زیبایی صورت، تنها به چشمها و بینی محدود نمیشود؛ گاهی برجستگی یا تقارن گوشها نیز تاثیر قابل توجهی بر تعادل چهره دارد. عمل اتوپلاستی (Otoplasty) یا همان عمل زیبایی گوش یک راهحل پزشکی موثر با نتایج دائمی برای اصلاح شکل، اندازه یا موقعیت گوشها است. این جراحی کمک میکند تا نه تنها ظاهر فیزیکی خود را بهبود دهید، بلکه از اضطرابهای روانی ناشی از تفاوتهای ظاهری نیز خلاص میشوید. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده به بررسی جراحی زیبایی گوش، عوارض و مراقبتهای بعد از آن میپردازیم، همچنین به این سوال پاسخ میدهیم که عمل زیبایی گوش برای چه کسانی انجام می شود.
فهرست محتوا
عمل زیبایی گوش چیست؟
اتوپلاستی یا جراحی زیبایی گوش، روشی اثباتشده و ایمن برای اصلاح ظاهر گوشها است؛ چه گوشها بهصورت مادرزادی برجسته، نامتقارن یا بدفرم باشند، چه در اثر آسیب یا جراحیهای قبلی تغییر شکل داده باشند. این عمل میتواند شامل عقببردن گوشهای برجسته، بازسازی لاله گوش، تقارنبخشی به هر دو گوش یا ترمیم نرمه گوش پارهشده باشد.
انواع جراحی زیبایی گوش چیست؟
انواع جراحی گوش اتوپلاستی با توجه به نوع ناهنجاری، سن بیمار و هدف جراحی انتخاب میشود. هدف کلی همه این روشها، بهبود ظاهر گوش و ایجاد تناسب با دیگر اجزای صورت است.
اتوپلاستی برای گوشهای برجسته و بزرگ (Protruding Ear Correction)
اتوپلاستی برای گوشهای برجسته شایعترین نوع جراحی زیبایی گوش است و برای افرادی انجام میشود که لاله گوش آنها بیش از حد از سر فاصله دارد. این حالت میتواند دوطرفه یا فقط در یک گوش باشد و معمولا دلایل مادرزادی دارد. در چنین شرایطی، زاویه بین لاله گوش و سر بیشتر از حالت طبیعی (بیش از ۳۰ درجه) است. در این حالت زمانی که فرد به صورت تمام رخ میایستد، گوشهایش بیش از حد از سر بیرون میزند. این جراحی اهداف زیر را دنبال میکند:
- گوشها بهصورت متقارن و طبیعی در کنار سر قرار گیرند.
- ظاهر گوشها بدون ایجاد «گوش چسبیده» یا فرم غیرطبیعی اصلاح شود.
- تناسب صورت برقرار شود.

روش جراحی اتوپلاستی برای گوشهای برجسته چگونه است؟
در طی این جراحی، پزشک در پشت گوش برشی ایجاد میکند تا بافت اسکار دیده نشود. سپس از طریق این برش به غضروف گوش دسترسی پیدا میکند و با استفاده از بخیههای دائمی شکل غضروف را تغییر میدهد و آن را به سر نزدیکتر میکند. در برخی موارد، ضخامت یا سفتی غضروف زیاد است در این حالت جراح بخشی از غضروف را میتراشد یا برمیدارد تا گوش در حالت پایدار خود بماند. در مرحله آخر نیز پزشک محل برش را بخیه میزند و روی گوش، بانداژ محافظ (head band) قرار میدهد تا از حرکت و آسیب در روزهای اول جلوگیری شود.
سن مناسب جراحی اتوپلاستی برای گوشهای برجسته چه زمانی است؟
بهترین زمان برای انجام این جراحی، ۵ تا ۷ سالگی است؛ چون تا این سن، رشد گوش تقریبا کامل شده است و هنوز کودک از لحاظ روانی درگیر تاثیرات اجتماعی نشده است. البته این جراحی در سنین بزرگسالی نیز انجام میشود.
کاهش اندازه گوش (Ear Reduction / Macrotia Correction)
برخی افراد بهطور مادرزادی دارای گوشهایی بزرگتر از حالت طبیعی هستند، بدون اینکه برجستگی یا زاویه گوش نسبت به سر غیرطبیعی باشد. به این وضعیت ماکروتیا (Macrotia) گفته میشود. هدف از این جراحی کوچک کردن اندازهی لاله گوش بهویژه در قسمت فوقانی یا پایینی گوش است بهگونهای که متناسب با سایر اجزای صورت باشد. در طی آن پزشک پوست و غضروف اضافه را حذف میکند بهصورتی که شکل و قوس طبیعی لاله گوش حفظ شود.
روش انجام جراحی کاهش اندازه گوش چگونه است؟
در این جراحی پزشک معمولا برشی در لبه بالایی یا پایینی لاله گوش ایجاد میکند و سپس قوس گوش را با بخیههای ظریف بازسازی میکند تا تقارن و ظاهر طبیعی گوش حفظ شود.
سن مناسب جراحی کاهش اندازه گوش چه زمانی است؟
این جراحی معمولا در سنین نوجوانی و بزرگسالی انجام میشود که فرد نسبت به ظاهر خود آگاهی دارد و گوش رشد کامل خود را داشته است.
بازسازی لاله گوش (Ear Reconstruction / Auricular Reconstruction)
جراحی اتوپلاستی برای بازسازی لاله گوش زمانی انجام میشود که لاله گوش یعنی بخش خارجی و قابلمشاهده گوش، به هر دلیلی بهصورت کامل یا جزئی وجود نداشته باشد یا شکل طبیعی خود را بهطور جدی از دست داده باشد. این وضعیت میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
- نقص مادرزادی: برخی نوزادان با لاله گوش ناقص، بدشکل یا حتی بدون لاله گوش به دنیا میآیند. این نقصهای مادرزادی اغلب به شکلهای زیر هستند:
۱. میکروتیا (Microtia): لاله گوش بسیار کوچک و ناقص است.
۲. آنوتیا (Anotia): لاله گوش بهطور کامل وجود ندارد.
این مشکلات میتوانند یکطرفه یا دوطرفه باشند و گاهی با مشکلات شنوایی نیز همراه هستند. - آسیب ناشی از سانحه یا جراحت: در این شرایط بیمار به دلیل تصادف رانندگی، سوختگی شدید، گازگرفتگی حیوانات، پارگی گوش در نزاع یا آسیب ناشی از جراحی یا تومورها با تغییر یا از بین رفتن لاله گوش مواجه است.
- آسیب ناشی از عفونت یا التهاب شدید: گاهیاوقات عفونتهای پوستی یا غضروفی شدید مثل پریکندریت (Perichondritis، نوعی عفونت لاله گوش) میتواند باعث نکروز و از بین رفتن بخشی از لاله گوش شود.

جراحی بازسازی لاله گوش چگونه است؟
روشهای بازسازی لاله گوش متنوع است و به نوع و میزان آسیب بستگی دارد. بر همین اساس نیز بیمار ممکن است تحت بیهوشی عمومی یا موضعی قرار گیرد. مثلا در بیماران مبتلا به میکروتیا از غضروف دندهای خود بیمار استفاده میشود که اصطلاحا هموگرافت (Homograft) است. چنانچه به هر دلیلی استفاده از این نوع غضروف امکانپذیر نباشد، پزشک ایمپلنت سیلیکونی را توصیه میکند.
سن مناسب جراحی بازسازی لاله گوش چه زمانی است؟
این جراحی به طور خاص در سنین ۸ تا ۱۰ سال انجام میشود. در این سن پوست ناحیه گوش هنوز نرم، نازک و انعطافپذیر است و بهراحتی میتواند روی قالب غضروفی شکل بگیرد و فرم گوش طبیعی را ایجاد کند. در بزرگسالی، پوست سفتتر و قدرت کشسانی کمتری دارد و ممکن است نتیجه نهایی از نظر زیبایی، طبیعی نباشد.
جراحی ترمیمی گوش (Revision Otoplasty)
گاهیاوقات بیمار در گذشته جراحی گوش را انجام داده است اما نتیجه آن رضایتبخش نبوده است، مثلا همچنان مشکلی در تقارن، اندازه یا زاویه گوشها نسبت به سر وجود دارد. در این شرایط جراحی ترمیمی گوش میتواند چارهساز باشد. اهداف اصلی این جراحی عبارتاند از:
- اصلاح نتایج جراحیهای قبلی گوش
- ایجاد تعادل و تقارن در شکل، اندازه و زاویه گوش با سر
- حذف اسکارهای برجسته یا بدشکل
روش جراحی ترمیمی گوش چگونه است؟
تکنیکهای رایج در جراحی ترمیمی گوش میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- باز کردن بخیههای قبلی
- برداشتن یا افزودن بافت مانند غضروف یا چربی
- بازسازی کامل بخشی از گوش
در طی این جراحی چنانچه فقط بخشی از گوش نیاز به اصلاح داشته باشد، پزشک ممکن است بیهوشی موضعی را انجام دهد و اگر جراحی پیچیده یا طولانی باشد، قطعا بیهوشی عمومی انجام میشود. بیشتر برشها در جراحی ترمیمی، مانند جراحی اولیه، پشت گوش و در امتداد چین طبیعی پوست انجام میگیرد، بنابراین پس از جراحی جای زخم دیده نمیشود. همچنین معمولا این برشها سطحی و محدود به پوست و غضروف هستند؛ برشهای عمیق یا وسیع فقط در موارد بازسازی کامل یا آسیب شدید کاربرد دارند.
ترمیم نرمه گوش پاره شده (Earlobe Repair)
استفاده از گوشوارههای سنگین، تصادف یا کشیده شدن گوشواره از جمله مهمترین دلایل پاره شدن نرمه گوش هستند. اهداف اصلی این جراحی عبارتاند از:
- بستن شکافهای ایجادشده در نرمه گوش
- بازسازی شکل طبیعی نرمه
- امکان استفاده دوباره از گوشواره
روش جراحی ترمیم نرمه گوش پاره شده چگونه است؟
جراح معمولا از بیهوشی موضعی برای جراحی استفاده میکند، مگر اینکه شرایط بیمار پیچیده باشد. در طی آن پزشک لبههای پارهشده یا زخمشده نرمه گوش را بازیابی و ترمیم میکند و بافتهای زیرین را با بخیههای ظریف میبندد. اگر مشکل خاصی نداشته باشید، اغلب در همان روز عمل به خانه بازمیگردید. درصد موفقیت این جراحی نیز بسیار بالا است و با مشکل خاصی مواجه نمیشوید.
سن مناسب جراحی ترمیمی نرمه گوش چه زمانی است؟
این جراحی محدودیت سنی خاصی ندارد. اما پزشکان توصیه میکنند در کودکان زیر ۷ سال فقط در صورت نیاز انجام شود، چون گوش هنوز در حال رشد است. در سنین بزرگسالی و سالمندی هم بیماریهای زمینهای و وضعیت عمومی پوست باید مورد توجه قرار گیرد.

مراحل عمل زیبایی گوش چگونه است؟
مراحل عمل زیبایی گوش با توجه به نوع آن و میزان ترمیم میتواند در جزئیات فرق داشته باشد. اما به طور کلی شامل مراحل زیر میشود:
- بیهوشی یا بیحسی موضعی: پزشکان جراح در کودکان معمولا از بیهوشی عمومی استفاده میکنند. در بزرگسالان و نوجوانان ممکن است با توجه به نوع جراحی از بیهوشی موضعی هم استفاده شود.
- برش در پشت گوش: جراح یک برش کوچک در پشت گوش، جایی که چین طبیعی پوست وجود دارد، ایجاد میکند. در صورت نیاز، کمی از غضروف را هم برمیدارد یا آن را شکل میدهد.
- تغییر فرم و موقعیت گوش: پزشک با بخیههای دائمی، غضروف را به سمت سر نزدیک میکند و فرم جدید گوش را تثبیت میکند. در صورت نیاز به قرینهسازی، هر دو گوش همزمان جراحی میشوند.
- بستن برش با بخیه ظریف:زخم با بخیه جذبی یا غیرجذبی بسته میشود.
- پانسمان: گوشها بانداژ میشوند تا در موقعیت جدید ثابت بمانند و ورم و درد کمتر شود.
مراقبت های بعد از عمل زیبایی گوش چیست؟
مراقبتهای بعد از عمل زیبایی گوش نقش کلیدی در کاهش عوارض، روند بهبودی و ماندگاری نتیجه جراحی دارند. این مراقبتها برای هر فردی میتوانند منحصربهفرد باشند. با این حال توصیههای عمومی عبارتاند از:
- خوابیدن در وضعیت مناسب: برای جلوگیری از ایجاد فشار روی گوش، به پشت بخوابید. استفاده از بالش نرم و بلند در طرفین سر کمک میکند گوشها تحت فشار قرار نگیرند.
- استفاده از هدبند فشاری (Ear Band): این هدبندها حالت کشی و انعطافپذیر دارند؛ نه خیلی سفت هستند و نه خیلی شل. آنها گوشها را در موقعیت جدیدشان به خوبی نگه میدارند.
- مراقبت از پانسمان و زخم: پانسمانهای اولیه حفاظتی هستند و ممکن است حجیم باشند. این پانسمانها باید ۳ تا ۵ روز اول بدون دستکاری رو گوش باقی بمانند.
- مصرف داروهای تجویز شده: این داروها میتوانند شامل آنتیبیوتیک و مسکنها باشند که باید طبق دستور پزشک آنها مصرف کنید.
- جلوگیری از عفونت گوش و تحریک آن: برای جلوگیری از عفونت گوش از لمس مکرر گوشها یا خاراندن محل زخم پرهیز کنید. هیچگونه کرم یا روغن روی بخیهها نزنید مگر با تجویز پزشک.
- حمام کردن: تا زمانی که پزشک اجازه نداده است گوشها نباید خیس شوند.
- مصرف نکردن سیگار: مصرف دخانیات روند ترمیم زخم را طولانی میکند و ریسک باز شدن بخیهها را افزایش میدهد.
- انجام ندادن فعالیتهای سنگین ورزشی: ۴ تا ۶ هفته بعد از جراحی از ورزشهای پربرخورد مثل فوتبال یا جودو یا فعالیتهایی که احتمال ضربه به گوش دارند، پرهیز کنید. حتی بغل کردن کودک یا تماس با حیوانات خانگی ممکن است به بخیهها آسیب بزند.
در صورت مشاهده ترشح، قرمزی، بوی بد یا درد شدید سریع با پزشک تماس بگیرید.

عوارض عمل زیبایی گوش چیست؟
جراحی اتوپلاستی یک عمل ایمن و کمعارضه است، با این حال احتمال بروز عوارض زیر وجود دارد:
درد، تورم و کبودی
درد، تورم و کبودی را معمولا در هفته اول پس از جراحی حس میکنید. برای کنترل آنها هدبند و داروهای مسکن، کافی هستند. پس از ۷ تا ۱۰ روز نیز شدت آنها کاهش مییابد.
قرینه نبودن گوشها
اگر جراحی دقیق انجام نشود یا مراقبت های بعد از عمل زیبایی گوش را جدی نگیرید، احتمال دارد یک گوش بالاتر یا پایینتر از دیگری قرار گیرد یا فرم آنها یکسان نباشد. در چنین مواقعی احتمال جراحی ترمیمی ثانویه وجود دارد.
باقیماندن اسکار (جای بخیه)
پزشک برشها را معمولا پشت گوش و در چین طبیعی پوست میزند تا کمتر دیده شوند، اما اگر پوست بیمار مستعد کلوئید یا اسکار ضخیم باشد ممکن است جای بخیهها بهصورت برآمده یا سفت باقی بماند. در چنین شرایطی لیزر، تزریق استروئید یا جراحی ثانویه به حل مشکل کمک میکند.
باز شدن بخیهها یا برگشت فرم گوش
این مشکل بیشتر زمانی پیش میآید که از هدبند به درستی استفاده نکرده باشید یا به گوش فشار آورده باشید. البته احتمال اینکه غضروف در محل خود به درستی تثبیت نشده باشد نیز وجود دارد.
عفونت محل جراحی
این عارضه نادر است و در صورت بروز با قرمزی، درد، تب یا ترشحات غیرطبیعی از گوش مواجه میشوید. مصرف آنتیبیوتیک اغلب برای حل مشکل کافی است. در موارد شدید، نیاز به تخلیه یا حتی جراحی مجدد وجود دارد.
کاهش حس یا بیحسی موقت گوش
به دلیل کشیدگی یا آسیب جزئی به اعصاب سطحی پوست ممکن است احساس بیحسی در گوش داشته باشید که معمولا طی چند هفته تا چند ماه بهتدریج برطرف میشود.
کاهش حس یا بیحسی موقت گوش
گاهیاوقات عمل زیبایی گوش از هر نظر موفق است اما بیمار از فرم گوش و نتیجه نهایی رضایت ندارد. قبل از جراحی بهطور شفاف در مورد انتظارات واقعی خود و میزان موفقیت آن با پزشک مشورت کنید. در صورت نیاز، بعد از ۶ ماه میتوانید جراحی ترمیمی را انجام دهید.
مزایای عمل زیبایی گوش چیست؟
مهمترین مزایای عمل زیبایی گوش در نوجوانان و بزرگسالان را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
- اصلاح برجستگی یا انحنای غیرطبیعی گوش
- متقارن شدن اندازه و شکل گوشها
- هماهنگی بیشتر با سایر اجزای صورت
- اصلاح نقصهای مادرزادی و آسیبهای گوش
- افزایش اعتماد به نفس
عمل زیبایی گوش مناسب چه کسانی است؟
جراحی زیبایی گوش میتواند برای افراد زیر مناسب باشد:
- کسانی که گوشهایشان از سر فاصله زیادی دارد. این فاصله معمولا بیش از ۲ سانتیمتر است.
- افرادی که یکی از گوشهایشان بزرگتر، کوچکتر، بالاتر یا با زاویه متفاوت نسبت به گوش دیگر قرار دارد.
- کودکان و بزرگسالانی که به هر دلیلی مانند ضربه، آسیب یا نقص مادرزادی با تغییر شکل گوش مواجه هستند.
- افرادی که از شکل گوشهایشان راضی نیستند.

تفاوت اتوپلاستی با سایرجراحیهای درمانی گوش چیست؟
اتوپلاستی با سایر جراحیهای گوش تفاوتهای اساسی دارد، چون هدف آن زیبایی است نه درمان بیماری یا بهبود عملکرد شنوایی.
عمل ماستوئیدکتومی (Mastoidectomy)
عمل ماستوئیدکتومی جراحی است که برای برداشتن عفونت یا بافتهای آسیبدیده از استخوان ماستوئید (پشت گوش) انجام میشود و گاه بخشی از روند درمان سریع گوش درد ناشی از عفونتهای مزمن است. این عمل برخلاف اتوپلاستی، کاملا درمانی است.
جراحی تمپانوماستوئیدکتومی (Tympanomastoidectomy)
جراحی تمپانوماستوئیدکتومی یک جراحی درمانی و پیچیدهتر است که با هدف رفع عفونتهای مزمن گوش میانی و استخوان ماستوئید انجام میشود. این عمل معمولا برای بیمارانی انجام میشود که دچار عفونت شدید و مزمن گوش میانی یا بیماریهایی مانند کلستاتوم (cholesteatoma) هستند. در این جراحی، هم پرده گوش (تمپان) و هم استخوان ماستوئید که در پشت گوش قرار دارد، جراحی میشوند. گاهی این عمل به دلیل پاره شدن پرده گوش ناشی از عفونت مزمن نیز انجام میشود، که در آن صورت جراح باید پرده گوش را هم ترمیم کند.
جراحی کاشت ساقه مغز شنوایی
در جراحی کاشت ساقه مغز شنوایی، دستگاهی در ناحیه ساقه مغز کاشته میشود تا به افرادی که عصب شنواییشان آسیب دیده، امکان درک صدا را بدهد؛ مانند بیمارانی که دچار نوروم آکوستیک (تومور خوشخیم عصب شنوایی) شدهاند. این جراحی عمیقا درگیر ساختارهای عصبی است و هیچگونه شباهتی با اهداف زیبایی اتوپلاستی ندارد.
عمل کاشت حلزون گوش
عمل کاشت حلزون نیز یک روش پیشرفته برای بازیابی شنوایی در افراد با کمشنوایی شدید است. دستگاه کاشته شده سیگنالهای صوتی را به سیگنالهای الکتریکی تبدیل و مستقیم به عصب شنوایی منتقل میکند. برخلاف اتوپلاستی، این جراحی کاربرد درمانی دارد و به رفع ناتوانی شنوایی میپردازد.
جراحی اسیکولوپلاستی (Ossiculoplasty)
جراحی اسیکولوپلاستی به ترمیم یا بازسازی استخوانچههای کوچک گوش مانند چکشی، سندانی و رکابی میپردازد تا عملکرد شنوایی را بهبود دهد. این جراحی اغلب به عنوان بخشی از درمان کمشنواییهای انتقالی استفاده میشود، در حالی که اتوپلاستی ربطی به عملکرد داخلی گوش ندارد.
عمل کلستاتوم گوش
عمل کلستاتوم گوش برای برداشتن تودههای غیرطبیعی پوست در گوش میانی است که میتوانند باعث عفونت مزمن، کاهش شنوایی یا حتی تخریب استخوان شوند. این جراحی نیز با هدف درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری انجام میشود و نه بهبود ظاهر.
عمل جراحی استاپدکتومی (stapedectomy)
عمل جراحی استاپدکتومی با برداشتن استخوان رکابی (stapes) و جایگزینی آن با پروتز مصنوعی انجام میشود تا شنوایی در بیماران مبتلا به اتواسکلروزیس (Otosclerosis) بازگردد. باز هم، این جراحی کاملا درمانی است و هیچ ارتباطی با ظاهر گوش ندارد.
جراحی اتوپلاستی در چند خط
اگر از ظاهر گوشهایتان ناراضی هستید، جراحی اتوپلاستی میتواند راهحلی موثر، دائمی و کمریسک باشد. این جراحی ساده، با کمترین دوران نقاهت، میتواند ظاهر گوشها را اصلاح کند و باعث ایجاد تعادل در چهره شود. اتوپلاستی اغلب با بیحسی موضعی و در موارد خاص با بیهوشی عمومی انجام میشود و معمولا بین ۱ تا ۲ ساعت زمان میبرد.
اگر درباره ظاهر گوش خود نگرانی دارید یا دنبال مشاورهای حرفهای درباره جراحی زیبایی هستید، میتوانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر گوش و حلق و بینی آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبتدهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوش و حلق و بینی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات رایج
۵ سالگی به بعد، بهترین سن برای جراحی اتوپلاستی در کودکان است زیرا گوشها اندازه نهایی خود را پیدا میکنند و رشد غضروف کامل میشود.
اگر فرد از سلامت عمومی خوبی برخوردار باشد و انتظار واقعبینانهای از نتیجه داشته باشد، جراحی قابل انجام است و معمولا با نتایج موفقیتآمیز همراه است.
خیر. اتوپلاستی در حالت کلی عملی ایمن و کمخطر است، بهویژه وقتی توسط جراح باتجربه و در شرایط استاندارد انجام شود. اما مثل هر عمل دیگر، بدون ریسک هم نیست.
خیر. اصلاح شکل یا موقعیت گوش نیازمند تغییر فرم غضروف است. برای رسیدن به نتایج پایدار، جراح باید غضروف گوش را ببرد، فرم دهد یا با بخیه در جای جدید فیکس کند. این کار فعلا با لیزر قابل انجام نیست. لیزر در اتوپلاستی فقط در برخی مراحل کمکی مانند برش سطحی پوست، کاهش خونریزی و کمک به ترمیم بهتر کاربرد دارد.
منبع: mayoclinic | my.clevelandclinic | healthline