حصبه که لکه‌های خونی یا خونریزی پوستی نامیده می‌شود، به لکه‌های بنفش رنگ اشاره دارد که بر روی پوست قابل تشخیص هستند. لکه‌ها ممکن است بر روی ارگان‌ها یا غشای مخاط که شامل غشای درون دهان هست، ظاهر شوند.
حصبه زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی پاره می‌شوند و سبب خونریزی در زیر پوست می‌شوند. این امر می‌تواند لکه‌های بنفش رنگی بر روی پوست ایجاد کند و اندازه آن می‌تواند به اندازه یک نقطه تا نواحی وسیع‌تری را شامل شود. لکه‌های حصبه اغلب خوش‌خیم هستند، اما ممکن است مشکلات پزشکی جدی‌تری را نشان دهند، نظیر اختلالات لخته شدن خون.
گاهی، سطوح پایین پلاکت‌ها می‌تواند سبب کبودی و خونریزی شود. پلاکت‌ها سلول‌هایی هستند که به لخته شدن خون شما کم کمی‌کنند. سطوح پایین پلاکت‌ها ممکن است وراثتی و یا ژنتیکی باشد، اما ممکن است به موارد زیر نیز دلالت داشته باشد:
- پیوند مغز استخوان
- سرطان
- شیمی درمانی
- پیوند سلول بنیادی
- عفونت‌های HIV
- جایگزینی هورمون
- استروژن درمانی
- استفاده از برخی داروها
باید به محض مشاهده رشد لکه‌ها یا تغییر در پوست به پزشک فوق متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
چه چیزی سبب حصبه می‌شود؟
دو نوع حصبه وجود دارد: غیر ترومبوسیتوپنی و ترومبوسیتوپنیک.
غیر ترومبوسیتوپنی یعنی شما سطح پلاکت پایینی در خون خود دارید.
ترومبوسیتوپنیک یعنی تعداد پلاکت کمتری از حالت نرمال دارید.
موارد زیر می‌تواند سبب حصبه غیر ترومبوسیتوپنی گردد:
- مشکلاتی که سبب اختلال در لخته شدن خون می‌شوند.
- برخی اختلالات مادرزادی، که در زمان تولد و یا قبل از آن آشکار می‌گردد، نظیر گشادی مویرگ‌ها (پوست و بافت همبند خشک) یا سندرم ایلرز – دانلوس
- برخی داروها، شامل استروئیدهاو داروهایی که کارکرد پلاکت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند
- رگ‌های خونی ضعیف
- تورم رگ‌های خونی
- اسکوروی یا کمبود ویتامین C
موارد زیر می‌تواند سبب حصبه ترومبوسیتوپنیک شود:
- داروهایی که سبب جلوگیری از تشکیل پلاکت‌ها شده و یا با لخته شدن نرمال خون تداخل دارند.
- داروهایی که سبب می‌شود بدن واکنش ایمنی نسبت به پلاکت‌ها داشته باشد.
- سابقه تزریق خون
- اختلالات سیستم ایمنی نظیر حصبه ترومبوسیتوپنی ایدیوپاتیک
- وجود عفونت در جریان خون
- عفونت ناشی از HIV یا هپاتیت C، یا برخی عفونت‌های ویروسی (اپشتین بار، سرخچه، سیتومگالوویروس)
- تب منقوط کوههاى راکى (ناشی از گزش کنه)
- لوپوس اریتماتوی سیستمیک[sibwp_form id=1]
حصبه چطور تشخیص داده می‌شود؟
پزشک پوست شما را معاینه می‌کند تا حصبه را تشخیص دهد. ممکن است درباره سابقه بیماری شما و خانواه شما سوال کند، نظیر، این لکه‌ها کی ظاهر شدند. پزشک ممکن است از علاوه بر تست خون و پلاکت، از پوست شما بافت برداری کند.
این تست‌ها بدین دلیل است که مشخص گردد آیا حصبه شما در نتیجه برخی بیماری‌های جدی نظیر اختلال پلاکتی یا خونی رخ داده است. سطح پلاکت‌ها می‌تواند علت حصبه را شناسایی کرده و به پزشک شما کمک کند تا روش درمانی را تعیین نماید.
حصبه می‌تواند هم کودکان و هم بزرگسالان را درگیر سازد. کودکان می‌توانند بعد از عفونت ویروسی دچار حصبه شوند و بدون هیچ مداخله پزشکی از آن رهایی یابند. بسیاری از کودکان که مبتلا به حصبه ترومبوسیتوپنیک هستند، می‌توانند در طی چند ماه از آغاز ابتلا به بیماری، مجددا احیاء شوند. اما، در بزرگسالان، علل حصبه معمولا مزمن بوده و نیازمند درمان است تا به مدیریت علائم و حفظ پلاکت‌ها در یک محدوده ایمن کمک کند.
حصبه چطور درمان می‌شود؟
نوع درمان تجویزی توسط پزشک شما به علت حصبه بستگی دارد. بزرگسالان مبتلا به حصبه ترومبوسیتوپنیک ممکن است بدون هیچ مداخله‌ای درمان شوند.
شما تنها زمانی نیاز به درمان دارید که علائم حصبه به خودی خود از بین نرود. درمان شامل درمان دارویی و گاهی برداشتن طحال می‌باشد. ممکن است از شما خواسته شود تا داروهایی را که کارکرد پلاکت‌های شما را تخریب می‌سازد، نظیر آسپرین، رقیق‌کننده‌های خونی، و ایبوپروفن دوری کنید.
کورتیکواستروئیدها
پزشک ممکن است درمان را با داروهای کورتیکواستروئید آغاز کند، داروهایی که از طریق فعالیت سیستم ایمنی، به افزایش پلاکت‌های شما کمک می‌کند. معمولا دو الی شش هفته طول می‌کشد تا تعداد پلاک‌های شما به سطح قابل قبول برسد. اگر این اتفاق بیفتد، پزشک داروی شما را قطع می‌کند.
مهم است تا درباره خطرات مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئیدها از پزشک خود سوال کنید. مصرف طولانی مدت این داروها می‌تواند سبب عوارض جدی گردد، نظیر افزایش وزن، آب مروارید، و کاهش تراکم استخوان.
ایمونوگلوبولین داخل وریدی
اگر نوع حصبه شما طوری باش که سبب خونریزی شدید گردد، پزشک ممکن است داروهای وریدی را برای شما تجوی کند، داروهایی که ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG) نامیده می‌شوند. همچنین، اگر نیاز باشد که قبل از جراحی میزان پلاکت‌های شما به سرعت افزایش یابد، ایمونوگلوبولین داخل وریدی تجویز می‌شود. این روش برای افزایش تعداد پلاکت‌های شما مفید است، اما یک روش درمانی کوتاه مدت می‌باشد. این درمان می‌تواند سبب عوارضی نظیر سردرد، حالت تهوع و تب گردد.
سایر دارودرمانی‌ها
داروهای اخیر که برای درمان پلاکت پایین در افراد مبتلا به حصبه پورپورا ترومبوسیتوپنیک ایمنی (ایدیوپاتیک) مزمن (ITP) استفاده می‌شوند عبارتند از romiplostim (Nplate) و eltrombopag Promacta). این داروها سبب می‌شوند تا مغز استخوان پلاکت‌های بیشتری را تولید کند و ریسک کبودی و خونریزی را کاهش دهد. برخی عوارض بالقوه عبارتند از:
- سردردها
- سرگیجه
- حالت تهوع
- درد عضله یا مفصل
- ریسک بالای لخته شدن خون
- سندرم فشار تنفسی حاد
- بارداری
درمان بیولوژیکی نظیر داروی rituximad Rituxan می‌تواند به کاهش پاسخ سیستم ایمنی کمک کند. این روش اغلب برای درمان بیماران مبتلا به حصبه ترومبوسیتوپنیک شدید برای کسانی که درمان کورتیکواستروئید اثربخش نیست. اثرات جانبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فشار خون پایین
- سوزش گلو
- خارش
- تب
برداشتن طحال
اگر دارودرمانی برای درمان حصبه ترومبوسیتوپنیک موثر نباشد، ممکن است پزشک شما برداشتن طحال را پیشنهاد کند. برداشتن طحال سریع‌ترین راه برای افزایش تعداد پلاکت‌های شما می‌باشد. زیرا طحال عضو اصلی حذف پلاکت‌ها است.
در صورتی که تشخیص پزشک این گزینه باشد، شما به جراح پلاستیک ارجاع داده خواهید شد.
اما، برداشتن طحال برای هر کسی موثر نیست. این عمل با ریسک‌هایی همراه است. نظیر افزایش ریسک عفونت تا آخر عمر.
در موارد اورژانسی حصبه، که سبب خونریزی شدید می‌گردد، بیمارستان‌ها تزریق پلاکت، کورتیکواستروئیدها و ایمونوگلوبولین را انجام می‌دهند. زمانی که درمان آغاز شد، پزشک شما تعداد پلاکت‌های شما را می‌شمارد تا تعیین کند که ایا درمان موثر بوده است یا نه. ممکن است پزشک درمان شما را بر اساس اثربخشی آن تغییر دهد.
چشم‌انداز حصبه چطور است؟
چشم‌انداز حصبه بستگی به شرایطی دارد که حصبه را سبب شده است. زمانی که پزشک شما حصبه را تشخیص داد، گزینه‌های درمانی را مطرح می‌سازد و ظاهر بلندمدت بیماری را نیز برای شما بازگو می‌کند.
در موارد نادر، حصبه ترومبوسیتوپنیک که درمان نشده باقی بماند، ممکن است سبب شود تا فرد در برخی از اعضای بدن خود دچار خونریزی زیادی شود. خونریزی زیاد در مغز می‌تواند سبب هموراژ مغزی شود.
افرادی که درمان را سریع آغاز می‌کنند و یا بیماری آن‌ها شدید نیست، اغلب کاملا احیاء می‌شوند. اما، حصبه در موارد شدید و یا زمانی که درمان به تاخیر می‌افتد، می‌تواند مزمن باشد. اگر مبتلا به حصبه هستید، باید سریع به پزشک مراجعه کنید.
زندگی با حصبه
گاهی لکه‌های حصبه بطور کامل از بین نمی‌روند. برخی داروها و فعالیت‌ها می‌توانند این لکه‌ها را برتر کنند. برای کاهش ریسک تشکیل لکه‌های جدید و یا بدتر شدن لکه‌ها، باید از داروهایی که پلاکت‌ها را کاهش می‌دهند، پرهیز کنید. این داروها شامل آسپرین و ابوپروفن هستند. باید فعالیت‌ها آرامی داشته باشید. فعالیت‌های شدید می‌تواند ریسک آسیب، کبودی، و خونریزی را در شما افزایش دهد.
مقابله با بیماری‌های مزمن می‌تواند دشوار باشد. مشورت با افرادی که چنین اختلالاتی دارند، می‌تواند کمک کننده باشد. به گروه‌های اینترنتی بپیوندید تا با افراد دیگر که دچار حصبه شده‌اند صحبت کنید.
آیا بیماری حصبه قابل درمان کامل است و از بین میرد؟
آیا چه زمانی حصبه نیاز به جراحی دارد؟؟؟