آزمایش کلسترول (Cholesterol)؛ ضرورت، شرایط و نتایج

یک آزمایش کامل کلسترول یا Cholesterol (که پنل چربی و یا پروفایل چربی نیز نامیده می شود) آزمایش خونی است که در آن می توان تعداد کلسترول و تری گلیسیرید در خون را اندازه گیری کرد.

آزمایش کلسترول می تواند به شما کمک کند خطر تجمع پلاک ها در رگ های خونی و شریان ها که به باریک شدن و مسدود شدن آن ها در بدن می انجامد را تشخیص دهید. درمانکده انواع آزمایش های چربی خون را در محل خانه شما انجام می دهد.

چرا باید آزمایش کلسترول انجام شود؟

سطح کلسترول بالا معمولا نشانه و یا علامتی ندارد بنابراین یک آزمایش کلسترول می تواند ابزاری مهم برای تشخیص باشد.

سطح بالای کلسترول اغلب برای بیماری های قلبی یک فاکتور خطر است. یک آزمایش کامل کلسترول می تواند در تعیین اندازه و سطح کلسترول خون به شما کمک کند. همین امر نیز موجب می شود جلوی توسعه و پیشرفت بیماری قلبی نیز گرفته شود.

این نوع آزمایش شامل محاسبه 4 نوع چربی (لیپید) در خون است.

1. کلسترول کل:

این مورد مجموع محتوای کلسترول خون شماست.

2. لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL):

این مورد نیز اغلب به عنوان کلسترول خوب خون در نظر گرفته می شود
زیرا می تواند به کاهش کلسترول بد خون کمک کند.
همین امر موجب می شود شریان ها باز گردد و جریان خون نیز در آن ها به خوبی و آزادانه انجام شود.

3. لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL):

این مورد اغلب به عنوان کلسترول بد در نظر گرفته می شود.
مقدار زیاد آن در خون می تواند باعث تجمع چربی (پلاک) در شریان های شما گردد
و سپس باعث بسته شدن آنها شود. همین امر موجب می شود جریان خون نیز کاهش یابد.
این پلاک ها در برخی از مواقع پاره می شوند و می توانند منجر به سکته مغزی و یا قلبی گردند.

4. تری گلیسیرید:

تری گلیسیرید نوعی چربی در خون است. زمانی که شما غذایی را مصرف می کنید، بدن شما هر نوع کالری را که به آن نیاز نداشته باشد به تری گلیسیرید تبدیل می کند. این تری گلیسیرید در سلول های چربی ذخیره سازی می گردد. سطح تری گلیسیرید بالا با فاکتورهای مختلفی همچون اضافه وزن، خوردن شیرینی و نوشیدن الکل، سیگار کشیدن و داشتن دیابت مرتبط است.

چه کسانی باید آزمایش کلسترول (Cholesterol) خون بدهند؟

تمامی افراد بزرگسالی که سن آنها 20 و یا بالاتر باشد باید هر 5 سال یکبار این آزمایش را انجام دهند. بهتر است این نوع آزمایش از اوایل سن بیست سالگی آغاز گردد. حتی اگر سالم هستید باید این آزمایش را به طور منظم انجام دهید. یک بیماری حاد، حمله قلبی و یا استرس شدید می تواند سطح کلسترول خون را تحت تاثیر خود قرار دهد.

مشاهده بیشتر: دکتر قلب و عروق

اگر موارد زیر را داشته باشید آزمایش کلسترول خون برای شما لازم و ضروری است:

• سابقه کلسترول بالا در خانواده
• اضافه وزن
• عدم تحرک فیزیکی
• ابتلا به دیابت
• داشتن رژیم غذایی پر چربی
• مردان بالای 45 سال و یا زنان بالای 55 سال

این فاکتورها شما را در خطر ابتلا به کلسترول بالا و بیماری های قلبی قرار می دهد.

برای انجام آزمایش کلسترول باید با چه پزشکی مشورت کرد؟

بهتر است با یک پزشک عمومی در ارتباط باشید تا به صورت کامل در جریان کامل سوابق شما باشد. در این صورت در طول مراجعات معمولی که به پزشک خود دارید انجام آزمایش کلسترول را در صورت نیاز برای شما تجویز خواهد کرد.

اما با توجه به این که متاسفانه این رفتار هنوز در بین ما ایرانیان نهادینه نشده شما می توانید در مراجعه به پزشکان متخصص داخلی از پزشک خود بخواهید تا در صورت نیاز برای شما انجام آزمایش کلسترول را تجویز کند.

اگر شما در خانواده خود (مخصوصا اعضای درجه یک خانواده) شخصی را دارید که به کلسترول بالا مبتلا بوده و یا در خانواده خود سابقه بیماری قلبی دارید ممکن است پزشک بخواهد فاکتورهای خطر دیگری همچون لیپو پروتئین که در آزمایش های معمولی لحاظ نمی شود را نیز اندازه گیری کند.

کلسترول اغلب در دوران بارداری بالاست بنابراین، زنان باردار باید حداقل 6 ماه بعد از زایمان خود منتظر بمانند و سپس آزمایش کلسترول خون بدهند. این مورد برای افراد مریض، بیماران حملات قلبی، جراحی و یا تصادف نیز صادق است.

برخی از داروها نیز می توانند سطح کلسترول خون را افزایش دهند. برخی از آنها شامل استروئیدهای آنابولیک، مسدود کننده های بتا، اپی نفرین، قرص های ضد بارداری و ویتامین D می باشد. اگر می خواهید آزمایش کلسترول انجام دهید حتما پزشک خود را از این موضوع آگاه سازید.

خطرات احتمالی انجام آزمایش کلسترول

معمولا خطر بسیار کمی در مورد انجام آزمایش کلسترول خون وجود دارد. شما ممکن است در ناحیه ای که خون گرفته شده، احساس درد و یا حساسیت داشته باشید. در برخی از موارد نادر نیز این موضع دچار عفونت می شود.

چگونه خود را برای آزمایش کلسترول آماده کنیم ؟

حتما در مورد کارهایی که قبل از انجام آزمایش کلسترول بایستی انجام دهید با پزشک خود مشورت کنید.

معمولا 12 ساعت قبل از انجام آزمایش کلسترول نباید چیزی خورده باشید.
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد نخوردن مواد غذایی تاثیر زیادی بر روی سطح کلسترول خون ندارد اما امروزه بیشتر پزشکان به شما می گویند که قبل از آزمایش چیزی نخورید.

شما می توانید آب بنوشید اما از خوردن قهوه، چایی و یا سایر نوشیدنی ها خودداری کنید.

برخی از داروها مانند داروهای  ضد بارداری می تواند سطح کلسترول خون را افزایش دهد. به همین خاطر اگر شما از این داروها استفاده می کنید، پزشک شما ممکن است از شما بخواهد برای چند روز مصرف این موارد را قطع کنید.
اگر دارویی را به طور مکرر استفاده می کنید ممکن است پزشک از شما بخواهد مصرف آن را ادامه دهید تا تاثیر دارو بر روی سطح کلسترول خون مشخص گردد.

آزمایش کلسترول (Cholesterol) چگونه گرفته می شود؟

آزمایش کلسترول یک آزمایش خون است که معمولا صبح و به صورت ناشتا گرفته می شود تا نتایج دقیق تری حاصل گردد.

معمولا خون از رگ گرفته می شود. قبل از اینکه سوزن در محل مورد نظرفرو برده شود، باید با ماده ضد عفونی کننده تمیز گردد و مکان مورد نظر با یک نوار الاستیک محکم بسته شود. این کار باعث می شود رگ های شما پر از خون گردد و گرفتن خون نیز آسان تر شود.

بعد از اینکه  سوزن در محل مورد نظر فرو برده شد، مقدار کمی خون گرفته می شود. باند و یا نوار مورد نظر از روی دست برداشته می شود تا جریان خون در بدن ادامه یابد. تمامی این فرآیند ممکن است کمتر از چند دقیقه طول بکشد و معمولا بدون درد است.

بعد از آزمایش کلسترول

معمولا مراقبت ویژه ای بعد از آزمایش کلسترول نیاز نیست. شما می توانید با حالی عادی به خانه برگردید و به کارهای روزمره خود رسیدگی نمایید. بعد از آزمایش می توانید مواد غذایی مورد نیاز خود را مصرف کنید. گرفتن نتایج معمولا چند روز طول می کشد.

یک متخصص داخلی می تواند جواب آزمایش را به خوبی به شما توضیح دهد. اگر آزمایش شما سطح کلسترول بالایی را نشان داد احتمال دارد پزشک از شما بخواهد تا بعد از چند هفته دوباره آن را تکرار کنید.

نتیجه آزمایش کلسترول

درایالت متحده آمریکا، سطح کلسترول به صورت میلی گرم (Mg) در هر دسی لیتر خون اندازه گیری می شود. در کانادا و سایر کشورهای اروپایی، سطح کلسترول خون بر اساس میلی مول در هر لیتر اندازه گیری می شود. برای تفسیر نتایج آزمایش می توانید از جدول زیر استفاده کنید:

انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه می کند که سطح تری گلیسرید از 100 میلی گرم/ دسی لیتر و یا پایین تر به صورت” مطلوب” در نظر گرفته شود. انجمن قلب می گوید این سطح بهینه، می تواند سلامت قلب شما را بهبود ببخشد. با اینحال، AHA  درمان دارویی برای رسیدن به این سطح  را توصیه نمی کند. در عوض برای افرادی که می خواهند سطح تری گلیسرید خود را تا این سطح کاهش دهند، تغییرات سبک زندگی همچون رژیم غذایی، کاهش وزن و فعالیت های فیزیکی توصیه می گردد. معمولا تری گلیسیرید به خوبی در اثر تغییرات سبک زندگی تغییر می کند.

اگر نتایج شما نشان دهد که سطح کلسترول بالایی دارید نباید نا امید شوید. می توانید سطح کلسترول خود را  با تغییر در سبک زندگی همچون ترک سیگار، ورزش و  داشتن یک رژیم غذایی سالم پایین بیاورید. اگر این تغییرت کافی نباشد پزشک می تواند از درمان های دارویی استفاده کند. در مورد انتخاب بهترین روش برای کاهش سطح کلسترول خون باید با پزشک داخلی مشورت کنید.

آیا ممکن است نتیجه‌ی تست کلسترول اشتباه شود؟

در بعضی از موارد، نتیجه‌ی تست کلسترول اشتباه است. مثلا، براساس یک تحقیق که در مجله‌ی کالج قلب آمریکا به چاپ رسید، یک روش شایع برای محاسبه‌ی میزان کلسترول LDL اغلب نتیجه‌ نامعتبر به دست می‌دهد.

ناشتا نبودن، دارو، خطای انسانی و سایر عوامل باعث اشتباه شدن نتیجه‌ی آزمایش کلسترول می‌شود. معمولا اگر هم کلسترول LDL و هم کلسترول HDL را اندازه بگیرید، نتیجه‌ی تست دقیق‌تر خواهد بود.

کودکان و آزمایش کلسترول خون

کودکان 2 ساله می توانند کلسترول بالایی داشته باشند اما تمامی کودکان به این آزمایش نیازی ندارند. آکادمی اطفال آمریکا آزمایش کلسترول را تنها برای کودکان 2 تا 10 ساله ای توصیه می کند که دارای سابقه خانوادگی هستند و یا اینکه به  بیماری عروق کرونری زودرس مبتلا هستند. اگر آزمایش غیر عادی باشد پزشک ممکن است دوباره آزمایش های دیگری را انجام دهد.

اگر شما در خانواده خود سابقه بیماری های عروق کرونری را دارید که در دوران جوانی توسعه می یابد، پزشک ممکن است آزمایش های مکرری را توصیه کند. آکادمی اطفال آمریکا همچنین توصیه می کند آزمایش در صورتی که سابقه کلسترول بالا در خانواده وجود نداشته باشد اما کودک فاکتورهای خطر مختلفی همچون چاقی، فشار خون و یا دیابت را داشته باشد نیز انجام گیرد.

زنان و نتایج آزمایش کلسترول

هورمون استروژن باعث می شود سطح کلسترول HDL در زنان افزایش یابد. اگر شما خانوم هستید و سطح بالایی از تری گلیسیرید داشته باشید بهتر است ابتدا با پزشک زنان مشورت نمایید. بیشتر زنانی که در معرض ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارند و سطح LDL بالایی نیز دارند ممکن است به داروهای کاهش دهنده کلسترول نیاز پیدا کنند. با یائسگی، سطح کلسترول زنان می تواند تغییر کند. بهتر است آزمایش های کلسترول به صورت مرتب انجام شود.

برای کاهش میزان کلسترول می‌توانید:

• سیگار و الکل را ترک کنید.
• از خوردن غذاهای چرب و شور بپرهیزید و رژیم غذایی متعادل داشته باشید. از انواع میوه، سبزیجات، غلات کامل، محصولات لبنی کم‌چرب و منابع پروتئین استفاده کنید.
• ورزش منظم. سعی کنید در هفته به مدت 150 دقیقه فعالیت ایروبیک انجام دهید و دو جلسه فعالیت تقویت عضلات داشته باشید.

ممکن است پزشک برنامه‌ی «تغییر سبک زندگی درمانی» یا رژیم غذایی را پیشنهاد کند. طبق این برنامه، تنها 7 درصد از کالری روزانه برگرفته از چربی اشباع‌شده است. همچنین میزان مصرف کلسترول غذایی در روز کمتر از 200 mg است.

بعضی از غذاها به دستگاه گوارش کمک می‌کند تا کلسترول کمتری جذب کند. مثلا، ممکن است پزشک شما را به مصرف بیشتر موارد زیر تشویق کند:

• جو، جوی دو سر و سایر غلات کامل
• میوه مانند سیب، گلابی، موز و پرتقال
• سبزیجات مانند بادمجان و بامیه
• لوبیا و حبوبات مانند لوبیا قرمز، لوبیا سبز و عدس

چاقی نیز از جمله عوامل پرخطر افزایش کلسترول و بیماری قلبی است. پزشک با کاهش کالری رژیم غذایی و ورزش شما را به کاهش وزن ترغیب می‌کند.

مصرف داروهایی نظیر استاتین نیز به کنترل کلسترول کمک می‌کند. این داروها باعث کاهش میزان کلسترول LDL می‌شود. برای انجام آزمایش کلسترول در محل کلیک کنید.

[sibwp_form id=5]