بگذارند. محققان می‌گویند بهتر است فرد خجالتی بودن خود را به رسمیت بشناسد و به این ترتیب سعی کند خود را از چنگال خودآگاهی برهاند.
روش‌های مختلفی برای بالا بردن اعتماد به نفس اجتماعی وجود دارد. افراد خجالتی می‌توانند به جای دوری از رویدادهای اجتماعی، زودتر از موعد برای آن برنامه‌ریزی کنند و بر روی مهارت‌های اجتماعی خود کار کنند.
افراد خجتالتی بهتر است قبل از شرکت در رویداد اجتماعی، چند سوال و موضوع برای صحبت طراحی کنند. از طرفی نیز تحمل خود را بالا ببرند. به علاوه، می‌توانند ذهنیت خود را تغییر دهند و به جای اینکه فکر کنند واکنش طرف مقابل حتما منفی است، انتظار نتیجه‌ی مثبت داشته باشند.
خجالت خودبه خود از بین نمی‌رود. بنابراین افراد خجالتی زمانی موفق می‌شوند که خجالت خود را به رسمیت بشناسند. سپس براساس این آگاهی اقدام به تغییر کنند. در این صورت متوجه می‌شوند که پیدا کردن موضوع برای گپ و گفت کوتاه همیشه آسان نیست. به همین دلیل است که بهتر است از قبل برای مکالمه خود در جمع برنامه بریزند. سوال و داستانهایی که می‌خواهند مطرح کنند را تمرین کنند و از همه مهم‌تر این که زودتر در محل حاضر شوند تا به محیط جدید عادت کنند.
چگونه می‌توانم دیگر خجالتی نباشم؟
آماده شدن برای حضور در یک موقعیت اجتماعی باعث می‌شود که به جای تمرکز بر روی اتفاقات منفی که ممکن است رخ دهد، به اتفاقات مثبت فکر کنید. سوالاتی که می‌خواهید از دیگران بپرسید و داستانهایی را که دوست دارید به اشتراک بگذارید را از قبل آماده کنید. به موضوعات مشترکی که می‌توانید در مورد آنها صحبت کنید، فکر کنید. کنجکاوی درمورد دیگران و کمتر انتقاد کردن از خود هم در این زمینه مفید است.
چگونه می‌توانم به فرزندم کمک کنم تا اجتماعی‌تر شود؟
والدین می‌توانند بدون فشار وارد کردن به کودک برای عوض کردن شخصیت او، مهارت دوستیابی را در او تقویت کنند. مثلا می‌توانند از علایق کودک استقبال کرده و او را به انجام آن کارها تشویق کنند. زیرا هنگام انجام فعالیت‌های مشترک می‌توان دوستان جدیدی هم پیدا کرد.
همچنین آموزش مهارت‌های ساده اجتماعی نظیر برقراری تماس چشمی، لبخند زدن، واضح صحبت کردن و پرسیدن سوال‌هایی که با “چه” و “چطور” آغاز می‌شود، می‌تواند برای کودک مفید باشد.
شما عزیزان برای کسب اطلاعات در خصوص دلایل خجالت در کودکان و بزرگسالان می‌توانید از راهنمایی‌های روانشناس و روانپزشک استفاده کنید. البته برای دریافت این راهنمایی‌ها لزومی ندارد که صبر کنید تا در زمان ممکن مراقبت‌های درمانی مورد نیاز خود را به دست آورید. می‌توانید آن را در یک چشم بر هم زدن به صورت آنلاین از طریق درمانکده انجام دهید.
تیم درمانکده پس از بررسی نیازهای بیماران مختلف و پزشکان، امکان نوبت دهی از لیست بهترین متخصصان روان شناس و لیست بهترین متخصصان روان پزشک تهران را در سایت خود فراهم کرده است. برای انتخاب روانپزشک یا روانشناس مورد نظر خود بدون نیاز به مراجعه حضوری و تماس با مطب، می‌توانید برای دریافت نوبت به لیست بهترین پزشکان روانشناس مراجعه کرده و با توجه به اولین نوبت خالی پزشک، نظرات بیماران، تلفن مطب و آدرس مطب، نوبت خود را به صورت آنلاین رزرو کنید.
منبع :
[sibwp_form id=1]
