آبسه دندان یا عفونت دندان حفره‌ای چرکی است که در اثر عفونت باکتریایی ایجاد میشود. در واقع آبسه ممکن است در نواحی مختلف ایجاد شود. آبسه پری‌آپیکال (periapical abscess) در نوک ریشه و آبسه پریودنتال (periodontal abscess) در لثه رخ می‌دهد.
دندانپزشکان آبسه دندان را با تخلیه آن و خلاص شدن از شر عفونت درمان می‌کنند. اما در بعضی موارد، ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد. درمان نکردن عفونت می‌تواند به عوارض جدی و حتی تهدیدکننده زندگی منجر شود. با ما انتهای مقاله امروز مجله درمانکده همراه باشید تا درباره آن و لثه اطلاعات بیشتری کسب کنید.
فهرست محتوا
علائم عفونت دندان
علائم و نشانه‌های آبسه دندان عبارتند از:
- احساس درد در ناحیه آسیب دیده
- حساسیت به غذا و مایعات سرد یا گرم
- احساس طعم ناخوشایند در دهان
- تب
- مشکلات بلع
- غدد لنفاوی حساس و متورم در زیر فک یا در گردن
- تورم در صورت، گونه یا گردن
- بی‌خوابی
بیشتر بدانید: درد دندان عقل چه احساسی دارد؟
درد علامت اصلی عفونت دندان است که احتمالا به صورت یک درد ضربان‌دار و شدید احساس میشود. درد معمولا به طور ناگهانی شروع و به تدریج شدیدتر میشود. در بعضی موارد، درد ممکن است به گوش، استخوان فک و گردن سرایت کند.
عوارض عفونت دندان
آبسه دندان بدون درمان از بین نمی‌رود. اگر آبسه پاره شود، ممکن است بهبود یابد و شما فکر کنید که مشکل برطرف شده است، اما هنوز لازم است که تحت درمان قرار بگیرید.
اگر آبسه تخلیه نشود، عفونت به فک و سایر نواحی سر و گردن سرایت می‌کند. در صورتی که دندان درد در نزدیکی سینوس ماگزیلاری قرار داشته باشد (دو فضای بزرگ در زیر چشم‌ها و پشت گونه‌ها)، یک سوراخ بین آبسه دندان و سینوس ایجاد میشود که این می‌تواند باعث عفونت در حفره سینوسی شود.
چنانچه عفونت دندان وارد خون شود، به سپسیس مبتلا می‌شوید که یک عفونت تهدیدکننده زندگی است. اگر سیستم ایمنی بدنتان ضعیف باشد و آبسه دندان را بدون درمان رها کنید، خطر گسترش آن بیشتر می شود.
بیشتر بدانید: کا‍پوزیت دندان چیست؟
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده علائم عفونت دندان، در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. بین آن و ورم صورت ارتباط وجود دارد. چنانچه با مشکل تب و تورم صورت مواجه شدید و نمی‌توانستید از دندانپزشک خود کمک بگیرید، به اورژانس بروید. همچنین اگر در تنفس یا بلع مشکل دارید، لازم است به اورژانس مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشان‌دهنده این باشند که عفونت به فک، گلو و گردن یا حتی به سایر نقاط بدن شما گسترش یافته است.
دلایل عفونت دندان
در بیشتر موارد، آبسه دندان توسط باکتری‌ها ایجاد میشود.
1. آبسه پری‌آپیکال
باکتری‌ها از طریق سوراخ‌های ریز ناشی از پوسیدگی که در لایه بیرونی دندان ایجاد می‌شوند، به داخل آن راه پیدا می‌کنند. پوسیدگی در نهایت به لایه نرم‌تر بافت زیر مینای دندان (عاج) می‌رسد.
اگر پوسیدگی ادامه یابد، سوراخ به پالپ نرم داخلی دندان نفوذ می‌کند و عفونی میشود. به این پدیده «پالپیت» می‌گویند. با پیشرفت پالپیت، باکتری‌ها به استخوان نگهدارنده دندان (استخوان آلوئولار) می‌رسند و یک آبسه پری‌آپیکال ایجاد می‌کنند.
در صورت لزوم می توانید با دکتر دندانپزشک آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص دندانپزشک مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: کشیدن دندان عقل چگونه است؟
2. آبسه پریودنتال
هنگامی که باکتری‌های موجود در پلاک باعث آلوده شدن لثه‌ها می‌شوند، دچار «پریودنتیت» می‌شوید. در نتیجه، لثه‌ها ملتهب می‌شوند که این می‌تواند بافت اطراف ریشه دندان را از پایه دندان جدا کند.
با جدا شدن رباط پریودنتال از ریشه، یک پاکت پریودنتال (شکاف کوچک) تشکیل میشود. پاکت به راحتی کثیف میشود و تمیز نگه داشتن آن بسیار سخت است. با تجمع باکتری‌ها در پاکت پریودنتال، آبسه پریودنتال تشکیل میشود.
بعضی از افراد، در اثر کارهایی که در دندانپزشکی روی دندان انجام میشود و به طور تصادفی به پاکت پریودنتال و آبسه پریودنتال دچار می‌شوند. برای مثال، می‌توان به عفونت دندان عصب کشی شده یا عفونت دندان کشیده شده اشاره کرد.
بیشتر بدانید: دندان درد بعد از عصب کشی چه درمانی دارد؟
عوامل خطر
عوامل زیر خطر ابتلا به آبسه دندان را افزایش می‌دهند:
- مراقبت نکردن از دندان‌ها: مسواک نزدن و استفاده نکردن از نخ دندان می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات دندانی را افزایش دهد. این مشکلات عبارتند از: پوسیدگی دندان، بیماری لثه، آبسه دندان و سایر عوارض مرتبط با دندان و دهان.
- رژیم غذایی سرشار از قند: خوردن و نوشیدن مکرر غذاهای غنی از قند، مانند شیرینی و نوشابه، به پوسیدگی دندان و آبسه دندان منجر میشود.
- خشکی دهان: خشکی دهان خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد. این مشکل اغلب به دلیل عوارض جانبی بعضی از داروها یا در اثر افزایش سن رخ می‌دهد.
بیشتر بدانید: چگونه دندان های سفیدی داشته باشیم؟
راه‌های تشخیص
علاوه بر معاینه دندان و ناحیه اطراف آن، دندانپزشک ممکن است از روش‌های تشخیصی زیر استفاده کند:
- ضربه زدن به دندان‌ها: دندانی که عفونت و آبسه دارد، عموما به لمس یا فشار حساس است.
- تصویربرداری با اشعه ایکس (X): آبسه یا آن در عکس رادیولوژی مشخص است. دندانپزشک از اشعه ایکس برای تعیین اینکه آیا عفونت گسترش یافته است یا خیر، استفاده می‌کند.
- سی‌تی اسکن: اگر عفونت به سایر قسمت‌های گردن سرایت کرده باشد، ممکن است از سی‌تی اسکن برای بررسی شدت آن استفاده شود
درمان عفونت دندان
هر فردی که علائم مرتبط با آبسه دندان را تجربه می‌کند باید فورا به دندانپزشک مراجعه کند. افرادی که در بلع یا تنفس مشکل دارند باید مستقیما به اورژانس بروند.
هدف از درمان، خلاص شدن از شر عفونت است. برای انجام این کار، دندانپزشک ممکن است:
- آبسه را باز کرده و آن را تخلیه کند. دندانپزشک یک برش کوچک در آبسه ایجاد می‌کند و اجازه می‌دهد که چرک خارج شود. سپس محل آسیب دیده را با آب نمک (سالین) می‌شوید.
- درمان کانال ریشه را توصیه کند. این می‌تواند به خلاص شدن از شر عفونت و نجات دندان شما کمک کند. برای انجام این کار، دندانپزشک دندان شما را سوراخ و بافت مرکزی (پالپ) را جدا می‌کند. سپس آبسه را تخلیه می‌کند. در نهایت، محفظه پالپ و کانال‌های ریشه دندان را پر کرده و در صورت لزوم آن را روکش می‌کند. اگر به درستی از دندان ترمیم شده خود مراقبت کنید، می‌تواند تا آخر عمر باقی بماند.
- دندان آسیب دیده را بکشد. اگر دندانپزشک نتواند دندان آسیب دیده را نجات دهد، آن را می‌کشد و آبسه را تخلیه می‌کند تا از شر عفونت خلاص شوید.
- آنتی‌بیوتیک تجویز کند. چنانچه عفونت محدود به ناحیه آبسه باشد، ممکن است به آنتی‌بیوتیک نیاز نداشته باشید. اما اگر به دندان‌های مجاور، فک یا سایر نواحی گسترش یافته باشد، احتمالا دندانپزشک مصرف آنتی‌بیوتیک را برای جلوگیری از گسترش بیشتر آن توصیه می‌کند. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند باید قرص چرک خشک کن قوی برای عفونت دندان استفاده کنند. معمولا درمان عفونت دندان با مترونیدازول و آموکسی سیلین انجام میشود.
بیشتر بدانید: لمینت دندان خرگوشی چیست؟
راه‌کارهای خانگی
شما می‌توانید از درمان خانگی عفونت دندان برای تسکین درد کمک بگیرید:
- از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های خیلی گرم یا خیلی سرد خودداری کنید.
- غذا را از سمتی بجوید که فاقد آبسه است.
- از نخ دندان در اطراف ناحیه آسیب دیده استفاده نکنید.
- از مسواک بسیار نرم استفاده کنید.
بیشتر بدانید: لمینت دندان چیست؟
پیش‌گیری از عفونت و آبسه دندان
جلوگیری از پوسیدگی دندان برای پیش‌گیری از ایجاد آبسه ضروری است. برای اینکه به پوسیدگی دندان مبتلا نشوید، اقدامات زیر را انجام دهید:
- آب حاوی فلوراید بنوشید.
- دندان‌های خود را حداقل 2 بار در روز به مدت 2 دقیقه با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- هر روز از نخ دندان برای تمیز کردن فضای بین دندان‌ها استفاده کنید.
- مسواک خود را هر سه تا چهار ماه یک‌بار یا هر زمان که موهای آن خراب شدند، عوض کنید.
- غذای سالم بخورید و استفاده از تنقلات و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید.
- به طور منظم برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.
- از یک ضدعفونی‌کننده یا دهان‌شویه حاوی فلوراید استفاده کنید تا یک لایه محافظ روی دندان‌ها ایجاد شود.
سوالات متداول
ترک‌خوردگی و پوسیدگی دندان شایع‌ترین علت عفونت است.
با توجه به شرایط شما، ممکن است دندانپزشک یک برش در آبسه ایجاد کرده و عفونت را خارج کند. اما خود شما نباید این کار را در خانه انجام دهید.
درد ناشی از آن کودکان و بزرگسالان یک درد شدید، مداوم و ضربان‌دار است که می‌تواند به استخوان فک، گردن یا گوش سرایت کند.
عفونت دندان باعث آبسه میشود و در صورتی که آبسه درمان نشود، عفونت به سایر نواحی بدن سرایت می‌کند.
گفته میشود که چای سبز یا چای سیاه شیرین نشده و دمنوش بابونه از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کنند و تورم را کاهش می‌دهند. اگر عفونت دارید، برای جلوگیری از درد از خوردن غذاهای تند، شور یا اسیدی (مثل مرکبات) بپرهیزید.
بدون درمان مناسب، به سایر نواحی بدن سرایت می‌کند و باعث عوارض جدی و تهدیدکننده حیات میشود. اگر سپسیس ناشی از عفونت درمان نشود، فشار خون به طور خطرناکی پایین می‌آید که این می‌تواند به نارسایی اندام و حتی مرگ منجر شود.
بله، عفونت دندان برای جنین ضرر دارد. بر اساس تحقیقات، بین بیماری شدید لثه در زنان باردار و زایمان زودرس و تولد نوزاد کم وزن ارتباط وجود دارد. نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند در معرض خطر آسیب مغزی و مشکلات بینایی و شنوایی هستند. اگر آن در شیردهی یا بارداری رخ داد، حتما برای درمان به دندانپزشک مراجعه کنید.
کلام پایانی درباره عفونت دندان
آبسه دندان در پاسخ به آن باکتریایی داخل دندان، لثه یا فک ایجاد میشود. اگر برای درمان اقدام نکنید، عفونت باکتریایی که باعث آبسه شده است به سایر قسمت‌های بدن سرایت می‌کند که این می‌تواند عوارض جدی داشته باشد.
در صورتی که علائم عفونت دندان را تجربه کردید، در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید تا بهترین دارو برای آن و بهترین آمپول برای آن را به شما معرفی کند. شما می‌توانید با مراجعه به سایت درمانکده از بهترین دندانپزشکان برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید.
منابع: mayoclinic, medicalnewstoday
