فلج تارهای صوتی زمانی رخ می‌دهد که توانایی کنترل عضلات مسئول حرکت یک یا هر ۲ تار صوتی از بین برود. در این حالت، تارهای صوتی به‌خوبی بسته نمی‌شوند و این ممکن است راهی برای ورود غذا، مایعات و بزاق به نای و ریه‌ها باز بگذارد. نتیجه این مشکل می‌تواند اختلال در تنفس، بلع و تکلم باشد.
برای درمان این عارضه، متخصصان از روش‌هایی مانند گفتاردرمانی یا جراحی بهره می‌گیرند تا عملکرد تارهای صوتی بهبود یابد و کیفیت زندگی بیمار ارتقا پیدا کند. در ادامه این مقاله از مجله سلامت درمانکده به بررسی علت فلج شدن تارهای صوتی، علائم این اختلال و روش‌های درمان آن می‌پردازیم.
فهرست محتوا
فلج تارهای صوتی چیست؟
همان‌طور که اشاره شد، فلج شدن تارهای صوتی زمانی رخ می‌دهد که یکی یا هر ۲ تار صوتی نتوانند به درستی حرکت کنند. تارهای صوتی ۲ نوار عضلانی ظریف هستند که درون حنجره (جعبه صوتی) و در بالای نای قرار دارند. این تارها هنگام تنفس باز می‌شوند تا هوا عبور کند و هنگام بلع بسته می‌شوند تا از ورود غذا و مایعات به راه تنفسی جلوگیری شود. زمانی که صحبت می‌کنید یا آواز می‌خوانید، تارهای صوتی به هم می‌چسبند و عبور هوا از میان آن‌ها باعث لرزش و تولید صدا می‌شود.
در حالت فلج تارهای صوتی، آسیب عصبی مانع از عملکرد درست این عضلات می‌شود و تارها نمی‌توانند به‌طور طبیعی باز یا بسته شوند. این مشکل می‌تواند باعث دشواری در صحبت کردن، بلعیدن و حتی نفس کشیدن شود؛ زیرا همه این فعالیت‌ها به حرکت هماهنگ تارهای صوتی وابسته هستند.
در نظر داشته باشید که فلج شدن تار صوتی و گره تارهای صوتی هر ۲ از اختلالات مربوط به صدا هستند؛ اما تفاوت‌های مهمی با یکدیگر دارند. گره تارهای صوتی توده‌های خوش‌خیمی هستند که به‌دلیل استفاده مفرط یا نادرست از صدا روی تارهای صوتی ایجاد شده و معمولا باعث خشن شدن و خستگی صدا می‌شوند.
انواع فلج تار صوتی
اختلال فلج شدن تارهای صوتی می‌تواند یک تار صوتی (یکطرفه) یا هر ۲ تار صوتی (۲ طرفه) را درگیر کند که در ادامه هر کدام را با جزئیات توضیح داده‌ایم:
- فلج یک طرفه تار صوتی: فلج شدن یکی از تارهای صوتی هنگامی اتفاق می‌افتد که یکی از تارها به درستی حرکت نمی‌کنند. در این حالت فرد ممکن است در صحبت کردن دچار مشکل شده یا بلعیدن برای او دشوار شود. معمولا در فلج تارهای صوتی یک طرفه مشکل تنفسی ایجاد نمی‌شود.
- فلج دو طرفه تارهای صوتی: در این حالت، معمولا تارها خیلی به یکدیگر نزدیک شده و راه هوایی بسیار باریک می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی شود که در صورت عدم درمان، ممکن است تهدید‌کننده زندگی باشد.
فلج یکطرفه تار صوتی بسیار شایع‌تر از فلج دوطرفه آن است. شدت فلج یکطرفه تار صوتی می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. برای مثال، در موارد خفیف ممکن است صحبت کردن دشوار شود. در موارد شدیدتر، ممکن است هنگام صحبت کردن فرد دچار تنگی نفس شود. همچنین ممکن است فرد هنگام خوردن غذا یا نوشیدن دچار سرفه یا خفگی شود.
در فلج دوطرفه تارهای صوتی، ممکن است تارهای صوتی بیش از حد به یکدیگر نزدیک شوند و تنفس را دشوار کنند. بلع غذا نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد و غذا یا نوشیدنی وارد نای و ریه‌ها شده و باعث ذات‌الریه آسپیراسیون (Aspiration Pneumonia) شود. توصیه می‌کنیم اگر علائم فلج شدن تارهای صوتی را دارید یا در تنفس یا بلعیدن دچار مشکل هستید، فورا به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
علائم فلج تارهای صوتی
نشانه‌ها و علائم فلج شدن تارهای صوتی عبارت‌اند از:
- صدای خشن، ضعیف، خش‌دار یا آمیخته با نفس
- تغییر در زیر و بمی صدا
- تغییر در بلندی صدا
- تنگی نفس یا از دست دادن کامل صدا
- تنفس پر سر و صدا مانند صدای خس‌خس یا صدای خش‌دار هنگام تنفس
- مشکل در بلعیدن
- ناتوانی در پاک‌سازی گلو با سرفه
- احساس خفگی هنگام تلاش برای بلعیدن
این وضعیت می‌تواند با خستگی همراه باشد؛ زیرا فرد برای تنفس بهتر یا تولید صدای مطلوب، انرژی زیادی صرف می‌کند. گاهی نیز احساس خفگی به وجود می‌آید؛ به‌ویژه زمانی که غذا یا نوشیدنی به‌طور اشتباه وارد نای می‌شود. برخی از افراد نیز دائم حس می‌کنند که مخاطی در گلو دارند که قادر به پاک‌سازی آن نیستند.
علت فلج تارهای صوتی
دلیل فلج شدن تارهای صوتی عبارت است از:
- بیماری‌های خودایمنی: بیماری‌هایی که در ارتباط اعصاب با عضلات اختلال ایجاد می‌کنند مانند میاستنی گراویس (MG)، می‌توانند منجر به فلج تارهای صوتی شوند.
- عفونت‌ها: بیماری لایم (Lyme)، هرپس (Herpes)، ویروس اپشتین-بار (Epstein-Barr Virus) و کووید-۱۹ می‌توانند باعث التهاب و در نتیجه آسیب به اعصاب کنترل‌کننده‌ی حرکت تارهای صوتی شوند.
- آسیب‌دیدگی: ضربه به ناحیه گردن، سر یا قفسه سینه می‌تواند باعث آسیب عصبی به این ناحیه شود.
- بیماری‌های عصبی: بیماری‌هایی که منجر به تخریب یا آسیب عصبی می‌شوند مانند ام‌اس (MS)، پارکینسون و سکته مغزی، ممکن است بر اعصاب کنترل‌کننده‌ی تارهای صوتی اثر بگذارند.
- مواد سمی: سمومی مانند سرب، جیوه و آرسنیک می‌توانند به بافت عصبی این ناحیه آسیب برسانند.
- جراحی: جراحی‌های ناحیه سر و گردن از جمله برداشتن غده تیروئید (تیروئیدکتومی)، جراحی پاراتیروئید، جراحی قلب و جراحی ستون فقرات گردنی می‌توانند باعث عوارضی مانند فلج شدن تارهای صوتی شوند. استفاده از لوله تنفسی حین جراحی نیز گاهی می‌تواند به اعصاب حنجره آسیب بزند.
تومورها: تومورهای بدخیم (سرطانی) و خوش‌خیم می‌توانند به اعصاب حنجره فشار وارد کرده و باعث آسیب به این ناحیه شوند.
گاهی اوقات، پس از سرماخوردگی یا عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، یکی از تارهای صوتی ممکن است فلج شود. این نوع فلج تار صوتی را «ایدیوپاتیک» یا «پس از ویروسی» می‌نامند. اگر پس از سرماخوردگی علائم این اختلال را داشتید، توصیه می‌کنیم برای معاینه دقیق به یک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
عوارض فلج شدن تارهای صوتی
این اختلال می‌تواند باعث بروز مشکلات تنفسی خفیف مانند گرفتگی صدا یا مشکلات شدیدتر مانند بسته شدن راه هوایی (نای) شود. در این حالت، تارهای صوتی نمی‌توانند دهانه راه هوایی را به‌طور کامل باز یا بسته کنند. این موضوع ممکن است باعث شود هنگام بلع غذا یا مایعات، فرد دچار خفگی شده یا مواد غذایی و مایعات به جای معده وارد ریه‌ها شوند که به این وضعیت «آسپیریشن» گفته می‌شود. وضعیت آسپیریشن ممکن است به عفونت شدید ریه (ذات‌الریه) منجر شود.
آیا فلج شدن تارهای صوتی قابل درمان است؟
درمان تارهای صوتی فلج شده به شدت علائم فرد بستگی دارد. اگر علائم خفیف باشند، ممکن است فرد تنها به گفتاردرمانی نیاز داشته باشد تا عملکرد تارهای صوتی او بهبود یابند. در موارد شدیدتر، ممکن است به جراحی نیاز باشد. راه‌های درمان فلج تارهای صوتی عبارت‌اند از:
۱. درمان فلج یکطرفه تارهای صوتی
در این وضعیت پزشکان اغلب تصمیم می‌گیرند تا یک سال جراحی را به تعویق بیندازند تا به وضعیت بیمار فرصت بهبود داده شود. گاهی اوقات تار صوتی فقط دچار کبودی یا کشیدگی شده و برای ترمیم به زمان نیاز دارد؛ این فرآیند ممکن است چندین ماه طول بکشد. در این مدت، گفتاردرمانی می‌تواند در موارد خفیف تا متوسط بسیار موثر باشد و به تقویت صدا کمک کند. اگر مشکل شدیدتر باشد، ممکن است لارینگولوژیست (یکی از شاخه‌های فوق تخصص گوش، حلق و بینی) برای بهبود صدا، بلع یا تنفس، جراحی تار صوتی را پیشنهاد کند. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:
- تزریق فیلر (تزریق به تار صوتی): جراح ممکن است ماده‌ای پرکننده را از طریق سوزن به داخل تار صوتی تزریق کند. چندین نوع ماده ایمن برای تزریق وجود دارد. این ماده تزریقی فاصله بین تارهای صوتی را کاهش داده و به بسته شدن آن‌ها کمک می‌کند.
- کاشت ایمپلنت در حنجره (جراحی چهارچوب حنجره): جراح یک ایمپلنت را درون حنجره قرار می‌دهد. بیشتر این ایمپلنت‌ها از جنس سیلیکون هستند. ایمپلنت تار صوتی فلج‌شده را در جای خود نگه می‌دارد و به بسته شدن بهتر هر ۲ تار صوتی کمک می‌کند.
- جراحی عصب (باز‌پیوندی عصب): در این روش، جراح یکی از اعصاب متصل به عضلات دیگر گردن را برداشته و به عصبی که مسئول حرکت تارهای صوتی است متصل می‌کند. این روش به سایر عضلات گردن آسیبی نمی‌زند و عملکرد آن‌ها را مختل نمی‌کند.
۲. درمان فلج تارهای صوتی از نوع دوطرفه
افرادی که هر ۲ تار صوتی آن‌ها فلج شده است ممکن است دچار تنگی خطرناک راه هوایی شوند. در این موارد، اغلب نیاز به تراکئوستومی وجود دارد تا راه هوایی باز شود و تنفس تسهیل گردد. در این روش، جراح یک برش در ناحیه گردن ایجاد کرده و لوله‌ای را وارد نای می‌کند. این لوله راه هوایی را باز کرده و به تنفس کمک می‌کند.
در برخی موارد، جراح ممکن است با استفاده از لیزر بخشی از پشت یکی از تارهای صوتی یا هر ۲ را بردارد تا مسیر تنفس بازتر شود و فضای بیشتری برای عبور هوا فراهم شود. یک روش دیگر برای کمک به تنفس در بلند‌مدت، تراکئوستومی بدون لوله است که به فرد اجازه می‌دهد بدون نیاز به لوله دائمی در گردن، نفس بکشید.
۳. درمان خانگی فلج شدن تارهای صوتی
برخی از درمان‌های خانگی که می‌توانند به بهبود یا کاهش علائم کمک کنند، عبارت‌اند از:
- استراحت صوتی: استراحت دادن به صدا باعث کاهش فشار روی تارهای صوتی و تسریع بهبودی می‌شود؛ بنابراین از فریاد زدن، نجوا کردن یا صحبت کردن طولانی‌مدت خودداری کنید.
- آبرسانی: حفظ رطوبت تارهای صوتی مهم است. نوشیدن آب کافی باعث مرطوب ماندن غشاهای مخاطی و بهبود عملکرد تارهای صوتی می‌شود.
- مرطوب نگه داشتن هوا: استفاده از دستگاه بخور برای مرطوب نگه داشتن هوا می‌تواند تارهای صوتی تحریک‌شده را تسکین دهد.
- اجتناب از عوامل تحریک‌کننده: از مصرف سیگار، الکل، کافئین و قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها یا حساسیت‌زاها که التهاب را تشدید می‌کنند، پرهیز کنید.
- تمرینات تنفسی ملایم: برخی تکنیک‌های تنفسی به بهبود جریان هوا و تقویت صدا کمک می‌کنند؛ اما باید تحت نظر گفتاردرمانگر انجام شوند.
جمع‌بندی
فلج تارهای صوتی عارضه‌ای است که می‌تواند بر توانایی گفتار، بلع و حتی تنفس تاثیر بگذارد. این اختلال معمولا در اثر آسیب عصبی، جراحی‌های ناحیه گردن، بیماری‌های عصبی یا عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شود. درمان این بیماری بسته به شدت آن شامل گفتاردرمانی، تزریق فیلر، کاشت ایمپلنت، جراحی عصب یا تراکئوستومی می‌شود. در برخی موارد خفیف نیز درمان‌های خانگی و مراقبت‌های حمایتی نقش موثری در بهبود کیفیت زندگی فرد دارند.
اگر دچار علائمی مانند خش‌دار شدن صدا، مشکل در بلع یا تنفس شده‌اید یا سابقه جراحی در ناحیه گردن دارید، توصیه می‌کنیم برای بررسی دقیق‌تر و دریافت درمان مناسب به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. تشخیص به‌موقع و درمان موثر، می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند. شما می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر گوش و حلق و بینی آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوش و حلق و بینی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
این عارضه زمانی رخ می‌دهد که هر ۲ تار صوتی نتوانند به‌درستی حرکت کنند و معمولا بیش‌از‌حد به هم نزدیک می‌شوند. این وضعیت می‌تواند باعث تنگی شدید راه هوایی، مشکلات تنفسی و افزایش خطر خفگی شود.
بله. این اختلال بسته به شدت آن قابل درمان است. روش‌های درمان شامل گفتاردرمانی، جراحی یا تزریق فیلر بوده و در موارد شدید ممکن است به تراکئوستومی نیاز باشد.
فلج طناب صوتی و فلج تار صوتی در واقع یک اختلال هستند و تفاوتی با یکدیگر ندارند. «تار صوتی» و «طناب صوتی» دو اصطلاح معادل هستند.
بله. روش‌های مختلفی شامل گفتاردرمانی، تزریق، جراحی و در موارد شدید، تراکئوستومی برای درمان این اختلال وجود دارد.
در طب سنتی برای درمان این اختلال معمولا از ترکیبات و تخم‌های لعابی مانند خاکشیر و تخم شربتی استفاده می‌شود. همچنین روغن‌مالی ناحیه گردن به عنوان روشی مفید برای بهبود مشکلات تارهای صوتی توصیه شده است.
استفاده از تخم‌های لعابی مانند خاکشیر و تخم شربتی می‌تواند به تسکین التهاب و حفظ رطوبت تارهای صوتی کمک کنند.
منبع: clevelandclinic | mayoclinic
