عزت نفس (Self-Esteem) همان حس ارزشمند درونی است که باعث داشتن زندگی شکوفا می‌شود. این حس می‌تواند باور توانمند بودن و انگیزه داشتن را در درون شما بیدار نگه دارد تا با دید مثبتی به زندگی نگاه کنید و برای تحقق اهدافتان در تلاش باشید.
تحقیقات نشان داده‌اند عزت نفس با سلامت روان رابطه مستقیمی دارد. درواقع وجود باور و حس ارزشمند درونی در مورد تواناییهایتان باعث می‌شود تا علاوه‌بر احساس رضایت، انگیزه بیشتری برای رسیدن به موفقیت داشته باشید.
در این بین برخی افراد با عزت‌نفس پایین یا کاذب مواجه می‌شوند که هر یک می‌تواند تعادل ذهنی فرد را برهم زند و باور غلطی به وجود آورد. اگر شما هم کنجکاو هستید بدانید عزت نفس چیست و چگونه بدست می‌آید، تا انتهای این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا بیشتر در مورد این مفهوم مهم در زندگی فردی و اجتماعی افراد صحبت کنیم.
فهرست محتوا:
عزت نفس چیست؟
Self-Esteem که به آن احترام به خود هم می‌گویند، احساس ذهنی شما از ارزش کلی وجودتان است. این احساس درونی نحوه ارزش‌گذاری و درک شما را از خودتان نشان می‌دهد.
درواقع اگر بخواهیم بگوییم «عزت نفس یعنی چه» باید آن را مشابه احترام به خود بدانیم که در اصل سطح اعتماد شما به توانایی‌ها و ویژگی‌های‌تان را توصیف می‌کند.
اگر این حس به صورت سالم وجود داشته باشد، منجر به انگیزه، رفاه ذهنی و افزایش کیفیت کلی زندگی شما می‌شود. عناصر کلیدی عزت نفس عبارتند از:
- هویت
- حس تعلق
- اعتماد به‌نفس
- احساس امنیت
- احساس شایستگی
خوب است بدانید که برای افزایش عزت نفس خود می‌توانید از راهنمایی‌های بهترین دکتر روانشناس و بهترین دکتر روانپزشک استفاده کنید. تیم درمانکده پس از بررسی نیازهای بیماران مختلف و پزشکان، امکان نوبت‌دهی اینترنتی، خواندن نظرات بیماران و رزو وقت معاینه حضوری را در سایت خود فراهم کرده است.
اهمیت Self-Esteem
همان‌طور که در معنی عزت نفس آمده این احساس ضمن ایجاد باور درست در خصوص توانمندی‌های شما بر فرآیند تصمیم‌گیری، روابط، سلامت عاطفی و رفاه کلی اثر می‌گذارد.
از طرفی نقش مهمی در ایجاد انگیزه دارد، زیرا افرادی که بتوانند نگاه سالم و مثبتی به خود داشته باشند بهتر توانمندی‌های خود را درک کرده و برای مقابله با چالش‌های زندگی آماده‌تر خواهند بود.
عوامل موثر بر عزت نفس
- سن
- ژنتیک
- بیماری
- الگوهای فکری
- تبعیض ناشی از نژادپرستی
- وضعیت اجتماعی و اقتصادی
معنی عزت نفس سالم
این احساس همچون یک انگیزه قوی برای رسیدن به اهدافتان به شما کمک می‌کند. زیرا در ذهن خود به این باور می‌رسید که قادر به انجام هر آن‌چه که می‌خواهید، هستید. از همین‌رو می‌توانید در روابط خود مرزهای مشخصی ایجاد کنید.
موارد زیر برای تشخیص این‌که عزت نفس سالمی دارید یا خیر به شما کمک می‌کنند:
- نگرش مثبت به زندگی
- احساس برابری با دیگران
- احساس اطمینان همیشگی
- توانایی نه گفتن در هر موضوعی
- بیان راحت نیازهای خود بدون خجالت
- شناخت نقاط قوت یا ضعف خود و پذیرش آن‌ها
در صورت لزوم می توانید با دکتر روانشناس آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص روانشناس مراجعه کنید.
اصلی‌ترین ویژگی عزت نفس سالم چیست؟
- مهارت‌های خود را به خوبی می‌شناسند.
- از خود انتظارات مناسب و واقع‌بینانه دارند.
- در ایجاد و حفظ رابطه سالم با دیگران توانمند هستند.
- نیازهای خود را به خوبی می‌شناسند و می‌توانند آن‌ها را بیان کنند.
بیشتر بدانید: فوبیای خاص چه علائمی دارد؟
عزت نفس چیست و راه‌های تقویت آن
Self-Esteem یا احترام به خود بر اساس عقاید و باورهای ما در مورد خودمان شکل می‌گیرد که معمولا تغییر آن دشوار است. اما خوشبختانه راه‌کارهایی وجود دارد که می‌توان با کمک آن‌ها به درک بهتری از خود و ایمان به تواناییهایتان برسید.
اقدامات موثری که باید برای بهبود عزت نفس خود انجام دهید، شامل موارد زیر هستند:
- از افکار منفی خود آگاه باشید. افکار تحریف شده‌ای که ارزش شما را تحت تاثیر می‌گذارد شناسایی کنید.
- الگوهای تفکر منفی را به چالش بکشید. وقتی متوجه شدید افکار منفی ذهن شما را احاطه کرده آن را جایگزین افکار واقعی و مثبت کنید.
- خودگویی مثبت داشته باشید. در مورد خودتان جملات تاکیدی مثبت به کار ببرید. (به‌عنوان مثال: من توانایی انجام هر کاری را دارم)
- شفقت به خود را تمرین کنید. خودتان را به خاطر اشتباهات گذشته ببخشید و با پذیرش تمامی ابعاد وجودتان به سمت جلو حرکت کنید.
- فعالیت مورد علاقه خود را انجام دهید. حداقل 10 دقیقه در روز را برای خود وقت بگذارید.
- انجام کارهای جدید را تجربه کنید. قبول مسئولیت‌پذیری جدید و انجام کارهای داوطلبانه حتی در صورت عدم موفقیت باعث شناخت نقاط قوت و ضعف شما می‌شود.
- از مقایسه کردن دست بردارید. تحت هیچ شرایطی خود را با دیگران مقایسه نکنید.
- جسور و قاطع باشید. ضمن احترام گذاشتن به نظرات و اعتقادات دیگران همین انتظار را از آن‌ها نسبت به نظرات خود داشته باشید.
- فعالیت بدنی منظم داشته باشید. هورمون اندورفین (هورمون شادی) با ورزش ترشح می‌شود که نقش مهمی در افزایش عزت نفس دارد.
- حس گناهکار بودن را از خود دور کنید. از این‌که فکر کنید باعث ناراحتی و آزار دیگران هستید، دست بردارید.
بیشتر بدانید: فوت فتیش چیست؟
ویژگی افراد دارای عزت نفس پایین و بالا
جدول زیر به خوبی شما را با مهمترین ویژگی این خصوصیت آشنا می‌کند:
| عزت‌نفس پایین | عزت‌نفس بالا |
| خودشان را دوس ندارند و دیگران را بهتر از خودشان می‌دانند | از خود و دیگران تشکر و قدردانی می‌کنند |
| انجام هر کاری از طرف خودشان را خوب نمی‌دانند | از رشد استقبال می‌کنند و چالش‌ها را می‌پذیرند. |
| نقاط ضعف خود را بزرگ می‌کنند و بدبین هستند | واقع‌گرا هستند و ویژگی درونی خود را کشف می‌کنند |
| احساس افسردگی، ترس و اضراب دارند | انگیزه کافی دارند و جنب های مثبت زندگی را می‌بینند. |
| انتقاد درست و سازنده را نمی‌پذیرند | انتقادات دیگران را گوش می‌دهند و از اشتباهات خود درس می‌گیرند |
| به‌دلیل شرم، ترس و خجالت نیازهای خود را بیان نمی‌کنند | خودشان تصمیم‌گیری می‌کنند اما نظرات دیگران را هم گوش می‌دهند |
تفاوت عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس
ناتانیل براندن روان‌درمانگر و نویسنده کانادایی-آمریکایی در کتاب «عزت نفس» تفاوت بین اعتماد به نفس و عزت نفس را مشخص می‌کند. درواقع براندن اعتمادبه‌نفس را توانایی فرد در مقابله با چالش‌های پیش رو در زندگی هر فرد می‌داند.
به عبارتی اعتمادبه‌نفس، اعتماد شما به تواناییهایتان در مقابله با چالش‌ها، تعامل با دنیا و حل مشکلات است. عزت‌نفس، حس ارزشمندی درونی شما است، یعنی نسبت به توانایی خود چه دیدگاهی دارید و تا چه اندازه خودتان را ارزشمند می‌دانید. ممکن است شما در یک زمینه خاص اعتمادبه‌نفس بالایی داشته باشید اما احساس ارزشمندی درونی نکنید.
براندن بیان می‌کند که افزایش عزت نفس نه تنها سبب بهتر شدن عملکرد شما را در زندگی می‌شود بلکه به درمان برخی از بیماری‌ها نیز کمک می‌کند. عزت‌نفس بالا سبب می‌شود که شما هنگام مواجه با مشکلات واقعیت را بپذیرید و به جای دلسوزی برای خود یا تسلیم شدن، علت ناکامی خود را پیدا کنید.
آیا عزت نفس پایین یک مشکل سلامت روان است؟
عزت‌نفس پایین می‌تواند به بروز یا شدت اختلالات سلامت روان همچون افسردگی، اضطراب و وسواس کمک کند یا یکی از علائم آن به‌شمار آید. درواقع باید گفت عزت نفس پایین و سلامت روان ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند، خصوصا اگر نشانه‌های ضعف احترام به خود برای مدت طولانی ماندگار شوند.
به‌عنوان مثال موارد زیر می‌توانند زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار دهند:
- متنفر بودن از خود
- سرزنش کردن ناعادلانه خود
- احساس بی‌ارزش بودن و ناامیدی
- نگرانی مداوم در مورد ناتوان بودن در انجام کارها
بیشتر بدانید: روش مقابله با افسردگی چگونه است؟
وجود مشکل سلامت روان باعث کاهش عزت‌نفس می‌شود. از همین‌رو افرادی که برای اختلال سلامت روان تحت درمان هستند، معمولا سخت‌تر می‌توانند گام موثری جهت بهبود عزت نفس خود بردارند.
صحبت با پزشک یا درمانگر به شما در بهبود سلامت روان و افزایش عزت نفس کمک می‌کند. شما می‌توانید به صورت آنلاین یا حضوری با بهترین دکتر روانشناس و بهترین دکتر روانپزشک درمانکده در ارتباط باشید.
نتیجه عزت نفس
اگر به این باور برسید که هیچ فردی نسبت به دیگری شایستگی کمتری ندارد، می‌توانید احساس ارزشمندی را در درون خود تقویت کنید. در نظر گرفتن این موضوع کمک می‌کند تا یک حس سالم از عرت‌نفس را حفظ کنید. شاید نتوان برخی عوامل موثر در عزت نفس همچون تجربیات کودکی را تغییر داد، اما اقداماتی وجود دارد که می‌تواند باعث افزایش ارزش درونی شما شود.
ما در این مقاله از درمانکده ضمن بررسی این‌که عزت نفس چیست و چگونه بدست می‌آید، ویژگی افراد دارای عزت‌نفس پایین و بالا را با شما به اشتراک گذاشتیم. شما کدام یک از خصوصیات ذکر شده را در وجود خود می‌بینید؟ نظرات و تجربیات‌تان با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول Self-Esteem
عزت‌نفس به شدت با نحوه نگرش و واکنش شما نسبت به چیزهایی که در زندگی‌تان اتفاق می‌افتد، مرتبط است. برای ایجاد آن با خود مثبت صحبت کنید.
1. دوری از تفکر منفی
2. خودگویی مثبت
3. پذیرش و بخشش اشتباهات خود
در روابط مشکل دارند، از انتقاد و عدم تایید ناراحت می‌شوند، از انجام فعالیتی که ممکن است مورد قضاوت قرار بگیرد اجتناب می‌کنند.
تحقیقات ثابت کرده افراد دارای عزت‌نفس بالا در مدرسه، کار، روابط اجتماعی، عاطفی، سلامت روانی و جسمی موفق‌تر هستند و رفتار ضداجتماعی کمتری دارند.
منبع: verywellmind | healthdirect
