سرطان کلیه در واقع سرطانی است که از کلیهها شروع میشود. کلیههای شما دو عضو لوبیایی شکل هستند که اندازه هر یک از آنها تقریبا اندازه مشت شما است. آنها در پشت اندامهای شکمی قرار دارند، بنابراین یک کلیه در هر طرف ستون فقرات وجود دارد.
در بزرگسالان، سرطان سلول کلیوی (Renal cell carcinoma) شایعترین نوع سرطان کلیه است. کودکان خردسال به احتمال زیاد به نوعی سرطان کلیه به نام تومور ویلمز (Wilms’ Tumor) مبتلا میشوند.
به نظر میرسد میزان ابتلای افراد به این سرطان در حال افزایش است. یکی از دلایل آن ممکن است این باشد که تکنیکهای تصویربرداری مانند اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند. این تستها میتوانند به کشف تصادفی سرطانهای کلیه کمک کنند. سرطان کلیه اغلب در مراحل اولیه (هنگامی که سرطان کوچک و تنها محدود به کلیه است)، کشف میشود.
فهرست محتوا
علائم سرطان کلیه
این سرطان معمولا در مراحل اولیه خود علائمی ندارد. اما با گذشت زمان، ممکن است علائم و نشانهها ایجاد شوند، از جمله این علائم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خون در ادرار، که ممکن است به رنگ صورتی، قرمز یا به رنگ نوشابه کولا ظاهر شود.
- درد در ناحیه پشت یا پهلو که از بین نمیرود.
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن ناخواسته
- خستگی
- تب
در صورت بروز هر یک از علائم یا نشانههای فوق که میتوانند برای شما نگرانکننده باشند، بهتر است با دکتر اورولوژی یا انکولوژی مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: علائم عفونت کلیه چیست؟
علت سرطان کلیه چیست؟
هنوز دقیقا مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز این سرطان میشوند. پزشکان میدانند که این سرطان زمانی شروع میشود که بعضی از سلولهای کلیوی تغییرات یا جهشی را در DNA خود ایجاد میکنند.
DNA سلول حاوی دستورالعملهایی است که به سلول میگوید چه کاری باید انجام شود. این تغییرات به سلولها میگویند که به سرعت رشد و تقسیم شوند. در نهایت، سلولهای غیرطبیعی تجمع یافته توموری را تشکیل میدهند که میتواند از کلیه هم فراتر بروند. بعضی از سلولها میتوانند در قسمتهای دوردست بدن پخش شده و گسترش یابند.
بیشتر بخوانید: علت عفونت کلیه در مردان چیست؟
چه عواملی خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش میدهند؟
عواملی که میتوانند خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش دهند عبارتند از:
نحوه تشخیص سرطان کلیه
آزمایشها و روشهای مورد استفاده برای تشخیص سرطان کلیه عبارتند از:
- آزمایش خون و ادرار: آزمایش خون و ادرار میتواند در مورد آنچه که باعث ایجاد علائم و نشانههای شما میشود، اطلاعاتی را به پزشک ارائه دهد.
- تستهای تصویربرداری: تصویربرداری به پزشک این امکان را میدهد که مکان تومور کلیه را پیدا کند. روشهای تصویربرداری عبارتند از: سونوگرافی، اشعه ایکس، CT یا MRI.
- برداشتن نمونهای از بافت کلیه (بیوپسی): در بعضی شرایط ممکن است پزشک یک نمونه کوچک از سلولها را از ناحیه مشکوک کلیه بردارد. در آزمایشگاه، نمونه برداشته شده از نظر وجود شواهد سرطان بررسی میشود. البته این روش همیشه مورد نیاز نیست.
بعد از تشخیص این سرطان باید مرحله و میزان پیشرفت آن مشخص شود. برای این کار از سیتی اسکن یا سایر روشهای تصویربرداری استفاده میشود. مراحل این بیماری توسط اعداد رومی نشان داده میشود که از I تا IV متغیرند و کمترین اعداد نشاندهنده محدود بودن سرطان به کلیه هستند. مرحله چهارم، سرطان پیشرفته در نظر گرفته میشود که به غدد لنفاوی یا نواحی دیگر بدن گسترش یافته است.
بیشتر بخوانید: سیستینوری چیست؟
درمان سرطان کلیه
درمان سرطان کلیه معمولا با عمل جراحی شروع میشود. در مورد سرطانهای محدود به کلیه، ممکن است این روش تنها درمان مورد نیاز باشد. اما اگر سرطان فراتر از کلیه رفته باشد، سایر روشهای درمانی هم توصیه میشوند.
شما میتوانید با همکاری پزشک در مورد نحوه درمان سرطان تصمیمگیری کنید. بهترین روش به عوامل مختلفی از جمله سلامت عمومی، نوع سرطان کلیهای که دارید، میزان پیشروی سرطان و ترجیحات شما برای درمان بستگی دارد.
1. جراحی
برای اکثر سرطانهای کلیه، عمل جراحی درمان اصلی است. هدف از جراحی این است که در صورت امکان ضمن حفظ عملکرد کلیه، تومور برداشته شود. این روش درمانی شامل موارد زیر است:
- برداشتن کلیه مبتلا (نفرکتومی): نفرکتومی کامل شامل برداشتن کل کلیه، بخش کوچکی از بافت سالم و گاهی اوقات بافتهای اضافی دیگر مانند گرههای لنفاوی، غده فوق کلیوی یا سایر ساختارها است. جراح ممکن است از طریق یک برش منفرد در شکم یا پهلو (نفرکتومی باز) یا از طریق یک سری برشهای کوچک در شکم (نفرکتومی لاپاراسکوپیک یا نفرکتومی لاپاراسکوپیک به کمک روبات) نفرکتومی را انجام دهد.
- برداشتن تومور از کلیه (نفرکتومی جزئی): این روش به نام Kidney-sparing یا Nephron-sparing (نگهدارنده کلیه) هم نامیده میشود. جراح به جای اینکه کل کلیه را خارج کند، توده سرطانی را به همراه بخش کوچکی از بافت سالم که آن را احاطه کرده است برمیدارد. این عمل میتواند به صورت باز، لاپاراسکوپیک یا با کمک ربات انجام گیرد.
جراحی Kidney-sparing یک درمان معمول برای سرطانهای کوچک است. اگر تنها یک کلیه داشته باشید، این روش میتواند گزینه مناسبی باشد. نوع جراحی که پزشک توصیه میکند به سرطان و مرحله آن و همچنین وضعیت کلی سلامتی شما بستگی دارد.
2. درمانهای غیرجراحی
در مراحل ابتدایی میتوان سرطان کلیه را با استفاده از روشهای درمانی غیرجراحی از بین برد. این روشها میتوانند در شرایط خاص، برای مثال برای افرادی که گزینه جراحی برایشان خطرناک است، استفاده شوند.
درمانهای غیرجراحی عبارتند از:
- درمان با انجماد سلولهای سرطانی (Cryoablation): در طول Cryoablation، یک سوزن مخصوص توخالی از طریق پوست شما با استفاده از سونوگرافی یا راهنمای تصویری دیگری وارد شده و به داخل تومور کلیه میرود. از گاز سرد موجود در سوزن برای یخ زدن سلولهای سرطانی استفاده میشود.
- درمان با گرمادهی به سلولهای سرطانی (radiofrequency ablation):در طول radiofrequency ablation، به کمک سونوگرافی یا روش تصویربرداری دیگری یک پروب از طریق پوست شما وارد و به داخل تومور کلیه فرستاده میشود. جریان الکتریکی از طریق سوزن درون سلولهای سرطانی جریان مییابد و باعث گرم شدن یا سوختن سلولها میشود.
بیشتر بخوانید: علائم عفونت ادراری چگونه است؟
درمان سرطان پیشرفته و عودکننده کلیه
سرطان کلیهای که بعد از درمان برمیگردد و سرطان کلیهای که در قسمتهای دیگر بدن پخش میشود، قابل درمان نیست. در این شرایط، ممکن است روشهای زیر توصیه شوند:
- جراحی برای برداشتن هرچه بیشتر توده سرطانی کلیه: اگر در طی یک عمل جراحی نتوان تومور را به طور کامل برداشت، جراح برای از بین بردن حداکثر مقدار ممکن توده سرطانی تلاش خواهد کرد. همچنین ممکن است از جراحی برای از بین بردن سرطانی که در ناحیه دیگری از بدن پخش شده استفاده شود.
- درمان هدفمند: درمانهای دارویی هدفمند بر ناهنجاریهای خاص موجود در سلولهای سرطانی تمرکز دارند. با مسدود کردن این ناهنجاریها، درمان دارویی هدفمند میتواند باعث مرگ سلولهای سرطانی شود. پزشک ممکن است سلولهای سرطانی را آزمایش کند تا ببیند کدام داروهای هدفمند موثرتر هستند.
- ایمونوتراپی: ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن شما برای مقابله با سرطان استفاده میکند. چون سلولهای سرطانی پروتئینهایی تولید میکنند که به آنها کمک میکند از دید سلولهای سیستم ایمنی پنهان شوند. ایمونوتراپی با دخالت در این فرآیند به درمان سرطان کمک میکند.
- پرتو درمانی: پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی با استفاده از منابعی مانند اشعه X و پروتون برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میکند. گاهی اوقات، پرتو درمانی برای كنترل یا كاهش علائم سرطانی كه در مناطق دیگر بدن مانند استخوانها و مغز گسترش یافتهاند، بهکار گرفته میشود.
- کارآزماییهای بالینی: کارآزماییهای بالینی مطالعات تحقیقاتی هستند که به شما اجازه میدهند آخرین نوآوریها در درمان سرطان کلیه را امتحان کنید. بعضی از کارآزماییهای بالینی، ایمنی و اثربخشی درمانهای جدید را ارزیابی میکنند. سایر کارآزماییهای بالینی تلاش میکنند که راههای جدیدی برای پیشگیری از بیماری یا تشخیص آن بیابند. اگر علاقه دارید یک کارآزمایی بالینی را امتحان کنید، بهتر است در مورد فواید و خطرات آن با پزشک خود صحبت کنید.
راههای پیشگیری از این سرطان
اقدامات زیر به کاهش خطر ابتلا به این سرطان کمک میکنند:
- سیگار کشیدن را ترک کنید: اگر سیگار میکشید، آن را ترک کنید. گزینههای بسیاری برای ترک وجود دارند، از جمله برنامههای پشتیبانی، داروها و محصولات جایگزین نیکوتین.
- وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید: برای حفظ وزن سالم ورزش کنید. اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، کالری دریافتی خود را کاهش دهید و سعی کنید در بیشتر روزهای هفته از نظر جسمی فعال باشید.
- فشار خون بالا را کنترل کنید: از پزشک خود بخواهید در قرار ملاقات بعدی فشار خون شما را بررسی کند. اگر فشار خونتان زیاد است، میتوانید در مورد گزینههای کاهشدهنده فشار خون با پزشک صحبت کنید. تغییر سبک زندگی مانند ورزش، کاهش وزن و اصلاح رژیم غذایی در این زمینه کمککننده است. ممکن است بعضی از افراد برای کاهش فشار خون به دارو درمانی هم نیاز داشته باشند.
بیشتر بخوانید: چرا تغییر رنگ ادرار اتفاق میافتد؟
سوالات متداول
به رشد غیرطبیعی سلولها در بافت کلیه، سرطان کلیه میگویند. به مرور زمان، این سلولها تودهای به نام تومور را تشکیل میدهند.
سرطان کلیه در افراد 65 تا 74 ساله شایع است. مردان دو برابر بیشتر از زنان در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
بعضی از تومورهای کلیه خوشخیم (غیرسرطانی) هستند. این تومورها کوچکتر از تومورهای سرطانی بوده و به سایر قسمتهای بدن سرایت نمیکنند. چه تومور کلیه شما سرطانی باشد و چه غیرسرطانی، باید در اسرع وقت تحت درمان قرار بگیرید تا از بروز عوارض جلوگیری شود.
کلام پایانی
شما عزیزان برای کسب اطلاعات در خصوص سرطان کلیه بهتر است به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید. امکان رزرو اینترنتی نوبت پزشک از طریق سایت درمانکده به سادگی امکانپذیر است. دسترسی به شماره تماس و آدرس مطب نیز از طریق درمانکده میسر شده است.
برای مشورت با متخصص اورولوژی آنلاین یا متخصص انکولوژی آنلاین کلیک کنید.