داروی دفع سنگ کلیه؛ معرفی ۷ داروی کاربردی و موثر!

کلیه‌ها یکی از فعال‌ترین اندام‌های بدن هستند. آن‌ها به طور مداوم مواد زائد و آب اضافی را دفع می‌کنند تا تعادل مایعات و مواد معدنی در بدن حفظ شود. با این حال، گاهی‌اوقات به دلایل مختلف، دچار مشکل می‌شوند که یکی از رایج‌ترین آن‌ها سنگ کلیه است. سنگ کلیه که شبیه سنگ‌ریزه یا کریستال است، از مواد معدنی یا سایر مواد موجود در ادرار تشکیل می‌شود. برای درمان سنگ‌های کوچک معمولا به چیزی جزء نوشیدن آب زیاد و مصرف داروی مسکن نیاز نیست. اما برای سنگ‌های بزرگ‌تر درمان پزشکی لازم است که می‌تواند شامل دارودرمانی یا جراحی باشد. اگر می‌خواهید درباره داروی دفع سنگ کلیه اطلاعات بیشتری کسب کنید، تا انتهای این مقاله از مجله درمانکده با ما همراه باشید.

بهترین داروی دفع سنگ کلیه

درمان سنگ کلیه به علائم شما و نوع سنگ بستگی دارد. به طور کلی، چهار نوع سنگ کلیه شناسایی شده است که هر کدام علل و عوامل خطر متفاوتی دارند. این سنگ‌ها عبارت‌اند از: سنگ‌های کلسیمی (اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم)، سنگ‌های اسید اوریکی، سنگ‌های استروویت (Struvite stones) و سنگ‌‌های سیستین. در ادامه به رایج‌ترین داروهای سنگ کلیه اشاره می‌کنیم.

۱. داروهای ضد درد

از این داروها  برای کنترل درد در هنگام عبور سنگ از مجرای ادرار استفاده می‌شود. داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن) یا استامینوفن معمولا برای کنترل درد کافی هستند. در موارد نادر، ممکن است در اورژانس از اپیوئیدها از جمله مرفین (Morphine) یا کتورولاک (Ketorolac) استفاده شود.

بیشتر بخوانید: سنگ کلیه چیست؟

۲. آلفا-بلوکرها و مسدودکننده‌های کانال کلسیم

آلفا-بلوکرها و مسدودکننده‌های کانال کلسیم، عضلات صاف را شل می‌کنند و به همین دلیل، معمولا برای کاهش فشار خون یا جلوگیری از درد قلبی تجویز می‌شوند. از این داروها می‌توان به عنوان قرص شل کننده مجاری ادرار برای دفع سنگ کلیه هم استفاده کرد. چون با شل و گشاد کردن حالب (لوله باریکی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌برد) به عبور راحت‌تر و سریع‌تر سنگ از مجرای ادرار کمک می‌کنند.

هنگامی که پزشکان می‌خواهند دارو برای دفع سنگ کلیه تجویز کنند معمولا به سراغ آلفا-بلوکر تامسولوسین (Tamsulosin) می‌روند که کار اصلی آن درمان هیپرپلازی پروستات (بزرگ شدن پروستات) است. ذکر این نکته ضروری است که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مصرف هیچ‌کدام از این داروها را برای دفع سنگ کلیه تایید نکرده است.

۳. قلیایی‌کننده‌های ادرار

احتمالا مطالب زیادی درباره داروی حل کننده سنگ کلیه شنیده یا خوانده‌اید. حقیقت این است که چنین دارویی وجود دارد، اما از آن فقط می‌توان برای حل کردن سنگ‌های تشکیل‌شده از اسید اوریک استفاده کرد. زمانی که سطح اسید خیلی بالا باشد، اسید اوریک نامحلول است. بنابراین، قلیایی‌کننده‌ها همراه با حجم بالای آب می‌توانند با موفقیت ۷۰ تا ۸۰ درصد سنگ‌های اسید اوریکی را حل کنند. قلیایی کردن ادرار با استفاده از سیترات یا بی‌کربنات سدیم (جوش شیرین) درمان اولیه برای کنترل سنگ‌های اسید اوریکی و پیشگیری از ایجاد آن‌ها است.

۴. آلوپورینول

گاهی‌اوقات، پزشک داروی آلوپورینول (Allopurinol) تجویز می‌کند تا تولید اسید اوریک در بدن کاهش یابد و از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری شود. این دارو به ویژه برای افرادی که به نقرس مبتلا هستند یا رژیم غذایی سرشار از پروتئین حیوانی دارند مفید است.

۵. دیورتیک‌های تیازیدی

دیورتیک‌ها میزان آب و املاح دفع‌شده توسط کلیه‌ها را افزایش می‌دهند. اگر کلیه‌های شما مستعد تشکیل سنگ‌های کلسیمی هستند، باید در کنار نوشیدن حجم زیاد آب، از دیورتیک‌های تیازیدی مانند هیدروکلروتیازید (Hydrochlorothiazide)، کلرتالیدون (Chlorthalidone) یا اینداپامید (Indapamide) برای پیشگیری از ایجاد سنگ استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: تاثیر سنگ کلیه بر چاقی

۶. شلاتورها

هنگامی که از داروی دفع سنگ کلیه صحبت به میان می‌آید، باید به شلاتورها اشاره کرد. شلاتورها مولکول‌هایی هستند که به سایر مواد در بدن متصل می‌شوند تا بدن بتواند آن مواد را دفع کند. به عنوان مثال، شلاتوری که به کلسیم متصل می‌شود، کلسیم را از طریق ادرار دفع می‌کند. سیترات‌ها شلاتور کلسیم هستند و به طور موثری می‌توانند از تشکیل سنگ‌های کلسیمی جلوگیری کنند. پنی‌سیلامین (Penicillamine) هم شلاتور سیستین است و برای جلوگیری از ایجاد سنگ‌های سیستین استفاده می‌شود.

۷. آنتی‌بیوتیک‌ها

سنگ‌های استروویت در اثر عفونت‌های باکتریایی ایجاد می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها که باکتری‌های را از بین می‌برند و استوهیدروکسامیک اسید (Acetohydroxamic acid) که برای کاهش آمونیاک ادرار تجویز می‌شود، اولین خط درمان این سنگ‌ها هستند. بعد از درمان سنگ، ممکن است لازم باشد برای مدت طولانی از آنتی‌بیوتیک با دوز پایین استفاده کنید تا از برگشت عفونت جلوگیری شود.

عوارض جانبی داروهای سنگ کلیه

هر یک از داروهای سنگ کلیه عوارض جانبی متفاوتی دارند که در این بخش به معرفی رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

• داروهای ضد درد: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی معمولا به بروز مشکلات گوارشی مانند درد شکم، حالت تهوع و حتی خونریزی گوارشی منجر می‌شوند.
• آلفا-بلوکرها و مسدودکننده‌های کانال کلسیم: این داروها اغلب برای کاهش فشار خون استفاده می‌شوند، بنابراین افت فشار خون یکی از عوارض جانبی آن‌ها است. آلفا-بلوکرها و مسدودکننده‌های کانال کلسیم برای بیماران مبتلا به فشار خون پایین (هیپوتانسیون) و افراد سالمندی که ممکن است زمین بخورند مناسب نیستند.
• داروهای قلیایی‌کننده ادرار: قلیایی‌کننده‌های ادرار نسبتا بی‌خطر هستند و عوارض جانبی کمی دارند (مانند مشکلات جزئی معده یا روده).
• آلوپورینول: این دارو عوارض جانبی کمی دارد که معمولا شامل بثورات پوستی و واکنش‌های آلرژیک می‌شود. با این حال، ممکن است واکنش آلرژیک به قدری شدید باشد که در بیمارستان بستری شوید.
• دیورتیک‌های تیازیدی: دیورتیک‌ها مقدار آب و املاح دفع‌شده از بدن را افزایش می‌دهند، بنابراین کم‌آبی بدن یکی از عوارض جانبی آن‌ها است.
• شلاتورها: پنی‌سیلامین عوارض جانبی زیادی دارد که بعضی از آن‌ها می‌توانند شدید باشند. شایع‌ترین عوارض جانبی عبارت‌اند از: مشکلات گوارشی و از دست دادن چشایی.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: به طور کلی، آنتی‌بیوتیک‌ها بی‌خطر هستند و عوارض جانبی کمی دارند. از رایج‌ترین عوارض این داروها می‌توان به مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع، کرامپ معده و نفخ اشاره کرد.

کلام پایانی درباره داروی دفع سنگ کلیه

بیشتر سنگ‌های کلیه به طور خودبه‌خود از طریق حالب و مثانه از بدن دفع می‌شوند. اما سنگ‌های بزرگ غالبا به درمان پزشکی نیاز دارند. اگر درباره داروی دفع سنگ کلیه سوال دارید، با دکتر اورولوژی مشورت کنید. برای این کار می‌توانید به سایت درمانکده مراجعه کنید. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است که از پزشک مورد نظر خود برای ویزیت حضوری وقت بگیرید یا برای مشاوره آنلاین با دکتر اورولوژی اقدام کنید.

بیشتر بخوانید: آیا رژیم غذایی سنگ کلیه به بهبود بیمار کمک می‌کند؟

سوالات متداول

منابع: singlecare, nyulangone