اطلاع از این موضوع که خودتان یا یکی از عزیزانتان به آلزایمر مبتلا شده‌اید می تواند یک تجربه عاطفی عمیق باشد. از این رو آشنایی با مراحل بیماری آلزایمر می‌تواند تا حد زیادی به شما کمک کند تا بتوانید راحت‌تر با این موضوع کنار بیایید.
صرف نظر از اینکه خودتان یا یکی از اعضای خانواده‌تان به آلزایمر مبتلا شده باشید، این بیماری پیش رونده به آهستگی بر روی زندگی تان اثر خواهد گذاشت. اولین گام در مدیریت بیماری آلزایمر، کسب اطلاعات کافی در مورد مراحل بیماری آلزایمر، از نحوه پیشرفت آن گرفته تا گزینه های درمانی موجود برای آن می باشد. بیماری آلزایمر شایع ترین نوع دمانس است. در بیماری آلزایمر، توانایی های فرد در موارد زیر دچار اختلال می شود:
- یادآوری
- تفکر
- قضاوت
- صحبت کردن و یافتن کلمات
- حل مسئله
- ابراز خود
- حرکت در مراحل اولیه
مراحل بیماری آلزایمر می تواند به تدریج با کارهای روزمره تداخل پیدا کند. در مراحل انتهایی، فرد برای انجام فعالیت های ضروری به دیگران نیاز پیدا می کند. در مجموع 7 مرحله برای آن مطرح شده است.
هیچ درمان کاملی برای آلزایمر وجود ندارد با این حال درمان ها و مداخلات موجود می توانند سیر پیشرفت بیماری را کند کنند. با آگاهی یافتن در مورد هر یک از مراحل بیماری آلزایمر بهتر می توانید برای آنچه که در انتطارتان است آماده شوید.
مراحل بیماری آلزایمر
سیر معمول بیماری آلزایمر و مراحل و مدت زمان هر یک از آن ها به صورت زیر است:
- مرحله اولیه یا خفیف؛ 2 تا 4 سال
- مرحله میانی یا متوسط؛ 2 تا 10 سال
- مرحله نهایی یا شدید؛ 1 تا 3 سال
پزشکان همچنین از 7 مرحله بالینی عمده ارائه شده توسط دکتر بری ریزبرگ (Dr. Barry Reisberg) که متعلق به مقیاس جهانی از هم گسیختگی ذهنی است، برای کمک به تشخیص استفاده می کنند.
اجماع جهانی در خصوص سیستم مرحله‌بندی وجود ندارد. اما بیشتر متخصصان ممکن است از سیستم های مرحله‌بندی که با آن ها آشنایی بیشتری دارنداستفاده کنند. برای اطلاع از هر یک از این مراحل و اقداماتی که می توانید برای افراد مبتلا به آلزایمر پیشرونده انجام دهید، در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
۱) آلزایمر پیش بالینی یا بدون اختلال
ممکن است فرد با توجه به سابقه خانوادگی مثبت از احتمال ابتلای خود به آلزایمر مطلع باشد. یا پزشک نشانه‌هایی را شناسایی نماید که که خطر ابتلا به آلزایمر را در فرد بالا می برند.
اگر در خطر ابتلا به آلزایمر قرار داشته باشید پزشک با شما در خصوص مشکلات حافظه گفتگو خواهد کرد. با این حال معمولا در مراحل اولیه هیچ علامت قابل توجهی وجود ندارد. در این مرحله، فرد کاملا مستقل است و حتی ممکن است از بیماری خود اطلاع نداشته باشد.
۲) اختلال بسیار خفیف و یا فراموشکاری در حد طبیعی
بیماری آلزایمر عمدتا افراد مسن (بالاتر از 65 سال) را درگیر می کند. در این سن ، داشتن مشکلات عملکردی خفیف نظیر فراموشکاری، طبیعی است. با این حال در مرحله دوم آلزایمر، میزان افت عملکرد فرد در مقایسه با هم سن و سالانش بیشتر از میزان طبیعی خواهد بود.
به عنوان مثال فرد ممکن است کلمات آشنا، نام اعضای خانواده و یا محل قرار دادن اشیا را فراموش کند. در این مرحله علائم با فعالیت های کاری یا اجتماعی تداخل ندارند. مشکلات حافظه در این مرحله همچنان خفیف هستند و دوستان یا اعضای خانواده ممکن است متوجه آن ها نشوند.
۳) اختلال یا زوال خفیف
علایم و مراحل بیماری آلزایمر در این مرحله خیلی مشخص نیستند. اگر چه این مرحله حدود 7 سال طول می کشد با این حال علایم در مدت 2 تا 4 سال آشکار خواهند شد.
در این مرحله فقط افراد نزدیک بیمار متوجه علاپم می شوند. کیفیت کار بیمار کاهش پیدا کرده و فرد در یادگیری مهارت های جدید دچار مشکل خواهد شد. دیگر علایم مرحله 3 از مراحل بیماری آلزایمر عبارتند از:
- گم شدن حتی در یک مسیر آشنا
- دشواری در یادآوری کلمات یا اسامی صحیح
- ناتوانی در به یاد آوردن آنچه که فرد اکنون خوانده است.
- ناتوانی در به یاد آوردن اسامی یا شناخت افراد جدید
- گم کردن اشیای ارزشمند یا قرار دادن آن ها در مکان نامناسب
- کاهش تمرکز در آزمایش‌ها و بررسی های پزشکی
پزشک ممکن است برای شناسایی علل کاهش حافظه مصاحبه سختگیرانه‌ای با فرد مشکوک انجام دهد. در این مرحله بیمار مبتلا به آلزایمر نیازمند مشاوره است. به خصوص زمانی که مسئولیت های کاری پیچیده ای داشته باشد. فرد در این مرحله اضطراب و انکار خفیف تا متوسط را نیز تجربه می‌نماید.
۴) آلزایمر خفیف یا زوال متوسط
مرحله 4 حدود 2 سال طول می کشد و مشخصه آن، قابل تشخیص شدن آلزایمر می باشد. در این مرحله از مراحل بیماری آلزایمر خود فرد یا عزیزان وی ممکن است در انجام کارهای روزانه پیچیده دچار مشکل شوند.
تغییرات خلق و خو نظیر گوشه گیری و انکار نیز بیش از پیش تظاهر پیدا می کنند. کاهش پاسخ عاطفی نیز در این مرحله شایع است. علایم جدید زوال که در مرحله 4 پدیدار می‌شود، عبارتند از:
- کاهش آگاهی از وقایع در جریان یا وقایع اخیر
- فراموش کردن سوابق شخصی
- دشواری در مدیریت امور مالی و صورتحساب ها
- ناتوانی در شمارش معکوس از 100 به صورت 7 تا 7 تا
پزشک همچنین به مواردی که در مرحله 3 اشاره شد نیز توجه خواهد کرد. با این حال در اغلب موارد تغییری در آن ها احساس نمی شود. در این مرحله فرد شرایط آب و هوایی و وقایع و آدرس های مهم را به یاد می آورد. اما ممکن است برای نوشتن چک، سفارش دادن غذا و خرید خوار و بار نیازمند کمک باشد.
۵) دمانس متوسط یا زوال متوسط تا شدید
مرحله 5 حدود 1 تا 1.5 سال طول می کشد و نیازمند حمایت های فراوان می باشد. افرادی که از حمایت کافی برخوردار نیستند معمولا دچار احساس پرخاشگری و ظن به دیگران می شوند.
افراد در این مرحله نام خود و اعضای نزدیک خانواده را به یاد می آورند. اما در یادآوری وقایع مهم، شرایط آب و هوایی و آدرس فعلی محل اقامتشان مشکل دارند.
در این مرحله از مراحل بیماری آلزایمر فرد در رابطه با زمان و مکان دچار سردرگمی شده و در شمارش معکوس به مشکل بر خواهد خورد. در مرحله 5 فرد در انجام وظایف روزانه به کمک دیگران احتیاج پیدا کرده و قادر نخواهد بود به صورت مستقل زندگی کند.
در این مرحله مسائل بهداشتی و تغذیه ای مشکل ساز نیست. با این حال فرد ممکن است در انتخاب لباس مناسب برای شرایط آب و هوایی و یا مدیریت مسائل مالی دچار مشکل شود.
۶) آلزایمر متوسط تا شدید
در مرحله 6 از مراحل بیماری آلزایمر 5 ویژگی قابل شناسایی وجود دارند که در مدت زمان 2.5 سال تظاهر پیدا می کنند:
مرحله 6a
لباس ها : علاوه بر اینکه فرد در انتخاب لباس ها مشکل دارد. برای پوشیدن صحیح آن ها نیز نیازمند کمک دیگران است.
مرحله 6b
بهداشت : کاهش بهداشت دهان آغاز شده و فرد برای تنظیم دمای آب در هنگام استحمام نیازمند کمک دیگران خواهد بود.
مرحله 6c تا 6e
توالت : در ابتدا فرد فراموش می کند که سیفون را کشیده و یا نوار بهداشتی را دور بی اندازد. با پیشرفت بیماری، کنترل مثانه و روده از بین رفته و فرد نیازمند پوشک خواهد بود.
در مرحله 6 از مراحل بیماری آلزایمر وضعیت حافظه وخیم تر می شود. شمارش معکوس از 10 به پایین دشوار می شود. فرد همچنین در شناسایی اعضای خانواده دچار اشتباه شده و تغییرات شخصیتی از خود بروز خواهد داد. فرد در این مرحله موارد زیر را تجربه می کند:
- ترس از تنهایی
- بی قراری
- خستگی
- خجالت
- شک
- پارانویا (توهم توطئه)
- فرد همچنین دچار لکنت زبان شده و از این حالت خود خسته می شود.
مشاوره در خصوص مشکلات رفتاری و روانشناختی بسیار حائز اهمیت است. در این مرحله فرد برای مراقبت از خود، انجام وظایف روزانه و حفظ بهداشت خود نیازمند کمک دیگران است. همچنین بیمار در این مرحله دچار پرخوابی در طول روز و بی خوابی در هنگام شب می شود.
۷) آلزایمر شدید
این مرحله به چند زیر مرحله تقسیم می شود که هر یک 1 تا 1.5 سال طول می کشند:
مرحله 7a
تکلم فرد به 6 کلمه یا کمتر محدود می شود. به نحوی که پزشک در هنگام گفتگو با بیمار مجبور است صحبت های خود را چند بار تکرار کند.
مرحله 7b
قدرت تکلم فرد تا حد 1 کلمه قابل فهم کاهش پیدا می کند.
مرحله 7c
سرعت فرد کاهش پیدا می کند.
مرحله 7d
فرد نمی تواند به صورت مستقل بایستد یا بنشیند.
مرحله 7e
ظاهر اخم آلود جایگزین خنده می شود.
مرحله 7f
فرد نمی تواند سر خود را بالا بگیرد.
حرکات بدن روز به روز دشوارتر و دردناک تر می شوند. حدود 40 درصد افراد مبتلا به آلزایمر دچار کوتاهی و سفت شدگی عضلات، تاندون ها و دیگر بافت‌ها خواهند شد.
فرد همچنین رفلکس های دوران کودکی، نظیر حالت مکش را تجربه می‌کند. در این مرحله توان فرد برای واکنش به محیط از بین می رود و فرد برای انجام تقریبا تمام فعالیت های روزمره نظیر خوردن غذا یا حرکت نیازمند کمک دیگران خواهد بود. برخی افراد در این مرحله بی حرکت می شوند. شایع ترین علت مرگ فرد در مرحله 7 آلزایمر، پنومونی یا عفونت ریه می باشد.
پیشگیری و درمان بیماری آلزایمر
اگر چه درمان کاملی برای آلزایمر وجود ندارد، با این حال پیشگیری و روش های درمانی موجود می توانند مراحل بیماری آلزایمر را کند کنند. هدف درمان، مدیریت عملکرد ذهنی و رفتاری و کند کردن سیر بیماری است.
تغییرات تغذیه‌ای، مکمل ها، ورزش های جسمی و ذهنی و داروها می توانند با اثرات مثبتی بر علایم بیماری همراه باشند. داروها می توانند ناقل های عصبی دخیل در فرایند هایی نظیر تفکر، حافظه و برقراری ارتباط را کنترل کنند. با این حال این داروها بیماری را از بین نخواهند برد و پس از مدتی نیز ممکن است داروها اثر خود را از دست دهند.
افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است برای مصرف داروهای خود نیازمند یادآوری باشند. درمان علائم رفتاری با مشاوره و درمان نیز می تواند برای افراد مبتلا به آلزایمر سودمند باشد. این موضوع می تواند به احساس آرامش فرد و تسهیل کار مراقبان بیمار کمک کند.
پزشکان گاهی از داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی نیز برای کنترل مشکلات رفتاری و خلق و خو کمک می کنند. ورزش متوسط نظیر پیاده روی می‌تواند با مزایایی نظیر بهبود خلق و خو و افزایش سلامت قلب، مفاصل و عضلات همراه باشد اما به دلیل مشکلات حافظه، برخی افراد مبتلا به آلزایمر نباید به تنهایی پیاده روی یا ورزش کنند.
مراقبت از فرد مبتلا به آلزایمر یک وظیفه بزرگ است. فرد مراقبت کننده طیفی از احساسات را تجربه خواهد کرد. به عنوان یک مراقبت کننده نیاز خواهید داشت تا برخی از مواقع فشار کاری تان را کاهش دهید.
همچنین به آموزش های لازم برای عملکرد هر چه بهتر و راهکارهای مناسب برای تطابق با شرایط دشوار نیز نیاز خواهید داشت. آلزایمر یک بیماری پیشرونده است به نحوی که فرد پس از تشخیص به صورت میانگین 4 تا 8 سال زنده می ماند. اطلاع از هر یک از مراحل بیماری و دریافت کمک از دیگران به بهبود کیفیت زندگی فرد در این مدت کمک خواهد کرد.
شما عزیزان برای کسب اطلاعاتی در خصوص مراحل بیماری آلزایمر بهتر است به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. امکان رزرو اینترنتی نوبت پزشک از طریق سایت درمانکده به سادگی امکان پذیر است. دسترسی به شماره تماس و آدرس مطب نیز از طریق درمانکده میسر شده است.
[sibwp_form id=5]
