ختنه کردن نوعی عمل جراحی است که در آن پوست قسمت بالایی آلت تناسلی در مردان برداشته میشود. این عمل اختیاری است و معمولا نوزادان پسر تازه متولد شده در نقاط خاصی از دنیا براساس اعتقادات فرهنگی و مذهبی ختنه می‌شوند. برخی دیگر نیز به‌جهت مراقبت‌های بهداشتی پیشگیرانه دست به این عمل جراحی می‌زنند.
ختنه کردن بعد از دوران نوزادی نیز قابل انجام است؛ اما این عمل با بزرگتر شدن کودک کمی پیچیده‌‌تر از قبل میشود. قبل از عمل، وضعیت فیزیکی کودک توسط پزشک بررسی میشود و اگر فرد به بیماری خاصی مبتلا نبود، اجاز ختنه داده میشود. در این مقاله از مجله درمانکده ما را همراهی کنید تا با چگونگی ختنه کردن، انواع روشهای انجام و نحوه مراقبت ٰآن آشنا شوید.
فهرست محتوا
چگونگی ختنه کردن
ختنه کردن نوزاد معمولا در بیمارستان انجام میشود. نوزاد پسر به پشت دراز می‌کشد و شخصی دست‌ها و پاهایش را نگه می‌دارد. پس از استریل‌کردن آلت تناسلی و ناحیه اطراف آن، یک ماده بی‌حس‌کننده به آلت تزریق میشود.
سپس یک گیره یا حلقه پلاستیکی مخصوص به آلت تناسلی به آن وصل میشود یا پوست ختنه‌گاه بریده میشود. سپس آلت تناسلی توسط پمادی (مانند آنتی‌بیوتیک موضعی یا ژل نفتی) پوشانده وبه آرامی با گاز پوشانده و بسته میشود.
زمان بهبودی حدود ۷ تا ۱۰ روز است. سر آلت تناسلی در اوایل دردناک است و گاهی قرمز، متورم یا کبود به نظر می‌رسد و گاهی مایع زرد‌رنگ مشاهده میشود. این عمل به‌طور کل حدود ۱۰ دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد. عمل ختنه برای پسر بچه‌های بزرگ و مردان به همین شکل است. البته در بزرگ‌سالان این عمل با بیهوشی انجام میشود.
انواع روشهای ختنه کردن
ختنه به روش حلقه، ختنه به روش جراحی، برش و ختنه با لیزر از نمونه روشهای ختنه کردن هستند. ختنه کردن به روش حلقه و جراحی در ایران مرسوم است. این دو روش به شرح زیر هستند:
ختنه کردن به روش حلقه
یکی از روشهای رایج برای ختنه کردن پسران، استفاده از حلقه یا رینگ است. پزشک اورولوژ برای انجام عمل ختنه با حلقه، حلقه‌ای تنگ را در بالای آلت تناسلی در قسمت کلاهک قرار می‌دهد سپس با کمک نخ، آن را گره می‌زند تا محکم شود. در نتیجه پوست ختنه‌گاه کبود شده و توسط پزشک بریده میشود. حلقه ۶ الی ۱۲ روز پس از عمل خود‌به‌خود از آلت جدا میشود.
بیشتر بخوانید: محافظت از آلت تناسلی در مردان
ختنه کردن سنتی با جراحی
در روش ختنه کردن به روش سنتی که با جراحی و برش سر آلت تناسلی انجام میشود؛ ابتدا پزشک پوست ختنه‌گاه را برش می‌دهد. در ادامه محل برش را بخیه می‌زند تا مانع خون‌ریزی شود و با پماد مخصوص و گاز استریل آن را می‌بندد. برای انجام هر یک این روش ها بهتر است به یک دکتر اورولوژی کودکان و یا به یک جراح عمومی مراجعه کنید.
مقایسه ختنه سنتی و حلقه
برای برخی از افراد سوال پیش می‌آید که کدام ختنه بهتر است؟ به‌طور کل تفاوت آن‌چنانی بین این دو روش وجود ندارد. مهم این است که توسط پزشک حرفه‌ای انجام شود تا عوارض کمتر و نتایج خوبی به همراه داشته باشد. برای انتخاب روش ختنه کردن معمولا به سن نوزاد یا کودک توجه میشود. در اغلب موارد برای نوزادان زیر ۶ ماه، روش حلقه پیشنهاد میشود؛ زیرا احتمال خون‌ریزی بیشتر در روش جراحی وجود دارد. برای کودکان بالای یک سال، روش جراحی در اولویت قرار دارد.
بیشتر بخوانید: شایع ترین آزمایش های اورولوژی
فواید ختنه کردن چیست؟
متخصصان فواید بسیاری برای ختنه کردن ذکر می‌کنند. برخی از فوایدی که می‌توان به آن اشاره کرد عبارت‌اند از:
- خارج‌شدن بهتر ادرار انجام میشود.
- احتمال ابتلا به ویروس HIV و سایر بیماری‌های مقاربتی (STD) در سنین بالاتر کمتر است.
- احتمال ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs) به‌ویژه در سال اول زندگی کمتر است.
- احتمال ابتلا به سرطان آلت تناسلی کمتر است. (این بیماری در افرادی که هم ختنه شده و هم ختنه نشده‌اند، نادر است و هنوز مشخص نیست که کاهش خطر مربوط به خود ختنه یا تفاوت در بهداشت است.)
- پس از ختنه نظافت آلت تناسلی به‌آسانی قابل انجام است به همین دلیل احتمال کمتری برای ابتلا به التهاب و عفونت وجود دارد.
- احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم برای شریک جنسی کمتر است.
- پیشگیری از فیموز (فیموز یک بیماری است که در آن پوست ختنه‌گاه سفت میشود و از اطراف آلت تناسلی به عقب کشیده نمی‌شود.)
خطرات ختنه کردن چیست؟
هر عمل جراحی با خود خطراتی برای فرد به همراه دارد؛ ختنه کردن نیز از این امر مستثنی نیست و اگر ختنه درست انجام نشود، عوارضی در پی دارد. البته عوارض و خطرات این عمل نادر است و می‌توان با مراقبت‌های درست از این عوارض جلوگیری کرد. برخی از این عوارض و خطرات عبارت‌اند از:
- خون‌ریزی (معمولا مقدار کمی است.)
- عفونت (معمولا خفیف بوده و به راحتی قابل درمان است.)
- برداشتن پوست بیشتر یا کمتری از محل ختنه
- نسداد مجرای ادراری
- التهاب دهانه آلت تناسلی
- چسبندگی آلت
بیشتر بخوانید: علت درد بیضه
مراقبت‌های لازم بعد از ختنه کردن
بعد از ختنه کردن نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای است تا در دوران بهبودی مشکلی پیش نیاید. این مراقبت‌ها شامل موارد زیر است:
- بعد از عمل، کم‌کم اثر داروی بیهوشی یا بی‌حسی از بین می‌رود و نوزاد بی‌قرار میشود؛ برای آرام شدنش بهتر است در آغوش گرفته شود. در حین بغل‌کردن نباید به آلت تناسلی فشار وارد شود.
- بعد از هربار تعویض پوشک از گاز جدیدی استفاده شود.
- پزشک بعد از ختنه کردن پمادهایی را تجویز می‌کند تا پس از هر بار شست‌وشو و تعویض پوشک استعمال شود. برخی از این داروها از چسبیدن سر آلت تناسلی به پوشک جلوگیری می‌کنند.
- بعد از ختنه باید پوشک مرتبا تعویض شود. علاوه بر این پوشک نباید سفت بسته شود تا به آلت کودک فشار وارد نشود.
بیشتر بخوانید: آزمایش پروستات چیست؟
ختنه کردن دختران
در ختنه دختران و زنان تمام یا قسمتی از اندام تناسلی خارجی زن به دلایل غیر پزشکی برداشته میشود. این عمل برای دختران و زنان فایده‌ای ندارد و سبب خون‌ریزی شدید، مشکلات ادراری، کیست، عفونت، عوارض زایمان و افزایش خطر مرگ میشود. بیش از ۲۰۰ میلیون دختر و زن در حال حاضر در ۳۰ کشور آفریقا، خاورمیانه و آسیا ختنه می‌شوند. ختنه دختران جوان بین نوزادی تا ۱۵ سالگی انجام میشود.
ختنه دختران به نوعی نقض حقوق بشر دختران و زنان است. ختنه در زنان انواع و اقسام مختلفی دارد و با عوارض زیر همراه است:
- درد شدید
- خون‌ریزی بیش‌ازحد
- تورم بافت تناسلی
- تب
- عفونت مانند کزاز
- مرگ
- مشکلات ادراری
- مشکلات واژن
- بافت اسکار
- مشکلات قاعدگی
- مشکلات جنسی
- افزایش مشکلات زایمان
- مرگ‌و‌می
بیشتر بدانید: آتروفی بیضه چیست؟
خلاصه
ختنه کردن نوعی عمل جراحی سرپایی است که در آن پوست ختنه‌گاه آلت تناسلی در مردان برداشته میشود. ختنه کردن پسران معمولا در نوزادی به دلایلی همچون اهداف مذهبی، اجتماعی، پزشکی و فرهنگی انجام میشود. عوارض این عمل بسیار نادر است؛ اما فواید بسیاری دارد. برای دسترسی به اطلاعات بیشتر می‌توانید از مشاوره تلفنی متخصص اورولوژی کودکان و مشاوره آنلاین جراحی عمومی در این زمینه کمک بگیرید. در وب‌سایت درمانکده متخصصان حرفه‌ای و کارزبده در دسترس شما قرار دارند تا سوالاتتان را پاسخ دهند.
گاهی پرسیده میشود که فرق ختنه شده و نشده آلت تناسلی در چیست؟ در جواب این افراد می‌گوییم که آلت تناسلی قبل از ختنه و زمانی که شل است کمی بزرگتر به‌نظر می‌رسد؛ اما در طول نعوظ پوست ختنه‌گاه جمع شده و ناپدید میشود و با آلت تناسلی ختنه‌کرده هیچ تفاوتی ندارد. بر این اساس ختنه کردن تاثیری بر اندازه آلت تناسلی در حالت نعوظ ندارد.
تنها تفاوت آن در زمانی است که فرد نعوظ ندارد و پوست ختنه‌گاه روی سر آلت تناسلی همچون کلاهی قرار دارد.
آلت تناسلی ختنه‌نشده نیاز به مراقبت بهداشتی بیشتری دارد. اگر به دقت تمیز نشود سبب رشد باکتری‌ها، سلول‌های مرده پوست و چربی میشود.
خیر.
تولید اسپرم در بیضه‌ها رخ می‌دهد پس هیچ تاثیری بر باروری ندارد. رژیم غذایی، سبک زندگی و سلامت کلی تاثیر بر باروری دارد.
شواهد فراوانی نشان می‌دهند که ختنه کردن، خطر ابتلا به عفونت دستگاه ادراری (UTI) را کاهش می‌دهد.
در جواب این سوال که ختنه چیست یا برای چیست؟ باید گفت که نوعی عمل جراحی است که قسمتی از پوست اضافی سر آلت تناسلی برداشته میشود. برخی این عمل را بر اساس اعتقادات فرهنگی یا مذهبی و برخی جهت رعایت اصول بهداشتی انجام می‌دهند.
بهترین زمان ختنه نوزاد همان اوایل تولد است؛ زیرا آثار روحی و روانی آن برای بچه‌ها به حداقل ممکن می‌رسد. علاوه بر این هم بافت آلت تناسلی در نوزادی شل‌تر و هم احتمال عفونت کمتر است به همین دلیل به‌راحتی انجام میشود. والدین نیز بهتر می‌توانند از نوزاد مراقبت کنند.
ختنه راهی برای مراقبت بهداشتی بیشتر از آلت تناسلی است. با این عمل احتمال بروز بیماری‌های عفونی و سرطان آلت تناسلی کاهش پیدا می‌کند و ادرار بهتر خارج میشود.
در خصوص این سوال آمارگیری خاصی انجام نشده است. در حال حاضر هیچ کشوری این عمل را غیر قانونی نمی‌داند. اسلام و یهودیت ممنوعیت‌ها در این زمینه را توهین به آزادی مذهبی می‌دانند؛ اما مذهب تنها دلیلی نیست که والدین پسران خود را ختنه می‌کنند.
مطابق با گفته‌های سازمان بهداشت جهانی، ختنه کردن خطر ابتلا به HIV را تا حدود ۶۰ درصد پایین می‌آورد و به‌عنوان روش پیشگیرانه به‌خصوص در مناطقی که میزان عفونت بالایی وجود دارد توصیه میشود.
ختنه کردن از دوران ماقبل تاریخ شروع شد با این تفاوت که توجیهات متفاوتی با زمان حال داشتند. برای مردم آن زمان ختنه کردن نوعی آیین بود.
درصورتی‌که با موارد خاصی مواجه شدید با پزشک تماس بگیرید. خون‌ریزی پایدار، دوام یا افزایش قرمزی در عرض ۳ الی ۵ روز پس ختنه، تب، ترشح و تورم، ترشح بدبو، تاول همراه با چرک، ناتوانی در ادرارکردن در حدود ۶ الی ۸ ساعت پس از ختنه، آلت قرمز و متورم، بی‌قراری و گریه شدید و پاسخ‌نگرفتن از داروی مسکن و همچنین در صورت باقی‌ماندن حلقه تا ۱۰ الی ۱۲ روز پس از عمل باید به بلافاصله با پزشک ارتباط برقرار شود.
علاوه بر این بعد از ۲ هفته پس از ختنه کردن توصیه میشود به پزشک جهت بررسی وضعیت کودک مراجعه شود. کودکی که ختنه با بخیه جذبی دارد نیازی به کشیدن بخیه ندارد و حلقه نیز در حدود ۷ تا ۱۰ روز از آلت تناسلی جدا میشود.
در جواب این سوال باید گفت که بعد از عمل فرد کمی خون‌ریزی خواهد داشت و باید جای زخم به‌طور مرتب تمیز شود به همین خاطر نیاز به لوازم خاصی است. پدهای گاز، نوار چسب طبی، ژل نفت (با توجه به نظر پزشک معالج باید خریداری شود.)، مسکن، لباس راحت، صابون و کمپرس یخ از نمونه همین لوازم ضروری است.
