اگزوستوز گوش یکی از مشکلات نسبتا نادری است که به شکل زائده استخوانی غیر سرطانی در کانال گوش خارجی بروز پیدا می‌کند. این بیماری معمولا در افرادی که به طور مکرر در معرض آب سرد قرار دارند، دیده می‌شود؛ از همین‌رو به آن گوش موج‌سوار (Surfer’s Ear) هم می‌گویند. اگزوستوز گوش خارجی به خودی‌خود خطرناک نیست، اما اگر مورد درمان قرار نگیرد، ممکن است موجب انسداد مجرای گوش و کاهش شنوایی شود. در مقاله پیش‌رو از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا شما را با علل، علائم و روش‌های درمانی این زائده استخوانی در کانال گوش خارجی بیشتر آشنا کنیم.
فهرست محتوا
اگزوستوز گوش چیست؟
به رشد غیر طبیعی استخوان در کانال گوش خارجی، اگزوستوز گوش می‌گویند. این عارضه را که با نام گوش موج سوار هم می‌شناسند، برخلاف سرطان گوش، خوش‌خیم است و بیشتر در افرادی که به طور مکرر و برای طولانی مدت در معرض آب و هوای سرد قرار دارند، دیده می‌شود. افرادی که از ورزش‌های آبی لذت می‌برند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. در وضعیت اگزوستوز، بافت استخوانی اضافی به تدریج بزرگتر می‌شود و فضای کانال گوش را تنگ می‌کند؛ در نتیجه ممکن است فرد با تجمع جرم گوش، انسداد مجرای گوش و در برخی موارد، کاهش شنوایی مواجه شود. اگزوستوزها ممکن است در هر ۲ گوش رخ دهند.
علائم اگزوستوز گوش خارجی
اگزوستوز گوش برخلاف نوروم آکوستیک بر روی عصب گوش داخلی تاثیر نمی‌گذارد و در مراحل اولیه موجب کاهش شنوایی نمی‌شود. علائم این بیماری در ابتدا بسیار خفیف هستند و ممکن است فرد مبتلا به آن اصلا نشانه‌ای نداشته باشد. اما با پیشرفت بیماری و بسته به رشد زائده استخوانی، نشانه‌ها آشکارتر می‌شوند.
این زائده استخوانی رشد آهسته‌ای دارد و زمانی که فرد به طور مکرر در معرض آب و هوای بسیار سرد قرار می‌گیرد، رشد آن شدیدتر می‌شود. با بزرگتر شدن توده‌های استخوانی، احتمال مسدودشدن کانال شنوایی وجود دارد. در چنین شرایطی، تخلیه آب و موم از گوش دشوار می‌شود. تجمع آب در گوش ریسک ابتلا به عفونت کانال گوش خارجی را افزایش می‌دهد و موجب بروز اوتیت خارجی می‌شود.
از دیگر علائم بیماری اگزوستوز گوش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجمع جرم گوش
- درد خفیف گوش
- حساسیت به لمس گوش
- احساس پری گوش شبیه به علائم سکته گوش
- کاهش شنوایی هدایتی (بدین معنی که زائده استخوانی مجرای گوش را مسدود می‌کند و مانع از انتقال درست امواج صوتی می‌شود.)
- وزوز گوش مشابه تومور گلوموس (در موارد نادر)
علل ابتلا به اگزوستوز گوش
تحریک طولانی‌مدت کانال گوش خارجی همچون قرار گرفتن به طور مکرر در معرض آب سرد یا باد سرد، دلیل اصلی این بیماری است. متخصصان معتقدند، آب سرد و باد سرد می‌توانند استخوان‌سازی در کانال گوش خارجی را تحریک کنند. با توجه به این توضیح، می‌توان فهمید که چرا بیماری اگزوستوز گوش در غواصان، شناگران و موج‌سواران شایع‌تر است. از دیگر عوامل خطر برای ابتلا به این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
- آسیب‌های مکرر به مجرای گوش
برخی مطالعات نشان داده‌اند، افرادی که در محیط‌های سرد کار می‌کنند یا از گوش خود در برابر هوای سرد محافظت نمی‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند و معمولا در طول زندگی خود حداقل یک بار علائم اگزوستوز را تجربه خواهند کرد.
آیا اگزوستوز خطرناک است؟
این عارضه به خودی‌خود خطرناک نیست و یک زائده استخوانی خوش‌خیم به‌شمار می‌آید. با این حال، اگر به موقع تشخیص داده نشود، ممکن است رشد بیش از حد توده استخوانی موجب انسداد کانال گوش داخلی و اگزوستوز بدخیم شود و عوارضی مختلفی به همراه داشته باشد. به همین دلیل بسیار مهم است که از زمان بروز علائم و تشخیص اولیه، بیمار تحت نظر پزشک متخصص گوش، حلق و بینی باشد تا در صورت رشد زائده‌های استخوانی، جراحی انجام شود.
لازم به ذکر است افراد دیابتی مبتلا به این عارضه باید بیشتر مراقبت باشند؛ زیرا در چنین شرایطی خطر کم‌شنوایی ناشی از اگزوستوز گوش افزایش می‌یابد. اگر کنجکاوید درباره تاثیر دیابت بر کم شنوایی بیشتر بدانید، می‌توانید مقاله مرتبط با آن را در درمانکده بخوانید. همچنین می‌توانید در این وب‌سایت درباره درباره نشت مایع مغزی نخاعی اطلاعات بیشتری به دست آورید.
ارتباط اگزوستوز گوش با عفونت
اگزوستوز گوش و عفونت‌های مکرر گوش خارجی ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. این عارضه به صورت رشد غیر طبیعی زائده استخوانی در مجرای گوش خارجی بروز پیدا می‌کند و باعث تنگ شدن یا انسداد مجرا می‌شود که نتیجه آن تجمع آب و و موم در کانال گوش است. محیط بسته و مرطوب کانال گوش شرایط ایده‌آلی را برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم می‌کند و موجب عفونت گوش خارجی می‌شود.
عفونت‌های مکرر در این ناحیه معمولا علائمی مانند درد، خارش و خروج ترشحات چرکی ایجاد می‌کنند. در صورت عدم درمان عفونت گوش داخلی، ممکن است فرد همچون بیماری منیر در طولانی‌مدت با کاهش قدرت شنوایی مواجه شود. همچنین فرد مبتلا به اگزوستوز اگر به طور همزمان دارای سینوس جلوی گوش باشد، به مراقبت بیشتری نیاز دارد؛ زیرا گوش در برابر عفونت‌ها حساس‌تر می‌شود.
نحوه تشخیص اگزوستوز گوش چگونه است؟
تشخیص این عارضه معمولا توسط پزشک متخصص گوش، حلق و بینی و با استفاده از ابزار نوری به نام اتوسکوپ برای مشاهده داخل گوش انجام می‌شود. در بررسی اولیه، ممکن است پزشک علائمی مانند کاهش شنوایی را ناشی از اختلال طیف نوروپاتی شنوایی بداند یا اگر سن بیمار بالا باشد، مشکل را به پیرگوشی ربط دهد. از همین‌رو بررسی کانال داخل گوش توسط اتوسکوپ اهمیت پیدا می‌کند.
این زائده که به صورت برجستگی‌های استخوانی خاکستری یا سفید در دیواره گوش رشد می‌کند، با ابزار نوری اتوسکوپ قابل مشاهده است. زمانی که فرد علائم پیچیده‌تری داشته باشد، سی‌تی اسکن انجام می‌شود تا ساختار زائده استخوانی به طور دقیق بررسی شود. افتراق بین تومور نورواندوکرین و این زائده‌های استخوانی گوش در تصویربرداری سی‌تی اسکن اهمیت زیادی دارد. چرا که هر ۲ ممکن است به صورت یک توده در مجرای گوش ظاهر شوند، اما ماهیت و درمان کاملا متفاوتی دارند.
همچنین در برخی موارد، پزشک از تست شنوایی‌سنجی استفاده می‌کند. چرا که محدوده شنوایی انسان به طور کلی بین ۲۰ هرتز تا ۲۰ هزار هرتز قرار دارد و فرد مبتلا به این عارضه، به‌ویژه در مراحل پیشرفته ممکن است در شنیدن برخی فرکانس‌ها دچار اختلال شود.
روش درمان اگزوستوز گوش
درمان این عارضه به شدت علائم و میزان انسداد کانال گوش بستگی دارد. پزشک ممکن است در موارد خفیف که علائم آزاردهنده ایجاد نمی‌کنند، مداخله درمانی انجام ندهد و فقط به صورت دوره‌ای بیمار را تحت نظر بگیرد. اما در صورتی که این عارضه منجر به عفونت‌های مکرر، کاهش شنوایی یا درد شدید شود، پزشک متخصص از گزینه جراحی استفاده می‌کند.
جراحی اگزوستوز گوش
همان‌طور که جراحی به درمان کیست گوش کمک می‌کند، بهترین روش درمان اگزوستوز گوش هم به‌شمار می‌آید. عمل اگزوستوز گوش که با نام کانالوپلاستی شناخته می‌شود، شامل برداشتن توده استخوانی است. در این روش، جراح یک برش در پشت گوش ایجاد می‌کند و تمامی زائده‌های استخوانی که روی استخوان تمپورال ایجاد شده‌اند را برمی‌دارد. برخی جراحان این عمل را از طریق کانال داخل گوش انجام می‌دهند. مدت زمان بهبودی پس از جراحی کانالوپلاستی حدود یک تا سه ماه متغیر است. در این بازه زمانی، فرد نباید در معرض آب سرد یا هوای سرد قرار بگیرد.
درمان دارویی
دارو خط اول درمان این زائده استخوانی خوش‌خیم نیست. با این حال، زمانی که منجر به عفونت‌های مکرر گوش و التهاب شود، پزشک برای کاهش علائم و پیشگیری از عفونت‌های ثانویه مانند انتقال باکتری از طریق شیپور استاش به گوش میانی، داروهای ضد التهاب یا آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
برای پیشگیری از ایجاد اگزوستوز در گوش چه کار کنیم؟
رعایت چند نکته ساده به پیشگیری از این عارضه کمک می‌کند؛ بنابراین اگر به طور مرتب در معرض آب سرد و هوای سرد قرار دارید، به رعایت نکات زیر دقت کنید:
- هنگام شنا، موج‌سواری یا فعالیت در هوای سرد برای جلوگیری از ورود آب و هوای سرد به درون کانال گوش از گوش‌گیر استفاده کنید.
- اگر به فعالیت‌های آبی علاقه دارید، برای مدت طولانی درون آب سرد نمانید و وقفه‌های منظمی را برای استراحت در نظر بگیرید.
- بعد از حمام کردن یا شنا گوش خود را با یک حوله تمیز یا حرارت ملایم سشوار خشک کنید. اگر احساس می‌کنید آب درون گوش‌تان رفته، کمی سرتان را به یک سمت کج کنید تا آب بیرون بیاید.
- با رعایت بهداشت گوش، از ابتلا به عفونت‌های مکرر گوش که باعث اگزوستوز می‌شوند، جلوگیری کنید. در صورت مواجهه با علائمی همچون درد، خروج ترشحات از گوش و کاهش شنوایی حتما برای معاینه نزد پزشک متخصص گوش، حلق و بینی نوبت بگیرید.
- از وارد کردن اشیاء نوک تیز به درون گوش خودداری کنید؛ زیرا این کار به بافت گوش آسیب می‌رساند و موجب بروز عفونت یا التهاب در آن می‌شود.
راهنمای مراجعه به پزشک
اگزوستوز گوش یکی از مشکلات غیر شایع اما مهم در ناحیه گوش خارجی است. این عارضه که نوعی زائده استخوانی خوش‌خیم در کانال گوش خارجی به‌شمار می‌آید بر اثر قرار گرفتن در معرض آب سرد و هوای سرد بروز پیدا می‌کند؛ از همین‌رو به آن گوش موج‌سوار هم می‌گویند. تشخیص و درمان به موقع اگزوستوز گوش اهمیت زیادی دارد؛ زیرا رشد بیش از حد توده استخوانی به تدریج موجب انسداد مجرای گوش خارجی، عفونت‌های مکرر و در برخی موارد کاهش شنوایی می‌شود.
ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با علل، علائم و روش‌های درمان زائده استخوانی اگزوستوز آشنا کردیم. اگر در این مورد سوالات بیشتری دارید، می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر گوش و حلق و بینی آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوش و حلق و بینی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
در صورتی که این عارضه درمان نشود، عوارضی همچون انسداد مجرای گوش، تجمع جرم گوش، عفونت‌های مکرر گوش خارجی و در نهایت کاهش شنوایی به همراه دارد.
بله. حتی بعد از جراحی هم ممکن است این زائده‌های استخوانی خوش‌خیم گوش مجدد رشد کنند؛ بنابراین فرد مبتلا به آن باید به طور منظم و دوره‌ای تحت نظر متخصص گوش، حلق و بینی باشد.
بله. زمانی که زائده استخوانی بیش از حد رشد کند، موجب انسداد کانال گوش و تجمع جرم گوش در آن ناحیه می‌شود که نتیجه آن کاهش شنوایی هدایتی است.
منابع: stanfordhealthcare | tuiearclinic | ncbi
