تومور گلوموس (Glomus Tumor) یکی از تومورهای نسبتا نادر سر و گردن است که با وجود اندازه کوچک، می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر شنوایی فرد بگذارد. این تومور رشد آهسته و خوش‌خیمی (غیر سرطانی) دارد، اما در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع به اعصاب بدن و بافت اطراف آن آسیب می‌زند. شناخت علائم و انواع تومور پاراگانگلیوما، به‌ویژه در مراحل اولیه نقش مهمی در کاهش درد و پیشگیری از پیشرفت بیماری دارد. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا شما را با علل، علائم و روش درمان تومور گلوموس آشنا کنیم.
فهرست محتوا
تومور گلوموس چیست؟
تومور گلوموس که آن را با نام تومور پاراگانگلیوما (Paraganglioma) هم می‌شناسند، نوع نادری از تومورهای بافت نرم است که از سلول‌های گلوموس در بدن ناشی میشود. این سلول‌ها بخشی از سیستم تنظیم جریان خون در عروق کوچک به‌شمار می‌آیند و در زیر ناخن‌ها، کف دست، پا و گاهی در نواحی عمقی‌تر مانند گوش میانی و پایه جمجمه یافت می‌شوند. تومور گلوموس معمولا به صورت توده خوش‌خیم کوچک، دردناک و حساس به لمس یا تغییر دما، به‌ویژه سرما ظاهر میشود.
درد شدید و گاهی ضربان‌دار از ویژگی‌های اصلی این تومور هستند. جالب است بدانید، تومورهای گلوموس همچون اختلال طیف نوروپاتی شنوایی بر توانایی فرد برای شنیدن تاثیر منفی می‌گذارند. تومور پاراگانگلیوما معمولا در بزرگسالان (سنین ۲۰ تا ۴۰ سال) به صورت پاپول‌ها یا ندول‌های کوچک در زیر ناخن ظاهر میشود. ندول‌های زیر جلدی بسته به عمق آن‌ها ممکن است قرمز، بنفش یا آبی باشند.
علت تومور گلوموس
علت ایجاد این طور هنوز به طور دقیق مشخص نیست، با این حال برخی متخصصان معتقدند ژن‌های خاصی مانند SDHD که مسئول آنزیم سوکسینات دهیدروژناز هستند، در تشکیل تومور گلوموس نقش دارند. برخی تحقیقات دیگر هم نشان می‌دهند، تومورهای گلوموس که مانند نوروم آکوستیک غیر سرطانی هستند، می‌توانند به صورت پراکنده و بدون جهش ژنتیکی شناخته‌شده‌ای بروز پیدا کنند. علاوه بر این موارد، در برخی منابع آمده است که آسیب مداوم به سلول‌های گلوموس ممکن است زمینه را برای ایجاد تومور فراهم کند.
علائم تومور گلوموس چیست؟
تومور پاراگانگلیوما بسته به محل قرارگیری علائم مختلفی ایجاد می‌کند. یکی از شایع‌ترین علائم آن وزوز گوش است که شباهتی به نشانه‌های پیرگوشی دارد و خیلی از بیماران ابتدا برای درمان این عارضه به پزشک مراجعه می‌کنند. از دیگر علائم تومور گلوموس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش شنوایی تدریجی یا ناگهانی مشابه سکته حلزون گوش
- گرفتگی صدا، تغییر در صدا یا مشکل در صحبت کردن
- مشکل در بلع غذا یا مایعات
- ضعف یا فلج صورت (از دست دادن حرکت یا حس در صورت)
- گیجی
- سرگیجه مشابه عفونت گوش
- احساس درد یا فشار در گوش
- احساس ناپایداری یا سبکی سر
- سردرد ضربان‌دار
- خونریزی از گوش (در موارد نادر و به دلیل آسیب به عروق خونی اطراف تومور)
در برخی موارد، تومورهای گلوموس می‌توانند مواد شیمیایی خاصی تولید کنند که باعث افزایش فشار خون، ضربان قلب و حتی تعریق می‌شوند. همچنین در موارد نادر، ممکن است مبتلایان به گلوموس تمپانیکوم علاوه بر وزوز گوش و کاهش شنوایی، خارش گوش را به دلیل تحریک اعصاب گوش میانی تجربه کنند. برای اطلاع دقیق‌تر از علت خارش گوش، مقاله مرتبط با آن را در درمانکده مطالعه کنید.
بیشتر بدانید: نشت مایع مغزی نخاعی
لازم به ذکر است، کاهش شنوایی ناشی از تومور پاراگانگلیوما گاهی با بیماری منیر اشتباه گرفته میشود؛ از همین‌رو مراجعه به پزشک متخصص و انجام آزمایشات تخصصی برای تشخیص درست اهمیت زیادی دارد. اگر کنجکاو شده‌اید بدانید چه چیزی باعث بیماری منیر میشود، می‌توانید مقاله مرتبط با آن را در درمانکده بخوانید.
علائم تومور گلوموس دست
مهم‌ترین نشانه‌های این تومور عبارت‌اند از:
- توده کوچک، سفت و دردناک زیر یا اطراف ناخن که به فشار و لمس حساس است.
- در انگشت درگیر تومور پاراگانگلیوما، نبض احساس میشود.
- توده زیر ناخن ممکن است دچار تغییر رنگ به آبی یا قرمز شود.
- تغییر دما، به‌ویژه سرما درد در محل ایجاد تومور را تشدید می‌کنند و موجب متورم شدن آن میشود.
علائم تومور گلوموس ضربان دار
گلوموس ضربان‌دار که در نواحی عمیق مانند گوش میانی یا قاعده جمجمه ایجاد میشود، به دلیل نزدیکی آن به عروق بزرگ و اعصاب اطرافش، با علائم مشخصی همراه است. شایع‌ترین علامت آن، شنیدن صدای ضربان‌دار در گوش است که به عنوان وزوز گوش ضربان‌دار شناخته میشود. از دیگر نشانه‌های آن باید به کاهش شنوایی، مشکلات عصبی مانند ضعف عصب صورت، گرفتگی صدا و مشکل در بلع اشاره کنیم.
بیشتر بدانید: محدوده شنوایی انسان
انواع تومور گلوموس
این تومور، خوش‌خیم و غیر سرطانی است و می‌تواند مانند کیست گوش در گوش میانی ایجاد شود. با این حال، محل بروز تومورهای گلوموس فقط شامل گوش میانی نمی‌شود.
تومورهای پاراگانگلیوما بر اساس اجزای سلولی به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- گلوموس جامد: تومور از سلول‌های گلوموس تشکیل میشود و در عروق خونی یا بافت عضلانی صاف نادر است.
- گلومانژیوم: تومور دارای تعداد زیادی عروق خونی است.
- گلومانژیومیوم: تومور دارای عروق خونی و بافت عضله صاف است.
انواع تومورهای گلوموس از لحاظ محل قرارگیری به شرح زیر هستند:
- گلوموس تمپانیکوم: این نوع تومور همان تومور گلوموس گوش میانی است که در سلول‌های گلوموس ایجاد میشود و شایع‌ترین تومور عروق خونی در این ناحیه به‌شمار می‌آید.
- گلوموس ژوگولار: این نوع تومور پاراگانگلیوما در ناحیه حباب ژوگولار (ناحیه‌ای زیر گوش میانی) یا اطراف آن یافت میشود. این تومورها می‌توانند به سمت گوش میانی، قاعده جمجمه و حتی حفره جمجمه گسترش یابند.
- گلوموس بادی کاروتید: در محل ۲ شاخه شدن کاروتید (جایی که شریان‌های کاروتید از هم جدا می‌شوند)، قرار دارد.
تومورهای گلوموس ژوگولار و بادی کاروتید از نظر بافت شناسی با تومور نورواندوکرین در یک گروه طبقه‌بندی می‌شوند.
از دیگر انواع تومور پاراگانگلیوما باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- گلوموس تومور انگشت دست: کمتر از ۲ درصد از تومورهای بافت نرم را تشکیل می‌دهد که زیر ناخن یا اطراف آن بروز پیدا می‌کند و با درد شدیدی همراه است.
- گلوموس تومور انگشت پا: این تومور هم به صورت توده کوچک دردناک زیر یا اطراف ناخن پا رشد می‌کند و باعث میشود فرد هنگام کفش پوشیدن یا راه رفتن، درد احساس کند.
- تومور گلوموس مغز یا قاعده جمجمه: نوعی تومور پاراگانگلیوما در نواحی‌ای مانند گوش میانی (گلوموس تمپانیکوم) یا اطراف ورید ژوگولار (گلوموس ژوگولار) است.
- تومور گلوموس گردن: این نوع تومور پاراگانگلیوما به تومور بادی کاروتید اشاره دارد و در ناحیه‌ای از گردن ایجاد میشود که محل انشعاب شریان کاروتید داخلی و خارجی است. این تومور دقیقا کنار نای و زیر زاویه فک بروز می‌کند.
- تومورهای گلوموس کف دست و پا: می‌توانند در کف دست‌ها و کف پاها، در لایه عمیق پوست (درم) ایجاد شوند.
- سایر تومورهای گلوموس در اندام‌ها: می‌توانند در انگشتان مچ دست و پا ایجاد شوند.
روش تشخیص تومور گلوموس
تشخیص این تومور از طریق ارزیابی بالینی، روش‌های تصویربرداری و در صورت لزوم بیوپسی انجام میشود. پزشک معمولا در طول ارزیابی بالینی با مشاهده درد شدید موضعی، حساسیت به لمس و سرما، تغییر رنگ پوست یا ناخن و توده برآمده به وجود تومور پاراگانگلیوما شک می‌کند. به همین دلیل برای تایید وجود تومور، تشخیص محل و اندازه آن، آنژیوگرافی و تصویربرداری تشخیصی مانند MRI انجام می‌دهد. در موارد نادر، به‌ویژه زمانی که وجود تومور به طور قطعی تشخیص داده نشود یا احتمال بدخیمی آن وجود داشته باشد، از بافت تومور نمونه‌برداری انجام میشود. یادتان باشد، تشخیص زودهنگام تومورهای گلوموس اهمیت زیادی دارد؛ زیرا می‌تواند مانع از ایجاد درد مزمن در ناحیه درگیر تومور و اختلال عملکردی شود.
درمان گلوموس تومور
برای درمان معجزه آسای گوش درد ناشی از تومور پاراگانگلیوما یا هر علت دیگری باید به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. تومورهای گلوموس معمولا خوش‌خیم هستند، اما می‌توانند تهاجمی شوند به اعصاب یا بافت اطراف آسیب بزنند؛ از همین‌رو مراجعه به موقع به پزشک متخصص اهمیت زیادی دارد. درمان این تومور بر اساس محل، اندازه و نوع تومور انتخاب میشود؛ با این حال در بیشتر موارد، جراحی درمان قطعی و اصلی است. در ادامه، گزینه‌های درمان تومور پاراگانگلیوما را بررسی می‌کنیم:
جراحی
روش درمان اصلی تومور پاراگانگلیوما مانند سرطان گوش جراحی است. جراح در طول جراحی تومور گلوموس گوش و سایر اندام‌ها، تومور را به طور کامل برمی‌دارد تا از عود مجدد آن جلوگیری کند.
پرتودرمانی
پرتودرمانی در مواردی که نمی‌توان جراحی انجام داد یا فرد نمی‌تواند تحت جراحی قرار بگیرد، به عنوان درمان اولیه استفاده میشود. در غیر این صورت، پس از جراحی برای کاهش اندازه تومور و کنترل آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درمان دارویی و مراقبتی
اگر تومور گلوموس کوچک و بدون علائم آزاردهنده باشد، ممکن است پزشک به پایش و کنترل تومور بپردازد و به طور موقت از داروهای مسکن استفاده کند.
بیشتر بدانید: اگزوستوز گوش
عوارض و خطرات تومور گلوموس
تومورهای گلوموس، تومورهای خوش‌خیم هستند، اما می‌توانند تهاجمی شوند و به اعصاب یا بافت اطراف خود آسیب برسانند. از مهم‌ترین خطرات و عوارض این تومورها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش شنوایی
- مشکل در بلع
- فلج صورت
- افزایش فشار خون و ضربان قلب
- عوارض عصبی و عروقی در صورت عدم کنترل رشد تومور
راهنمای مراجعه به پزشک
تومور گلوموس یا پاراگانگلیوما یکی از تومورهای خوش‌خیم سر و گردن است که می‌تواند در نواحی دارای عروق خونی مانند گوش میانی، گردن، زیر ناخن دست‌ها و ناخن پاها هم ایجاد شود. این تومور بر خلاف اندازه کوچک خود، اغلب با علائم آزاردهنده‌ای همچون درد شدید، حساسیت به لمس و تغییر دما، به‌ویژه سرما همراه است. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع، نقش مهمی در بهبود کامل علائم و بازگشت کیفیت زندگی بیمار دارند.
ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با علل، علائم و روش‌های درمان تومورهای گلوموس آشنا کردیم. اگر در این مورد سوالات بیشتری دارید، می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر گوش و حلق و بینی آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوش و حلق و بینی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
این نوع تومور، خوش‌خیم است، اما می‌تواند تهاجمی شود و به اعصاب و بافت اطراف خود آسیب برساند. بنابراین تشخیص و درمان به موقع آن اهمیت زیادی دارد.
میزان کم‌شنوایی و ماندگاری آن به محل قرارگیری تومور پاراگانگلیوما در مغز، اندازه، نوع و روش درمان این تومور بستگی دارد. اگر تومور به موقع تشخیص داده شود و مورد درمان قرار بگیرد، احتمال موقتی بودن کم‌شنوایی وجود دارد.
اگر مدتی است دچار وزوز گوش یا کاهش شنوایی شده‌اید، حتما برای انجام تست شنوایی‌سنجی و تصویربرداری‌های مورد نیاز به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
منابع: upmc | aurorahealthcare | sciencedirect | dukehealth
