عفونت کلیه یا پیلونفریت نوعی عفونت مجاری ادراری (UTI) است که ابتدا از مثانه شروع میشود و سپس به یک یا هر ۲ کلیه سرایت پیدا میکند.
اغلب افراد، عفونت کلیه را با درد مبهم، تیز یا ناگهانی در یک یا هر ۲ کلیه تجربه میکنند. این عارضه ممکن است به صورت ناگهانی یا مزمن بروز پیدا کند، از همینرو توصیه میشود کوچکترین علائم عفونت مجاری ادراری زنان، مردان و کودکان را جدی بگیرید و برای درمان آن اقدام کنید. عدم توجه و درمان به موقع عفونتهای ادراری باعث انتقال باکتری به داخل کلیهها میشود و میتواند عوارض جبرانناپذیری به همراه داشته باشد. در این مواقع بهترین راهکار مراجعه به پزشک متخصص نفرولوژی است.
اگر شما هم گاهوبیگاه دردهای مبهمی در پهلوی خود احساس میکنید و نگران عفونت کلیههای خود هستید، در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا بیشتر در مورد علت، علائم و راهکارهای درمانی عفونت کلیه صحبت کنیم.
فهرست محتوا:
- عفونت کلیه چیست؟
- عفونت کلیه چه علائمی دارد؟
- علائم عفونت کلیه در مردان و زنان چگونه است؟
- نشانههای عفونت کلیه در کودکان
- با مشاهده علائم پیلونفریت به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
- علت عفونت کلیه
- تشخیص عفونت کلیه چگونه است؟
- درمان عفونت کلیه
- برای عفونت کلیه چه بخوریم؟
- عوارض عفونت کلیه
- روشهای پیشگیری از عفونت کلیه چیست؟
- راهنمای مراجعه به پزشک
- سوالات متداول
عفونت کلیه چیست؟
یکی از شایعترین بیماریهای کلیوی، عفونت کلیه است که به انگلیسی pyelonephritis میگویند و در صورت عدم درمان عفونتهای مجاری ادراری بروز پیدا میکند. در ادامه میتوانید عکس عفونت کلیه را مشاهده کنید:
کلیهها بخش مهمی از دستگاه ادراری هستند که از طریق حالبها به دیگر قسمتهای مجاری ادراری مانند مثانه و مجرای ادرار متصل میشوند. اگر به موقع برای درمان عفونت مثانه اقدام نکنید، باکتریها و ویروسها از طریق لولههای حالب به سمت کلیه سرایت میکنند و فرد دچار عفونتکلیه میشود. این عارضه جدی است و عدم درمان آن میتواند تهدیدکننده زندگی فرد باشد.
بیشتر بدانید: سنگ کلیه چیست؟
عفونت کلیه چه علائمی دارد؟
معمولا علائم عفونت کلیه تا ۲ روز پس از ابتلا به این عارضه بروز پیدا میکنند. این نشانهها که در ادامه آنها را معرفی میکنیم، ممکن است متناسب با سن افراد از خفیف تا شدید متغیر باشند.
- تب
- لرز
- درد پشت، پهلو (flank) یا کشاله ران
- درد شکم
- تکرر ادرار
- میل شدید و مداوم برای ادرار کردن
- احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
- تهوع و استفراغ
- کاهش اشتها
- چرک یا خون در ادرار (هماچوری)
- ضعف و خستگی مفرط
- ادرار کدر و بدبو
معمولا افراد بالای ۶۵ سال علاوه بر نشانههای مذکور، مشکلاتی مانند گیجی ذهن و گفتار نامفهوم را تجربه میکنند. برای اطمینان از اینکه علائم شما با بیماری پیلونفریت مرتبط است یا خیر، میتوانید از متخصص کلیه و مجاری ادراری آنلاین درمانکده مشاوره تلفنی، متنی یا تصویری بگیرید.
علائم عفونت کلیه در مردان و زنان چگونه است؟
مهمترین نشانه این عارضه، درد کلیه است که در زنان و مردان به یک شکل بروز پیدا میکند. با این حال زنان معمولا بیشتر به عفونت مجاری ادراری و پیلونفریت مبتلا میشوند. از همینرو باید علائم عفونت کلیه در زنان را شامل درد در مرکز لگن و اطراف استخوان ناحیه شرمگاهی دانست. دیگر نشانههای بیماری در هر ۲ جنس یکسان است.
بیشتر بدانید: علائم سرطان کلیه چگونه است؟
نشانههای عفونت کلیه در کودکان
کودکان بالای ۲ سال، نشانههای پیلونفریت را مانند بزرگسالان تجربه میکنند اما علائم این بیماری در کودکان زیر ۲ سال فقط به صورت تب بالا بروز پیدا میکند. به طور کلی وجود نشانههای زیر در کودکان باید توسط پزشک اطفال مورد بررسی قرار بگیرد:
- شب ادراری
- عدم توانایی کنترل ادرار (پس از آموزش رفتن به توالت)
- احساس دردهای شکمی در زیر ناف و پهلوها
- ادرار بد بو، کدر یا خونی
- نیاز به تخلیه مثانه در دفعات زیاد (مخصوصا در شب)
با مشاهده علائم پیلونفریت به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
پس از بروز اولین نشانههای عفونت کلیه بهتر است به متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه کنید. با این حال خانمها میتوانند ابتدا نزد پزشک متخصص زنان ویزیت شوند و مردان در خصوص علائم خود با پزشک متخصص اورولوژی یا اورولوژیست مشورت کنند. در صورتی که بیماری شدید باشد، پزشک حتما شما را به متخصص نفرولوژی ارجاع میدهد.
علت عفونت کلیه
اصلیترین علت این عارضه عفونت مجاری ادراری است. باکتری به نام اشریشیا کلی (E.coli) که از دستگاه تناسلی وارد مجاری ادراری میشود، از طریق مثانه و حالبها به سمت کلیهها سرایت میکند. در برخی مواقع ممکن است باکتریهای دیگری مانند استافیلوکوک از طریق جریان خود به کلیهها انتقال یابند. اگر چه عفونت کلیه در این حالت غیر معمول است، اما گاهیاوقات وجود یک مفصل مصنوعی یا دریچه قلب میتواند باعث انتقال عفونت از جریان خون به کلیهها شود. با این حال بروز این عارضه پس از عمل کلیه بسیار نادر است.
بیشتر بدانید: سنگ حالب چیست؟ علت، علائم و راههای درمان آن
عوامل خطر ابتلا به پیلونفریت
عواملی که خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش میدهند، عبارتاند از:
- جنسیت: زنان به دلیل داشتن مجرای ادراری کوتاهتر نسبت به مردان، بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند. همچنین عفونت کلیه در زنان باردار شایعتر است.
- انسداد مجرای ادراری: مواردی مثل سنگ کلیه و غده پروستات که باعث کندی جریان ادرار میشوند یا توانایی شما را در تخلیه مثانه کاهش میدهند از عوامل اصلی این عارضه بهشمار میآیند.
- سیستم ایمنی ضعیف: برخی بیماریها مانند دیابت، HIV و داروهایی که برای جلوگیری از رد پیوند اعضا تجویز میشوند در ضعیف شدن سیستم ایمنی نقش دارند.
- آسیب اعصاب اطراف مثانه: آسیب عصبی یا نخاع میتواند احساس عفونت مثانه را مختل کند؛ به طوری که هنگام گسترش عفونت به سمت کلیهها از آن بیاطلاع باشید.
- استفاده از سوند ادراری برای مدت طولانی: افرادی که توانایی حرکت ندارند و در رختخواب بستری هستند یا آنهایی که عمل جراحی انجام دادهاند، معمولا از این نوع سوند استفاده میکنند.
- بیماری رفلاکس وزیکورترال (vesicoureteral): این بیماری باعث میشود تا مقدار کمی ادرار از مثانه به سمت حالب و کلیهها بازگردد.
تشخیص عفونت کلیه چگونه است؟
برای تایید وجود این بیماری، از شما خواسته میشود یک نمونه ادراری برای آزمایش باکتریها، خون یا چرک موجود در ادرار تهیه کنید. پزشک شما ممکن است یک نمونه خون برای کشت ( آزمایش آزمایشگاهی که باکتریها یا ارگانیسمهای دیگر خون شما را چک میکند) از شما بگیرد.
جدول زیر نشاندهنده دیگر آزمایشات مورد نیاز برای تشخیص نهایی عفونت کلیه است:
آزمایش خون | تشخیص وجود عفونت در خون |
سونوگرافی یا CT اسکن | تشخیص انسداد در مجاری ادراری |
سیستورتروگرام ادراری (VCUG) | بررسی مجاری ادراری و مثانه با اشعه ایکس |
معاینه دیجیتال رکتوم | بررسی اندازه غده پروستات از طریق مقعد |
اسکن دی مرکاپتو سوکسینیک اسید (DMSA) | بررسی میزان عفونت و آسیب به کلیه از طریق ماده رادیواکتیو |
بیشتر بدانید: آیا رژیم غذایی سنگ کلیه به بهبود بیمار کمک میکند؟
درمان عفونت کلیه
آنتی بیوتیک اولین خط درمان عفونت کلیوی محسوب میشود. اینکه کدام قرصها را برای چه مدتی استفاده کنید به تشخیص متخصص نفرولوژی، وضعیت سلامتی شما و باکتریهای موجود در آزمایش ادرارتان بستگی دارد.
به طور کلی میتوان بهترین آنتی بیوتیک برای عفونت کلیه را شامل موارد زیر دانست:
- قرص سیپروفلوکساسین (Ciprofloxacin)
- قرص سفیکسیم (Cefixime)
برای اطمینان از پاک شدن عفونت، پزشک ممکن است مجددا یک کشت ادرار تجویز کند. اگر عفونت هنوز وجود داشته باشد، مصرف دوره دیگری از آنتی بیوتیک آغاز میشود. در صورتی که عفونتکلیه شدید باشد، پزشک دستور بستری بیمار در بیمارستان را میدهد که در این مواقع درمان شامل تزریق وریدی آنتی بیوتیک است.
بیشتر بدانید: التهاب مثانه یا سیستیت بینابینی (Interstitial Cystitis) چیست؟ +علت، علائم و درمان
برای عفونت کلیه چه بخوریم؟
برای درمان این عارضه میتوانید همراه با مصرف دارو از مواد غذایی زیر استفاده کنید تا سرعت دفع عفونت از کلیهها افزایش یابد:
- ویتامین C مانن انواع مرکبات
- مایعات فراوان
- پروبیوتیک ها
- آب جعفری
- سیب و آب سیب
- روغن زیتون
- سیر
- گل کلم
- انگور قرمز
- تخم مرغ
- آناناس
- کرنبری
بیشتر بدانید: علت نارسایی کلیه چیست؟
عوارض عفونت کلیه
در صورت عدم درمان به موقع، عفونت کلیه میتواند منجر به عوارض بالقوه جدی شود؛ از جمله:
- اسکار کلیه: این موضوع میتواند منجر به بیماری مزمن کلیه، فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود.
- مسمومیت خونی (Septicemia): در شرایط پیلونفریت، کلیه نمیتواند به درستی مواد زائد را از بدن دفع کند و باعث گسترش باکتریها در خون میشود.
- عوارض بارداری: بروز این عارضه در دوران بارداری ممکن است باعث تولد نوزاد با وزن بسیار کم شود.
بیشتر بدانید: عفونت کلیه در مردان چگونه است؟
روشهای پیشگیری از عفونت کلیه چیست؟
در صورت پیشگیری از عفونت ادراری میتوانید مانع از بروز بیماری پیلونفریت شوید. بهترین راهکارها برای این منظور شامل موارد زیر هستند:
- مایعات فراوان بنوشید.
- در صورت احساس نیاز به ادرار، از به تاخیر انداختن دفع ادرار خودداری کنید.
- پس از رابطه جنسی حتما مثانه را خالی کنید تا باکتریها از مجرای ادراری پاک شوند و خطر ابتلا به عفونت کلیه کاهش یابد.
- نحوه صحیح پاک کردن ناحیه تناسلی بعد از ادرار کردن و حرکت روده از جلو به عقب است که به جلوگیری از انتشار باکتریها در مجرای ادراری کمک میکند.
- از استفاده محصولاتی مانند اسپریهای دئودورانت در ناحیه تناسلی یا دوش واژینال خودداری کنید.
بیشتر بدانید: علائم عفونت کلیه در زنان چیست؟
راهنمای مراجعه به پزشک
اگر سابقه ابتلا به عفونت مجاری ادراری دارید، علائمی مانند تب، لرز، تکرر ادرار، درد شکمی و سوزش ادرار را جدی بگیرید. این علائم ممکن است نشانههای بیماری پیلونفریت یا عفونت کلیه باشند که در صورت عدم درمان به موقع میتوانند عوارض جدی ایجاد کنند. در این شرایط باید به دکتر متخصص اورولوژی مراجعه کنید تا برای درمان عفونت، آنتی بیوتیک مناسب تجویز شود.
برای این منظور میتوانید از طریق سیستم نوبتدهی آنلاین درمانکده با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص اورولوژی یا دکتر نفرولوژی آشنا شوید. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا ضمن خواندن نظر سایر کاربران در مورد متخصصین مجموعه، در صورت تمایل برای معاینه حضوری یا مشاوره آنلاین با متخصص اورولوژی یا نفرولوژی نوبت رزرو کنید.
سوالات متداول
بهترین قرص برای درمان بیماری پیلونفریت، انواع مختلف آنتی بیوتیک مانند سیپروفلوکساسین و سفیکسیم است.
اگر نشانههای بیماری را جدی نگیرید و به موقع برای درمان اقدام نکنید، احتمال گسترش عفونت در خون، آسیب جدی به کلیه و بروز بیماری نارسایی کلیه وجود دارد. بنابراین میتوان گفت عدم درمان به موقع پیلونفریت خطرناک است و میتواند تهدیدکننده زندگی فرد باشد.
مصرف میوههایی مانند سیب، انگور قرمز، آناناس، کرنبری و انواع مرکبات به درمان پیلونفریت کمک میکنند.
این قرص معمولا برای درمان عفونت دندان، پوست، دستگاه تنفسی، رحم، تخمدان و استخوان تجویز میشود و اثربخشی زیادی برای بهبودی پیلونفریت ندارد. پزشک تنها زمانی مترونیدازول تجویز میکند که کشت ادرار نشان دهد عفونت کلیه ناشی از عامل باکتریایی است.
درد پهلو یکی از علائم مشترک در مشکلات کلیوی است که معمولا به قسمت کمر، شکم و گاهی کشاله ران گسترش پیدا میکند. بیماری پیلونفریت هم به دلیل ایجاد اختلال در عملکرد کلیهها باعث ایجاد درد در ناحیه پهلو میشود. در این مواقع بهتر است فوری به متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه کنید تا علت اصلی این درد مشخص شود.
منابع: webmd | healthline
سلام من آزمایش ادرار دادم wbc ۲۰.۲۵ هست آیا خطرناک هست باید چیکار کنم
سلام من ۴۳ دارم مجردم زن هستم الان مدتی قسمت پهلو راستم تا لگنم تیر میکشه مخصوصا زنانیکه سرپا ایستم بنطر شما دکتر اورلوژیست برم یا زنان چون بعصی اوقات موقع تخلیه ادار درد کمی در دفع ادار دارم نه زیاد وسرپا میایستم کمرم درد میگیره آلان مدت ۱۰ سال که هیچ آزمایش ندادم لطفا راهنماییم کنید ممنون
سلام کلیه چپ و مثانه درد میکنه ودهنم خشک میشه مثل شکم یک آتش است من باید چیکار کنم
سلام من هم کلیه چپ هم راستم دردمیکنه دهنم همش خشک میشه هرچقدر مایعات بخورم فایده یه جوری میشه لبام ترک خورده میسوزه همش حالت تهوع دارم همش سرم گیج میره وزنم هی میره بالا
سلام بهار جان.با وجود این علایم تشخیصهای زیادی مطرح میشه که نیاز به معاینه و انجام آزمایش هست.پیشنهاد میکنم نوبت حضوری متخصص داخلی بگیرید و مراجعه کنید.امیدوارم همیشه سلامت باشید.