سرطان یکی از مهم‌ترین علل مرگ و میر در سراسر جهان است. آمارهای سازمان بهداشت جهانی (WHO) نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۰ میلادی تقریبا ۱۰ میلیون نفر در اثر این بیماری فوت کرده‌اند. اما خوشبختانه، به دلیل پیشرفت‌هایی که در زمینه تشخیص و درمان سرطان ایجاد شده، امید به زندگی بیماران به طرز چشمگیری افزایش یافته است. افراد مبتلا به سرطان باید با تیمی از متخصصان، شامل پرستاران، متخصصان تغذیه و انکولوژیست‌ها، همکاری داشته باشند تا بتوانند بیماری خود را درمان کنند. انکولوژیست مهم‌ترین نقش را در درمان سرطان دارد. برای اینکه بدانید انکولوژی چیست و انکولوژیست چه کاری انجام می‌دهد، این مقاله از مجله درمانکده را تا انتها دنبال کنید.
فهرست محتوا
بیشتر بخوانید: علت کمبود هموگلوبین چیست؟
انکولوژی چیست؟
انکولوژی (علم مطالعه و درمان سرطان) از واژه یونانی oncos به معنی تورم گرفته شده است. به همین دلیل، به پزشکی که در زمینه تشخیص و درمان سرطان تخصص دارد، انکولوژیست می‌گویند. این پزشک:
- به تشخیص سرطان کمک و مرحله بیماری را مشخص می‌کند.
- بهترین گزینه درمانی را تعیین می‌کند و مزایا و عوارض جانبی آن را با بیمار در میان می‌گذارد.
- روی روند درمان سرطان نظارت دارد.
- مراقبت‌های بعد از درمان را مدیریت می‌کند.
بیشتر بخوانید: انواع لخته های خون
چند نوع متخصص انکولوژی وجود دارد؟
اکنون که متوجه شدید انکولوژی چیست، باید با انواع دکتر انکولوژیست آشنا شوید. از آنجا که برای درمان بیشتر سرطان‌ها از ترکیبی از روش‌های مختلف استفاده می‌شود، بیمار ممکن است در طول دوره درمان خود به چند انکولوژیست مختلف مراجعه کند. در ادامه، به چند نمونه از متخصصان این حوزه اشاره می‌کنیم:
- انکولوژیست پزشکی: انکولوژیست‌های پزشکی با استفاده از شیمی‌درمانی، درمان‌های هورمونی، درمان‌های بیولوژیکی و سایر درمان‌های هدفمند به درمان سرطان می‌پردازند. بیماران مبتلا به سرطان اغلب انکولوژیست پزشکی را پزشک اصلی خود می‌دانند.
- انکولوژیست پرتو درمانی: انکولوژیست‌های پرتو درمانی از پرتوهای فوتون پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. تقریبا نیمی از بیماران مبتلا به سرطان به این روش درمانی نیاز دارند.
- انکولوژیست جراحی: اگر پزشک عمومی یا متخصص داخلی به سرطان مشکوک شود، احتمالا شما را ابتدا به انکولوژیست جراحی ارجاع می‌دهد. انکولوژیست‌های جراحی معمولا بیوپسی انجام می‌دهند و بخش کوچکی از بافت را برمی‌دارند تا زیر میکروسکوپ بررسی شود. در صورت وجود سلول‌های سرطانی در نمونه برداشته‌شده، احتمالا دوباره باید به انکولوژیست جراحی مراجعه کنید تا تومور و مقداری از بافت اطراف آن را با جراحی بردارد.
- انکولوژیست کودکان: به گفته انجمن سرطان آمریکا، هر ساله در سراسر جهان حدود ۱۷۵ هزار کودک زیر ۱۵ سال به سرطان مبتلا می‌شوند. این کودکان باید برای درمان بیماری خود به متخصص انکولوژی کودکان مراجعه کنند. بعضی از انکولوژیست‌های کودکان در درمان انواع خاصی از سرطان تخصص دارند و تعدادی از آن‌ها درباره سرطان کودکان تحقیق می‌کنند. بخش مهمی از کار متخصصان انکولوژی کودکان به آموزش خانواده‌هایی اختصاص دارد که فرزندان‌شان به دلیل ابتلا به سرطان تحت درمان هستند.
- انکولوژیست زنان: این متخصصان معمولا در درمان سرطان‌هایی مانند سرطان تخمدان، رحم، دهانه رحم و واژن نقش دارند که روی زنان تاثیر می‌گذارند. اما ممکن است سایر بیماری‌های پیچیده زنان مانند آندومتریوز و فیبروئید رحم را هم درمان کنند.
- هماتولوژیست- انکولوژیست: به پزشکانی که در درمان سرطان‌های خون مانند لوسمی و لنفوم تخصص دارند، هماتولوژیست- انکولوژیست گفته می‌شود. این متخصصان سایر اختلالات خونی از جمله کم‌خونی داسی شکل و هموفیلی را هم درمان می‌کنند.
چه زمانی باید به متخصص انکولوژی مراجعه کرد؟
سرطان می‌تواند بدن را به روش‌های مختلف تحت تاثیر قرار دهد. اگر در آزمایش‌های اولیه که پزشک عمومی یا متخصص داخلی تجویز می‌کند علائمی از سرطان دیده شود، بیمار برای بررسی بیشتر باید به متخصص انکولوژی مراجعه کند.
ذکر این نکته ضروری است که ارجاع به انکولوژیست همیشه به معنی ابتلا به سرطان نیست. بسیاری از بیماری‌ها علائمی ایجاد می‌کنند که شبیه سرطان هستند. مراجعه به انکولوژیست این فرصت را در اختیار بیمار قرار می‌دهد که درباره علائم خود با یک متخصص صحبت کند و از سالم بودن اندام‌های مختلف بدن مطمئن شود.
بیشتر بخوانید: کم خونی داسی شکل چیست؟
انکولوژیست‌ها چه آزمایش‌هایی انجام می‌دهند؟
متخصص انکولوژی برای پیدا کردن ناهنجاری‌هایی که ممکن است نشانه سرطان باشند، معاینه بدنی انجام می‌دهد، درباره علائم بیمار سوال می‌پرسد و سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی او را بررسی می‌کند. سپس یک یا چند تست تشخیصی مانند آزمایش خون، آزمایش ادرار، سونوگرافی، ام‌آرآی (MRI) و سی‌تی اسکن را تجویز می‌کند. همچنین ممکن است از بافت‌های مشکوک به سرطان نمونه‌برداری کند.
بیشتر بخوانید: فقر آهن یا کم خونی چیست؟
کلام پایانی
افراد مبتلا به سرطان و کسانی که نگران ابتلای خود به سرطان هستند، معمولا سوالات زیادی درباره این بیماری دارند. پاسخ به این سوالات آسان نیست. با این حال، انکولوژیست می‌تواند نگرانی‌های بیماران خود را درک کند و به سوالات آن‌ها پاسخ دهد. اگر به انکولوژیست ارجاع داده شوید، باید انتظار آزمایش‌های بیشتری را داشته باشید. همچنین باید بدانید که بسته به نوع سرطان خود، احتمالا لازم است به چند دکتر انکولوژی مختلف با تخصص‌های متفاوت مراجعه کنید.
در این مقاله سعی کردیم به این سوال که انکولوژی چیست و انکولوژیست چه کاری انجام می‌دهد، پاسخ دقیقی بدهیم. اگر درباره بیماری سرطان و نحوه درمان آن سوال دارید، می‌توانید از انکولوژیست‌های سایت درمانکده مشاوره بگیرید. درمانکده امکان نوبت گرفتن از دکتر انکولوژی و مشاوره آنلاین با متخصص آنکولوژی را برای شما فراهم کرده است.
سوالات متداول
انکولوژیست‌ها می‌توانند انواع سرطان را در قسمت‌های مختلف بدن تشخیص دهند و آن‌ها را درمان کنند. درمان سرطان یک کار تیمی است و به همکاری پرستار، متخصص تغذیه، آسیب‌شناس و… نیاز دارد، اما متخصص انکولوژی معمولا پزشک اصلی بیمار محسوب می‌شود.
به پزشکی که مشکلات مرتبط با خون را درمان می‌کند، دکتر خون و انکولوژی یا هماتولوژیست- انکولوژیست می‌گویند.
دکتر خون و انکولوژی سرطان خون و سایر اختلالات خونی (مثل کم‌خونی داسی شکل، هموفیلی، تالاسمی و انواع مختلف ترومبوز) را تشخیص می‌دهد و نحوه درمان آن‌ها را مشخص می‌کند. این پزشک با روش‌های مختلف، مانند آزمایش خون، MRI، سی‌تی اسکن و بیوپسی از مغز استخوان، بیماری‌های خونی را تشخیص می‌دهد.
منابع: healthline, my.clevelandclinic
