عوارض و خطرات MRI (ام آر آی)

تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) (ام آر آی) تستی است که از آهن ربا های قدرتمند، امواج رادیویی و کامپیوتر برای ایجاد تصاویر با جزئیات دقیق از داخل بدن استفاده می کند.

پزشک و فوق متخصص مغز و اعصاب می تواند از این آزمایش برای تشخیص، یا تعیین میزان موفقیت آمیز بودن درمان استفاده کند. برخلاف اشعه ایکس و اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، در MRI ها از اشعه X یونیزان و آسیب رسان استفاده نمی شود.

کاربردهای MRI (ام آر آی)

MRI درتشخیص بیماری یا آسیب به پزشکان مغز و اعصاب کمک می کند و می تواند میزان موفقیت در درمان را مشخص کند. این رویکرد می تواند در قسمت های مختلف بدن انجام شود که به ویژه برای مشاهده بافت های نرم و سیستم عصبی بسیار مفید است.

MRI مغز و نخاع می تواند در تشخیص موارد زیادی از جمله گزینه های زیر، کمک کند:

• آسیب عروق خونی
• آسیب مغزی
• سرطان
• مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
• صدمات طناب نخاعی
• سکته
• مشکلات چشمی
• مشکلات مربوط به گوش داخلی

MRI قلب و عروق در صدد یافتن موارد زیر است:

• عروق خونی مسدود شده
• آسیب ناشی از حمله قلبی
• بیماری قلبی
• مشکلات ناشی از ساختار قلب

MRI استخوان ها و مفاصل بدنبال موارد زیر است:

• عفونت استخوان
• سرطان
• آسیب به مفاصل
• مشکلات دیسک در ستون فقرات
• درد گردن یا کمردرد همراه با علائم عصبی

برای بررسی سلامت این ارگان ها نیز می توان از MRI استفاده کرد:

• پستان ها (زنان)
• کبد
• کلیه ها
• تخمدان (زنان)
• پانکراس
• پروستات (مردان)

نوع خاصی از MRI به نام MRI عملکردی (fMRI)، فعالیت مغز را ترسیم می کند.

این آزمایش جریان خون را در مغز بررسی می کند تا دریابد هنگام انجام بعضی کارها کدام مناطق فعال می شوند. fMRI می تواند مشکلات مغزی، مانند اثرات ناشی از سکته مغزی را تشخیص دهد، یا در صورت نیاز به جراحی مغز برای صرع یا تومورها می تواند برای نقشه برداری مغز مورد استفاده قرار گیرد. پزشک  می تواند از این آزمایش برای برنامه ریزی درمان استفاده کند.

خطرات و عوارض ناشی از MRI

زنان باردار نباید در طول سه ماهه اول بارداری خود MRI بگیرند مگر اینکه قطعاً به این تست نیاز داشته باشند. سه ماهه اول زمانی است که ارگان های بدن کودک رشد می کنند. همچنین در زمان بارداری نباید از ماده حاجب استفاده کرد.

در صورتی که در گذشته نسبت به ماده حاجب واکنش آلرژیک داشته اید یا به بیماری کلیوی شدید ابتلا دارید، از دریافت ماده حاجب امتناع کنید.

افراد خاصی که داخل بدن خود فلز دارند نمی توانند این آزمایش را انجام دهند، از جمله افرادی که دارای موارد زیر هستند:

• کلیپس هایی که برای درمان آنوریسم مغز استفاده می شود
• ضربان ساز و دفیبریلاتور قلب
• کاشت های حلزون گوش
• سیم پیچ های فلزی خاصی که در عروق خونی قرار گرفته است

آماده شدن برای MRI (ام آر آی)

قبل از MRI، در صورت داشتن هر یک از این موارد پزشک مغز و اعصاب خود را مطلع سازید:

• داشتن هر گونه مشکل سلامتی مانند بیماری های کلیوی یا کبدی
• جراحی که اخیراً انجام شده است
• حساسیت به غذا یا دارو یا ابتلا به آسم
• باردار بودن یا احتمال باردار بودن

به همراه داشتن هیچ نوع فلزی در اتاق MRI مجاز نیست، زیرا میدان مغناطیسی موجود در دستگاه می تواند فلز را جذب کند. در صورت داشتن هرگونه دستگاه فلزی که ممکن است در طول آزمایش مشکل ایجاد کند، آن را با پزشک در میان بگذارید. این ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• دریچه های مصنوعی قلب
• پیرسینگ های بدن
• کاشت های حلزون گوش
• پمپ های دارو
• پرکردگی و سایر کارهای دندانپزشکی
• کاشت های محرک اعصاب
• پمپ انسولین
• قطعات فلزی، مانند گلوله یا ترکش
• مفاصل یا اندام های فلزی
• ضربان ساز یا دفیبریلاتور قلبی-عروقی قابل کاشت (ICD)
• سنجاق یا پیچ

اگر خالکوبی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از جوهرها حاوی فلز هستند.

در روز آزمون لباس راحت و گشادی بپوشید که فاقد گیره یا اتصالات فلزی دیگری باشد. در طول آزمون ممکن است لازم باشد لباس شخصی خود را در آورده و لباس بیمارستان را بپوشید.

قبل از ورود به اتاق MRI همه این موارد را خارج کنید:

• تلفن همراه
• سکه
• دندان مصنوعی
• عینک
• سمعک
• کلیدها
• سوتین فنری
• ساعت
• کلاه گیس

اگر فضای بسته را دوست ندارید یا از انجام آزمایش عصبی هستید، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است قبل از آزمایش بتوانید یک MRI باز داشته باشید و یا داروی آرام بخش دریافت کنید.

تجهیزات MRI

دستگاه MRI معمولی لوله بزرگی است که در دو انتها حاوی سوراخ است. این لوله توسط آهن ربا احاطه شده است. شما روی تختی که کاملاً به داخل لوله می لغزد، دراز می کشید.

در سیستم های تونل کوتاه (short- bore)، شما کاملاً داخل دستگاه MRI قرار نمی گیرید و تنها بخشی از بدن شما که اسکن می شود در داخل است. بقیه بدن شما خارج از دستگاه است.

MRI باز، از هر طرف باز است. در صورتی که به کلاستروفوبیا – ترس از فضاهای تنگ – مبتلا باشید، ممکن است این نوع دستگاه ها بهترین گزینه باشند. کیفیت تصاویر برخی از دستگاه های MRI باز به اندازه کیفیت حاصل از MRI بسته نیست.

هنگام آزمایش MRI چه اتفاقی می افتد؟

قبل از برخی از MRI ها، شما از طریق ورید بازویی یا دست خود ماده حاجب دریافت خواهید کرد. این ماده به پزشک کمک می کند ساختارهای داخل بدن را با وضوح بیشتری مشاهده کند. ماده حاجبی که عموماً در MRI استفاده می شود گادولینیوم نام دارد. این ماده می تواند طعم فلزی در دهان شما بجای بگذارد.

شما روی تختی که به داخل دستگاه MRI می لغزد، دراز می کشید. ممکن است از بندهایی برای ثابت نگه داشتن شما در طول آزمون استفاده شود. بدن شما ممکن است کاملا درون دستگاه باشد؛ یا ممکن است بخشی از بدن شما خارج از دستگاه باقی بماند.

دستگاه MRI میدان مغناطیسی قوی در داخل بدن شما ایجاد می کند. یک کامپیوتر سیگنال ها را از MRI می گیرد و از آن ها برای ساختن یک سری تصاویر استفاده می کند. هر تصویر نشانگر یک برش نازک از بدن شما است.

ممکن است در طول آزمون صدای کوبش یا ضربه را بشنوید. این صدا مربوط به ماشین است که در حال تولید انرژی برای گرفتن تصویر از داخل بدن شما است. برای کم کردن صدا می توانید گوش گیر یا هدفون درخواست کنید.

ممکن است در طول آزمون احساس کشش داشته باشید. این اتفاق زمانی روی می دهد که MRI باعث تحریک اعصاب در بدن می شود. این امر طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

اسکن MRI م یتواند بین 20 تا 90 دقیقه طول بکشد.

پس از MRI

معمولاً می توانید پس از انجام MRI به خانه بروید و روال عادی خود را از سر بگیرید. در صورتی که برای کمک به آرام شدن دارو دریافت کرده باشید، تا زمانی که کاملاً هشیار نشوید در مرکز تصویربرداری خواهید ماند. همچنین به شخصی نیاز دارید که شما را به خانه برساند.

عوارض جانبی ناشی از MRI

ماده حاجب به پزشک کمک می کند تا آنچه در حال حال رخداد است را بهتر ببیند و برای اکثر افراد مشکلی ایجاد نمی کند. اما می تواند در برخی افراد واکنش آلرژیک ایجاد کند. اقداماتی وجود دارد که پزشکان برای درمان به آن ها می پردازند.

در صورت بارداری، حتی با وجود نبود هرگونه مدرکی نسبت به آسیب جنین، احتمالاً پزشک از آن استفاده نخواهد کرد. پزشک ممکن است عملکرد کلیه ها را قبل از آزمایش بررسی کند. افراد مبتلا به بیماری کلیوی شدید در معرض خطر بیماری نادری به نام فیبروز اسکلروزان نفروژنیک هستند.

این احتمال وجود دارد که مقداری از ماده حاجب در بدن باقی بماند و در مغز و سایر اندام ها تجمع یابد. هنوز مشخص نیست که آیا این تجمع مضر است یا خیر؟ FDA محدودیتی در استفاده از آن مطرح نکرده است.

نتایج حاصل از MRI

یک پزشک آموزش دیده به نام رادیولوژیست نتایج MRI شما را می خواند و گزارش را برای پزشک ارسال می کند.

پزشک متخصص مغز و اعصاب معنای نتایج آزمایش شما و آنچه را باید بعد انجام دهید توضیح می دهد.

[sibwp_form id=5]