آمپی سیلین برای چیست؟ عوارض و تداخلات + [نحوه تزریق]

آنتی‌بیوتیک‌ها از مهم‌ترین دستاوردهای پزشکی برای درمان بیماری‌ها به شمار می‌روند. یکی از این داروها، آمپی سیلین است که به تنهایی یا در ترکیب با سایر داروها مانند سولباکتام برای درمان انواع عفونت‌های باکتریایی تجویز می‌شود. با این حال، استفاده طولانی‌مدت و بی‌رویه از آن می‌تواند به ایجاد مقاومت دارویی منجر شود یا عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد.

در این مقاله از مجله سلامت درمانکده به بررسی کاربردها و عوارض انواع مختلف این آنتی‌بیوتیک می‌پردازیم و نحوه مصرف آن‌ها را توضیح می‌دهیم. آگاهی از این اطلاعات به شما کمک می‌کند که بیشترین بهره را از فواید دارو ببرید و عوارض جانبی آن را کاهش دهید.

داروی آمپی سیلین چیست؟

این دارو یک نوع آنتی‌بیوتیک از دسته پنی‌سیلین‌ها است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی تجویز می‌شود. به آمپی سیلین به انگلیسی Ampicillin گفته می‌شود. این دارو می‌تواند با کاهش توانایی باکتری‌ها در ساخت دیواره سلولی‌شان، آن‌ها را از بین ببرد.

اشکال دارویی آمپی سیلین

این دارو به فرم خوراکی و تزریقی در دسترس است، از جمله:

• سوسپانسیون خوراکی ۱۲۵ میلی‌گرم
• کپسول، سوسپانسیون و ویال آمپی سیلین ۲۵۰ میلی‌گرم
• کپسول و ویال آمپی سیلین ۵۰۰ میلی‌گرم
• ویال یک گرم

قرص و آمپول آمپی سیلین برای چی خوبه؟

از این دارو معمولا برای درمان مشکلات زیر استفاده می‌شود:

• عفونت‌های گوارشی
• عفونت‌های دستگاه ادراری-تناسلی
• عفونت‌های دستگاه تنفسی
• عفونت خون
• مننژیت باکتریایی (عفونت غشاهایی که مغز و نخاع را احاطه کرده‌اند)

بعضی از پزشکان ممکن است این دارو را برای درمان بیماری‌های دیگری مثل عفونت‌های داخل شکمی، عفونت مفصل تعویض‌شده، آبسه‌ تخمدان و لوله رحم و… نیز تجویز کنند.

۱. آمپی سیلین برای عفونت دندان

آمپی سیلین برای دندان درد ناشی از عفونت مفید است. این دارو عفونت‌ دندان و ریشه دندان و عفونت‌های مرتبط با التهاب لثه را برطرف می‌کند. همچنین گاهی‌اوقات بعد از جراحی دندان به منظور پیشگیری از بروز عفونت تجویز می‌شود.

۲. آمپی سیلین برای عفونت ادراری

این دارو به صورت خوراکی یا تزریقی برای درمان عفونت‌ ادراری تجویز می‌شود. عفونت ادراری مشکل شایعی است که می‌تواند هر بخشی از سیستم ادراری شامل کلیه‌ها، حالب، مثانه و مجاری ادراری را تحت تاثیر قرار دهد.

۳. آمپی سیلین برای عفونت گوش

عفونت‌ گوش معمولا خودبه‌خود بهبود می‌یابند. اما در بعضی موارد که عفونت با تب و درد شدید همراه است، باید تحت نظر پزشک از آنتی‌بیوتیک‌های مثل Ampicillin استفاده کنید.

۴. آمپی سیلین برای گلو درد

استفاده از این دارو برای درمان عفونت‌های تنفسی که شامل گلودرد استرپتوکوکی هم می‌شود، از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید شده است. با این حال، بیشتر متخصصان آنتی‌بیوتیک‌های دیگری مانند آموکسی‌سیلین یا سفالکسین را برای درمان گلودرد استرپتوکوکی تجویز می‌کنند.

آمپول آمپی سیلین برای سرماخوردگی  

به طور کلی، آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر عفونت‌های ویروسی مناسب نیستند. مصرف این داروها در مواقع غیر ضروری خطر ابتلا به عفونت‌های مقاوم به درمان را افزایش می‌دهد.

آمپول آمپی سیلین 1 گرم برای چیست؟ 

آمپی سیلین تزریقی یک گرمی برای درمان عفونت‌های باکتریایی شدید استفاده می‌شود. عوارض جانبی شایع آن شامل اسهال، حالت تهوع، استفراغ و راش پوستی است. عوارض جانبی جدی نادر است، اما احتمال وقوع اسهال شدید یا واکنش‌ آلرژیک وجود دارد.

آمپی سیلین ۵۰۰ برای چیست؟

دوز ۵۰۰ میلی‌گرم این آنتی‌بیوتیک معمولا برای درمان عفونت‌های خفیف‌ تجویز می‌شود. در این موارد، پزشک ترجیح می‌دهد برای کنترل عفونت و جلوگیری از عوارض جانبی جدی به سراغ دوزهای پایین‌تر دارو برود.

موارد مصرف قرص و آمپول آمپی سیلین ۵۰۰ برای کودکان   

همانند بزرگسالان، از آمپی سیلین در کودکان برای درمان عفونت‌های ایجادشده توسط باکتری‌ها مانند مننژیت یا عفونت‌ گلو، سینوس‌ها، ریه‌ها، اندام‌های تولید مثل، دستگاه ادراری و دستگاه گوارش استفاده می‌شود.

دوز آمپول و کپسول آمپی سیلین 500 برای کودکان 

دوز آمپی سیلین در نوزادان و کودکان باید به گونه‌ای تنظیم شود که بیمار کمترین مقدار دارو را مصرف کند. چرا که کلیه‌ها در سنین پایین به طور کامل رشد نکرده‌اند و ممکن است زمان بیشتری طول بکشد تا دارو را از بدن دفع کنند. این موضوع به این معنی است که تجویز دوز بالای آمپی سیلین برای کودک در یک مقایسه با یک فرد بزرگسال می‌تواند با عوارض جانبی بیشتری همراه باشد.

تفاوت آمپی سیلین و پنی سیلین

پنی‌ سیلین در برابر بیشتر ارگانیسم‌های گرم مثبت و بعضی از ارگانیسم‌های گرم منفی موثر است. اما Ampicillin در مقایسه با پنی‌سیلین فعالیت گسترده‌تری علیه باکتری‌های گرم منفی هوازی دارد. هر ۲ دارو نسبتا ارزان هستند و به ۲ فرم خوراکی و تزریقی تولید می‌شوند.

فرق آمپی سیلین با آموکسی سیلین

هر ۲ دارو از دسته پنی‌سیلین‌ها هستند و برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شوند. مطالعاتی که این داروها را با هم مقایسه کرده‌اند، قدیمی بوده یا حجم نمونه بسیار کمی داشته‌اند. با این حال، نتایج آن‌ها نشان می‌دهد که در بیشتر موارد آموکسی‌ سیلین بهتر تحمل می‌شود و عوارض جانبی کمتری دارد.

فرق سفازولین با آمپی سیلین

سفازولین یک نوع آنتی‌بیوتیک از دسته سفالوسپورین‌ها است که فقط به صورت تزریقی تولید می‌شود. این دارو برای درمان عفونت‌های باکتریایی از جمله عفونت پوست، ریه، استخوان، مفاصل، معده، خون، دریچه قلب و دستگاه ادراری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نحوه مصرف آمپی سیلین خوراکی

پزشک دوز و دفعات مصرف دارو را با در نظر گرفتن موارد زیر مشخص می‌کند:

• سن شما
• مشکلی که دارو برای درمان آن تجویز شده است
• شدت بیماری
• سایر بیماری‌هایی که به آن‌ها مبتلا هستید

دارو را ۳۰ دقیقه قبل از غذا یا ۲ ساعت پس از آن به همراه یک لیوان (۲۴۰ میلی‌لیتر) آب بخورید. کل دارویی که پزشک برایتان تجویز کرده است را طبق دستور مصرف کنید. حتی اگر احساس کردید حالتان بهتر شده است، استفاده از دارو را قطع نکنید یا دوز آن را خودسرانه تغییر ندهید. این کار باعث می‌شود عفونت برای مدت زمان بیشتری طول بکشد. همچنین احتمال دارد بدن شما را نسبت به دارو مقاوم کند. در نتیجه، اگر در آینده عفونت باکتریایی دیگری بگیرید، Ampicillin برای درمان آن موثر نخواهد بود.

نحوه تزریق آمپول آمپی سیلین 1 گرم 

تزریق دارو باید تحت نظارت کامل پزشک یا توسط کادر درمان انجام شود. این دارو به شکل عضلانی یا وریدی به بدن وارد شده و دوز آن بسته به شدت عفونت و وضعیت کلی بیمار تنظیم می‌شود.

برای استفاده از امپی سیلین عضلانی، آمپول به عضلات بزرگ مانند باسن تزریق می‌شود. اما برای تزریق وریدی، دارو باید به آرامی و به تدریج وارد سیاهرگ بیمار شود. در موارد خاص، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد از روش انفوزیون وریدی (تزریق آمپی سیلین در سرم) برای تجویز دارو استفاده کند.

آمپول آمپی سیلین داخل سرم

در این روش، محتویات ویال‌های ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی‌گرمی دارو باید در پنج میلی‌لیتر آب سترون قابل تزریق حل شود. برای ویال‌های یک گرمی از ۱۰ میلی‌لیتر آب سترون استفاده می‌شود. پس از حل کردن پودر، محلول به‌دست‌آمده در حجم مناسبی از مایعات مانند سدیم لاکتات یا کلرید سدیم ایزوتونیک رقیق شده و طبق دستور پزشک به صورت تدریجی وارد بدن بیمار می‌شود.

عوارض آمپی سیلین

از شایع‌ترین عوارض این دارو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• بثورات پوستی

در صورتی که این عوارض خفیف باشند، در عرض چند روز یا چند هفته از بین می‌روند. اما اگر برای مدت طولانی ادامه داشتند یا شدید بودند، باید با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

عوارض جانبی جدی

در صورتی که دچار عوارض جانبی جدی شدید، موضوع را بلافاصله به پزشک معالج خود اطلاع دهید. همچنین اگر فکر می‌کنید علائم شما خطرات و تهدیدکننده زندگی هستند، فورا با اورژانس (تلفن ۱۱۵) تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی عبارت‌اند از:

• واکنش‌های آلرژیک: از علائم حساسیت به آمپی سیلین می‌توان به تب، بدن‌درد، بثورات پوستی قرمز یا بنفش رنگ دردناک، تاول، مشکلات تنفسی و تورم زبان یا گلو اشاره کرد.
• اسهال: این عارضه که معمولا بعد از قطع مصرف دارو ادامه می‌یابد، ممکن است با درد شکم و تب همراه باشد.

اگر قبلا به این دارو واکنش آلرژیک نشان داده‌اید، دیگر از آن استفاده نکنید. مصرف دوباره Ampicillin می‌تواند کشنده باشد.

هشدار برای افراد با شرایط خاص سلامتی

داروی Ampicillin یک ابزار حیاتی برای درمان عفونت‌های باکتریایی شناخته می‌شود. اما استفاده از آن در بعضی از افراد با شرایط خاص ممکن است به دقت بیشتری نیاز داشته باشد. این افراد عبارت‌اند از:

• افراد مبتلا به سوزاک و سیفلیس: این دارو به تنهایی قادر به درمان این بیماری‌ها نیست. اگر سوزاک و سیفلیس دارید، باید یک دوز پنی‌سیلین تزریقی دریافت کنید.
• بیماران مبتلا به دیابت: این دارو ممکن است روی آزمایش ادرار که به منظور اندازه‌گیری سطح گلوکز (قند) انجام می‌شود تاثیر بگذارد و نتیجه مثبت کاذب ایجاد کند. در این شرایط ممکن است به اشتباه تصور شود در حال دفع گلوکز از طریق ادرار هستید. اگر دیابت دارید، از پزشک خود بپرسید داروی Ampicillin برایتان بی‌خطر است یا خیر.
• افراد مبتلا به مشکلات کلیوی: در صورت ابتلا به مشکلات کلیوی ممکن است نتوانید این دارو را به خوبی از بدن خود دفع کنید. این موضوع می‌تواند سطح دارو را در بدن شما افزایش دهد و عوارض جانبی بیشتری برایتان ایجاد کند.

تداخلات دارویی آمپی سیلین

این آنتی‌بیوتیک ممکن است با سایر داروها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، تداخل داشته باشد. برای جلوگیری از این تداخلات توصیه می‌شود همیشه فهرست تمام مکمل‌های غذایی، محصولات گیاهی و داروی مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید.

۱. تداخلاتی که خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهند

مصرف داروهای زیر باعث افزایش مقدار Ampicillin در بدن می‌شود و احتمال بروز عوارض جانبی را بالا می‌برد:

• پروبنسید: احتمال ابتلا به اسهال، استفراغ و حالت تهوع شدید را افزایش می‌دهد.
• آلوپورینول: خطر ایجاد راش پوستی را افزایش می‌دهد.

۲. تداخلاتی که باعث کاهش اثربخشی دارو می‌شوند

مصرف هم‌زمان داروهای زیر با Ampicillin به کاهش اثربخشی یکی از آن‌ها منجر می‌شود:

• بعضی از آنتی‌بیوتیک‌ها مثل کلرامفنیکل، ماکرولیدها، سولفونامیدها و تتراسیکلین‌ها
• قرص‌های ضد بارداری

مصرف آمپی سیلین در بارداری

مصرف قرص و آمپول آمپی سیلین در بارداری تحت نظر پزشک امکان‌پذیر است. در تحقیقات حیوانی شواهدی مبنی بر خطرناک بودن این دارو به دست نیامده است. اما مطالعات کافی روی انسان‌ انجام نشده تا نشان دهد که این دارو برای جنین خطرناک است یا خیر. از آنجایی که مطالعات حیوانی همیشه نمی‌توانند پیش‌بینی‌کننده واکنش انسان باشند، Ampicillin در دوران بارداری فقط زمانی تجویز می‌شود که مصرف آن واقعا ضروری باشد.

آمپی سیلین در شیردهی

این دارو ممکن است وارد شیر مادر شود و در نوزاد شیرخوار عوارض جانبی ایجاد کند. اگر به فرزند خود شیر می‌دهید، این موضوع را حتما به پزشک اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد بین ادامه شیردهی یا قطع مصرف دارو، یکی را انتخاب کنید.

داروی سولباکتام چیست؟

سولباکتام به دسته خاصی از داروها به نام مهارکننده‌های بتالاکتاماز تعلق دارد. سولباکتام اثرات درمانی خود را با جلوگیری از تخریب آمپی ‌سیلین توسط باکتری‌ها اعمال می‌کند و از طریق باعث افزایش اثربخشی این دارو می‌شود.

داروی آمپی باکتام چیست؟

سولباکتام آمپی سیلین (Ampicillin sulbactam) که به آن سولتامیسیلین، آمپی سول، آمپی باکتام یا امپی سولباکتام هم می‌گویند، یک داروی ترکیبی است که برای درمان بعضی از عفونت‌های ناشی از باکتری از جمله عفونت‌ پوست، شکم و اندام‌های تولید مثلی زنان استفاده می‌شود.

دوز آمپی سیلین سولباکتام 

دوز این دارو توسط پزشک مشخص می‌شود. با این حال، شما باید در چند روز اول درمان احساس بهبودی کنید. در صورتی که علائم‌تان کاهش پیدا نکرد یا بدتر شد، فورا با پزشک معالج خود تماس بگیرید. همچنین اگر پس از اتمام دوره درمان هنوز علائم عفونت را داشتید، موضوع را به پزشک اطلاع دهید.

مدت زمان استفاده از آمپول آمپی باکتام 

مدت زمان درمان با ویال امپی سولباکتام به نوع عفونت شما و نظر پزشک بستگی دارد. از داروی سولتامیسیلین تا زمانی که پزشک دستور داده است استفاده کنید تا احتمال بازگشت عفونت به حداقل برسد.

نحوه تزریق آمپی سیلین سولباکتام 

آمپول آمپی سیلین سولباکتام به صورت پودر موجود است که باید با مایع مخلوط شده و طبق نظر پزشک به صورت داخل وریدی یا عضلانی تزریق شود.

عوارض آمپی سولباکتام  

تزریق ویال آمپی سیلین سولباکتام ممکن است در بعضی از افراد با عوارض جانبی همراه باشد. اگر عوارض زیر برای مدت طولانی ادامه داشتند، نزد پزشک بروید:

• اسهال
• حالت تهوع
• استفراغ
• قرمزی، سوزش یا درد در محل تزریق

داروی سولتامیسیلین ممکن است عوارض جانبی دیگری هم داشته باشد. در صورت بروز هر گونه مشکل غیر عادی هنگام استفاده از این دارو، با پزشک تماس بگیرید.

جانبی جدی

بعضی از عوارض ویال سولباکتام آمپی‌ سیلین جدی هستند و به درمان فوری نیاز دارند. اگر یکی از مشکلات زیر را مشاهده کردید، استفاده از آمپول سولباکتام آمپی‌ سیلین را متوقف کرده و فورا به دنبال درمان اورژانسی بروید:

• بثورات پوستی
• پوسته‌پوسته شدن یا تاول زدن پوست
• خارش
• کهیر
• مشکل در تنفس یا بلع
• خس‌خس سینه
• تورم چشم‌ها، صورت، دهان، لب‌ها، زبان، گلو، دست‌ها یا پاها
• زرد شدن پوست یا چشم‌ها
• احساس درد در قسمت بالا سمت راست معده
• ادرار تیره رنگ
• بازگشت تب، سرفه، گلودرد، لرز و سایر علائم عفونت

داروی سولتامیسیلین ممکن است باعث اسهال شود که در بعضی موارد می‌تواند شدید باشد. این مشکل ممکن است بعد از حداقل ۲ ماه قطع مصرف دارو رخ دهد. اگر با چنین مشکلی مواجه شدید، بدون مشورت با پزشک از داروی ضد اسهال استفاده نکنید؛ چون احتمال دارد مشکل شما را بدتر یا طولانی‌تر کنند.

چند نکته مهم در مورد آمپول آمپی سولباکتام 

رعایت نکات زیر در پیشگیری از عوارض جانبی جدی نقش کلیدی دارد:

• اگر به هر دارو یا غذایی حساسیت دارید، پزشک را از این موضوع مطلع کنید.
• سابقه ابتلا به مونونوکلئوز، آسم، کهیر، تب یونجه یا بیماری کلیوی را به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورتی که سابقه ابتلا به بیماری کبدی را دارید، با پزشک در مورد این موضوع صحبت کنید. پزشک ممکن است به شما بگوید از داروی سولتامیسیلین استفاده نکنید.

مصرف امپی سیلین سولباکتام در بارداری و شیردهی

داروی سولتامیسیلین در دوران بارداری باید فقط در مواقع ضروری تجویز شود. این دارو ممکن است به مقدار کم وارد شیر مادر شود. بنابراین در دوران شیردهی هم باید با احتیاط و تحت نظر پزشک از آن استفاده کرد.

کلام پایانی

داروی Ampicillin یک آنتی‌بیوتیک مفید برای درمان عفونت‌های باکتریایی است. این دارو معمولا عوارض جانبی خفیفی مانند اسهال، حالت تهوع و راش پوستی ایجاد می‌کند. اما در موارد نادر ممکن است به عوارض جدی‌تری مانند واکنش‌های‌ آلرژیک یا اسهال شدید منجر شود. مصرف صحیح این دارو طبق دستور پزشک نه‌ تنها اثربخشی آن را افزایش می‌دهد؛ بلکه می‌تواند احتمال بروز عوارض خطرناک را به حداقل برساند.

برای استفاده بهینه از آنتی‌بیوتیک‌ها توصیه می‌شود با دکتر داخلی یا متخصص عفونی مشورت کنید. برای این کار می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر عفونی آنلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص عفونی به متخصص مد نظر خود مراجعه کنید. همچنین می‌توانید با متخصص داخلی آنلاین مشورت کنید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص داخلی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: healthline | medlineplus