پت اسکن چیست؟ پت اسکن (که به عنوان توموگرافی انتشار پوزیترون و PET / CT نیز شناخته می شود) نوعی مطالعه تصویربرداری است که می تواند به پزشکان نشان دهد چه اتفاقی در بدن در حال رخداد است و چگونه کار می کند. این روش متفاوت از پرتونگاری، CT یا MRI است. همه این روش ها تصاویری را ارائه می دهند، اما پت اسکن نحوه عملکرد بدن را نشان می دهد.
این روش اطلاعاتی در مورد جریان خون و نحوه استفاده بدن از اکسیژن و قند ارائه می دهد و می تواند سرنخ های مهمی در مورد نحوه بروز بیماری فراهم آورد.
با اقدام به انجام پت اسکن، ابتدا پزشک ماده رادیواکتیوی به نام ردیاب هسته ای (یا همان “ردیاب”) به شما می دهد. ردیاب تشعشعاتی از خود ساطع می کند، که دستگاه پت اسکن آن ها را می گیرد. تصاویری که از شما گرفته می شود نشان می دهد ردیاب کجا رفته است. اگر ردیاب در مناطقی خاص تجمع یابد می تواند نشانه بیماری باشد.
مشاهده بیشتر : متخصص انکولوژی
پت اسکن برای چه مواردی مورد استفاده قرار می گیرد؟
پت اسکن می تواند به پزشکان در تست بیماری، آماده شدن برای جراحی و مشاهده میزان موفقیت آمیز بودن روند درمان کمک کند. این روش ممکن است به دلایل مختلفی درخواست شود، اما اغلب آنها در مورد سرطان، بیماری های قلبی و بیماری های مغزی مورد استفاده قرار می گیرند.
پزشک ممکن است با اهداف زیر از اسکن PET استفاده کند:
- یافتن سرطان
- مشاهده انتشار یافتن یا نیافتن سرطان
- بررسی مؤثر بودن درمان سرطان
- تعیین عود شرطان پس از درمان
در زمینه بیماری قلبی، پزشک شما ممکن است برای اهداف زیر از پت اسکن استفاده کند:
- بررسی جریان خون به عضلات قلب
- تصمیم گیری در مورد بهترین درمان برای گرفتگی شریان ها
- مشاهده اثرات حمله قلبی
در زمینه بیماری های مغزی نیز، پزشک ممکن است با اهداف زیر انجام این روش را رخواست کند:
- بیماری آلزایمر
- بیماری پارکینسون
- تشنج
- سکته
- تومورها
اسکن های پت چگونه از اسکن های CT و MRI متمایز می شوند؟
پزشکان به علل مختلفی از انواع روش های تصویربرداری استفاده می کنند. در اغلب موارد این کار با اشعه X آغاز می شود، زیرا راه سریعی برای کسب اطلاعات اولیه است. اما در صورت نیاز به جزئیات دقیق تر ممکن است CT اسکن یا MRI انجام شود.
بسیاری از پزشکان از اسکنرهای ترکیبی MRI / PET و CT / PET، که این دو ابزار را در یک اسکن واحد ترکیب می کند، استفاده می کنند. این کار به پزشکان اجازه می دهد تا اسکن CT یا MRI را به همراه پت اسکن به طور هم زمان انجام دهند.
پت اسکن می تواند آنچه در سلول ها رخ می دهد را نشان دهد. یکی از دلایل اصلی این است که برخی بیماری ها در آغاز، با تغییراتی که بتوان آن ها را با اسکن MRI یا CT مشاهده کرد، همراه نیستند؛ اما آنها موجب تغییراتی در نحوه عملکرد سلول های فرد می شوند. این بدان معناست که پت اسکن می تواند در آشکار ساختن بیماری هایی کمک کند که انواع دیگر تصویربرداری ها قادر با نمایان کردن آن ها از نیستند.
چگونگی باید برای پت اسکن آماده شد؟
- در ابتدا لازم است در مورد هر یک از موارد زیر پزشک خود را مطلع سازید:
- آلرژی ها، به ویژه نسبت به ماده خاجب، ید یا غذاهای دریایی
- بیماری هایی مانند دیابت، یا هر بیماری که اخیراً به آن ابتلا داشته اید
- داروها، گیاهان و مکمل هایی که مصرف می کنید
اگر خانم هستید، در صورت صادق بودن هریک موارد زیر در مورد شما، آن را به پزشک اطلاع دهید:
شیردهی- ممکن است لازم باشد شیر را بدوشید، زیرا تا زمانی که ردیاب از بدن شما خارج نشود نمی توانید شیر دهید. مدت زمانی که باید صبر کنید را با پزشک خود چک کنید.
باردار هستید یا فکر می کنید بار دارید – ردیاب می تواند به کودک شما آسیب برساند، بنابراین در مورد گزینه های بهتر با پزشک خود صحبت کنید.
پزشک دستورالعمل های خاصی را جهت آماده سازی برای اسکن ارائه می دهد. حتماً آنها را به دقت دنبال کنید. در اغلب موارد لازم است:
- 24 ساعت قبل از اسکن از فعالیت بدنی شدید خودداری کنید
- قبل از انجام اسکن، تنها آب بنوشید و از خوردن غذا خودداری کنید
- تمام جواهرات و اشیاء فلزی را در بیاورید
روش انجام پت اسکن چگونه است؟
این مسئله به ناحیه تحت اسکن و علت انجام آن بستگی دارد، اما به طور معمول باید:
- لباس بیمارستان بپوشید
- حمام کنید
- ردیاب بگیرید- بسته به نوع، یا باید آن را قورت دهید، یا آن را استنشاق کنید یا از طریق تزریق دریافت کنید
- 30 دقیقه تا یک ساعت صبر کنید تا بدن ردیاب را جذب کند
- در حین گرفتن تصاویر آرام به پشت دراز بکشید. صحبت کردن یا حرکت کردن حین انجام اسکن، که ممکن است حداکثر یک ساعت طول بکشد، اهمیت ندارد.
دستگاه پت اسکن حلقه ای بزرگ و باز – مانند یک دوناات ایستاده – همراه با تختی است که به داخل و خارج از آن حرکت می کند. اگر ترس از فضای تنگ و بسته دارید، ممکن است داروی آرام بخش دریافت کنید. شما صدای وزوز دستگاه، و کلیک آن در هنگام گرفتن عکس را خواهید شنید.
خود اسکن بدون درد است. برای برخی از افراد، ثابت ماندن مدت طولانی سخت ترین قسمت است و ممکن است باعث احساس درد یا ناراحتی شود.
پس از اسکن، مایعات زیادی بنوشید تا با کمک آن ردیاب را از بدن خود دفع کنید. از انجا که تا مدت کوتاهی رادیو اکتیو هستید، پزشک ممکن است توصیه کند از تماس با خانم های باردار، بچه ها یا نوزادان خودداری کنید. چند ساعت یا چند روز پس از پت اسکن، ماده رادیواکتیو موجود در ردیاب از بین خواهد رفت و دیگر رادیواکتیو نخواهد بود. شما این ماده را از طریق ادرار و مدفوع از بدن خود دفع می کنید.
خطرات پت اسکن و عوارض جانبی
پت اسکن بدون درد است و خطرات و عوارض جانبی اندکی دارد. اما ممکن است ناراحتی یا مشکلاتی از قبیل موارد زیر داشته باشید:
- درد یا قرمزی در محل تزریق ردیاب
- سخت بودن گذراندن وقت در دستگاه PET / CT در صورت داشتن اضافه وزن
- کلستروفوبیا، در صورتی که نتوانید در فضاهای تنگ و بسته قرار بگیرید
- واکنش های آلرژیک به یک ردیاب، اگرچه این اتفاق به ندرت روی می دهد و ممکن است واکنش خفیفی باشد
- نتایج نادرست آزمایش در افراد دیابتی که میزان قند خون یا انسولین آن ها در طول آزمایش در محدوده ی مناسب قرار ندارد
- میزان مواجهه با مواد رادیواکتیو بسیار کم است اما قابل اغماض نیست.
پیگیری و نتایج پت اسکن
پت اسکن مناطق دارای فعالیت سلولی شدید، که ممکن است نشانه بیماری باشد، را نشان می دهد. برای دستیابی به تصویر کامل تر از آنچه در حال رخداد است، پزشک ممکن است اسکن PET شما را با نتایج سایر تصویربرداری هایی که انجام داده اید، مقایسه کند. نتایج تست بسیار دقیق است، اما نتایج حاصل از PET / CT ترکیبی دقیق تر از نتایج حاصل از هر یک از تست ها به تنهایی است. می توانید طی مدت زمان 24 ساعت نتیجه خود را دریافت کنید، اما این امر بستگی به این دارد که شما اسکن را در کجا انجام داده اید.
برای مشاوره می توانید با متخصصین داخلی درمانکده ارتباط برقرار کنید.
