رژیم غذایی سنگ کلیه نقش مهمی در عدم ایجاد این رسوبات کوچک و سخت ایفا می‌کند. شاید نتوان برای انواع سنگ‌های کلیه دستور خوراک واحدی معرفی کرد، اما پزشکان رعایت رژیم مناسب مبتلایان سنگ کلیه را در بهبود سلامت کلی آن‌ها موثر می‌دانند.
در رژیم غذایی سنگ کلیه توصیه می‌شود آب فراوان بنوشید. هیدراته نگه داشتن بدن به عدم رسوب مواد مختلف در کلیه‌ها کمک می‌کند. اما جالب است بدانید بخش زیادی از این رسوبات بر اثر مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که در طول روز مصرف می‌کنیم، ایجاد می‌شوند. پزشک متخصص تغذیه درمانکده می‌تواند شما را در خصوص رژیم مناسب برای مبتلایان سنگ کلیه کمک کند.
با ما همراه باشید تا در این مقاله از مجله درمانکده شما را با مواد غذایی و نوشیدنی‌های مفید یا مضر که شناخت آن‌ها در رعایت رژیم غذایی سنگ کلیه مهم است، آشنا کنیم.
فهرست محتوا:
رژیم غذایی انواع سنگ کلیه‌ها
سنگ کلیه انواع مختلفی دارد که بر اثر رسوبات مواد غذایی همچون سدیم، پروتئین حیوانی، کلسیم و… ایجاد می‌شوند. برای رعایت رژیم غذای سنگ کلیه ابتدا باید آن‌ها را بشناسید. در صورت داشتن سنگ کلیه حتما از طریق مشاوره با دکتر اورولوژی آنلاین در خصوص نوع آن بپرسید.
بیشتر بدانید: عفونت کلیه ؛ علل، علائم و راه‌های پیشگیری و درمان
بیشتر بدانید: سنگ حالب چیست؟ علت، علائم و راه‌های درمان آن
1. سنگ‌های اگزالات کلسیم
این نوع سنگ کلیه بسیار رایج است. زیرا اگزالات به‌شکل طبیعی در مواد غذایی همچون میوه، آجیل، سبزیجات، غلات، دانه‌ها،، شکلات، چای و حبوبات وجود دارد. محدودیت مواد خوراکی زیر، رژیم مناسب برای مبتلایان به سنگ کلیه اگزالات کلسیم خواهد بود:
- اسفناج
- بادام‌زمینی
- شکلات
- سیب‌زمینی
- چخندر
- ریواس
بهتر است گول اسم این نوع سنگ کلیه را نخورید و مصرف کلسیم به‌طور کامل از برنامه غذایی شما حذف نشود. کلسیم دشمن شما نیست اما باید با احتیاط مصرف شود. برای عملکرد بهتر رژیم غذایی سنگ کلیه مذکور، مواد خوراکی حاوی اگزالات و کلسیم را با یکدیگر ترکیب کرده و مصرف سدیم را به حداقل برسانید.
2. سنگ‌های کلسیم فسفات
برخی افراد فکر می‌کنند با داشتن سنگ کلیه کلسیم فسفات به‌دلیل اسم آن باید از خوردن کلسیم خودداری کنند. این تفکر اشتباه است. شما باید کلسیم کافی از مواد غذایی دریافت کنید و میزان مصرف سدیم خود را کاهش دهید.
سدیم بخشی از نمک است که در مواد غذایی فریز شده، کنسرو شده، فست‌فودها، گوشت و انواع چاشنی‌ها وجود دارد. بنابراین برای رعایت رژیم غذایی سنگ کلیه کلسیم فسفات باید مصرف پروتئین حیوانی و سدیم را کمتر استفاده کنید.
بیشتر بدانید: آیا قند خون بالا باعث سنگ کلیه می‌شود؟
3. سنگ‌های اسید اوریک
حفظ تناسب اندام در جلوگیری از سنگ کلیه اسید اوریک نقش مهمی دارد. رژیم مناسب برای مبتلایان به این سنگ کلیه مصرف مواد غذایی حاوی مقدار بسیار کمی پروتئین حیوانی است. موارد زیر را محدود کنید:
- تخم‌مرغ
- گوشت گاو
- ماهی و صدف
- محصولات لبنی پرچرب
- نوشیدنی‌های شیرین
به‌منظور تامین پروتئین مورد نیاز بدن می‌توانید پروتئین‌های مفید را جایگزین آن کنید:
- حبوبات (لوبیا، عدس، نخود)
- سویا (شیر سویا، کره سویا)
- آجیل (بادام زمینی، بادام هندی، گردو و پسته)
- دانه آفتابگردان
- میوه و سبزیجات
4. سنگ‌های سیستین
بهترین رژیم غذایی سنگ کلیه از نوع سیستین نوشیدن آب به مقدار کافی است. پزشکان توصیه می‌کنند افراد مبتلا به این نوع سنگ کلیه باید حتما بین 8 تا 12 لیوان آب در طول روز آب بنوشند.
بیشتر بدانید: بالا بودن اوره خون نشانه چیست؟
مواد غذایی و نوشیدنی‌های مناسب برای سنگ کلیه
دفع سنگ کلیه بسیار دردناک است. به‌همین دلیل افرادی که این تجربه را دارند به‌دنبال رژیم مناسب برای مبتلایان به سنگ کلیه هستند. تمام چیزهایی که می‌خورید و می‌نوشید می‌تواند در بروز یا جلوگیری از این مشکل اثرگذار باشد. البته بهتر است قبل از رژیم به دکتر اورولوژی مراجعه کنیم.
در این بخش از مقاله مواد غذایی و نوشیدنی‌های مناسب برای سنگ کلیه را معرفی می‌کنیم:
افزایش مصرف میوه و سبزیجات
مرکبات منبع غنی از سیترات طبیعی هستند که به کاهش یا جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه کمک می‌کنند. مصرف لیمو، پرتقال و گریپ فروت را در رژیم غذایی سنگ کلیه خود بگنجانید. همچنین از مصرف سبزیجات تازه غافل نشوید.
رژیم غذایی سنگ کلیه و هیدراته نگه داشتن بدن
نوشیدن آب به مقدار کافی مواد شیمیایی که باعث ایجاد سنگ کلیه می‌شوند را رقیق خواهد کرد. افراد مبتلا به سنگ کلیه باید روزانه 12 لیوان آب بنوشند.
بیشتر بدانید: عفونت کلیه در مردان چگونه است؟
تامین کلسیم و ویتامین D بدن
بدن باید به مقدار کافی کلسیم دریافت کند تا افزایش سطح اگزالات موجب تشکیل سنگ کلیه نشود. مواد غذایی منبع بهتری از مصرف مکمل‌ها برای تامین کلسیم بدن هستند. زیرا مکمل‌ها هم یکی از گزینه‌های اصلی در ایجاد سنگ کلیه به‌شمار می‌آیند.
بهترین منبع طبیعی کلسیم عبارتند از:
- شیر
- ماست
- پنیر
- حبوبات
- سبزیجات با برگ سبز تیره
- دانه‌ها
- آجیل
- شیر سویا
مصرف ویتامین D به جذب بهتر کلسیم کمک می‌کند. ماهی‌های چرب، سالمون، قارچ و پنیر منابع طبیعی آن هستند.
پروتئین گیاهی در رژیم غذایی سنگ کلیه
رژیم مناسب برای مبتلایان سنگ کلیه برنامه غذایی است که در آن پروتئین گیاهی جایگزین پروتئین حیوانی شود. مصرف مقدار کنترل شده پروتئین حیوانی مشکلی ایجاد نمی‌کند اما بهترین حالت، جایگزین آن با منابعی همچون لوبیا، نخود و عدس است.
بیشتر بدانید: عفونت ادراری چیست؟ علائم، علل، تشخیص و درمان
بیشتر بدانید: آزمایش کراتین چیست؟
ممنوعیت های غذایی سنگ کلیه
رژیم غذایی سنگ کلیه با برخی محدودیت‌های خوراکی همراه است که در زیر با آن‌ها آشنا می‌شوید:
کاهش مصرف نمک
تجمع کلسیم در ادرار نتیجه افزایش سطح سدیم در بدن است. رژیم مناسب برای مبتلایان به سنگ کلیه باید با محدودیت شدید مصرف نمک همراه باشد.
اغلب غذاهای رستوران‌ها و فست‌فودها دارای مقدار زیادی سدیم هستند که به شدت برای سنگ کلیه مضر است. همچنین آب برخی از سبزیجات در ترکیبات خود سطح بالایی از سدیم دارد.
بیشتر بدانید: علائم نارسایی کلیه چیست؟
مصرف حداقل پروتئین حیوانی در رژیم غذایی سنگ کلیه
ماده شیمیایی سیترات از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری می‌کند. شما با مصرف بیش از اندازه پروتئین حیوانی همچون گوشت قرمز، گوشت مرغ، خوک و تخم‌مرغ سطح سیترات را در ادرار کاهش داده و موجب افزایش میزان تولید اسید اوریک می‌شوید.
به‌جای مصرف پروتئین حیوانی از جایگزین مفید آن که در زیر معرفی کردیم، استفاده کنید:
- کینوآ
- توفو
- هوموس
- دانه‌های چیا
- ماست یونانی
پزشک متخصص تغذیه درمانکده می‌تواند شما را در خصوص میزان مجاز مصرف پروتئین حیوانی و گیاهی راهنمایی کند.
بیشتر بدانید: معرفی دارو برای دفع سنگ کلیه
کاهش یا حذف اگزالات
یکی‌دیگر از ممنوعیت های غذایی سنگ کلیه مصرف مواد غذایی دارای اگزالات است. این ماده شیمیایی موجب تشکیل سنگ کلیه می‌شود که باید مواد غذایی حاوی آن را بسیار کاهش داد یا با مراقبت زیادی مصرف کرد.
بهترین راه‌کار برای تنظیم ماده اگزالات در بدن مصرف مواد غذایی حاوی این ماده با کلسیم است. در این صورت بدن قبل از ارسال اگزالات به کلیه‌ها آن را به کلسیم تبدیل می‌کند.
مواد غذایی زیر سرشار از اگزالات هستند که باید در رژیم غذایی سنگ کلیه محدود شوند:
- آجیل و خشکبار
- شکلات
- چای
- ریواس
- اسفناج
- سیب‌زمینی‌های شیرین
- چغندر
بیشتر بدانید: آزمایش AST چیست و چه کاربردی دارد؟
کاهش مصرف نوشابه در رژیم غذایی سنگ کلیه
فسفات ماده شیمیای دیگری است که در تشکیل رسوبات و ایجاد سنگ کلیه نقش مهمی دارد. نوشابه سرشار از این ماده شیمیایی است که باید حتما در لیست ممنوعیت های غذایی سنگ کلیه قرار گیرد.
قندهای این نوع نوشیدنی‌ها دارای ساکارز و فروکتوز اضافه شده‌ای هستند که موجب افزایش احتمال سنگ کلیه می‌شود. بنابراین مصرف شکر مصنوعی را در نوشیدنی‌ها و میزان مصرف قند در سایر مواد غذایی فرآوری شده همچون آب‌میوه‌ها، کیک‌ها و شربت‌ها کاهش دهید.
بیشتر بدانید: علائم سنگ کلیه در مردان و زنان چگونه است؟
نکاتی برای رژیم غذایی سنگ کلیه
اگر یک‌بار دچار سنگ کلیه شدید، احتمال بروز دوباره وجود دارد. برای پیشگیری از آن توصیه‌های زیر را جدی بگیرید:
- روزانه بین 8 تا 12 لیوان آب بنوشید.
- از خوردن مرکبات به‌خصوص پرتقال غافل نشوید.
- حداقل یک‌بار در وعده‌های اصلی غذایی کلسیم مصرف کنید.
- مصرف نمک و شکر مصنوعی را به‌حداقل برسانید.
- غذاها و نوشیدنی‌های حاوی اگزالات و فسفات (آجیل، اسفناج، چای، شکلات، نوشابه و…) محدود کنید.
- از کم آب نگه داشتن بدن خود و مواردی که باعث آن می‌شود (مصرف الکل) بپرهیزید.
بیشتر بدانید: آزمایش پروستات چیست؟
بیشتر بدانید: آزمایش BUN یا نیتروژن اوره خون چیست؟
بیشتر بدانید: ادرار خونی ؛ علل، علائم و راه‌های درمان
سخن پایانی
سنگ کلیه به‌دلیل انباشتگی مواد شیمیایی همچون کلسیم، اگزالات، فسفر و اسید اوریک در مجاری ادراری تشکیل می‌شود. در صورت رژیم غذایی سنگ کلیه می‌توان تا حد زیادی از ایجاد آن جلوگیری کرد.
از همین رو ما در این مقاله از درمانکده شما را با رژیم مناسب برای مبتلایان سنگ کلیه آشنا کردیم. به‌نظر شما مواد غذایی و نوشیدنی‌های مناسب برای سنگ کلیه چیست؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
شکلات، گوشت، چغندر، اسفناج، ریواس، چای و آجیل
سبزیجات و میوه‌های دارای سیترات همچون لیموشیرین، لیموترش، پرتقال و گریپ‌فروت
میوه‌های سرشار از اگزالات مثل توت‌فرنگی، تمشک و زغال اخته
منبع: kidney | healthline
