خارش بدن به‌ویژه زمانی که مزمن و طولانی‌مدت می‌شود، می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد و به مشکلات زیادی مثل بی‌خوابی و حتی اضطراب و افسردگی منجر شود. این مشکل به دلایل مختلف از جمله آلرژی، بیماری‌های پوستی مثل اگزما، کهیر و گزیدگی حشرات یا بیماری‌های داخلی از جمله نارسایی کلیوی، دیابت و اختلالات غده تیروئید رخ می‌دهد. خوشبختانه، امروزه داروهای متنوعی برای رفع خارش وجود دارد. اما همه آن‌ها ممکن است به یک اندازه موثر نباشند. اگر می‌خواهید با بهترین دارو برای خارش بدن آشنا شوید، این مقاله از مجله درمانکده را تا انتها دنبال کنید.
فهرست محتوا
بهترین دارو برای خارش بدن
رایج‌ترین داروهایی که برای رفع خارش و تحریک پوست تجویز می‌شوند عبارت‌اند از:
۱. آنتی هیستامین‌ها
وقتی این سوال مطرح می‌شود که کدام دارو برای خارش بدن خوب است، آنتی‌هیستامین‌ها اولین گزینه‌ای هستند که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد. این داروها اغلب برای تسکین علائم آلرژی مانند کهیر، خارش، سرفه و عطسه استفاده می‌شوند. آن‌ها اثرات درمانی خود را با مهار تولید هیستامین در بدن اعمال می‌کنند. در ادامه به تعدادی از پرکاربردترین داروهای آنتی‌هیستامینی اشاره می‌کنیم.
لوراتادین
لوراتادین برای تسکین موقت علائم تب یونجه (آلرژی به گرده و گردوغبار) و سایر آلرژی‌ها استفاده می‌شود. این علائم شامل عطسه، آبریزش بینی و خارش چشم‌ها، بینی یا گلو هستند. همچنین اگر کهیر علت خارش بدن و قرمزی پوست باشد، ممکن است پزشک این دارو را برای درمان آن تجویز کند.
سردرد، خشکی دهان، خونریزی بینی، گلودرد، زخم‌های دهانی، اختلال خواب، ضعف، دل‌درد و اسهال از شایع‌ترین عوارض لوراتادین هستند. این دارو همچنین ممکن است در بعضی از افراد به عوارض جدی مثل تورم چشم‌ها، صورت، لب‌ها، زبان، گلو، دست‌ها یا پاها، گرفتگی صدا، مشکلات تنفسی و خس‌خس سینه منجر شود. در این مواقع توصیه می‌شود مصرف دارو را قطع کرده و فورا نزد پزشک بروید.
دیفن‌هیدرامین
دیفن‌هیدرامین هم می‌تواند بهترین دارو برای خارش بدن باشد. این دارو به عنوان یک آنتی‌هیستامین خواب‌آور شناخته می‌شود و بیشتر از سایر آنتی‌هیستامین‌ها احتمال دارد که شما را خواب‌آلوده کند. این دارو برای درمان تب یونجه، اگزما، کهیر، گزیدگی حشرات و بی‌خوابی کوتاه‌مدت ناشی از سرفه، سرماخوردگی یا خارش استفاده می‌شود.
رایج‌ترین عوارض جانبی دیفن‌هیدرامین شامل خواب‌آلودگی، سرگیجه، اختلال تمرکز و خشکی دهان است. اگر این دارو را بدون وقفه برای مدت زمان طولانی مصرف کنید، ممکن است تاثیر آن کمتر شود یا در شما ایجاد وابستگی کند. به همین دلیل، توصیه می‌شود بدون مشورت با پزشک از دیفن‌هیدرامین بیش از ۲ هفته استفاده نکنید. همچنین در حین مصرف آن از نوشیدن الکل بپرهیزید؛ چون خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.
سیتریزین
داروی ضد خارش سیتریزین برای تسکین موقت علائم آلرژی (عطسه، آبریزش بینی، خارش و قرمزی چشم‌ها و خارش بینی یا گلو) تجویز می‌شود. این علائم ناشی از تب یونجه (آلرژی به گرده، گردوغبار یا سایر مواد موجود در هوا) یا آلرژی به مایت‌ها، شوره حیوانات، سوسک‌ها و کپک‌ها هستند. سیتریزین همچنین به درمان خارش و قرمزی ناشی از کهیر کمک می‌کند، اما نمی‌تواند از بروز کهیر یا سایر واکنش‌های آلرژیک پوستی جلوگیری کند.
خواب‌آلودگی، خستگی مفرط، خشکی دهان، درد شکم، اسهال و استفراغ از شایع‌ترین عوارض جانبی سیتریزین هستند. در صورتی که این عوارض برای مدت طولانی ادامه داشتند یا شدید بودند، در مورد آن‌ها با دکتر پوست آنلاین مشورت کنید. همچنین اگر علائم جدی مثل مشکل در تنفس یا بلع را تجربه کردید، لازم است به دنبال کمک اورژانسی بروید.
فکسوفنادین
فکسوفنادین برای درمان علائم آلرژی (از جمله تب یونجه) در بزرگسالان و کودکان استفاده شود. این دارو همچنین در بزرگسالان و کودکان بالای ۶ سال به درمان خارش ناشی از کهیر مزمن ایدیوپاتیک کمک می‌کند. از آنجایی که فکسوفنادین روی گیرندهای هیستامین در سیستم عصبی تاثیر نمی‌گذارد، کمتر از سایر آنتی‌هیستامین‌ها باعث خواب‌آلودگی می‌شود.
رایج‌ترین عوارض جانبی فکسوفنادین شامل سردرد، کمردرد و علائم سرماخوردگی (گرفتگی بینی، درد سینوس‌ها و گلودرد) است. از عوارض جدی این دارو که به درمان فوری نیاز دارند می‌توان به تب، لرز، خستگی غیر عادی، سرفه شدید، مشکلات شنوایی، تنگی نفس و تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو اشاره کرد.
کلرفنیرامین
کلرفنیرامین هم گزینه دیگری است که می‌توان نام آن را در فهرست بهترین دارو برای خارش بدن قرار داد. کلرفنیرامین در گروه آنتی‌هیستامین‌های خواب‌آور قرار می‌گیرد. این دارو برای تسکین آلرژی (مانند تب یونجه، آلرژی به غذا و دارو و واکنش‌های آلرژیک پوستی) و برای درمان خارش ناشی از عفونت‌ها از جمله آبله مرغان استفاده می‌شود.
کودکان و افراد بالای ۶۵ سال بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به عوارض جانبی کلرفنیرامین هستند. سرگیجه، خواب‌آلودگی، تاری دید، سردرد، خشکی دهان، عدم تمرکز، ناراحتی معده و مشکل در دفع ادرار از عوارض رایج این دارو محسوب می‌شوند. در صورت شدید یا ادامه‌دار بودن این عوارض باید با پزشک مشورت کنید.
هیدروکسی‌زین
هیدروکسی‌زین در بزرگسالان و کودکان برای تسکین خارش ناشی از واکنش‌های آلرژیک پوستی استفاده می‌شود. این دارو همچنین ممکن است به تنهایی یا همراه با سایر داروها برای کاهش اضطراب و تنش یا به عنوان داروی آرام‌بخش قبل و بعد از بیهوشی عمومی تجویز شود.
خشکی دهان، سرگیجه، سردرد، گیجی و یبوست از شایع‌ترین عوارضی هستند که احتمال دارد در حین مصرف داروی ضد خارش هیدروکسی‌زین تجربه کنید. این دارو ممکن است با عوارض جدی‌تری مثل لرزش، تشنج، تب یا زخم‌های چرکی و تاول مانند هم همراه باشد که باید به سرعت درمان شوند.
سیپروهپتادین
سیپروهپتادین برای تسکین قرمزی، خارش و آبریزش چشم‌ها، عطسه و آبریزش بینی ناشی از آلرژی، تب یونجه و محرک‌های موجود در هوا استفاده می‌شود. این دارو همچنین برای درمان خارش ناشی از بیماری‌های آلرژیک پوستی و درمان کهیر از جمله کهیر ناشی از قرار گرفتن در معرض هوای سرد و مالش پوست مفید است.
از شایع‌ترین عوارض جانبی سیپروهپتادین می‌توان به خشکی دهان، بینی و گلو، خواب‌آلودگی، سرگیجه، حالت تهوع، سردرد و ضعف عضلانی اشاره کرد. این دارو ممکن است در بعضی موارد به عوارض جدی‌تر مثل مشکل در دفع ادرار، اختلال بینایی و عصبی بودن هم منجر شود. در صورتی که این علائم را تجربه کردید، فورا به دنبال درمان بروید.
۲. کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها مثل پردنیزولون و پردنیزون هم در بعضی شرایط به عنوان بهترین دارو برای خارش بدن معرفی می‌شوند. این داروها معمولا به سرعت اثر می‌کنند، اما ممکن است عوارض جانبی شدید به همراه داشته باشند. به همین دلیل، باید حتما تحت نظر پزشک مصرف شوند. از کاربردهای رایج این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آلرژی: کورتیکواستروئیدها معمولا برای آلرژی‌های فصلی یا محیطی تجویز نمی‌شوند، اما احتمال دارد در مواردی که علائم شدید است یا آنتی‌هیستامین‌ها و درمان‌های موضعی موثر نیستند، مورد استفاده قرار بگیرند.
- اگزما: کورتیکواستروئیدها به دلیل احتمال بروز عوارض جدی خط اول درمان اگزما محسوب نمی‌شوند. با این حال، ممکن است در افراد مبتلا به اگزمای شدید برای مدت زمان کوتاه تجویز شوند. اگزما که به آن درماتیت آتوپیک هم می‌گویند، یک بیماری مزمن است که با ضایعات پوستی خارش‌دار، ملتهب و پوسته‌پوسته مشخص می‌شود.
- درماتیت تماسی: کورتیکواستروئیدها ممکن است زمانی که بثورات پوستی گسترده هستند یا به درمان‌های موضعی پاسخ نمی‌دهند، برای موارد شدید درماتیت تماسی تجویز شوند. چراکه می‌توانند به سرعت به کاهش التهاب و خارش کمک کنند.
- کهیر: کورتیکواستروئیدها در درمان کهیر شدید و کهیر مزمن که بیش از ۶ هفته طول کشیده است، کاربرد دارند. این داروها زمانی برای کاهش التهاب و خارش تجویز می‌شوند که علائم گسترده باشند یا با آنتی‌هیستامین‌ها کنترل نشوند.
- خارش ناشی از سرطان: بعضی از انواع سرطان از جمله سرطان پوست، کبد و کیسه صفرا ممکن است باعث خارش شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع، مقاله خارش بدن و سرطان را بخوانید.
بسیار مهم است که با عوارض احتمالی کورتیکواستروئیدها آشنا باشید. کسانی که برای مدت زمان کوتاه از این داروها استفاده می‌کنند ممکن است با مشکلات بینایی، افزایش وزن، پرفشاری خون، قند خون بالا، ضعف عضلانی و مشکلات خلقی یا رفتاری مواجه شوند. اما کسانی که این داروها را برای مدت طولانی مصرف می‌کنند ممکن است دچار دیابت و پوکی استخوان شوند یا افزایش خطر ابتلا به عفونت و کاهش تولید هورمون‌ها را تجربه کنند.
۳. داروهای ضد افسردگی
شاید جالب باشد که بدانید داروهای ضد افسردگی هم می‌توانند بهترین دارو برای خارش بدن باشند. برای مثال، مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) از جمله فلوکستین و سرترالین در بعضی موارد به درمان خارش مزمن و طولانی‌مدت کمک می‌کنند. داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند دوکسپین هم ممکن است برای رفع این مشکل تجویز شوند. حداقل ۸ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد تا اثربخشی داروهای ضد افسردگی را احساس کنید.
۴. کرم‌ها و پمادهای موضعی
اگر پوست دچار خارش و التهاب شود، پزشک ممکن است استفاده از کرم یا پماد حاوی کورتیکواستروئید را در نواحی آسیب‌دیده پیشنهاد دهد. در صورتی که خارش شدید یا مزمن باشد، احتمالا دکتر پوست از شما می‌خواهد به مدت ۲۰ دقیقه با آب ولرم دوش بگیرید، پماد تریامسینولون ۰/۰۲۵ تا ۰/۱ درصد را روی پوست نمناک خود بمالید و سپس لباس بپوشید. این کار رطوبت را به دام می‌اندازد و به جذب بهتر دارو کمک می‌کند.
از سایر داروهای موضعی که برای درمان خارش پوست تجویز می‌شوند می‌توان به مهارکننده‌های کلسینورین مانند تاکرولیموس پیمکرولیموس، بی‌حس‌کننده‌های موضعی، کرم دوکسپین و پماد کالامین اشاره کرد.
بهترین دارو برای خارش بدن در شب
خارش بدن در شب می‌تواند تاثیر زیادی بر کیفیت خواب داشته باشد و باعث بیدار شدن‌های مکرر شود. داروهای موضعی و خوراکی به‌ویژه داروهایی که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند (از جمله دیفن‌هیدرامین) می‌توانند تاثیر قابل‌توجهی در کاهش خارش و بهبود کیفیت خواب داشته باشند.
دارو برای خارش بدن در بارداری
داروهای موضعی و بعضی از داروهای خوراکی از جمله لوراتادین ممکن است برای زنان باردار بی‌خطر باشند. اما به طور کلی، تجویز دارو در این دوران با محدودیت‌های زیادی همراه است. به همین دلیل، زنان باردار باید از مصرف خودسرانه داروها حتی داروهای بدون نسخه بپرهیزند و در مورد نحوه انتخاب بهترین دارو برای جلوگیری از خارش پوست بدن با متخصص زنان مشورت کنند.
بهترین دارو برای خارش بدن کودکان
از آنجایی که سیستم ایمنی کودکان هنوز در حال رشد و تکامل است، داروها معمولا تاثیرات متفاوتی روی آن‌ها دارند. بعضی از داروهایی که برای بزرگسالان مفیدند، ممکن است برای کودکان مناسب نباشند یا در آن‌ها عوارض جانبی شدید ایجاد کنند. از این‌رو همیشه مشورت با متخصص اطفال برای انتخاب داروی مناسب و تعیین دوز صحیح ضروری است تا از بروز هر گونه عارضه ناخواسته جلوگیری شود.
بهترین داروی گیاهی برای خارش بدن
داروهای گیاهی معمولا بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس هستند و برای درمان خارش خفیف و موقتی استفاده می‌شوند. این محصولات به دلیل خواص ضد التهابی و تسکین‌دهنده خود می‌توانند به کاهش خارش کمک کنند. در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- ژل آلوئه‌ورا
- پماد حاوی جو دوسر
- پماد کالاندولا که حاوی عصاره گل همیشه بهار است
بهترین دارو برای خارش بدن در طب سنتی
متخصصان طب سنتی معتقدند که محصولات حاوی جو دوسر، آلوئه‌ورا و روغن‌های گیاهی مانند روغن نارگیل، روغن بادام و روغن بنفشه برای درمان خارش بدن مفیدند. این محصولات به دلیل خواص مرطوب‌کنندگی و ضد التهابی خود می‌توانند پوست را نرم کرده و از خشکی و تحریکات آن جلوگیری کنند.
اگر برای درمان خارش بدن به دنبال راه‌کارهای خانگی یا طبیعی هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله بهترین میوه برای خارش پوست را مطالعه کنید.
کلام پایانی
داروهای متعددی برای رفع خارش بدن وجود دارند که هر کدام از آن‌ها ممکن است برای شرایط خاص یا گروه‌های سنی متفاوت مناسب باشند. از داروهای موضعی گرفته تا داروهای خوراکی و تزریقی، انتخاب گزینه مناسب به علت و شدت خارش، سن و وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد. بنابراین بسیار مهم است که قبل از مصرف هر گونه دارویی با پزشک مشورت کنید.
اگر به دنبال مشاوره تخصصی و درمان دقیق هستید، می‌توانید از خدمات سایت درمانکده بهره‌مند شوید. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است که با بهترین متخصصان آشنا شوید و از آن‌ها برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید.
سوالات متداول
آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای کورتیکواستروئیدی، بعضی از داروهای ضد افسردگی و داروهای موضعی حاوی مهارکننده‌های کلسینورین، ژل آلوئه‌ورا، جو دوسر و سایر ترکیبات گیاهی التیام‌بخش برای درمان این مشکل مفیدند.
انتخاب بهترین دارو برای خارش بدن به عوامل مختلفی از جمله علت و شدت خارش، سن بیمار و وضعیت سلامتی او بستگی دارد.
ژل آلوئه‌ورا، جو دوسر و بعضی از روغن‌های گیاهی مثل روغن بادام، نارگیل یا بنفشه برای رفع خارش موثرند.
منابع: mayoclinic, medlineplus, allergyasthmanetwork
مشکل پوستی دارم